Từ Dolly đến Eve: Một biến chứng của nhân loại

Con Cừu Dolly

Dolly là tên con cừu được sao bản * (cloning) năm 1996 tại Anh quốc bởi khoa học gia Ian Wilmut, và Eve là tên móc nôi của cô bé nặng hơn 3kg mới được sao bản bởi nhà hóa học Brigitte Boisselier và ra khỏi lòng mẹ vào lúc 11 giờ 55 phút sáng 26/12/2002 bằng phẫu thuật.

Ngày 28/12/2002 trong một cuộc họp báo tại thành phố Hollywood quận Miami tiểu bang Florida, bà Brigitte Boisselier, giám đốc công ty Clonaid cho biết bà đã sao bản người thành công. Bé Eve chào đời hai ngày trước đó ngoài lãnh thổ Hoa Kỳ do sao bản từ một thiếu phụ X người Mỹ 31 tuổi, tên thật chưa được công ty Clonaid tiết lộ. Chồng bà X không có khả năng sinh sản. Bà Brigitte Boisselier cho biết bà đã lấy nhân từ trứng trong tử cung của bà X kết hợp với một tế bào da của bà X và dùng một luồng điện làm cho chúng hội nhập với nhau thành một cái bào thai, sao bản 100% tế bào của bà X, và bào thai này được đặt vào tử cung bà X. Bào thai lớn bình thường và đúng ngày đúng tháng chào đời.

Bé Eve có thật là một sao bản không chưa được xác nhận. Về phương diện khoa học phải có một cơ sở độc lập kiểm nghiệm DNA của bé Eve và bà X hoàn toàn là sao bản của nhau công ty Clonaid mới được công nhận là cơ sở khoa học đầu tiên thành công trong việc sao bản người. Bà Brigitte Boisselier cho biết đã ủy thác ông Michael Guillen nguyên giáo sư Toán và Vật lý học tại đại học Harvard và từng phụ trách mục tin khoa học của đài truyền hình ABC làm việc kiểm chứng. Hiện diện tại buổi họp báo ngày 28/12/2002 bên cạnh bà Brigitte Boisselier, ông Guillen cho biết ông sẽ tìm chuyên viên nổi tiếng nhất trong ngành thử DNA để giao phó công việc kiểm chứng. Ông Guillen nói ông nhận việc này để phục vụ khoa học. Ông không lấy tiền công của công ty Clonaid. Tuy nhiên, ngoài việc chờ kiểm chứng, dư luận còn nhiều nghi vấn khác về những gì bà Brigitte Boisselier công bố.

Trước hết là sự phức tạp của kỹ thuật sao bản. Thứ hai là người thành lập công ty Clonaid là nhà tiên tri Rael, người sáng lập ra "đạo dĩa bay" (UFO-based religion) chủ trương rằng dĩa bay là một hiện tượng có thật. Nhà tiên tri Rael, vốn là nhà báo Claude Vorilhon người Pháp, bảo con chiên của ông ta rằng năm 1973 nhân đi dạo trong rừng ông đã gặp người dĩa bay đến từ ngoài vũ trụ và được họ cho biết con người trên trái đất do người dĩa bay tạo ra các đây 25.000 năm bằng sao bản của chính họ. Hiện nay ông Rael có từ 20.000 đến 50.000 tín đồ trên thế giới, trong đó có nhiều khoa học gia và giáo sư đại học. [Sự việc bé Eve ra đời đang làm dư luận thế giới xôn xao thì hôm 3 tháng 1 năm 2003 công ty Clonaid loan báo rằng một bé gái thứ hai được công ty sao bản từ một phụ nữ Hòa Lan đồng tính (lesbian) đã ra đời đúng một tuần lễ sau Eve].

Nếu gác ra ngoài chuyện gặp người dĩa bay nhà tiên tri Rael tưởng tượng ra để xây dựng một hệ thống đức tin, việc công ty Clonaid công bố em bé Eve ra đời không còn là một chuyện hão huyền nữa mà là một sự thật, một vấn đề trọng đại phải giải quyết.

Từ khi cừu Dolly ra đời, và sau đó hằng loạt sao bản của mèo, dê, bò, heo, chuột... được thực hiện thành công người ta biết rằng không có một lý do nào sao bản người không thực hiện được. Vấn đề chỉ là thời gian. Sự lên tiếng của tổng thống Bush và giáo hội La Mã cũng như của các nhà lãnh đạo tinh thần của Hồi giáo và Do Thái giáo về vụ Eve cho thấy sự kiểm chứng bé Eve có phải là sao bản của bà X không chỉ còn là một vấn đề thủ tục.

