19. Phẩm Khuyến thỉnh

XIX.Phẩm Khuyến thỉnh

1.Tôi nghe như vầy:

Mộtthời Phật ở nước Ma-kiệt, dưới cội Bồ-đề ở Ðạotràng.

Bấygiờ Thế Tôn đắc đạo chưa bao lâu, liền sanh niệm này:

'NayTa đắc pháp rất sâu, khó hiểu khó rõ, khó thể hiểu biết,không thể tư duy. Trí thôi dứt vi diệu là sự hiểu biếtcó thể phân biệt nghĩa lý, tu tập không chán liền đượchoan hỉ. Nếu Ta thuyết diệu pháp cho người, người khôngtin nhận cũng chẳng vâng làm; đã lao nhọc mà còn hao tổn.Nay Ta nên im lặng, đâu nên thuyết pháp'.

Bấygiờ Phạm thiên ở trên trời Phạm thiên biết Như Lai nghĩnhư thế, ví như trong khoảng lực sĩ co duỗi cánh tay, liềnbiến mất ở trời Phạm thiên, đến chỗ Thế Tôn, cúi lạyrồi đứng một bên. Phạm thiên bạch Thế Tôn:

- CõiDiêm-phù-đề này ắt sẽ bại hoại, con mắt của ba cõi bịmất. Như Lai Chí Chân Ðẳng Chánh Giác, xuất hiện ở đời,nên diễn bày pháp bảo. Nhưng nay Ngài lại chẳng diễn bàypháp vị, cúi mong Như Lai khắp vì chúng sanh, rộng nói phápthâm sâu. Hơn nữa, chúng sanh ở đây căn nguyên dễ độ.Nếu người chẳng được nghe thì trọn mất pháp nhãn. ÐâyNgài nên vì pháp mà lưu truyền lại. Ví như hoa sen Ưu-bát,hoa Câu-mâu-đầu, hoa Phân-đà-lợi, tuy ra khỏi đất mà chưara khỏi nước, cũng chưa xòe nở. Bấy giờ, hoa kia dần dầnmuốn sanh mà chưa ra khỏi nước, hoặc lúc hoa này đã ra khỏimặt nước, hoặc lúc hoa này không bị thấm nước. Chúngsanh đây cũng lại như thế, vì sanh, lão, bệnh, tử, chỗthấy bức xúc, các căn đáng đã chín mùi. Như vậy, nếukhông được nghe pháp thì sẽ tiêu mất, không khổ hay sao?Nay chính phải thời, cúi mong Thế Tôn hãy vì họ mà thuyếtpháp.

Bấygiờ Thế Tôn biết tâm niệm của Phạm thiên, và từ mẫntất cả chúng sanh nên nói kệ:

NayPhạm thiên đến khuyên,
NhưLai mở pháp môn,
Ngườinghe dốc lòng tin,
Phânbiệt pháp yếu sâu.
Nhưtrên đảnh núi cao,
Xemkhắp các chúng sanh,
NayTa có pháp này,
Thẳngđường bày pháp nhãn.

Phạmthiên liền nghĩ: 'Như Lai ắt sẽ vì chúng sanh mà thuyết phápthâm diệu', rồi liền vui mừng hớn hở không xiết, lạyPhật rồi trở về Trời.

Bấygiờ Phạm thiên nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

2.Tôi nhe như vầy:

Mộtthời Phật ở nước Ba-la-nại, trong vườn Tiên nhân Lộc-uyển.

Bấygiờ Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Cóhai việc này, người học đạo chẳng nên thân cận. Thếnào là hai việc? Nghĩa là tham đắm pháp dục và lạc. Ðâylà pháp tầm thường ti tiện. Lại đây là trăm mối khổnão. Ðó là hai việc người học đạo chẳng nên thân cận.Như thế, bỏ hai việc này rồi, Ta tự có đạo chí yếu,được thành Chánh giác, nhãn sanh, trí sanh, ý được thôidứt, được các thần thông, thành quả vị Sa-môn, đến Niết-bàn.

