TAM TẠNG THÁNH KINH PHẬT GIÁO
TẠNG KINH (NIKÀYA)
Thi Hóa
TRƯỜNG BỘ KINH
(Dìgha Nikàya)
Tập III
Hòa Thượng THÍCH MINH CHÂU
Dịch sang tiếng Việt từ Tam Tạng Pàli
Chuyển thể Thơ: Giới Lạc MAI LẠC HỒNG
NHÀ XUẤT BẢN PHƯƠNG ĐÔNG PL. 2555 - DL 2010
31. Kinh GIÁO THỌ THI-CA-LA-VIỆT
( Singàlovàda-sutta )
Như vậy, tôi nghe :
1. Một thời nọ Thế Tôn Giác Giả
An trú tại Ra-Chá-Ga-Ha (1)
Tức Vương-Xá Thành an hòa
Trúc Lâm – Vê-Lú-Va-Na (2) tu trì
Ka-Lanh-Đá-Ka-Ni-Va-Pá (3)
Địa phương cách Vương-Xá không xa.
Lúc ấy , Sinh-Ga-La-Ka (4)
( Thi-Ca-La-Việt ), con Gia chủ lành
Dậy sớm, ra khỏi thành Vương-Xá
Tẩm ướt cả đầu tóc, áo quần
Chấp tay đảnh lễ Lục phương
Đông,
2. Khi vầng dương chưa lên, còn mát
Đức Thế Tôn mang bát, đắp y
Vào Vương Xá như mọi thì
Pháp chế khất thực hành trì độ tha.
Lúc bấy giờ, vị Gia-chủ-tử
_______________________________
(1) : Thành Vương Xá – Ràjagaha thuộc vương quốc
(Ma-Kiệt-Đà) của vua Bimbisara và vua A-Xà-Thế (Ajàtasattu).
(2) :Trúc Lâm Tinh Xá – Veluvana Vihàra , là ngôi Tinh Xá đầu
tiên, do vua Bimbisara (Tần-Bà-Sa-La hay Bình Sa Vương) dâng
cúng cho Đức Phật sau khi Ngài thành đạo .
(3) : Địa danh Kalandakanivàpa (nơi tìm ăn của loài sóc) .
(4) : Thanh niên Singàlaka – Thi-ca-la-việt (Thiện Sinh) .
Trường Bộ - (Tập 3) Kinh 31 : THI-CA-LA-VIỆT * MLH – 256
Đã dậy sớm và tự đi ra
Khỏi thành Ra-Chá-Ga-Ha
Áo và tóc ướt như là té mương
Chấp tay lễ lục phương tất cả
Phương Thượng,
Thấy như vậy, đức Thế Tôn
Dừng lại, cất tiếng ôn tồn hỏi qua :
– “ Gia-chủ-tử Sinh-Ga-La-Ká !
Nguyên do nào ngươi đã thực hành
Lễ báo Lục Phương chí thành ?
Với thân đẫm ướt, ngọn ngành do đâu ? ”.
– “ Bạch Thế Tôn ! Do vào di huấn
Cha con muốn con phải thực hành
Lễ bái Lục Phương chí thành
Với thân đẫm ướt, ra thành tại đây
Nên hằng ngày con đều thực hiện
Nhưng không biết ý nghĩa sâu xa ”.
– “ Này Gia-chủ-tử ! Thật ra
Trong Pháp bậc Thánh khác xa như vầy.
Phải hiểu ngay sâu xa ý nghĩa
Việc lễ bái sáu phía – lục phương ”.
– “ Bạch Ngài ! Xin giảng tỏ tường
Trong Pháp bậc Thánh đã thường dạy ra.
Thế nào là sáu phương lễ bái ?
Và con phải đảnh lễ thế nào ?
Lành thay, Phật pháp thâm sâu !
Xin Thế Tôn hãy giảng vào pháp thâm ”.
– “ Gia-chủ-tử ! Lắng tâm nghe kỹ !
Và suy nghiệm nghĩa lý sâu xa ”.