Ngay sau cuộc họp báo của bà Brigitte Boisselier, ông Scott McClellan phụ tá tùy viên báo chí của tổng thống Bush nói rằng: "tổng thống nghĩ như đa số người Mỹ rằng sao bản con người là một vấn nạn lớn," và "tổng thống ủng hộ nỗ lực thông qua ngay luật cấm sao bản con người." (Tháng 8 năm 2001 trong một bài diễn văn tổng thống Bush dùng để công bố quyết định cho phép dùng ngân sách quốc gia để nghiên cứu khả năng chữa bệnh của một loại tế bào đặc biệt trong bào thai - embryonic stem cells - gọi là "tế bào thai gốc" với một số giới hạn, ông cũng nhân đó cho biết lập trường của ông là chống việc sao bản người.)

Một thông cáo của tòa thánh Vatican phổ biến một ngày sau cuộc họp báo của bà Brigitte Boisselier nói tuy chưa có gì kiểm chứng, việc sao bản con người "đã tạo nên sự nghi ngờ và phản đối về mặt đạo lý của giới khoa học trên thế giới", và "công bố sự việc đó là một hành động cưỡng bức tinh thần, mất hết nhân tính." Tu sĩ Hồi giáo Ali Abu Hassan thuộc đại học Al Azhar ở Ai Cập nói: "đã đến lúc cần để tâm đến các phát minh khoa học để làm cho nhân loại không sa đọa." Trong khi đó tu sĩ Hồi giáo Ahmad Qurani của Saudi Arabia nói: "sao bản con ngưòi sẽ làm cho loài người mất thăng bằng và sẽ sinh ra những chứng bệnh chưa hề có." Tại Jerusalem, giáo sĩ Yisrael Meir Lau thuộc Do Thái Giáo nói: "Cần phải có luật lệ giới hạn đâu là nghiên cứu khoa học phục vụ lợi ích con người, đâu là lĩnh vực dành cho sự sinh và tử của Thượng đế mà con người không được phép nhúng tay vào."

Công ty Clonaid loan báo bé Eve đã cùng với "bố mẹ" trở về Hoa Kỳ (không cho biết ở đâu) ngày 29/12/2002 để thử nghiệm DNA. Nhưng sự kiểm chứng y khoa chưa tiến hành được. Ông Bernard F. Siegal, chưởng lý của quận Miami lấy cớ bà Brigitte Boisselier đã họp báo tại Florida đã lập thủ tục xin tòa án giao bé Eve cho tiểu bang Florida săn sóc để bảo vệ sức khỏe của Eve nếu quả thật cô bé là một sao bản. Bố mẹ của bé Eve sợ mất quyền nuôi dưỡng nên tạm thời quyết định không cho chuyên viên lấy máu để thử nghiệm.

Nhưng dù chuyện bé Eve là chuyện bịa đặt của công ty Clonaid hay vấn đề trì hỗn hiện nay chỉ là chiến thuật của các nhóm ảnh hưởng (các khối tôn giáo, chính trị gia...) để ém nhẹm sự thật, trước sau khoa học cũng sao bản được con người. Vấn đề cón lại là: Sao bản con người tạo ra những vấn đề gì cho nhân loại? Có nên sao bản hay không?

Nguyên thủy của vấn đề sao bản chỉ là một vấn đề khoa học. Khi biết được tiến trình thành hình bào thai trong bụng mẹ các khoa học gia tự hỏi: Có thể bắt chước tiến trình đó để tạo thành bào thai nhân tạo hay không? Câu trả lời các nhà khoa học tìm được là: "Có thể làm được." Và họ đã áp dụng sự thụ thai nhân tạo giúp cho những cặp vợ chồng không sinh nở được có con cái (con của chính họ hay chỉ một nửa, nửa kia mượn hay mua của một người không bao giờ được tiết lộ danh tánh nào đó). Từ năm 1978, sau khi cô Louise Brown được thụ thai nhân tạo đến nay tại Hoa Kỳ đã có 28.000 gia đình có con qua phương pháp thụ thai nhân tạo. Từ đó tiến lên một bước nữa là dùng trứng đã thụ thai (trong hay ngoài cơ thể) của một phụ nữ để qua những phương thức đặc biệt làm cho nó phát triển thành những tế bào tốt để thay thế cho những tế bào của các bộ phận bệnh hoạn. Ðến đây nhà khoa học chỉ làm những việc thuần túy trong lĩnh vực y khoa là mang lại hạnh phúc cho con người.

