TAM TẠNG THÁNH KINH PHẬT GIÁO
TẠNG KINH (NIKÀYA)
Thi Hóa
TRUNG BỘ KINH
( Majhima Nikàya )
Tập III
Hòa Thượng THÍCH MINH CHÂU
Dịch sang tiếng Việt từ Tam Tạng Pàli
Chuyển thể Thơ :
Giới Lạc MAI LẠC HỒNG tự TUỆ NGHIÊM
( Huynh Trưởng Cấp Tấn - GĐPTVN tại Hoa Kỳ )
Email : [email protected]
80. Kinh VEKHANASSA
( Vekhanassa sutta )
Như vậy, tôi nghe :
Một thời, Đức Thế Tôn Thiện Thệ (1)
Sa-Vát-Thí – Xá Vệ – trú qua
Tinh Xá Chê-Tá-Va-Na (2)
( Kỳ Viên ) cùng với Săng-Ga (3) tịnh, hòa
Do A-Na-Thá-Pin-Đi-Ká (2)
Vị Trưởng-giả này đã cúng dường.
Một vị đạo-sĩ du phương
Vê-Kha-Nát-Sá, trên đường đến đây.
Gặp Thế Tôn, ông này chào hỏi
Những lời nói chúc tụng, xã giao,
Sau đó, một bên đứng vào
Những lời cảm hứng dạt dào thốt ra :
“ Sắc này là tối thượng ! Tối thượng ! ”.
Đấng Trí Bi Vô Lượng hỏi qua :
– “ Nhưng này Vê-Khá-Nát-Sa !
Sao ông nói : ‘Sắc này là tối cao’?
Sắc này sao tối thượng, tối thượng ? ”.
– “ Thưa Tôn Giả ! Tối thượng tối cao
_____________________________
( ) : Thế Tôn – Bhagava ; Thiện Thệ - Sugato : 2 trong Thập Hiệu
của Đức Phật .
(2) : Kỳ Viên Tinh Xá – Jetavanavihàra tại Thành Xá Vệ (Savatthi )
do Trưởng-giả Cấp-Cô-Độc – Anathapindika ( tên thật là
Sudatta – Tu-Đạt ) dâng cúng .
(3) : Sangha – Tăng-Già là đoàn thể các vị xuất gia đã thọ Cụ-Túc-
Giới, trở thành vị Tỷ Kheo . Bản chất của Tăng-Già là thanh
tịnh và hòa hợp .
Trung Bộ (Tập 3) Kinh 80 : VEKHANASSA * MLH – 076
Vì không có sắc khác nào
Cao thượng, thù thắng, thâm sâu hơn vầy ”.
– “ Nhưng hỡi này Vê-Kha-Nát-Sá !
Sắc nào không có sắc khác, mà
Cao thượng, thù thắng hơn xa ? ”.
– “ Thưa Tôn Giả Gô-Ta-Ma ! Sắc gì
Không có các sắc chi thượng đẳng
Cao thượng hơn, thù thắng hơn xa
Sắc ấy tối thượng chính là ! ”.
– “ Này ông Ve-Khá-Nát-Sa ! Lòng vòng
Lời giải thích của ông dai dẳng
Nói dài dòng mà chẳng thông ra !
Ông phải giải thích rộng ra
Phải chỉ rõ sắc nào là tối cao ?
Kách-Cha-Ná ! Như vào ví dụ
Có một người thường cứ nói là :
‘Tôi yêu, ái luyến thiết tha
Một cô gái đẹp, nết na vùng này’.
Có người hỏi : ‘Hỡi này ông bạn !
Ông có biết tường tận người yêu ?
Thuộc giai cấp nào ? Giàu nghèo ?
Quê quán, tên tuổi, mỹ miều ra sao ?
Người bậc trung hay cao hoặc thấp ?
Thân ốm mập, da dẻ thế nào ?
Đen sẫm hay là hồng hào ?
Ở thành hay ở làng nào, gần xa ?’
Nghe hỏi vậy , anh ta ngơ ngẩn
Trả lời rằng : ‘Tôi chẳng biết chi !’
Có người hỏi lại tức thì :
Trung Bộ (Tập 3) Kinh 80 : VEKHANASSA * MLH – 077
‘Có phải anh đã yêu vì thiết tha
Thật ái luyến người mà chưa biết
Chưa từng gặp, cũng tuyệt thấy đâu ? ’
Nghe hỏi, anh ta gật đầu.
– Vê-Kha-Nát-Sá ! Nghĩ sao việc này ?