Trường Bộ - (Tập 3) Kinh 31 : THI-CA-LA-VIỆT * MLH – 257
– “ Thưa vâng , bạch Đức Phật-Đà ! ”.
Thế rồi Đức Phật từ hòa giảng ra :
3. –“ Này Sinh-Ga-Lá-Ka ! Điều chánh
Với vị Thánh đệ tử suy tư
Bốn nghiệp phiền não diệt trừ
Không làm ác hạnh do từ lý do
Không theo sáu nguyên do phung phí
Để tài sản khỏi bị tiêu hao
Mười bốn ác pháp kể vào
Thảy đều từ bỏ, để sau trở thành
Người che chở an lành sáu hướng
Đã thực hành, ma chướng diệt mau
Chiến thắng đời này, đời sau
Sau khi thân hoại, sinh vào cõi Thiên.
Thế nào là hiện tiền bốn nghiệp
Thuộc phiền não, đã diệt trừ nhanh ?
Là nghiệp phiền não sát sanh,
Phiền não trộm cắp, nghiệp danh sai lầm
Nghiệp phiền não tà dâm, nói láo
Cả bốn nghiệp phiền não diệt trừ ”.
Thế Tôn thuyết giảng an như
Sau đó thì bậc Đại Từ giảng thêm :
4. “ Sát sanh, trộm cắp, tà dâm
Nói láo ; cả bốn nghiệp thâm não phiền
Kẻ trí không thích đảo điên
Không hề tán thán nghiệp duyên tồi tàn ”.
5. Thế nào là không làm ác nghiệp ?
Bốn lý do liên tiếp thành hình :
Trường Bộ - (Tập 3) Kinh 31 : THI-CA-LA-VIỆT * MLH – 258
– Nghiệp làm do Tham dục sinh,
– Làm do Sân hận của mình khởi đi,
– Ác nghiệp làm do Si ngu mãi,
– Ác nghiệp làm do hãi sợ sinh.
Vị Thánh đệ tử tâm bình
Vì không tham dục, tự mình không sân
Không ngu si, không phần sợ khác
Không làm ác theo bốn nguyên nhân.
Thế Tôn thuyết giảng thiết thân
Giảng xong, Ngài lại ân cần nói ra :
6. “ Ai phản Chánh pháp sâu xa
Vì sân, si, bố cùng là tham gian
Thanh danh sứt mẻ, dở dang
Như trăng đêm khuyết, lại màn mây che.
Không phản Chánh pháp mọi bề
Không sân, si, bố, không hề tham gian
Thanh danh tròn đủ, vinh quang
Như trăng tròn trịa sáng choang đêm rằm.
7. Gia-chủ-tử ! Lắng tâm nghe thấu :
Thế nào không theo sáu nguyên nhân
Phung phí tài sản dần dần ?
– Đam mê về rượu, nguyên nhân kể đầu,
– Du hành vào phi thời mọi chỗ
Trên đường phố, nguyên cớ thứ hai.
– La cà hí viện & bạc bài
Hai nguyên nhân khác khiến tài sản tiêu.
– Thứ năm, điều giao du bạn ác,
– Thói trây lười, biếng nhác tối ngày.
Những kẻ phung phí sản tài
Trường Bộ - (Tập 3) Kinh 31 : THI-CA-LA-VIỆT * MLH – 259
Sáu nguyên nhân đó thường hay hướng về.
8. Gia-chủ-tử ! Đam mê về rượu
Sáu nguy hiểm do rượu như vầy :
– Tài sản tổn thất hiện ngay,
– Đấu tranh tăng trưởng, – Bệnh hay dễ vào,
– Lộ âm tàng, tổn hao danh dự,
– Trí lực tự tổn hại ê chề.
Các loại rượu mãi đam mê
Có sáu nguy hiểm nặng nề như trên.
