Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. quangduc@quangduc.com* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

10. Tọa Thiền Hội

12/04/201107:13(Xem: 6096)
10. Tọa Thiền Hội

THIỀN TÀO ĐỘNG NHẬT BẢN
Nguyên tác: Azuma Ryushin (Đông Long Chơn) - Việt dịch: Thích Như Điển
Chùa Viên Giác Hannover Đức Quốc và quý Phật Tử tại Mỹ Châu – Úc Châu ấn tống 2008

Chương bốn:
Sinh Hoạt Tín Ngưỡng Của Đàn Tín Đồ

V. Sinh Hoạt Tín Ngưỡng Của Đàn Tín Đồ

V.10 Tọa Thiền Hội

V.10.1 Căn Bản Của Sự Sinh Hoạt Tín Ngưỡng

Là Đàn Tín Đồ hay Tăng lữ theo Tông Tào Động, ai ai cũng phải hành thiền. Dù cho có những sinh hoạt về tín ngưỡng như Truy Thiện Cúng Dường, Thọ Giới Hội, Ngự Vịnh Ca, Tả Kinh, Tuần Lễ, Hoạt Động Phụng Sự từ thiện v.v... trên nhiều phương diện khác nhau, nhưng trọng tâm sinh hoạt tín ngưỡng vẫn là Tọa Thiền.

Trong sinh hoạt tín ngưỡng, dù niềm tin Tôn Giáo thuộc gia đình hay niềm tin Tôn Giáo của cá nhân, Tọa Thiền vẫn có thể hiểu là vấn đề ý thức cá nhân. Chư Tăng ngồi Thiền hằng ngày tại Tăng Đường hoặc phát nguyện tham dự những Hội Nhiếp Tâm có tính cách định kỳ, mà trên nguyên tắc Nhiếp Tâm Hội kéo dài từ 5 đến 7 ngày, kể luôn cả thời gian ngủ nghỉ, với mục đích chính là Tọa Thiền, không được đi ra ngoài và bỏ qua tất cả việc linh tinh khác.

Đàn Tín Đồ cũng Tọa Thiền. Có những Đàn Tín Đồ nghiên cứu bỏ thời gian suốt năm đọc sách Phật say sưa hơn là Tăng Sĩ và cũng có nhiều người hành thiền miên mật. Có Hành Thiền mới thấm mùi vị tinh tủy Thiền của Phật Giáo, mới sống và thưởng thức trọn vẹn ý nghĩa, mà đó là những trạng thái an lạc có thể cảm nhận được.

V.10.2 Hướng Dẫn Về Những Hội Tọa Thiền

Đàn Tín Đồ muốn tham dự tu Thiền, tham gia vào những Hội Tọa Thiền và Hội Nhiếp Tâm mở ra khắp nơi trên toàn quốc. Đến đó, Đàn Tín Đồ có thể ngồi thiền thử. Ai muốn tham dự Tọa Thiền Hội và có thắc mắc mong được giải đáp, xin liên lạc với những nơi ghi sau đây để hỏi:

• Tào Động Tông Tông Vụ Sảnh – Giáo Hóa Bộ;
Hộp thư 150 – 0014 Tokyoto Minatokushi 2-5-2, Tel. 03-3454 5415
• Đại Bổn Sơn Vĩnh Bình Tự - Tham Thiền Hệ
Hộp thư 910 – 1200 Fukuiken Yoshidagun Ehejicho
Tel. 0776-33102 hoặc 633103
• Đại Bổn Sơn Tổng Trì Tự -Tham Thiền Hệ
Hộp thư 230 – 0063 Kanagawaken Yokohamashi Hakkenku Hakken 2-1-1, Tel. 045-581 6021
• Tào Động Tông Giáo Hóa Nghiên Tu Sở
Hộp thư 154 – 0012 Tokyoto Setagasaku Komazawa 1-23-1 Komazawa Đại Học, Tel 03-3418-9558
• Đại Học Komazawa Hội Tham Thiền ngày Chủ Nhật.
Hộp thơ 154 – 0012 Tokyoto Setagayaku Komazawa 1-23-1 Komazawa Đại Học, Tel. 03-3118-9008 hoặc 9558 (nếu là ngày thường)
• Ngoài ra, có thể liên lạc với những Chùa Viện thuộc Tông Tào Động gần nhất để biết thêm những vấn đề như: tư cách hội viên, khai mạc vào ngày nào (Chủ Nhật nào, lúc nào), hội phí, sư gia, giảng sư, sách giảng, y phục, cần mang theo những gì v.v... và những điều cần yếu khác, tất cả sẽ được giải thích rõ ràng.

