TAM TẠNG THÁNH KINH PHẬT GIÁO
TẠNG KINH (NIKÀYA)
Thi Hóa
TRUNG BỘ KINH
( Majhima Nikàya )
Tập IV
Hòa Thượng THÍCH MINH CHÂU
Dịch sang tiếng Việt từ Tam Tạng Pàli
Chuyển thể Thơ :
Giới Lạc MAI LẠC HỒNG tự TUỆ NGHIÊM
( Huynh Trưởng Cấp Tấn - GĐPTVN tại Hoa Kỳ )
Email : [email protected]
111. Kinh BẤT ĐOẠN
( Anupada sutta )
Như vậy, tôi nghe :
Một thời nọ Thế Tôn Thiện Thệ
An trú tại Xá-Vệ thành này
Sa-Vát-Thí cũng là đây
Kỳ Viên Tinh Xá hôm mai tịnh, hòa
Còn có tên Chê-Ta-Va-Ná
Cấp-Cô-Độc Trưởng giả tín gia
A-Na-Thá-Pin-Đi-Ka
Tín thành dâng đến Phật Đà trước đây.
Tại nơi này Ngài gọi Tăng Chúng :
– “ Này Tăng Chúng ! Hãy khéo nghe đây ”.
Chư Tỷ Kheo tại nơi này
Vâng đáp lời Phật. Rồi Ngài thuyết ngay :
– “ Chúng Tăng này ! Sa-Ri-Pút-Tá (1)
(Tức là Xá-Lợi-Phất vị này)
Là bậc Hiền trí đức tài
Là bậc Đại-tuệ cao dày rộng sâu
Bậc quảng-tuệ, thanh cao hỷ-tuệ,
Bậc tiệp-tuệ, lợi-tuệ uy nghi,
Bậc quyết-trạch-tuệ diệu tri.
Cho đến nửa tháng, Sa-Ri-Pút-Tà
Bất-đoạn-pháp quán ra cao đẹp.
Các Tỷ Kheo ! Do phép quán này
_________________________
(1): Tôn-giả Sariputta – Xá-Lợi-Phất là vị Đại đệ tử của Đức Phật,
được tôn xưng là Đệ nhất Trí Tuệ hay vị Tướng Quân Chánh Pháp.
Của Sa-Ri-Pút-Tá đây,
Này Tỷ Kheo Chúng ! Ở đây hiểu là
Do Sa-Ri-Pút-Ta ly dục,
Rồi tiếp tục bất-thiện-pháp ly,
Chứng đạt, an trú tức thì
Sơ Thiền, trạng thái cực kỳ vui an,
Do ly dục, có tầm có tứ,
Những pháp thuộc Thiền thứ nhất này
Như tầm, tứ, hỷ lạc… hay
Nhất tâm, xúc thọ, tưởng này, tư, tâm,
Dục, thắng giải, tinh cần, niệm, xả,
Và tác ý. Tất cả pháp này
Được an trú bất-đoạn ngay.
Sa-Ri-Pút-Tá biết ngay những gì
Khi chúng khởi lên thì biết cả,
Khi an trú, biết cả thời kỳ
Khi chúng bị đoạn diệt đi.
Sa-Ri-Pút-Tá tường tri rõ vầy :
‘Các pháp ấy trước đây không có
Ở nơi ta, nay có hiện thời,
Sau khi chúng hiện hữu rồi
Chúng bị đoạn diệt’. Mọi nơi mọi thì
Đối với chúng, Sa-Ri-Pút-Tá
Cảm thấy chả luyến ái chút nào,
Không chống đối, không lụy vào,
Độc lập, giải thoát, dứt bao buộc ràng,
Tâm trú an, không có hạn chế.
Và như thế, Sa-Ri-Pút-Ta
Biết : ‘Sự giải thoát trải qua
Còn hơn thế nữa, và ta còn nhiều
Việc phải làm những điều hơn thế’.
Các Tỷ Kheo ! Không nệ nghịch duyên
Ông ấy diệt tứ, tầm liền
Chứng và an trú Nhị Thiền minh quang,
Một trạng thái vui an (hỷ lạc)
Do định sanh, không các tứ, tầm
An nhiên nội tĩnh nhất tâm
Và những pháp thuộc Thiền tâm thứ nhì
Như nội tĩnh, đồng thì hỷ, lạc,
Nhất tâm hoặc xúc, thọ, tưởng phần
Tâm, dục, thắng giải, tinh cần,
Niệm, xả, tác ý – những phần pháp đây
An trú ngay bất-đoạn thế đó !