9. Gia-chủ-tử ! Phải nên hiểu rõ :
Thường du hành đường phố phi thời
Có sáu nguy hiểm mọi nơi :
– Tự mình không được kịp thời chở che,
– Vợ con, khó chở che cho họ,
– Tài sản khó bảo vệ, chở che,
– Bị nghi thủ phạm thuộc về
Các ác sự xảy ra kề bản thân,
– Là nạn nhân tin đồn thất thiệt,
– Rước vào thân oan nghiệt khổ thôi !
Du hành đường phố phi thời
Có sáu nguy hiểm như lời của Ta.
10. Gia-chủ-tử ! La cà đám nhậu
Hoặc hý viện, có sáu hiểm nguy :
Luôn luôn tìm xem những gì ?
– Xem chỗ nào có hiện thì múa, ca
– Chỗ nào có nhạc và tán tụng
– Có nhạc tay, có trống xập xình.
La cà hý viện, trà đình
Có sáu nguy hiểm phát sinh ê chề.
Trường Bộ - (Tập 3) Kinh 31 : THI-CA-LA-VIỆT * MLH – 260
11. Gia-chủ-tử ! Đam mê cờ bạc
Sáu nguy hiểm là các điều như :
– Nếu thắng thì sinh oán thù,
– Nếu thua sầu khổ, tâm tư muộn phiền,
– Tài sản bị hiện tiền tổn thất,
– Trước đám đông, lời mất người tin,
– Đồng liêu, bằng hữu miệt khinh
– Khó cưới được vợ nếu mình độc thân
Vì tự thân không còn tín nhiệm,
Mê cờ bạc nguy hiểm như vầy.
12. Gia-chủ-tử ! Sáu điều này
Thân cận ác hữu nguy ngay rõ, rành :
– Kẻ ‘cờ bạc’, ‘loạn hành’, ‘bạo động’,
– Kẻ ‘trá ngụy’, ‘nghiện ngập’, ‘gạt lường’,
Là những thân hữu bất tường
Người gần bạn ác gặp thường hiểm nguy.
13. Gia-chủ-tử ! Quen đi tánh xấu
Thói lười biếng – có sáu hiểm nguy :
Không chịu làm việc, nại vì :
‘Quá nóng’ , ‘quá lạnh’ hoặc vì ‘quá no’
Vì ‘quá đói’ hoặc do ‘quá trễ’,
Giờ ‘quá sớm’ nên để từ từ.
Cái tính biếng nhác khư khư
Việc đáng thực hiện, lừ đừ bỏ qua.
Tài sản nhà hoàn toàn chưa có
Không tạo dựng ; để đó chẳng màng.
Tài sản có rồi tiêu tan.
Sáu nguy hiểm của người hằng lười trây.
Đức Thế Tôn trình bày, thuyết giảng
Rồi Đạo Sư lại giảng thêm ngay :
Trường Bộ - (Tập 3) Kinh 31 : THI-CA-LA-VIỆT * MLH – 261
14. “ Bạn rượu’ , được gọi như vầy
Hay ‘bạn bằng miệng’, vẽ bày viễn vông.
Bạn lúc hữu sự hết lòng
Mới là thiện hữu xứng đồng đan tâm.
Ngủ ngày, vợ người thông dâm
Lại ưa tranh đấu, hại tâm sẵn sàng.
Thân với ác hữu, tham gian
Sáu sự não hại rõ ràng thấy ngay
Ác hữu - bạn lữ ác này
Ác hạnh, hành xử ác đầy mưu sâu
Đời này và cả đời sau
Là người bị hại, đáo đầu không xa.
Thường cờ bạc và đàn bà,
Rượu chè, múa, nhạc, hát ca vang trời,
Du hành khuya khoắc phi thời,
Sáu sự não hại cho người dễ duôi.
Theo đuổi đàn bà vợ người
Uống rượu, chơi xúc xắc nơi bạc bài
Thân kẻ hạ tiện, hại thay !
Không gần bậc trí, điều này đáng tôn,
Người ấy đã tự héo hon
Như trăng bị khuyết, không tròn, mãn viên
Rượu chè, không có bạc tiền
Tửu điếm tìm đến, nghiện ghiền khát khao
Chìm trong nợ nần lún sâu
Như chìm bồn nước không sao chống kình.