Tào Động Tông Tông Vụ Sảnh hay Đại Học Komazawa (phần Giáo Hóa Nghiên Tu Sở cũng như Hội Tham Thiền ngày Chủ Nhật) tổ chức Hội Tham Thiền, có phòng ốc Tọa Thiền. Còn ở Đại Bổn Sơn Vĩnh Bình Tự hay Đại Bổn Sơn Tổng Trì Tự, ngoài Hội Tham Thiền ngày Chủ Nhật, còn có những Hội Tham Thiền định kỳ vào mùa Hạ, mùa Đông, có Nhiếp Tâm Hội quan trọng dành cho Tăng Sĩ, và Nhãn Tạng Hội, Truyền Quang Hội mà mọi người đều có thể tham gia được.

Trên toàn nước Nhật có khoảng 30 ngôi chùa có Tăng Đường và 250 chùa có đạo tràng tu thiền, mà những nơi nầy hầu hết là cơ quan do Tông Tào Động thiết lập hoặc được thừa nhận. Đừng nên đến những nơi mà không được Tông Vụ Sảnh thừa nhận, vì đã phế bỏ hoặc không còn sinh hoạt nữa, nên liên lạc với những chùa thuộc Tông Tào Động gần nhất để nhận tin tức.

V.10.3 Công Việc Của Tọa Thiền Hội

Việc tác pháp Tọa Thiền dĩ nhiên không bắt buộc nhưng dù các Hội có đường lối, tư cách riêng tùy theo hoàn cảnh đặc biệt không theo truyền thống đi nữa, vẫn không ra ngoài nguyên tắc căn bản, tham khảo từ bản “Tào Động Tông Hành Trì Quy Phạm” thay đổi vào thời Chiêu Hòa, đại để như sau:

Chuẩn bị:
Chuẩn bị nộp tiền, thông báo, thời khóa biểu, sách giảng, giảng đàn, bảng đen, ghế ngồi, đồ ngủ, tọa cụ, ghế ngồi của người tham gia, chuẩn bị trà nóng, lau dọn Hội Trường cho sạch sẽ.
Trước tiên, ban tổ chức thông báo những người tham dự biết những việc cần lưu ý, chỗ ngồi, nơi chốn và hướng dẫn thực tập phương pháp ngồi Thiền, tập ngồi kiết già được thì tốt, nếu chưa được, ngồi bán già cũng không sao, hay ngồi tỉnh tọa theo cách của Nhật Bản cũng tốt , chỉ dẫn về thân thể và các vấn đề liên quan đến sinh lý,

Mở đầu:
Người có trách nhiệm nói lời khai mạc. Tất cả đồng đứng chấp hai tay và cúi đầu lễ, sau đó đến chỗ ngồi.
Phật Tổ Phúng Kinh (Bổn Tôn Thượng Cúng):
Vị Đạo Sư tiến đến trước Phật hiến hương, hiến trà (mật, bánh cúng dường) xướng lên Tam Quy, lễ 3 bái. Tất cả cùng ngồi xuống, bái 3 bái và cùng tụng Bát Nhã Tâm Kinh rồi xướng kệ Hồi Hướng.