Xá-Lợi-Phất biết rõ điều là :
‘Còn có giải thoát trải qua
Còn hơn thế nữa. Với ta vẫn còn
Nhiều việc phải làm tròn trước đã !’.
Rồi Sa-Ri-Pút-Tá tinh cần
Ly hỷ trú xả các phần,
Chánh niệm tỉnh giác thì thân cảm liền
Sự lạc thọ, Thánh hiền gọi đủ
Là ‘xả niệm lạc trú’, an nhiên
Chứng và an trú Tam Thiền.
Tiếp tục ông ấy xả liền khổ, vui,
Diệt hỷ ưu trước đã cảm thọ
Chứng, trú ở Tứ Thiền tịnh thanh,
Không khổ & lạc, xả niệm nhanh.
Những pháp thuộc Tứ Thiền danh như là :
Bất khổ & lạc thọ và xả, thọ,
Vô quán niệm tâm đó tịnh thay,
Nhờ niệm và nhất tâm đây,
Cùng xúc, thọ, tưởng, dục này, tư, tâm,
Thắng giải, niệm, tinh cần, tác ý…
Được Sa-Rí-Pút-Tá ở đây
Đã an trú bất-đoạn ngay.
Rồi Xá-Lợi-Phất biết ngay những gì
Khi chúng khởi lên thì biết cả,
Khi an trú, biết cả thời kỳ
Khi chúng bị đoạn diệt đi.
Sa-Ri-Pút-Tá tường tri rõ vầy :
‘Các pháp ấy trước đây không có
Ở nơi ta, nay có hiện thời,
Sau khi chúng hiện hữu rồi
Chúng bị đoạn diệt’. Mọi nơi mọi thì
Đối với chúng, Sa-Ri-Pút-Tá
Cảm thấy chả luyến ái chút nào,
Không chống đối, không lụy vào,
Độc lập, giải thoát, dứt bao buộc ràng,
Tâm trú an, không có hạn chế.
Và như thế, Sa-Ri-Pút-Ta
Biết : ‘Sự giải thoát trải qua
Còn hơn thế nữa, và ta còn nhiều
Việc phải làm những điều hơn thế’.
Các Tỷ Kheo ! Rồi kế tiếp liền
Sa-Ri-Pút-Tá vượt lên
Hoàn toàn sắc-tưởng, vững bền diệt tiêu.
Chướng-ngại-tưởng mọi điều đối trị,
Không tác ý với dị-tưởng riêng.
Nghĩ rằng : ‘Hư không vô biên’
Chứng, an trú Không-vô-biên Xứ liền,
Và những pháp thuộc riêng của Xứ
Không-vô-biên, đơn cử : hư không,
Vô-biên-xứ-tưởng, một lòng,
Và xúc, thọ, tưởng, dục đồng tư, tâm,
Thắng giải, niệm, tinh cần, tác ý,
Và xả… được Sa-Rí-Pút-Ta
An trú bất đoạn trải qua,
Những pháp Sa-Rí-Pút-Ta biết liền
Khi chúng mới khởi lên, trú đó,
Khi chúng bị diệt bỏ, trừ ngay
Sa-Ri-Pút-Tá lúc này
Những pháp đã được trình bày trên đây,
Những pháp này với Xá-Lợi-Phất
Cảm thấy thật chẳng luyến ái nào
Không chống đối, không lụy vào,
Độc lập, giải thoát, dứt bao buộc ràng,
Tâm trú an, không có hạn chế.
Và như thế, Sa-Ri-Pút-Ta
Biết : ‘Sự giải thoát trải qua
Còn hơn thế nữa, và ta còn nhiều
Việc phải làm những điều hơn vậy’.
Xá-Lợi-Phất khi ấy an hòa
Không-vô-biên-xứ vượt qua
Nghĩ rằng : ‘Đích thực Thức là vô biên’
Chứng, trú Thức-vô-biên-xứ nọ.
Các Tỷ Kheo ! Sau đó trải qua
Tỷ Kheo Sa-Ri-Pút-Ta
Thức-vô-biên-xứ vượt qua tức thì
Nghĩ : ‘Không có vật chi’ – chứng, trú
Vào Vô-sở-hữu-xứ tầng này,
Những pháp thuộc về Xứ đây :
Vô-sở-hữu-xứ-tưởng này, nhất tâm,
Xúc, thọ, tưởng, tư, tâm, thắng giải,
Dục, niệm, xả, tác ý, tinh cần…
Được Xá-Lợi-Phất cân phân
An trú bất đoạn. Những phần pháp ni
Được Sa-Ri-Pút-Ta biết tới
Khi chúng mới khởi lên, trú an.