Mau chóng tự mình hại mình
Như kẻ bị mất gia đình, buồn thay !
Ai quen thói xấu ngủ ngày
Đêm trường thức trọn đó đây la cà
Luôn luôn say khướt - nhảm la
Trường Bộ - (Tập 3) Kinh 31 : THI-CA-LA-VIỆT * MLH – 262
Ai người dám lấy y ta làm chồng ?
Còn ai hay than viễn vông :
‘Trời đang quá lạnh, chẳng mong làm gì.
Quá nóng, quá sớm – làm chi !
Bây giờ quá trễ, thôi thì nghỉ thôi !
Bỏ bê công việc chẳng rồi,
Bỏ qua lợi ích, thả trôi tốt lành
Trôi dạt cuối bể đầu ghềnh
Những ai lạnh, nóng chẳng sanh phiền rầu
Nhẹ nhàng hơn ngọn cỏ lau
Làm mọi công chuyện trước sau của mình
Hạnh phúc không từ bỏ mình
( Thoát mọi nguy hiểm, gia đình vinh hoa )”.
15. Gia-chủ-tử ! Người ta bốn hạng
Không nên xem là bạn thân tình
Dầu tự cho là bạn mình :
– Người tham, tánh xấu phát sinh vô nghì
Gặp vật gì của người cũng lấy
Hạng người ấy không thể giao du.
– Người nói giỏi, miệng trơn tru
Không thể làm bạn cho dù ra sao.
– Những người nào khéo tài nịnh hót
Thì không tốt làm bạn với ta.
– Những người xa xỉ tiêu pha
Không nên làm bạn, tránh xa người này.
16. “ Gia-chủ-tử ! Như vầy có bốn
Trường hợp người tham vốn hay xin
Phải xem không phải bạn mình
Dầu tự xưng bạn với mình nhiều khi.
– Trường hợp người vật gì cũng lấy,
Trường Bộ - (Tập 3) Kinh 31 : THI-CA-LA-VIỆT * MLH – 263
– Hễ cho ít thì lại xin nhiều,
– Vì sợ mà thuận theo chiều,
– Làm vì mưu lợi, mục tiêu vì mình.
Bốn trường hợp được trình bày ấy
Phải được xem không phải bạn mình
Dầu tự cho là bạn mình,
Này Gia-chủ tử ! Phải đình chỉ thôi !
17. Người chỉ biết khua môi múa mép
Chỉ nói giỏi để đẹp lòng người
Với hạng người này ở đời
Không xem là bạn mọi thời mọi phương
Bốn trường hợp phải tường về họ :
– Thường tỏ lộ thân tình việc qua,
– Tỏ thân tình việc còn xa
– Với lời sáo ngữ nói ra tự mình
Để mua chuộc cảm tình bạn lữ,
– Tự tỏ sự bất lực của mình
Khi có công việc phát sinh.
Hạng người như vậy phải đình giao du.
18. Gia-chủ-tử ! Giao du không tốt
Bốn trường hợp nịnh hót, không ngay
Đừng nên làm bạn kẻ này
Dầu tự xưng bạn, nhưng đầy gian manh :
– Thường đồng ý ác hành thực hiện,
– Không đồng ý thực hiện việc lành,
– Trước mặt tán thán liên thanh,
– Sau lưng chỉ trích tanh bành chẳng kiêng.
Kẻ nịnh hót không nên làm bạn
Dầu tự cho là bạn như vầy.
19. Này Gia-chủ-tử ! Nghe đây
Trường Bộ - (Tập 3) Kinh 31 : THI-CA-LA-VIỆT * MLH – 264
Có bốn trường hợp thường ngày gặp qua
Là hạng người tiêu pha xa xỉ
Không phải bạn, dầu ý họ cần :
– Bạn khi mê rượu kết thân,
– Bạn khi dạo phố tối tăm phi thời,
– Bạn khi gặp ở nơi hí viện,
– Bạn tương kiến tại chỗ bạc bài.