Thếnào là đạo chí yếu được thành Chánh giác khiến nhãn sanh,trí sanh, ý được thôi dứt, được các thần thông, thànhquả Sa-môn, đến Niết-bàn? Nghĩa là Tám đạo phẩm này vậy,đó là Ðẳng kiến, Ðẳng tri, Ðẳng ngữ, Ðẳng nghiệp,Ðẳng mạng, Ðẳng phương tiện, Ðẳng niệm, Ðẳng định.Ðây gọi là nhãn sanh, trí sanh, ý được thôi dứt, đượccác thần thông, thành quả Sa-môn, đến Niết-bàn. Như vậy,các Tỳ-kheo, nên học bỏ hai việc trên và tu tập đạo chíyếu. Như thế, này các Tỳ-kheo, nên học điều này.

Bấygiờ các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

La-vân,Ca-diếp, Long,
Hainạn, Ðại Ái Ðạo,
Phỉbáng, phi phạm pháp,
Haiviệc ở sau cùng.

*

3.Tôi nghe như vầy

Mộtthời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-đà, vườn Cấp Còộc.

Bấygiờ Thích-đề-hoàn-nhân đến chỗ Thế Tôn, cúi lạy vàđứng một bên rồi bạch:

- Thếnào là Tỳ-kheo cắt đứt ái dục, tâm được giải thoát,đến chỗ cứu cánh an ổn, không có các hoạn nạn. TrờiNgười cung kính?

ThếTôn bảo Thích-đề-hoàn-nhân:

- Ởđây, này Câu-dực (Kiều-thi-ca), nếu các Tỳ-kheo nghe pháp'không' này, hiểu không chỗ có, thì được hiểu rõ tấtcả các pháp, như thực biết; thân giác tri pháp khổ vui. Nếupháp không khổ không vui thì ở thân này quán tất cả đềuvô thường, đều qui về không. Người đó đã quán sự biếnđổi của không khổ, không vui này thì không khởi tưởng,vì không có tưởng thì không sợ hãi, đã không sợ hãi thìBát-niết-bàn; sanh tử đã dứt, Phạm hạnh đã lập, việcphải làm đã làm xong, không còn thọ thân sau nữa, như thậtmà biết. Ðây là, này Thích-đề-hoàn-nhân, Tỳ-kheo cắt đứtái dục, tâm được giải thoát bèn đến chỗ cứu cánh anổn, không có tai nạn, Trời Người cung kính.

Bấygiờ Thích-đề-hoàn-nhân cúi lạy Thế Tôn, nhiễu ba vòngmà lui.

Ngaylúc đó, tôn giả Ðại Mục-kiền-liên cách Thế Tôn khôngxa, ngồi kiết-già, chính thân, chính ý, buộc niệm ở trước.Tôn giả Mục-kiền-liên nghĩ: 'Vừa rồi Ðế Thích đượcđạo tích mà hỏi sự, hay chẳng được đạo tích mà hỏinghĩa? Nay ta nên thử xem.

Bấygiờ Tôn giả Ðại Mục-kiền-liên dùng thần túc, như trongkhoảng co duỗi cánh tay liền đến cõi trời Ba mươi ba. Lúcđó, Thích-đề-hoàn-nhân thấy Ðại Mục-kiền-liên từ xađến, liền đứng lên tiếp đón mà nói:

- Kínhchào Tôn giả Ðại Mục-kiền-liên! Ðã lâu Tôn giả ngàikhông đến đây! Rất mong được luận thuyết pháp nghĩa vớiTôn giả. Mời Tôn giả ngồi đây.

Mục-kiền-liênhỏi Thích-đề-hoàn-nhân:

- ThếTôn thuyết pháp đoạn ái dục cho Ông, tôi muốn được nghe.May thật đúng lúc, Ông hãy thuyết cho tôi.