Sự kiện đây, phải chăng người ấy
Nói vô lý, trật bậy phải không ?
– “ Vâng phải, bạch đức Thế Tôn !
Sự kiện như vậy thật không đúng rồi !
Không hiệu năng, đồng thời vô lý ”.
–“ Cũng vậy, thật vô lý khi ông
Phát biểu ý tưởng vừa xong :
‘Một sắc nào đó, mà không sắc nào
Thù thắng hơn hay cao thượng hẳn
Thời chắc chắn là sắc tối cao’
Nhưng không chỉ rõ sắc nào ”.
( Sau đó du sĩ ví vào bảo châu
Về ánh sáng bảo châu chói lọi.
Đức Thế Tôn liền hỏi ông ta
So sánh quang sắc trải qua
Với nhiều ví dụ, như là trong Kinh
U-Đa-Dí Tiểu Kinh tóm gọn :
Sáng đom đóm hay ngọn đèn dầu,
Đống lứa đêm tối cháy cao,
Sao mai sáng tỏ hay vào sáng trăng,
Mặt trời hằng chói lòa tỏa chiếu …
Nhưng quang sắc chiếu diệu Chư Thiên
Ánh sáng rực rỡ vô biên ).
Ngài nói : “ Quang sắc Chư Thiên sáng ngời
Mà mặt trăng, mặt trời thua cả .
Trung Bộ (Tập 3) Kinh 80 : VEKHANASSA * MLH – 078
Biết Chư Thiên ấy đã từ lâu
Nhưng Ta không nói như sau :
‘Không có một quang sắc nào thắng hơn,
Vi diệu hơn quang sắc ấy cả !’.
Này Vê-Kha-Nát-Sá ! Còn đây
Ông nói : ‘Chính quang sắc này
Cao thượng, thù thắng hơn bầy đóm sâu
Quang sắc ấy thuộc vào tối thắng’,
Không chỉ rõ quang sắc ấy ra.
Hãy nghe, Vê-Kha-Nát-Sa !
Năm dục tăng trưởng trải qua thế nào ?
Mắt nhận thức biết bao sắc khác
Là khả lạc, khả hỷ, đáng yêu
Hấp dẫn, liên hệ dục nhiều.
Tiếng được nhận thức đủ điều do tai,
Các hương này do mũi nhận thức,
Lưỡi nhận thức các vị bao lần,
Các xúc nhận thức do thân…
Khả lạc, khà hỷ, muôn phần đáng yêu,
Hấp dẫn, liên hệ nhiều đến dục
Là năm dục trưởng dưỡng trải qua.
Này ông Vê-Khá-Nát-Sa !
Khi lạc và hỷ nào mà khởi lên
Mà chúng duyên năm dục trưởng dưỡng
Gọi hiện tượng này ‘dục lạc’ ngay.
Vì bởi có dục như vầy
Nên có dục lạc, từ đây rõ là
‘Dục tối thượng lạc’ mà được gọi
Là tối thượng. Ta nói rõ ra ”.
Được nghe vậy từ Phật Đà
Trung Bộ (Tập 3) Kinh 80 : VEKHANASSA * MLH – 079
Du-sĩ Vê-Khá-Nát-Sa thưa ngay :
– “ Vi diệu thay, bạch ngài Thiện Thệ !
Hy hữu thay ! Thiện Thệ Phật Đà !
Chính Tôn-giả Gô-Ta-Ma
Đã khéo tuyên bố, nói ra như vầy :
‘Do có dục, có ngay dục lạc,
Từ dục lạc lại dẫn tới ngay
Dục-tối-thượng-lạc điều này
Được gọi là ‘tối thượng’, đây rõ bày ”.
– “ Kách-Cha-Ná ! Cái này thật khó
Để cho ông hiểu rõ không sai
Về ‘dục’ hay ‘dục lạc’ này
Hay ‘dục tối thượng lạc’ đây tức thời.
Ông là người thuộc chấp kiến khác,
Kham nhẫn khác, mục đích khác xa,
Tu tập, Đạo Sư khác Ta.
Nhưng này Vê-Khá-Nát-Sà ! Hiểu chăng ?
Đối với Tỷ Kheo Tăng viên mãn
Là bậc A-La-Hán trên đời,
Các lậu-hoặc đã tận rồi,
Tu hành thành mãn, đồng thời làm xong
Những việc cần làm trong tu tập,
Họ đã đặt gánh nặng xuống ngay,
Đã đạt mục đích, lành thay !