Như vậy bốn trường hợp đây
Tiêu pha xa xỉ, tránh ngay người này.
Đức Thế Tôn trình bày, thuyết giảng
Rồi Đạo Sư lại giảng thêm ra :
20. “ Gặp gì cũng lấy không tha,
Chỉ biết nói giỏi, ba hoa lắm điều,
Nói lời nịnh hót mỹ miều,
Tiêu pha xa xỉ bao nhiêu chẳng vừa.
Cả bốn hạng người phải ngừa
Không nên kết bạn, dây dưa làm gì !
Người trí biết, tránh tức thì
Như đường sợ hãi, hiểm nguy tránh liền ”.
21. Gia-chủ-tử ! Còn riêng về mặt
Bốn loại bạn chân thật nên gần :
– Người bạn giúp đỡ khi cần,
– Người bạn chung thủy dù rằng khổ, vui,
– Bạn không nguôi khuyên điều ích lợi,
– Bạn có lòng nghĩ tới vì thương,
Bốn loại bạn ấy, hiểu tường
Là bạn chân thật, nên thường giao du.
22. Gia-chủ-tử ! Khởi từ ở chỗ
Bốn điều người giúp đỡ bạn thân :
Trường Bộ - (Tập 3) Kinh 31 : THI-CA-LA-VIỆT * MLH – 265
– Khi bạn vô ý lỗi lầm
Che chở cho bạn an tâm sửa mình,
– Khi thấy bạn vô tình phóng dật
Bảo vệ tất của cải bạn mình,
– Khi bạn có sự hãi kinh
Là nơi nương tựa, bạn mình an thân,
– Khi bạn có việc cần giúp đỡ
Giúp của cải gấp cỡ hai lần
Những gì mà bạn đang cần.
Bốn trường hợp đó, kết thân bạn này.
23. Gia-chủ-tử ! Ở đây Ta giảng
Bốn trường hợp người bạn thủy chung
Trong vui sướng hay khốn cùng
Là bạn chân thật, tao phùng mến yêu :
– Nói cho bạn biết điều bí mật,
– Giữ gìn kín bí mật bạn mình,
– Vì bạn, có thể hy sinh,
– Không bỏ bạn gặp tình hình khó khăn.
Bốn trường hợp bạn hằng chung thủy
Là bạn quý, chân thật đáng gần.
24. Có bốn trường hợp bạn thân
Khuyên điều lợi ích, bạn chân thật này :
– Ngăn chận bạn xa ngay điều ác,
– Khuyến khích bạn làm các việc hiền,
– Chỉ bạn con đường lên Thiên,
– Cho bạn biết được điều tuyền chưa nghe.
Khi người bạn khuyên về ích lợi
Là chân thật bạn với ta cần.
25. Có bốn trường hợp kể dần
Là bạn thương tưởng, bạn chân thật này :
Trường Bộ - (Tập 3) Kinh 31 : THI-CA-LA-VIỆT * MLH – 266
– Buồn rầu khi không may đến bạn
Gặp xui rủi hoạn nạn, họa tai,
– Hoan hỷ khi bạn gặp may,
– Ai nói xấu bạn, chận ngay tức thì,
– Ai tán thán bạn thì khuyến khích.
Người thương tưởng lợi ích bạn mình
Là bạn chân thật đáng tin.
Giảng xong, Phật lại cao minh nói rằng :
26. “ Người bạn giúp đỡ sẵn sàng
Là bạn vui, khổ hoàn toàn thủy chung
Khuyến khích lợi ích vô cùng
Có lòng thương tưởng, bao dung tỏ bày
Bốn loại bạn chân thật này
Người trí phục vụ họ ngay tận tình.
Như mẹ đối với con mình
Người trí giới luật giữ gìn nghiêm sâu
Sáng như lửa rực đồi cao .