Thích-đề-hoàn-nhânbạch:

- Naytôi việc chư Thiên bận rộn, hoặc có việc của mình, hoặccó việc của chư Thiên. Tôi nghe được gì tức thời quênmất. Thưa Tôn giả Mục-kiền-liên, khi xưa tôi đánh nhau vớicác A-tu-la, ngay khi đánh nhau, chư Thiên đắc thắng, A-tu-laphải lui. Bấy giờ tôi cũng đích thân giao chiến, rồi dẫnchư Thiên trở về thiên cung, ngồi ở giảng đường TốiThắng. Nhân vì đánh thắng nên gọi là giảng đường TốiThắng, đường lối thành hàng, bờ bờ gặp nhau. Mỗi mộtđầu đường có bảy trăm lầu gác, trên mỗi một lầu gáccó bảy ngọc nữ, mỗi một ngọc nữ có bảy người hầu.Mời Tôn giả Mục-liên đến đó ngắm xem.

Bấygiờ Thích-đề-hoàn-nhân cùng Thiên vương Tỳ Sa-môn theo sauTôn giả Mục-liên đến giảng đường Tối Thắng. Thích-đề-hoàn-nhânvà Thiên vương Tỳ Sa-môn bạch với Ðại Mục-kiền-liên:

- Ðâylà giảng đường Tối Thắng, Tôn giả đều có thể dạoxem.

Mục-kiền-liênbảo Thiên vương:

- Chỗnày hết sức vi diệu, đều do tiền thân tạo phước đứcmà được đến bảo đường tự nhiên này. Ví như có ítchỗ vui ở nhân gian, mỗi chỗ tự vui thú như cung trời khôngkhác, đều do đời trước tạo phước mà được.

Bấygiờ ngọc nữ ở chung quanh Thích-đề-hoàn-nhân đều bỏchạy tứ tán giống như chỗ cấm kỵ nhân gian, họ đềuôm lòng hổ thẹn. Lúc này Thích-đề-hoàn-nhân cùng ngọcnữ cũng lại như thế, xa thấy Ðại Mục-kiền-liên đếnđều vùng chạy tứ tán. Ðại Mục-kiền-liên liền nghĩ:'Thích-đề-hoàn-nhân này ý rất phóng dật, ta phải khiếncho sợ hãi mới được'.

Bấygiờ, Tôn giả Ðại Mục-kiền-liên liền lấy ngón chân phảiấn xuống đất. Cung điện kia sáu lần chuyển động. Thích-đề-hoàn-nhânvà Thiên vương Tỳ Sa-môn lòng đều kinh sợ, lông áo dựngđứng, nghĩ: 'Ðại Mục-kiền-liên này có đại thần túc,có thể làm cung điện này sáu phen chấn động, hết sứclạ lùng, thật chưa từng có'.

ÐạiMục-kiền-liên nghĩ: 'Nay Thích-đề-hoàn-nhân này đã kinhsợ rồi, ta nên hỏi thâm nghĩa'.

- Thếnào Câu-dực? Như Lai thuyết kinh trừ ái dục, nay chính phảilúc, xin Ông nói lại cho tôi.

Thích-đề-hoàn-nhânđáp:

- ThưaTôn giả Mục-liên! Lúc trước tôi đến chỗ Thế Tôn, cúilạy rồi đứng một bên. Khi ấy tôi bạch Thế Tôn:

'Thếnào là Tỳ-kheo đoạn đứt ái dục, tâm được giải thoát,đến chỗ cứu cánh vô vi, không có hoạn khổ, được TrờiNgười cung kính?'.

ThếTôn liền bảo tôi:

- 'Ởđây, này Câu-dực! Các Tỳ-kheo nghe pháp xong, không còn chỗdính mắc, cũng không dính sắc, hiểu hết tất cả các pháptrọn không chỗ có; đã biết tất cả các pháp rồi, hoặckhổ, hoặc vui, hoặc không khổ không vui, quán rõ vô thường,diệt tận không sót, cũng không đoạn hoại. Họ đã quánnhư thế xong, không còn dính mắc, đã chẳng khởi tưởngthế gian, lại không sợ hãi; đã không sợ hãi, liền Bát-niết-bàn.Sanh tử đã dứt, Phạm hạnh đã lập, việc phải làm đãlàm xong, không còn thọ thân sau nữa, như thật mà biết. Ðólà, này Thích-đề-hoàn-nhân, Tỳ-kheo đoạn dục, tâm đượcgiải thoát, liền đến chỗ cứu cánh vô vi, không có hoạnkhổ, được Trời Người cung kính'.

