Chương 16: Lời kêu gọi

Nhữngđiều đạo đạt trong các trang cuối cùng của quyển sáchnày nhắc nhở chúng ta đến sự vô thường của cuộc đời.Đời sống trôi qua thật quá nhanh và chẳng mấy chốc chúngta sẽ đến những ngày tàn. Trong vòng chưa đầy năm mươinăm nữa, tôi, Tenzin Gyatso, tăng sĩ Phật giáo, sẽ chẳng còngì hơn là một kỷ niệm. Thật vậy, khó tin được một ngườinào đọc các dòng chữ này sẽ còn sống sót sau một thếkỷ nữa. Thời gian qua không ngưng trệ. Khi chúng ta làm saiđiều gì, không thể quay ngược chiều kim đồng hồ, và thửlàm lại. Tất cả những gì ta có thể làm là hãy sử dụnghiện tại cho thật tốt. Được vậy, một khi giờ cuối cùngđã điểm, chúng ta có thể nhìn lại, và thấy rằng mìnhđã sống cuộc đời trọn vẹn, hữu ích và có ý nghĩa, điềuđó ít ra có đôi chút an ủi. Bằng không, chúng ta có thểtrở nên thật phiền não. Nhưng điều nào chúng ta sẽ kinhnghiệm đây còn tùy chính mình.

Cáchtốt nhất để đảm bảo khi cận kề cái chết chúng ta sẽkhông hối tiếc, là hãy đảm bảo trong phút giây hiện tạita hành xử với trách nhiệm và với tâm từ bi cùng tha nhân.Thật vậy, đây là cho lợi ích cho chính ta hiện tại, chứkhông phải chỉ lợi ích trong tương lai. Như chúng ta đã thấy,từ bi là một trong các điều chủ yếu khiến cuộc đờita có ý nghĩa. Đó là suối nguồn của mọi thứ hạnh phúcvà niềm vui lâu bền. Và đó là nền tảng của tâm thiệnlành, tâm của một người hành xử từ ước vọng đượcgiúp đỡ tha nhân. Qua lòng hảo tâm, qua sự thân ái, qua tánhliêm khiết, qua chân lý và công lý dành cho tất cả mọi ngườikhác, chúng ta đảm bảo lấy lợi lạc của chính mình. Đókhông phải là vấn đề lý thuyết hóa phức tạp. Đó làvấn đề của lẽ thường. Không thể phủ nhận sự quánxét về tha nhân rất hữu ích. Không thể phủ nhận hạnhphúc của chúng ta ràng buộc khó tháo gỡ cùng hạnh phúc củatha nhân. Không thể phủ nhận nếu xã hội đau khổ, chúngta đau khổ. Cũng không thể phủ nhận khi tâm và trí ta càngbị phiền nhiễu bởi tà ý, thì ta càng khốn khổ. Do đó,chúng ta có thể ném bỏ hết tất cả các thứ khác: tôn giáo,lý tưởng, tất cả thứ trí tuệ thọ nhận. Nhưng chúng takhông thể tránh khỏi sự cần thiết của tình thương vàtâm từ bi. Điều đó, như thế, chính là tôn giáo thật sựcủa tôi, đức tin đơn thuần của tôi. Trong ý nghĩa đó,không còn cần đến chùa chiền hoặc giáo đường, điệnthờ hay tòa thánh, cũng không cần các triết lý, giáo lý hoặcchủ thuyết phức tạp. Tự tâm ta, tự thức ta, chính là đềnthờ. Chủ thuyết là từ bi. Tình thương đối với tha nhânvà tôn kính đối với quyền lợi và phẩm cách của họ,cho dù họ là ai và làm gì: cuối cùng đó là tất cả nhữnggì chúng ta cần. Khi thật hành các điều trên trong đời sốnghàng ngày, rồi thì, bất kể ta thọ học hoặc vô học, bấtkể ta tin nơi đức Phật hoặc Thượng đế, hoặc tin theotôn giáo nào khác hoặc không tin theo gì cả, một khi ta cótâm từ bi cùng tha nhân và hành xử với sự giới chế phátxuất từ cảm thức trách nhiệm, không còn phải nghi ngờnữa về hạnh phúc của chúng ta.