Tích trữ tài sản, người nào hiểu thông
Như con ong trữ mật ong,
Tài sản như ụ mối xông cao vời
Người cư xử như vậy thời
Chất chứa tài sản vào nơi giữ gìn
Đủ lợi ích cho gia đình
Nên chia tài sản của mình làm tư :
Một phần, mình hưởng từ từ,
Hai phần sử dụng công, tư hằng ngày,
Một phần tư, để dành đây
Phòng khi khốn khó có ngay để dùng.
* * *
Trường Bộ - (Tập 3) Kinh 31 : THI-CA-LA-VIỆT * MLH – 267
27. Gia-chủ-tử ! Nội dung tư tưởng
Thánh đệ tử sáu hướng hộ trì.
Lục phương cần hiểu là gì ?
– Phương Đông được hiểu hai vì mẹ cha,
– Phương Nam cần hiểu là Sư trưởng,
– Phương Tây hiểu là hướng vợ con,
– Phương Bắc : bạn bè sắt son,
– Phương Dưới : tôi tớ vẫn còn giúp ta,
– Phương Trên là Sa-môn, Phạm-chí.
Sáu bổn phận phải nghĩ đến luôn.
28. Gia-chủ-tử ! Đạo nhân luân
Có năm trường hợp theo tuần tự đây
Người con phải hằng ngày phụng dưỡng
Cha mẹ mình đúng hướng hiếu tình :
– Cha mẹ đã nuôi dưỡng mình
Nay phải phụng dưỡng tận tình mẹ cha,
– Tròn bổn phận với cha với mẹ,
– Giữ truyền thống hiếu để, gia phong,
– Bảo vệ tài sản tổ tông
Đã được thừa kế, một lòng phát huy,
– Và đến khi mẹ cha tạ thế
Lo tang lễ, hồi hướng phước lành.
Này Gia-chủ-tử ! Ngọn ngành
Bổn phận cha mẹ sẵn dành với con
Khi được con lo toan phụng dưỡng
Phải thương tưởng, năm cách thực thi :
– Ngăn con làm ác tức thì,
– Khuyến khích con những hành vi thiện lành,
– Dạy con học cho rành nghề nghiệp,
– Dựng vợ chồng hòa hiệp xứng nơi,
Trường Bộ - (Tập 3) Kinh 31 : THI-CA-LA-VIỆT * MLH – 268
– Cho con thừa tự đúng thời.
Là năm bổn phận của đời mẹ cha.
Như vậy thì phương Đông được hiểu
Là đạo hiếu đối với mẹ cha,
Là phương che chở an hòa
Khỏi mọi sợ hãi, thoát ra bất tường.
29. Gia-chủ-tử !
Có năm cách đối với Thầy, như :
– Đứng dậy chào kính Tôn Sư,
– Hầu hạ Sư trưởng chẳng từ khó khăn,
– Phải siêng năng học hành đầy đủ,
– Tự phục vụ , đáp ứng Thầy cần,
– Chú tâm học nghề chuyên cần.
Trò đối Sư trưởng, có phân năm điều.
Được đệ tử sớm chiều tuân phụng
Sư trưởng cũng thương tưởng học trò
Năm cách đối xử, chăm lo :
– Huấn luyện đệ tử sao cho thành tài,
– Dạy vâng giữ đủ đầy điều học,
– Không sợ nhọc, dạy kỹ cho thuần,
– Thường khen, giới thiệu tiến thân,
– Bảo đảm nghề nghiệp mọi phần tinh thông.
Vậy phương
Tình Sư đệ đối xử rõ ràng
Là phương che chở an toàn
Khỏi mọi sợ hãi, thoát màn tai ương.
30. Gia-chủ-tử ! Tây phương hiểu chính
Đạo vợ chồng tương kính, thân tình,
Người chồng đối với vợ mình :
– Phải kính trọng vợ, trọng tình phu thê,
Trường Bộ - (Tập 3) Kinh 31 : THI-CA-LA-VIỆT * MLH – 269
– Đối với vợ không hề bạc đãi,
– Phải thủy chung, hòa ái thật tình,
– Giao quyền nội chính gia đình,
– Tùy sức mua sắm vợ mình nữ trang.