Bấygiờ tôi nghe lời này xong, liền cúi lạy Thế Tôn, nhiễuba vòng, rồi lui trở về cõi Trời.

Khiấy, Tôn giả Mục-kiền-liên đem lời pháp thâm sâu phân biệtđầy đủ cho Thích-đề-hoàn-nhân và Tỳ Sa-môn. Mục-kiền-liênthuyết pháp đầy đủ rồi, ví như trong khoảng lực sĩ coduỗi cánh tay, từ cõi trời Ba mươi ba biến mất, đến thànhXá-vệ, rừng Kỳ-đà, vườn Cấp Cô Ðộc, tới chỗ ThếTôn, cúi lạy rồi ngồi một bên.

Bấygiờ Mục-kiền-liên ở ngay trên tòa ngồi, bạch Thế Tôn:

- NhưLai trước thuyết pháp trừ ái dục cho Thích-đề-hoàn-nhân.Cúi mong Thế Tôn hãy nói cho con.

ThếTôn bảo Mục-kiền-liên:

- Thầynên biết, Thích-đề-hoàn-nhân đến chỗ của Ta, cúi lạyrồi đứng một bên. Thích-đề-hoàn-nhân hỏi Ta nghĩa này:

- 'BạchThế Tôn, thế nào là Tỳ-kheo đoạn ái dục, tâm được giảithoát?'. Ta bảo Thích-đề-hoàn-nhân:

- 'Câu-dực!Nếu có Tỳ-kheo hiểu biết tất cả các pháp 'không', khôngchỗ có, cũng không chỗ dính mắc, hiểu hết tất cả cácpháp trọn không chỗ có. Ðã biết tất cả các pháp vô thường,diệt tận không sót, cũng không đoạn hoại; vị ấy đã quánnhư thế xong, không còn chỗ dính mắc, không khởi tưởngthế gian, không còn kinh sợ. Ðã không kinh sợ, vị ấy liềnBát-niết-bàn, sanh tử đã dứt, Phạm hạnh đã lập, việcphải làm đã làm xong, không còn thọ thân sau nữa, như thậtmà biết. Ðó là, này Thích-đề-hoàn-nhân, Tỳ-kheo đoạndục, tâm được giải thoát'.

Khiấy, Thích-đề-hoàn-nhân kia liền từ chỗ ngồi đứng dậy,cúi lạy chân Ta rồi lui về cõi trời.

Bấygiờ, Tôn giả Ðại Mục-kiền-liên nghe Phật dạy xong, vuivẻ vâng làm.

*

4.Tôi nghe như vầy:

Mộtthời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-đà, vườn Cấp Còộc.

Bấygiờ Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Thếgian có hai người này, nếu có thấy sấm rền sét giật, chẳngôm lòng sợ hãi. Thế nào là hai người? Là Sư tử, vua loàithú và bậc lậu tận A-la-hán. Ðó là, này Tỳ-kheo, có haingười này ở thế gian nếu thấy sấm rền sét giật, khôngôm lòng hoảng sợ. Thế nên, các Tỳ-kheo, nên học bậc lậutận A-la-hán. Như vậy, này các Tỳ-kheo, hãy học điều này!

Bấygiờ các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

5.Tôi nghe như vầy:

Mộtthời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-đà, vườn Cấp Còộc.

Bấygiờ Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Cóhai pháp này khiến người không có trí tuệ. Thế nào là haipháp? Là chẳng thích hỏi người hơn mình; chỉ tham ngủ nghỉ,không có ý tinh tấn. Ðó là, này Tỳ-kheo có hai pháp khiếnngười không có trí tuệ.

Lạicó hai pháp khiến người thành đạt trí tuệ. Thế nào làhai pháp? Là thích hỏi nghĩa ở người khác; không tham ngủnghỉ, có ý tinh tấn. Ðó là, này Tỳ-kheo, có hai pháp nàykhiến người có trí tuệ, hãy học xa lìa pháp ác. Như thế,này các Tỳ-kheo, hãy học điều này!

Bấygiờ các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

6.Tôi nghe như vầy:

Mộtthời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-đà, vườn Cấp Còộc.