Nếuhạnh phúc chỉ giản dị như thế, tại sao ta lại cảm thấyquá khó khăn tìm kiếm? Không may, mặc dù đa số chúng ta nghĩvề mình như có tâm từ bi, ta lại quên đi các sự thật theolẽ thường. Chúng ta buông lung trong việc điều phục cácý niệm và cảm xúc tiêu cực. Không giống như người nôngdân phải theo mùa màng và không ngần ngại canh tác ruộngđất khi thời khắc đến, chúng ta đã lãng phí quá nhiềuthời gian vào những việc vô ý nghĩa. Chúng ta cảm thấy tiếcnuối sâu xa trước các vấn đề tầm thường như mất tiềncủa, trong khi lại cứ ngăn mình làm các điều hệ trọngmà không chút cảm giác hối hận. Thay vì vui hưởng cơ hộicó thể đóng góp vào an sinh của người khác, chúng ta chỉbiết đến các khoái lạc của mình bất cứ ở nơi nào. Chúngta thu hẹp sự quán xét về tha nhân dựa vào nền tảng làquá bận rộn. Chúng ta chạy phải chạy trái, tính toán vàđiện thoại và suy nghĩ điều này lợi hơn điều kia. Chúngta làm một việc nhưng lại lo lắng rằng nếu có việc gìkhác đến tốt hơn ta sẽ làm ngay. Nhưng với mọi điều đó,ta chỉ mới dấn thân vào các trình độ thô thiển và ấutrĩ nhất của tâm hồn người. Hơn nữa, khi không chú ý đếnnhu cầu của tha nhân, cuối cùng chúng ta không tránh khỏigây hại cho họ. Chúng ta cho mình là rất khôn khéo, nhưngđã sử dụng các khả năng của mình như thế nào? Quá thườngkhi, chúng ta chỉ dùng chúng để lừa đảo người chung quanh,lạm dụng họ, và làm lợi cho ta bằng tổn phí của họ.Và khi việc không chạy, với đủ cách tự biện minh, chúngta lại đổ lỗi cho người khác về các khó khăn của mình.

Thếnhưng mãn nguyện dài lâu không thể nào đến từ việc chiếmhữu các đối tượng. Dù có bao nhiêu bạn bè, họ cũng khôngthể khiến chúng ta hạnh phúc. Và sự buông lung theo dục lạckhông gì khác hơn là một cửa vào đau khổ. Nó giống nhưmật dính dọc theo lưỡi sắc bén của cây kiếm. Dĩ nhiên,điều đó không phải muốn nói rằng chúng ta phải khinh miệtthân xác mình. Trái lại, chúng ta không thể nào giúp đỡngười khác nếu không có một thân thể. Nhưng chúng ta cầntránh các cực đoan có thể dẫn dắt đến tác hại.

Khita tập trung vào đời sống thế gian, điều cốt tủy sẽbị ẩn khuất. Dĩ nhiên, nếu chúng ta có thể hạnh phúc thậtsự khi làm thế, thì hoàn toàn hữu lý mà sống như vậy.Thế nhưng chúng ta lại không thể được vậy. Nếu tốt nhất,ta sẽ đi qua cuộc đời mà không bị lắm phiền nhiễu. Nhưngkhi các khó khăn tấn công ta, như chúng vẫn phải làm, ta sẽthiếu chuẩn bị. Chúng ta thấy mình không thể đối phó.Chúng ta sẽ thất vọng và mất hạnh phúc.