Tọa Thiền:
o Tất cả đều im lặng trong khi hành Thiền. Thứ nhất, việc dụng tâm khi bước đi bàn tay (xoa thủ) ngón trỏ của bàn tay trái cho vào trong bàn tay nắm lại đặt ngang lên ngực và tay phải đơn giản bắt chồng lên tay trái rồi bước tới. Không được buông hai tay xuống để đi.
o Khi vào Đạo Tràng bàn tay vẫn như thế, đứng dừng lại, lễ một lễ nhẹ. Nếu đi vào cửa trái, nên bước chân trái trước, đến chỗ của mình (nơi đã định sẵn, có tọa cụ của mình), bước tới đứng lại nhẹ nhàng.
o Đứng như vậy chấp tay, lễ một lễ (gọi là vấn tấn) quay qua bên phải ngồi xuống bồ đoàn, chấp hai tay lại lễ một lễ.
o Sau khi ngồi lên bồ đoàn, ngồi kiết già hay bán già cũng được. Xương vai hạ xuống. Ngồi ngay giữa bộ đoàn, đúng hơn là phía nữa bên sau bộ đoàn đừng đặt mông lên đó. Hai đầu gối phải tựa vào đất và ngồi yên (khi ngồi tĩnh tọa như thế không cần dùng đến bồ đoàn cũng được).
Nếu ngồi theo lối kết già phu tọa, hãy theo cách đã giới thiệu đơn giản ở phần 1 của chương 3. Còn ngồi bán già, chân trái để lên trên đùi phải, tuy nhiên, cũng tùy chân dài ngắn của mỗi người mà ngồi miễn là công phu sao cho tâm an định là được.

o Y phục phải chỉnh tề. Ngồi yên mặt quay qua bên phải, chuyển động thân thể và hướng vào tường, gọi là Diện Bích.
o Tiếp đó hai tay kết thành “Pháp Giới Định Ấn“ tay trái để lên trên tay phải, hai ngón tay trỏ đâu lại với nhau thật ngay ngắn, tiếp giáp nhau, không được gắng sức, song cũng chẳng buông lõng, rồi đặt lên trên hai chân.
o Hai mắt không được nhắm chặt, cũng không được mở hẳn, khoảng 45 độ nhìn về phía trước độ 1 mét, theo hướng xương quai hàm.
o Miệng mím lại. Miệng và môi tiếp giáp nhau, giữ yên bên trên.
o Toàn thân đừng gắng sức, buông lực xuống. Đừng nghiêng trái cũng đừng nghiêng phải. Dáng ngồi trước sau ngay ngắn, nghiêm trang, gọi là “Chánh Thân Đoan Tọa”.
o Nửa thân bên trên từ mạnh đến yếu dần vừa dao động, lấy dáng ngồi làm trọng tâm, quyết tâm chú ý vào điểm chính.
o Điều hòa hơi thở, hít sâu vào và thở ra một lần, hoặc giả hai lần, gọi là “Khiếm Khí Nhứt Tức”, sau đó hô hấp bình thường, nhất định không theo phương pháp hô hấp đặc thù cho con người.
o Vị Thầy Kiểm Đơn đi tuần trong Đạo Tràng kiểm soát cách ngồi. Thầy đến trước mình, mình chấp tay, Thầy đi qua rồi thì thả tay xuống. Nghe 3 tiếng chuông chỉ tịnh, chấp tay rồi xả tay, chuyển thân về hướng vào tường, tất cả là nguyên tắc vậy.
o Thời gian ngồi thiền cháy tàn một cây nhang là một chú, khoảng 45 đến 50 phút.
o Nếu chân bị đau cũng có thể xả từ thế kết già phu tọa thành bán già phu tọa cũng tốt.
o Điều quan trọng là thân phải thật ngay (điều thân), hơi thở điều hòa (điều tức) và điều khiển tâm (điều tâm). Điều thân được là điều tức được. Điều tức được là điều tâm được. Thế nhưng, với người sơ tâm, chân bị đau, khó điều thân được. Vấn đề khó khăn nhất là điều tâm. Lấy việc ngồi thiền làm trọng tâm, cụ thể phải làm sao cho tốt. Quan trọng vẫn là đừng cho những tạp niệm khởi lên và đừng nhầm lẫn, vì vậy đừng bỏ chạy hay truy tìm ngoại giới, mà giữ nguyên như vậy. Đừng cố ý dừng lại những gì đang khởi lên, hãy buông bỏ tạp niệm ấy. Được như vậy, dần dần có thể điều thân và điều tức được, trong khi đó không nên nghĩ đến những sinh hoạt hằng ngày, hãy lưu ý cách dụng tâm lúc ban đầu. Toàn thân, toàn linh lúc ấy sẽ cảm nhận được. Nếu vẫn tiếp tục ngồi thiền, trong những khoảnh khắc chẳng biết gì hết đó là Thiền Định Lực (đây chính là sức mạnh vĩ đại có được khi Tọa Thiền) trong tự thân của mình.