Bấygiờ Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Cóhai pháp này khiến người bần tiện chẳng được tài sản.Thế nào là hai pháp? Nếu lúc thấy người khác bố thí, liềncấm chế; lại tự mình chẳng chịu bố thí. Ðó là, nàyTỳ-kheo, có hai pháp này khiến người bần tiện không cótài bảo. Tỳ-kheo, lại có hai pháp khiến người phú quý.Thế nào là hai pháp? Nếu lúc thấy người cho người khácvật, liền hoan hỉ trợ giúp; tự mình cũng thích bố thí.Ðó là, này Tỳ-kheo, có hai pháp khiến người phú quý. Nhưthế, này các Tỳ-kheo, hãy học bố thí, chớ có tâm tham!

Bấygiờ các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

7.Tôi nghe như vầy:

Mộtthời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-đà, vườn Cấp Còộc.

Bấygiờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Cóhai pháp khiến người sanh trong nhà bần tiện. Thế nào làhai pháp? Chẳng hiếu để với cha mẹ, các bậc sư trưởng,cũng không thừa sự người hơn mình. Ðó là, Tỳ-kheo, cóhai pháp này, khiến người sanh trong nhà bần tiện.

Nàycác Tỳ-kheo, lại có hai pháp khiến người sanh trong nhà hàotộc. Thế nào là hai pháp? Cung kính cha mẹ, anh em, tông tộc,đem của cải nhà mình bố thí. Ðó là, này Tỳ-kheo, có haipháp này sanh trong nhà hào tộc. Như thế, này các Tỳ-kheo,hãy học điều này!

Bấygiờ các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

8.Tôi nghe như vầy:

Mộtthời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-đà, vườn Cấp Còộc.

Bấygiờ, con gái Phạm chí tên là Tu-thâm đến chỗ Tôn giả Câu-hy-la,đến rồi cúi lạy, ngồi một bên.

CôTu-thâm con Phạm chí kia bạch Câu-hy-la:

- Ưu-đạp-lam-phấtvà La-lặc-ca-lam ở trong thâm pháp này trọn không được nhậnsự giáo hóa, mỗi người bị mạng chung. Thế Tôn thọ kýcho hai người này; một người sanh Bất dụng xứ (Vô sởhữu xứ), một người sanh Hữu tưởng vô tưởng xứ (Phiphi tưởng xứ). Hai người ày thọ mạng hết lại mạng chung,một người sẽ làm quốc vương ở biên địa, gây hại chonhân dân không thể tính kể, một người làm chồn ác mangcánh, các loài thú bay, đi, chạy đều không thoát khỏi được.Hai người này sau khi mạng chung lại sanh trong địa ngục.Nhưng Thế Tôn không thọ ký họ chừng nào sẽ dứt đượcmé khổ? Cớ sao Thế Tôn không thọ ký họ sẽ dứt mé khổ?

Bấygiờ Tôn giả Câu-hy-la bảo cô Tu-thâm:

- Sởdĩ Thế Tôn không nói, là vì không có ai hỏi nghĩa này. Thếnên Thế Tôn không thọ ký người kia bao giờ sẽ dứt mékhổ.

CôTu-thâm nói:

- Ởđây Thế Tôn đã nhập Niết-bàn, vì thế con không hỏi được.Nếu Ngài còn tại thế, con sẽ đến hỏi nghĩa này. Như nayTôn giả Câu-hy-la hãy nói cho con, người kia bao giờ dứt mékhổ?

Bấygiờ Tôn giả Câu-hy-la liền nói kệ này:

Cácthứ quả chẳng đồng,
Cõichúng sanh cũng thế,
Ngườitự giác, giác tha,
Tôikhông biện (rõ) thuyết này.
Thiềntrí biện giải thoát,
Nhớgốc Thiên nhãn thông,
Năngdứt nguồn gốc khổ,
Tôikhông biện thuyết này.
Bấygiờ cô Tu-thâm liền nói kệ:
ThiệnThệ có trí này,
Chấttrực không tỳ vết,
Dũngmãnh có chỗ phục,
Cầuở hạnh Ðại thừa.
Tôngiả Câu-hy-la lại nói kệ:
Ýnày rất khó được,
Hayđược pháp yếu khác,
Khóvì đó biện được,
Hướngđến việc kỳ đặc.