Hữu-kiết-sử đoạn trừ ngay tức thời,
Đã giải thoát nhờ nơi chánh trí,
Là những vị mới biết rõ là
Dục, dục lạc hay là
Dục tối thượng lạc, do qua hành trì ”.
Nghe như vậy, tức thì Du-sĩ
Trung Bộ (Tập 3) Kinh 80 : VEKHANASSA * MLH – 080
Vê-Kha-Nát-Sá ấy nổi sân
Bất mãn, phẫn nộ vô ngần
Mắng nhiếc cả Phật rần rần, thốt ra :
“ Sa-môn Gô-Ta-Ma rồi sẽ
Bị đọa lạc, là kẻ tiện nhân ”.
Sau khi bình tỉnh, nói rằng :
– “ Nhưng nếu như có thành phần Sa-môn,
Bà-la-môn chưa hề chứng dự,
Không biết về quá khứ, tương lai,
Nhưng họ tự cho như vầy :
‘Sự sanh đã diệt, hạnh ngay đã thành,
Việc cần làm, thực hành vô ngại,
Không trở lại đời sống thế nhân’.
Lời nói như vậy dối gian,
Tự chứng tỏ là nói nhăng đáng cười,
Chứng tỏ lời họ là hư vọng,
Tự chứng tỏ nói trống không thôi ! ”.
– “ Này Kách-Cha-Ná ! Những lời
Ông nói như vậy hợp thời, đúng thôi !
Những Sa-môn, các người Phạm-chí
Không chứng đạt, tự thị cho là
Thánh quả mình đã chứng qua,
Lời nói như vậy thật là dối thay !
Nhưng hãy bỏ tương lai, quá khứ,
Người trí, bậc quân tử chánh chân
Không xảo quyệt, không gian manh,
Hãy đến và nói : ‘Pháp lành diệu vi
Ta thuyết pháp, ta thì giảng dạy,
Nếu thực hành điều ấy tận tình
Không bao lâu tự biết mình
Trung Bộ (Tập 3) Kinh 80 : VEKHANASSA * MLH – 081
Tự thấy : ‘Như vậy là mình trải qua
Thật sự là đã được giải thoát,
Thoát khỏi sự ràng buộc hãi kinh
Là ràng buộc của vô minh’.
Vê-Kha-Nát-Sá ! Như hình hài-nhi
Bé, yếu ớt, tứ chi và cổ
Bị trói buộc năm chỗ như vầy
Với năm trói buộc bằng dây.
Đến khi nó lớn, căn đây năm phần
Đã thuần thục, tự thân thoát khỏi
Các buộc trói chặt chẽ xưa nay.
Lập tức nó biết như vầy :
‘Ta được giải thoát !’, tâm nay an tường.
Kách-Cha-Ná ! Cũng dường như thế
Người trí tuệ, chân trực thẳng ngay
Tuyên bố : ‘Ta giảng dạy đây !
Ta nay thuyết pháp, chỉ ngay con đường’.
Nếu kiên cường thực hành điều dạy
Không bao lâu, người ấy thật tình
Tự biết mình, tự thấy mình.
Như vậy, thật sự tuệ minh hiểu là
Đã giải thoát, vượt qua ràng buộc
Sự ràng buộc chính của vô minh ”.
Khi nghe được pháp cao minh
Vê-Kha-Nát-Sá thật tình hân hoan.
Vị du sĩ hướng sang Thiện Thệ
Tâm hoan hỷ vô kể, nói ngay :
– “ Thưa Tôn Giả ! Vi diệu thay !
Như người dựng vật lăn quay ngã nằm
Chỉ hướng kẻ sai lầm lạc lối
Trung Bộ (Tập 3) Kinh 80 : VEKHANASSA * MLH – 082
Đem đèn sáng vào tối như bưng
Để ai có mắt mở bừng
Có thể thấy được sáng trưng sắc màu.
Cũng như thế, nhiệm mầu Chánh Pháp
Được Thế Tôn giải đáp, trình bày
Con xin quy ngưỡng từ nay
Quy y Đại Giác, nương ngay Pháp mầu,
Quy y Tăng thanh cao đức cả
Nối tiếp nhau hoằng hóa Pháp môn
Mong Thế Tôn nhận cho con
Được làm đệ tử, vun tròn thiện duyên
Xin phát nguyện vẹn tuyền ngưỡng phục
Kể từ nay đến lúc mạng chung
Nguyện theo lời đấng Đại Hùng
Thực hành Giáo Pháp vô cùng cao thâm ” ./-
* * *
( Chấm dứt Kinh số 80 : VEKHANASSA –
VEKHANASSA Sutta )
***
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D623683872.-%3B)