Cảnh sách.
Trong khi ngồi thiền, có người Trực Đường mang một bản gỗ đi đến sau lưng của mỗi người, sửa cách ngồi và cảnh tỉnh người đang buồn ngủ. Nếu cảm thấy buồn ngủ quá khó ngồi thiền được, hãy tiến đến phía trước để thọ cảnh sách.

Khi muốn thọ cảnh sách (đánh lên bả vai) phải chấp tay khi Trực Đường đến gần. Người Trực Đường đánh nhẹ lên phía sau vai mặt để cảnh tỉnh. Lúc ấy đầu nghiêng về phía trái, chồm người về phía trước và chấp tay lại. Người Trực Đường lễ một lễ và đánh lên vai mặt. Được cảnh sách rồi, chấp tay lễ một lễ, ngồi ngay ngắn lại Tọa Thiền tiếp tục, người Trực Đường cũng lễ một lễ khi cảnh sách xong. Đúng hơn Trực Đường không được dùng tâm phân biệt khi cảnh sách.

Kinh hành.
Nếu ngồi thiền thời gian hơn 2 cây nhang thì khoảng 1 cây là đứng lên để đi kinh hành. Kinh hành có nghĩa là từ chỗ Tọa Thiền đứng lên và bắt đầu đi bộ.
Khi đi kinh hành thỉnh 2 tiếng chuông gọi là “Kinh Hành Chung”. Nghe chuông, hãy dao động nhẹ nửa bên trên thân, trước sau trái phải, xả chân ra rồi chuyển thân qua phía phải, đứng lên, bước đi cứ mỗi một hơi thở là nửa bước. Khi một hơi thở hết, tiếp theo nửa bước khác. Bắt đầu từ chân phải trước. Hình dáng, hô hấp, mắt, miệng v.v... giống như trong lúc Tọa Thiền. Bắt buộc phải vòng tay và hãy chú ý theo người đi trước để bước theo. Trải qua 5 hay 10 phút, nghe một tiếng chuông, gọi là Trừu Giải Chung, dừng lại, lễ nhẹ một lễ, bước đi thật nhẹ trở về chỗ cũ, ngồi lên bồ đoàn tiếp tục việc hành Thiền.

o Ngồi thiền xong, đầu tiên nghe tiếng chuông “Trừu Giải Chung”, hai tay đặt lên trên hai gối (bắp vế), nửa thân bên trên dao động từ nhẹ đến mạnh dần, từ trái qua phải, rồi chuyển thân qua phải, bỏ chân xuống, sửa bồ đoàn ngay lại, đặt ngay lại ở giữa, chấp tay lại xá bồ đoàn một xá, rồi quay mình sang phía phải, lễ một lễ và cũng giống như lúc ban đầu, hai tay để lên ngực, ra khỏi Thiền Đường.