Bấygiờ Tôn giả thuyết pháp yếu đầy đủ cho cô Tu-thâm, côliền phát tâm vui mừng, từ chỗ ngồi đứng lên, cúi lạyrồi lui đi.

CôTu-thâm nghe Tôn giả Câu-hy-la nói xong, vui vẻ vâng làm.

*

9.Tôi nghe như vầy:

Mộtthời Tôn giả Ðại Ca-chiên-diên dạo đến nước Bà-na, ởbên bờ ao sâu cùng với chúng năm trăm đại Tỳ-kheo.

Bấygiờ Tôn giả Ca-chiên-diên danh vang khắp bốn phương. Trưởnglão Bà-la-môn Gian-trà đang du hóa ở đây. Lúc ấy Bà-la-mônnghe Tôn giả Ca-chiên-diên cùng năm trăm Tỳ-kheo du hóa bênao này, nghĩ rằng: 'Tôn giả trưỡng lão công đức đầy đủ,nay ta có thể đến thăm hỏi Tôn giả'.

Bấygiờ Bà-la-môn Thượng Sắc đem năm trăm đệ tử đến chỗTôn giả Ca-chiên-diên, thăm hỏi nhau xong, ngồi một bên. Lúcấy, Bà-la-môn kia hỏi Tôn giả Ca-chiên-diên:

- NhưCa-chiên-diên đây không hành đúng pháp luật. Là Tỳ-kheo trẻtuổi mà chẳng chịu làm lễ các bậc cao đức Bà-la-môn củachúng tôi.

Tôngiả Ca-chiên-diên nói:

- Bà-la-mônnên biết, đức Như Lai Chí Chân Ðẳng Chánh Giác thuyết haiđịa vị này. Thế nào là hai địa vị? Một là địa vịgià cả, hai là địa vị trai tráng.

Bà-la-mônhỏi:

- Thếnào là địa vị già cả? Thế nào là địa vị trai tráng?

Ca-chiên-diênđáp:

- Chodù, này Bà-la-môn, người ở tuổi tám mươi, hay chín mươi,không dừng được dâm dục, làm các hạnh ác. Này Bà-la-môn,đây là người tuy có thể bảo là già, mà nay ở địa vịtrai tráng.

Bà-la-mônhỏi:

- Thếnào là tuổi trai tráng mà ở địa vị già cả?

Ca-chiên-diênđáp:

- Bà-la-môn,nếu có Tỳ-kheo độ hai mươi, ba mươi, bốn mươi, năm mươituổi. Người ấy chẳng tập quen dâm dục, cũng chẳng tạohạnh ác. Ðó là Bà-la-môn trai tráng mà ở địa vị già cả.

Bà-la-mônhỏi:

- Trongđại chúng này có một Tỳ-kheo không hành dâm dục, chẳngtạo ác hạnh không?

Ca-chiên-diênđáp:

- Trongđại chúng này không có một Tỳ-kheo nào tập dục, làm áccả.

Bà-la-mônliền từ chỗ ngồi đứng lên, lạy các Tỳ-kheo mà nói:

- Naycác Ông tuổi niên thiếu mà ở địa vị già cả, còn tôituổi già mà ở địa vị niên thiếu.

Bấygiờ Bà-la-môn kia đến chỗ Tôn giả Ca-chiên-diên cúi lạyvà tự trình bày:

- Naycon xin quy y Tôn giả Ca-chiên-diên và Tỳ-kheo Tăng, suốt đờikhông sát sanh.

Tôngiả Ca-chiên-diên nói:

- NayÔng chớ quy y tôi. Ông nên hướng về chỗ tôi quy y.

Bà-la-mônhỏi:

- Tôngiả Ca-chiên-diên quy y ai?

Tôngiả Ca-chiên-diên liền quỳ gối hướng về chỗ Như Lai nhậpNiết-bàn, nói:

- Cóngười dòng họ Thích xuất gia học đạo, tôi hằng tự quyy Ngài. Người ấy chính là Thầy tôi.