Chồng đối vợ mọi đàng cao thượng
Vợ thương tưởng, đáp lại năm phần :
– Quán xuyến việc nhà, tảo tần,
– Cư xử hai họ thân nhân đẹp lòng,
– Giữ tiết hạnh với chồng xứng đáng,
– Khéo giữ gìn tài sản gia đình,
– Khéo léo công việc của mình.
Phương Tây được hiểu nghĩa tình Phu Thê
Được chở che, trở thành an ổn
Thoát khỏi chốn sợ hãi, bất tường.
31. Gia-chủ-tử ! Về Bắc phương
Được hiểu là hướng tương đương nghĩa tình
Sự đối xử phát sinh ích lợi
Thiện-nam-tử đối với bạn bè
Năm cách thực hiện vấn đề :
– Rộng rãi ‘bố thí’, giúp bè bạn ngay,
– Dùng ‘ái ngữ ’, lời đầy nhã nhặn,
– Luôn ‘lợi hành’, vì bạn quan tâm
– ‘Đồng sự ’, cộng khổ đồng cam
– Thành thật với bạn, không ham gạt lường.
Bạn bè thương thiện-nam-tử ấy
Đối xử lại năm cách đề huề :
– Cảnh giác bạn mọi đam mê,
– Giữ hộ tài sản bạn bè sa chân,
– Nơi nương tựa bạn cần khi biến,
– Không bỏ bạn có chuyện hiểm kinh,
Trường Bộ - (Tập 3) Kinh 31 : THI-CA-LA-VIỆT * MLH – 270
– Kính trọng gia đình bạn mình,
Phương Bắc được hiểu nghĩa tình bạn thân
Được che chở ân cần, an ổn
Thoát khỏi chốn sợ hãi, bất tường.
32. Gia-chủ-tử ! Còn Hạ phương
Được hiểu là hướng tương đương Tớ Thầy
Vị ở đây là người hảo chủ
Với nô bộc đối xử có nhân :
– Giao việc đúng sức, làm dần,
– Tiền lương tương xứng, uống ăn đủ đầy,
– Điều trị ngay mỗi khi bệnh hoạn,
– Các món ngon, đặc sản chia cho,
– Không bắt làm việc quá giờ,
– Thỉnh thoảng cho nghỉ phép nhờ siêng năng.
Còn về phần các hàng nô bộc
Được chủ nhân đối tốt mọi đường
Năm cách đối lại vì thương :
– Thức dậy trước chủ, lo lường thực thi,
– Chỉ đi ngủ sau khi chủ ngủ,
– Tự bằng lòng vật chủ đã cho,
– Siêng năng công việc, chăm lo,
– Giữ gìn tiếng tốt đến cho chủ mình.
Vậy phương Dưới là tình chủ tớ
Được che chở nên trở thành an
Thoát khỏi sợ hãi mọi đàng
Năm cách của tớ cùng hàng chủ nhân.
33. Gia-chủ-tử ! Thiện-nam-tử ấy
Với hết thảy các vị Sa-môn
Hay với các Bà-la-môn
Năm cách đối xử vuông tròn – Phương Trên.
Trường Bộ - (Tập 3) Kinh 31 : THI-CA-LA-VIỆT * MLH – 271
– Thường thân thiện dựa trên hành động,
Thân, Khẩu, ý mở rộng lòng Từ,
– Rộng cửa đón tiếp Đạo Sư
( Sa-môn, Phạm-chí an cư xa gần ).
– Thường cúng dường các phần tứ sự.
Được Cư-sĩ đối xử như vầy
Sa-môn, Bàn-môn vị này
Đối lại năm cách chứa đầy tình thương :
– Ngăn cản họ không vương điều ác,
– Khuyến khích họ làm các việc lành,
– Với tâm từ ái tịnh thanh
Thương xót dạy họ điều hằng chưa nghe,
– Điều đã nghe, khiến càng tường tận,
– Chỉ đường dẫn Thiên giới, cõi lành,
Phương Trên che chở an lành
Thoát mọi sợ hãi, đạo tình Tục Tăng.