Xả Thiền xong, tiếp tục ở nơi đó nghe Thầy hay Giảng Sư giảng nghĩa đề mục. Hầu như buổi giảng thường ở một phòng khác. Trước tiên đồng tụng kệ Khai Kinh trước khi bắt đầu và đồng xướng kệ hồi hướng khi chấm dứt.
Nếu đề xướng, giảng nghĩa có tính cách công khai, thì nhập thất, độc tham do sự hướng dẫn cho từng cá nhân. Hơn nữa, nhập thất hay độc tham thường là sau khi xong ngồi thiền, xin vào phòng của Sư Gia hỏi riêng, Sư Gia chỉ thị cho việc thọ lãnh. Tùy Sư Gia cũng có trường hợp không thực hiện việc nhập thất hay độc tham.

Những vấn đề vệ sinh rửa mặt, nhà xí, làm việc, ăn uống, vào nhà tắm, ngủ nghỉ, cùng diễn ra ở Tọa Thiền Hội, chứ không phải chỉ việc ngồi thiền, cho nên ngay cả việc rửa mặt, đi cầu, làm việc, ăn uống, tắm rửa, ngủ nghỉ v.v... cũng áp dụng những động tác hành thiền. Những công việc nầy được chia ra để làm, cho nên nhất nhất phải tuân thủ chỉ dạy, tuyệt đối im lặng, tập trung tinh thần, sống động, không làm phiền người khác khi làm việc. Một hạt bụi cũng phải lưu tâm, lúc nào cũng chú tâm, cái gì thái quá đều bị cấm.

Bế mạc:
Nghi thức bế mạc đại để cũng giống như khi khai mạc, cùng tụng Kinh trước Điện Phật, vị Đạo Tràng Chủ, Sư Gia, Giảng Sư v.v.... nói lời chúc mừng và cũng có phát biểu cảm tưởng và giải tán.

Thỉnh thoảng thời khóa biểu còn có Thiền Trà (công việc uống trà), Tọa Đàm Hội (tự giới thiệu về mình và cảm tưởng của mỗi nguời, hỏi đáp v.v...), cũng có chụp hình lưu niệm chung càng tốt.

Những điều trên đây dĩ nhiên là những điểm chính, nhưng không nhứt thiết như một bài học mà phải làm đúng theo. Gần đây, một số nơi tổ chức nghiên tu hội, tọa thiền hội cho đối tượng là những em bé ở vườn trẻ, các em học sinh tiểu học nữa, nhưng việc nầy không đề cập đến ở đây.

III.2 Thất Đường Già Lam

III.2.1 Sự Thay Đổi Kiến Trúc Của Tự Viện

Già Lam, nguyên ngữ bằng tiếng Sanscrit cổ, Ấn Độ là Shangarama, còn gọi là Tinh Xá, Chùa, Tự Viện. Kiến trúc Tự Viện Nhật Bản ảnh hưởng trực tiếp từ bán đảo Triều Tiên, gián tiếp từ Trung Hoa. Từ thời Bình An (Heian), mỹ thuật kiến trúc Nhật Bản mô phỏng theo hai dạng mỹ thuật kiến trúc Triều Tiên có từ thời Phi Điểu, và mỹ thuật Trung Hoa từ thời nhà Đường. Đến thời Kamakura, lối kiến trúc đó bị loại bỏ đi thay bằng lối kiến trúc thời Tống (Trung Hoa) hòa với lối kiến trúc thời Thất Đinh. Đến thời Đào Sơn mỹ thuật kiến trúc trở nên đẹp vô cùng, tạo nên phong cách mỹ thuật đặc biệt của thời đại nầy. Còn thời đại Giang Hộ (Edo), lại theo phong cách đơn giản, hiện đại và độc lập, theo lối phong cách Âu Châu.