Bà-la-mônnói:

- NaySa-môn Cù-đàm ở đâu? Tôi muốn gặp Ngài.

Tôngiả Ca-chiên-diên nói:

- VịNhư Lai ấy đã nhập Niết-bàn rồi.

Bà-la-mônnói:

- NếuNhư Lai ở đời, con bèn có thể đi trăm ngàn do-tuần đếnthăm hỏi. Như Lai kia tuy nhập Niết-bàn, nay con một lần nữatự quy y Ngài, làm lễ cùng Phật, Pháp và chúng Tăng, suốtđời không sát sanh nữa.

Bấygiờ Bà-la-môn Thượng Sắc nghe Tôn giả Ca-chiên-diên nóixong, vui vẻ vâng làm.

*

10.Tôi nghe như vầy:

Mộtthời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-đà, vườn Cấp Còộc.

Bấygiờ Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

- Cóhai người xuất hiện ở đời, rất khó gặp được. Thếnào là hai người? Ðó là người hay thuyết pháp xuất hiệnở đời rất khó được gặp; người hay nghe pháp thọ trìvâng làm rất khó được gặp. Ðó là, này Tỳ-kheo, có haingười xuất hiện ở đời rất khó được gặp. Thế nên,các Tỳ-kheo, nên học thuyết pháp, nên học nghe pháp. Nhưthế, này các Tỳ-kheo, nên học điều này.

Bấygiờ các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

*

11.Tôi nghe như vầy:

Mộtthời Phật du hành ở nước Ma-kiệt cùng chúng năm trăm đạiTỳ-kheo, dần dần đến thành Tỳ-xá-ly, bấy giờ sắp đếnphía Bắc Tỳ-xá-ly, trong vườn của cô Am-bà-bà-lợi.

Lúcấy, cô Am-bà-bà-lợi nghe Thế Tôn đến trong vườn cùng nămtrăm đại Tỳ-kheo, bèn cỡi xe vũ bảo (có tràng che) ra khỏithành Tỳ-xá-ly, đến đầu ngõ hẹp, tự xuống xe đến chỗThế Tôn. Bấy giờ Thế Tôn thấy cô ta từ xa đi lại, liềnbảo các Tỳ-kheo:

- Tấtcả hãy chuyên tinh, chớ khởi tưởng tà.

Côta đến chỗ Thế Tôn cúi lạy rồi ngồi một bên. Bấy giờThế Tôn thuyết pháp cực diệu cho cô. Thuyết pháp cực diệurồi, cô bạch Phật:

- Cúimong Thế Tôn, xin nhận lời mời và Tỳ-kheo Tăng.

ThếTôn lặng thinh nhận lời cô thỉnh. Cô thấy Thế Tôn im lặngnhận lời rồi liền từ chỗ ngồi đứng lên, cúi lạy, cáotừ trở về.

Bấygiờ trai gái lớn bé trong thành Tỳ-xá-ly nghe Thế Tôn đangở trong vườn Am-bà-bà-lợi cùng năm trăm đại Tỳ-kheo. Trongthành có năm trăm đồng tử cỡi các thứ xe vũ bảo; trongđó hoặc có người cỡi xe trắng, ngựa trắng, áo dù trànglọng, thị tùng đều trắng; có người cỡi xe đỏ, ngựađỏ, áo dù tràng lọng, thị tùng đều đỏ; có người cỡixe xanh, ngựa xanh, áo dù tràng lọng, thị tùng đều xanh; hoặccỡi xe vàng, ngựa vàng, áo dù tràng lọng, thị tùng đềuvàng; oai nghi dung mạo trang sức như cách của các vị vua,ra khỏi thành Tỳ-xá-ly đến chỗ Thế Tôn. Còn cách mộtkhoảng, giữa đường họ gặp cô gái kia cỡi xe trâu vềphía trong thành. Các đồng tử hỏi cô:

- Côlà đàn bà đáng lẽ phải xấu hổ. Sao lại đánh trâu chạyxe vào trong thành?

Côgái đáp:

- ChưHiền nên biết, ngày mai tôi thỉnh Phật và Tỳ-kheo Tăng nênmới chạy xe.