Nhưng các nhà khoa học không ngừng ở đó. Tại sao không thực hiện quá trình hình thành một bào thai (thú vật hay người) mà không cần (tinh trùng) một nam và (trứng) một nữ? Ðể làm gì? Nhà khoa học không cần biết. Và các nhà khoa học Anh đã sao bản được con cừu Dolly từ một con cừu khác, và bà Brigitte Boisselier (có phần chắc) đã sao bản được cô bé Eve từ một phụ nữ Mỹ 31 tuổi.

Ở đây chúng ta không bàn về vấn đề đạo lý và quyền của đấng tạo hóa trong vấn đề tạo ra sự sống. Tạo hóa do con người tạo ra do nhu cầu của đời sống tâm linh, cho nên quyền của đấng tạo hóa cũng do con người ban phát mà có. Và nếu thế giới này không có nạn nhân mãn, không có những vùng đất có quá nhiều người nhưng không có gì ăn phải chết đói thì việc sao bản con người chắc không có ai phản đối. Một ngôi nhà trống vắng có thêm người ở cũng tốt thôi, dù người đó từ đâu tới.

Nhưng vấn nạn là, thế giới chúng ta đã có quá nhiều vấn đề. Nhân mãn, chiến tranh, bệnh tật, xung khắc văn minh, xung khắc tôn giáo... Càng nhiều thuốc tiên càng nhiều bệnh bất trị. Càng văn minh càng thấy lúng túng với những gì mình tạo ra. Bây giờ lại thêm con người sao bản chỉ có Mẹ hoặc có Cha, thế giới càng thêm hỗn độn.

Một hiện tượng được ghi nhận trong nhiều thế kỷ qua là hôn nhân trong cùng họ tộc thường sinh ra những đứa bé bệnh hoạn. Bây giờ khoa học biết rằng lý do vì các nhiễm sắc thể (chromosomes) trong tế bào của chúng đa số đều mang tính di truyền của giòng giống. Nếu là sao bản thì tất cả nhiễm sắc thể đều mang cùng một tính di truyền nên sát xuất bệnh tật rất cao. Kết quả sao bản cho đến hôm nay cho thấy các thú vật sao bản thường mang nhiều dấu hiệu bất ổn. Sao bản con người cũng không ra khỏi qui luật này. Và câu hỏi là: Có nên tạo ra thêm những con người bệnh hoạn không?

Tháng 8 năm 2001 khi vấn đề dùng "tế bào thai gốc" cho mục đích y khoa sôi nổi tại Hoa Kỳ quốc hội Hoa Kỳ đã nghĩ đến việc làm luật để hạn chế việc nghiên cứu này đồng thời cấm chỉ việc sao bản con người. Nhưng vấn đề không đi tới đâu vì bất đồng ý kiến giữa lợi ích của y khoa và thế nào là tôn trọng hay không tôn trọng sự sống. Liên hiệp quốc cũng gặp cùng một trở ngại tương tự khi định thông qua luật toàn cầu cấm sao bản con người.

Nhưng việc cô bé Eve ra đời sẽ làm cho quốc hội Hoa Kỳ không thể trì hoãn việc làm luật minh định rõ các nhà khoa học có thể làm gì để phục vụ lợi ích con người và không được phép làm gì đưa đến sự biến thái tuyệt đối của con người hiện đã đang trên con đường biến thái.

Trần Bình Nam
Jan. 7, 2003

Ghi chú: (*) Hiện nay có nhiều danh từ Việt Ngữ được dùng để dịch chữ "cloning". Tôi tạm dịch là "sao bản".

Tài liệu tham khảo:

1. Los Angeles Times: "Firm Says It Created First Human Clone" by John-Thorn Dahlburg. Dec. 28, 2002

2. Associated Press: "The Scientists Rocked the World" Jan. 3, 2003

3. Los Angeles Times: "Clonaid Says Parent Balk at DNA Test" (from AP). Jan. 3, 2003

4. Los Angeles Times: "Claim of Cloned Baby Appears to Be a Hoax" by Aaron Zitner. Jan 7, 2003

5. The Economist: "Should Human Cloning be Banned? Jan 4th - 10th, 2003

6. U.S. News & World Report: "Clowns or Cloners?" by Nell Boyce. Issue dated Jan 13, 2003

http://www.lephai.com/uni/n2003/ts20030110a.html