Kiến trúc Chùa, đặc biệt vào thời Kamakura thể hiện trọn vẹn phong cách Thiền ảnh hưởng mô thức Trung Hoa thời Đường, còn gọi là phong cách Thiền Tông, có nhiều điểm giống Lâm Tế Tông, Hoàng Bích Tông, Tào Động Tông, hẳn nhiên cũng không thiếu nhiều điểm khác biệt đặc thù.

III.2.2 Già Lam Của Tào Động Tông Là Nơi Chính Để Tu Hành

Thiền Sư Đạo Nguyên phối hợp những phiên bản Tự Viện Trung Quốc và Ấn Độ, suy nghĩ kiến tạo đạo tràng trang nghiêm của Tông Tào Động. Chùa Vĩnh Bình kiến tạo mô phỏng theo Chùa Thiên Đồng Sơn Cảnh Đức ở tỉnh Chiết Giang, Trung Hoa (bây giờ gọi là Thiên Đồng Tự). Tông Tào Động vẫn sử dụng từ “Thất Đường Già Lam“ có lẽ từ thời Giang Hộ (Edo), không có căn cứ nào chỉ cho nguyên thỉ của chữ nầy. Song cũng có thuyết cho rằng Tông Tào Động gọi là Thất Đường Già Lam cho những ngôi Chùa đầy đủ 7 gian như: Sơn Môn, Phật Điện, Pháp Đường, Khố Viện, Tăng Đường, Dục Thất và Đông Ty. Ngoài ra, Chùa còn có tháp 3 tầng, tháp 5 tầng hay Đa Bảo Tháp, Xá Lợi Tháp v.v... những tháp nầy không gồm chung trong Thất Đường Già Lam. Chùa Thiền hay đặc biệt là Chùa của Tào Động Tông không có Tháp, nếu có, tháp được xây sau hoặc là xây với lý do nào đó, còn Chùa thuộc Tông Pháp Tướng và Tông Chơn Ngôn có xây tháp.

Hình thức Thất Đường Già Lam của Tông Tào Động theo thứ tự từ bên ngoài đi vào là: Sơn Môn, Phật Điện, Pháp Đường, bên mặt là Khố Viện, trước có Dục Thất (phòng tắm rửa), bên trái là Tăng Đường, trước có Đông Ty (nhà vệ sinh). Tất cả đều có hành lang bao bọc xung quanh trở thành một hình vuông vức. Ngoài Thất Đường còn có những tòa nhà liên quan được xây dựng thêm. Càng về sau, ở những ngôi chùa nhỏ Thất Đường đơn giản chỉ còn Bổn Đường (Chánh Điện), Khố Lý (nhà kho), Khai Sơn Đường (Chỗ Thờ Tổ), Vị Bia Đường (nơi thờ vong). Cũng có nhiều hình thức biến dạng khác như thêm lầu chuông hay cổng tam quan, song chỉ là những trường hợp riêng biệt mà thôi. Nói chung các chùa đều giống nhau như thế, bởi trước nhất phải hợp với khả năng cho nên phải đơn giản, sẽ giải thích rõ về Thất Đường Già Lam dưới đây.

III.2.3 Sơ Lược Về Thất Đường Già Lam

Sơn Môn vừa chỉ cho cổng chính vào Chùa, vừa chỉ cho thế giới thanh tịnh, không có phiền não khổ đau. Cổng chùa thường có ba cửa, cửa lớn ở chính giữa, hai cửa nhỏ ở hai bên, còn gọi là Cổng Tam Quan, cũng gọi là Tam Môn. Ngoài ra, còn có những tên khác là: Quán Mộc Môn, Dược Y Môn, Anh Môn, Nhị Trọng Môn v.v... Tông Tào Động thường dùng Anh Môn và Nhị Trọng Môn. Ở phần hai bên trước cổng, thường an trí các vị Nhơn Vương. Trên Anh Môn (lầu) thường đặt tượng Phật, Bồ Tát hay các vị La Hán. Trên cao, treo một Phạn Chung (Đại Hồng Chung). Nếu chùa lớn, ngoài Sơn Môn còn có Tổng Môn (chỉ có một cửa ra vào), Tam Tùy Quan, Đống Môn, Dược Y Môn và Sắc Sứ Môn còn gọi là Hương Đường Môn.