Cácđồng tử nói:

- Tôicũng muốn mời Phật và Tỳ-kheo Tăng thọ thực. Nay cho Côhai ngàn lạng vàng ròng, hãy để cái hẹn ngày mai cho chúngtôi cúng dường thức ăn.

Côgái đáp:

- Khôngđược, không được! Các Công tử! Tôi không chịu đâu!

Cácđồng tử lại nói:

- ChoCô hai ngàn lượng, ba ngàn, bốn ngàn, năm ngàn cho đến trămngàn lượng vàng, chịu hay không chịu cho chúng tôi ngày maithỉnh Phật và Tỳ-kheo Tăng thọ thực?

Côgái đáp:

- Tôikhông chịu. Bởi vì Thế Tôn thường nói: 'Có hai hy vọngngười đời không thể xa lìa. Hai cái gì? Là mong mỏi lợilộc và mạng sống'. Ai có thể bảo đảm cho tôi đến ngàymai? Tôi đã thỉnh Như Lai trước, nay sẽ lo đầy đủ.

Cácđồng tử giơ tay lên:

- Chúngta bao nhiêu người như vầy mà chẳng bằng cô gái.

Nóixong mỗi người chia tay đi. Rồi các đồng tử đến chỗThế Tôn, cúi lạy rồi đứng một bên. Bấy giờ Thế Tônthấy các đồng tử đến, bảo các Tỳ-kheo:

- Tỳ-kheocác Thầy, xem các đồng tử uy dũng, phục sức như lúc trờèế Thích xuất du, xem giống như nhau không khác.

Bấygiờ Thế Tôn bảo các đồng tử:

- Thếgian có hai việc thật không thể được. Thế nào là hai? Ngườicó đền đáp và người chịu ơn nhỏ thường chẳng quên,huống lớn lao. Ðó là, này các Ðồng tử, có hai việc rấtkhó được. Ðồng tử nên biết, hãy nhớ báo đáp và biếtơn nhỏ chẳng quên, huống là ơn lớn.

ThếTôn liền nói kệ:

Triân biết báo đáp,
Hằngnhớ người dạy dỗ,
Ngườitrí cung kính hầu,
Danhvang khắp Trời, Người.

Nhưthế, các Ðồng tử, nên học điều này.

ThếTôn thuyết pháp vi diệu đầy đủ cho các đồng tử. Nghexong, mỗi người từ chỗ ngồi đứng lên, cúi lạy và luiđi.

Trongđêm đó, cô gái bày biện các thứ ăn uống ngon ngọt, trảicác tọa cụ. Sáng sớm cô liền đến bạch Phật:

- Giờđã đến, nay chính phải thời, cúi mong Thế Tôn hạ cố đếnnhà con.

Bấygiờ Thế Tôn đắp y, ôm bát, cùng các Tỳ-kheo trước sauvây quanh đến nhà cô gái ở thành Tỳ-xá-ly.

Lúccô thấy Thế Tôn đã ngồi yên, liền tự tay dâng thức ănlên Phật và Tỳ-kheo Tăng. Phật và Tỳ-kheo Tăng dùng cơmxong rửa tay, cô đi lấy nước trong sạch lại, rồi lấy mộtghế chạm vàng nhỏ, đến trước Thế Tôn ngồi xuống. Côbạch Thế Tôn:

- VườnAm-bà-bà-lợi này xin dùng dâng lên Như Lai và Tỳ-kheo Tăngđể chúng Tăng tương lai, quá khứ, hiện tại được dừngnghỉ ở đây. Mong Thế Tôn nhận vườn này.

Bấygiờ Thế Tôn vì cô mà nhận vườn này. Thế Tôn bèn nóibài chú nguyện:

Vườnquả thì mát mẻ,
Cầuđò đưa nhân dân,
Gầnđường làm cầu xí,
Nhândân được nghỉ ngơi.
Ngàyđêm được an ổn,
Phướcđó không kể xiết,
Cácpháp giới thành tựu,
Chếtắt sanh lên Trời.

Bấygiờ Thế Tôn nói lời ghi nhận này xong, liền đứng lên đi.Cô gái nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.