Dođó, với hai tay chấp lại, tôi kêu gọi cùng quý vị độcgiả, hãy đảm bảo rằng quý vị sẽ khiến cho phần cònlại của đời mình càng có ý nghĩa càng tốt. Hãy làm điềuđó bằng cách dấn thân vào việc thật hành tâm linh nếuquý vị có thể. Tôi hy vọng đã nói lên minh bạch rằng,không có gì bí mật trong việc đó cả. Nó không hàm chứađiều gì hơn là hành xử với sự quan tâm đến người khác.Và hãy phòng bị là khi thật hành quý vị phải rất chânthành và kiên trì, từng chút từng chút một, từng bướctừng bước một, dần dà quý vị có thể chỉnh đốn lạithói quen và thái độ sao cho ít nghĩ đến các quan tâm hạnhẹp về bản thân, và nghĩ nhiều đến tha nhân hơn. Khi làmđược vậy, quý vị sẽ thấy chính mình vui hưởng an bìnhvà hạnh phúc hơn.

Hãydứt lìa tật đố, buông bỏ tham dục muốn chiến thắng ngườikhác. Thay vào đó, hãy mang lợi lạc đến cho họ. Với hảotâm, với đảm lược, với tự tin khi làm điều đó, chắcchắn quý vị sẽ thành công, và đón tiếp người khác bằngnụ cười. Hãy thẳng thắn. Và đừng thiên vị. Đối xửvới tất cả mọi người như họ là bạn thân. Tôi nói điềuđó không phải như là Đạt lai Lạt ma hoặc một người nàocó quyền lực hay khả năng đặc biệt. Tôi không có tấtcả những thứ đó. Tôi chỉ nói như là một con người: mộtngười, giống như quý vị, mong hạnh phúc và tránh đau khổ.

Nếuquý vị không thể, với bất cứ lý do nào, giúp đỡ cho ngườikhác, ít nhất đừng làm hại họ. Hãy tự xem mình như mộtdu khách. Hãy nghĩ đến thế giới như là được nhìn thấytừ trên không gian, thật nhỏ bé và vô nghĩa nhưng lại thậtđẹp đẽ. Thật ra có điều lợi gì khi làm hại đến ngườikhác trong khoảng thời gian ngắn ngủi ở tạm nơi đây? Chẳngphải tốt hơn, hay hợp lý hơn, là cứ thoải mái và tậnhưởng một cách lặng lẽ, như chúng ta đang viếng thăm mộtvùng nào khác? Tuy nhiên, nếu trong khi đang vui hưởng thếgiới, nếu có chút thời gian, hãy thử giúp đỡ cho dù bằngphương cách nào nhỏ nhặt nhất, những người bị áp bứcvà những người, vì bất cứ lý do nào đó, không thể hoặckhông giúp được họ. Đừng quay mặt tránh những ngườicó bề ngoài phiền não, những người rách rưới và ốm đau.Đừng bao giờ nghĩ về họ như là thấp hèn hơn mình. Nếucó thể, đừng bao giờ nghĩ về mình như là cao quý hơn mộtngười hành khất khiêm nhường nhất. Quý vị cũng sẽ trônggiống như họ khi nằm xuống đáy mộ.

Đểkết thúc, tôi xin chia sẻ một thời kinh ngắn thường mangđến cho tôi nguồn linh cảm lớn lao trong việc đi tìm lợilạc cho tha nhân:

Xincho tôi được trở nên, bây giờ và mãi mãi
Mộtkẻ bảo vệ cho người không được bảo vệ
Mộtkẻ dẫn đường cho người lạc lối
Mộtcon tàu cho người vượt đại dương
Mộtchiếc cầu cho người băng qua sông
Mộtđiện đền cho người đang nguy hiểm
Mộtngọn đèn cho người không ánh sáng
Mộtnơi trú ẩn cho người không chỗ ngụ
Mộtkẻ phục vụ cho tất cả những ai cần.

WP:Thanh Mai