Khi chúng đoạn diệt không còn
Sa-Ri-Pút-Tá với toàn pháp đây
Không luyến ái, không rày chống đối,
Độc lập, không có trói buộc nào,
Giải thoát, không hệ lụy nào,
Tâm không hạn chế khi vào trú an.
Xá-Lợi-Phất biết rằng : ‘Còn có
Sự giải thoát hơn đó nhiều lần
Còn làm nhiều việc phải cần’.
Này Tỷ Kheo Chúng ! Tinh cần trải qua
Rồi Sa-Ri-Pút-Ta tuần tự
Vượt hẳn Xứ Vô-sở-hữu ni,
Tưởng-xứ Phi-tưởng-phi-phi
Chứng và an trú tức thì, uy nghi.
Với chánh niệm, Sa-Ri-Pút-Tá
Xuất khỏi định ấy cả, thấy ngay
Thuộc quá khứ các pháp này
Bị sự biến hoại, diệt ngay chẳng chầy.
‘Như vậy các pháp này trước đó
Đã không có nơi ta, thì nay
Lại có hiện hữu như vầy,
Sau khi hiện hữu, chúng rày diệt đi.
Và Sa-Ri-Pút-Ta đối với
Những pháp vừa nói tới, thấy là
Không có luyến ái xảy ra,
Độc lập, không chống đối và thảnh thơi,
Không trói buộc, đồng thời giải thoát,
Không hệ lụy, an lạc trú đây
Với tâm không hạn chế này.
Sa-Ri-Pút-Tá biết ngay điều là :
‘Còn giải thoát sâu xa hơn thế,
Còn nhiều việc cần để thực hành’.
Các Tỷ Kheo ! Biết rõ rành
Sa-Ri-Pút-Tá vượt nhanh tức thì
Khỏi Phi-tưởng-phi-phi-tưởng-xứ
Chứng và trú Diệt Thọ Tưởng đây,
Thấy biết với trí tuệ đầy
Các lậu-hoặc bị diệt ngay cấp kỳ.
Với chánh niệm, Sa-Ri-Pút-Tá
Xuất khỏi định ấy, đã thấy ngay :
Thuộc quá khứ các pháp này
Bị sự biến hoại, diệt ngay chẳng chầy.
‘Như vậy các pháp này trước đó
Đã không có nơi ta, thì nay
Lại có hiện hữu như vầy,
Sau khi hiện hữu, chúng rày diệt đi.
Và Sa-Ri-Pút-Ta đối với
Những pháp vừa nói tới, thấy là
Không có luyến ái xảy ra,
Độc lập, không chống đối và thảnh thơi,
Không trói buộc, đồng thời giải thoát,
Không hệ lụy, an lạc trú đây
Với tâm không hạn chế này.
Sa-Ri-Pút-Tá biết rày thâm sâu :
‘Không có giải thoát nào vô thượng
Hơn thế nữa. Về hướng tương lai
Không có việc phải làm hoài
Nhiều hơn thế nữa !’. Và này Chúng Tăng !
Nếu nói năng một cách chân chánh
Có thể nói phẩm hạnh người mà
Tu trì nỗ lực trải qua
Niềm tin Giáo Pháp thiết tha sâu dày,
Chính người đây là một đích tử
Của Thế Tôn Điều Ngự Như Lai,
Sinh ra từ miệng của Ngài,
Sinh ra từ Pháp, Pháp đây hóa thành,
Thừa tự Chánh Pháp lành chân thật,
Không thừa tự vật chất xấu xa.
Nói về Sa-Ri-Pút-Ta
Chính là đích tử Phật Đà, cận bên,
Với phẩm hạnh như trên liệt kể.
Các Tỷ Kheo ! Như thế hiểu là
Sa-môn Sa-Ri-Pút-Ta
Chân chánh chuyển Pháp luân, mà Như Lai
Đã chuyển vận, hoằng khai Chánh Pháp ”.
Với bài pháp Phật thuyết giảng ra
Chúng Tăng hoan hỷ sâu xa
Tín thọ lời Đức Phật Đà dạy khuyên ./-
* * *
( Chấm dứt Kinh số 111 : BẤT ĐOẠN – ANUPADA Sutta )
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D724145123.-%3B)