Đức Thế Tôn sau phần thuyết giảng
Ngài lại giảng thêm để hiểu thông :
34. “ Cha mẹ chính là phương Đông,
Phương Nam – Sư trưởng đạo đồng thẳng ngay,
Vợ chồng chính là phương Tây,
Bạn bè phương Bắc hiểu ngay điều này,
Nô bộc – phương Dưới là đây,
Sa-môn, Phạm-chí chỉ rày phương Trên.
Người vì di huấn Cha hiền
Đảnh lễ phương hướng sáu bên như vầy.
Kẻ trí Giới, luật giữ rày
Từ tốn và có biện tài ai đương !
Nhu thuận, có tính khiêm nhường
Nhờ vậy, có được danh xưng tuyệt vời.
Trường Bộ - (Tập 3) Kinh 31 : THI-CA-LA-VIỆT * MLH – 272
Dậy sớm, không tính biếng lười,
Tâm an, bất động giữa vời hiểm nguy.
Người hiền, không phạm giới chi
Danh xưng được có tức thì, khó phân
Nhiếp phục, tạo được bạn thân
Bao dung, hòa ái, ân cần, từ tâm
Hướng dẫn, khuyến hóa đạo tâm
Danh xưng có đượccao thâm, thiện lành.
‘Bố thí’, ‘ái ngữ ’, ‘lợi hành’,
Cùng với ‘đồng sự ’ khởi sanh mọi thời
Trong mọi công việc, khắp nơi
Tùy việc xử sự, đầy vơi mọi điều.
Những nhiếp sự này ít nhiều
Khiến cho thế giới xoay chiều chậm, nhanh
Như bánh xe quay chung quanh
Trục xe chính đã tạo thành vòng quay.
Vắng mặt các nhiếp sự này
Cha, mẹ không được hưởng rày sống lâu.
Hiều kính của con làm đầu
Do vậy bậc trí dựa vào liễu tri
Như pháp quán sát, chấp trì
Đối với nhiếp pháp thực thi không ngừng
Nhờ vậy, vĩ đại lẫy lừng
Và được tán thán, danh xưng sáng lòa ”.
35. Khi nghe vậy, Sinh-Ga-La-Ká
Gia-chủ-tử, vội vã thưa qua :
“ Bạch đức Thế Tôn, Phật Đà
Thật là hy hữu, sâu xa, tuyệt vời !
Lễ sáu phương như lời Ngài giảng
Thật viên mãn, nghĩa lý đủ đầy.
Trường Bộ - (Tập 3) Kinh 31 : THI-CA-LA-VIỆT * MLH – 273
Bạch Thế Tôn ! Vi diệu thay !
Như người dựng vật lăn quay ngã nằm
Chỉ hướng kẻ sai lầm lạc lối
Đem đèn sáng vào tối như bưng
Để ai có mắt mở bừng
Có thể thấy được sáng trưng sắc màu.
Cũng như vậy, nhiệm mầu Chánh Pháp
Được Thế Tôn giải đáp, trình bày
Con xin quy ngưỡng từ nay
Quy y Phật Bảo, nương ngay Pháp mầu
Quy y Tăng thanh cao đức cả
Nối tiếp nhau hoằng hóa Pháp môn
Mong Thế Tôn nhận cho con
Được làm đệ tử, vun tròn thiện duyên
Xin phát nguyện vẹn tuyền ngưỡng phục
Kể từ nay đến lúc mạng chung
Nương tựa vào đấng Đại Hùng
Thực hành lời dạy vô cùng siêu minh ./-
*
* *
( Chấm dứt Kinh 31 : GIÁO THỌ THI-CA-LA-VIỆT –
Singàlovàda-sutta )
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D200924356.-%3B)