Điện Phật còn gọi là Đại Hùng Phong Điện, Đại Hùng Điện, Đại Điện v.v... tọa lạc ngay chính giữa, trong đó có Tu Di Đàn thờ Đức Bổn Tôn Thích Ca Mâu Ni ngay trung tâm, hai bên trái phải của Phật, mỗi bên an trí một tượng Bồ Tát. Đa phần, thờ Đức Phật Thích Ca ở giữa (vị khai Tổ của Phật Giáo). Tôn Giả Ca Diếp trưởng tử Phật, Sơ Tổ Thiền Tông. Tôn Giả A Nan đệ tử thị giả của Đức Phật Thích Ca, vị Tổ Sư thứ hai, thị giả hầu Phật được nghe nhiều lời giảng nhất. Ngoài ra, còn thờ Tam Tôn Phật: Đức Phật Thích Ca Mâu Ni (biểu hiện Đức Phật trong hiện tại), Đức A Di Đà Như Lai (biểu hiện Đức Phật trong quá khứ). Đức Di Lặc Như Lai (biểu hiện Đức Phật trong tương lai). Tam Tôn Phật cũng còn được hiểu là: Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, Bồ Tát Văn Thù (biểu trưng cho trí tuệ Phật) và Bồ Tát Phổ Hiền (biểu trưng hạnh nguyện Phật). Phía đông của Phật Điện (từ ngoài nhìn vào phía bên mặt) thờ Đàn Thổ Địa hay thờ Bồ Tát Chiêu Bảo Thất Lang Đại Quyền Tu Lý. Phía Tây (phía trái từ ngoài nhìn vào) là Tổ Sư Đàn, thờ Sơ Tổ Đạt Ma. Thông thường bàn thờ làm bằng gạch hay đá, có chỗ để bày dâng lễ cúng. Đặc biệt, phần nghi lễ được tổ chức tại Phật Điện.

Pháp Đường là nơi vị Trụ Trì thuyết Pháp cho Tăng sĩ đang tu tập. Khi thuyết Pháp vị Trụ Trì được cung kính như đại diện chư Phật, chư vị Tổ Sư có trách nhiệm truyền trao giáo Pháp cho thính chúng, cho nên trong Pháp Đường không thiết tượng Phật nào cả. Tại Đại Bổn Sơn Vĩnh Bình Tự, có đặt tượng Đức Quan Thế Âm Bồ Tát biểu trưng tâm từ bi bao la của Phật, một lý do khác, như đã trình bày ở trước, ở Đại Bổn Sơn Tổng Trì Tự, Tổ Đường chính là Pháp Đường, nơi đó là Đại Tổ Đường được xem là một Đạo Tràng thuyết pháp của Tổ khai sơn Thiền Sư Oánh Sơn. Giữa Tổ Đường là Pháp Đường cũng còn có ý nghĩa là tôn trọng giữ gìn lời giáo huấn của Tổ. Tại Đại Tổ Đường nầy, đàn trên cao ở chính giữa, thờ tượng Tổ khai sơn Thiền Sư Oánh Sơn, hai bên trái phải thờ Thiền Sư Đạo Nguyên, Cao Tổ và thờ Thiền Sư Nga Sơn Chiêu Thạc, vị Tổ thứ hai của Tổng Trì Tự. Ngoài ra, các tượng của chư vị Tổ Sư cũng được thờ tại đây. Tại Pháp Đường thường có những thời Kinh sáng, trưa, tối và hầu như tất cả nghi lễ quan trọng đều cử hành tại đây.

Khố Viện hay Khố Lý thờ tượng Vi Đà Thiên và tượng Đại Hắc Thiên còn gọi là Đài Hương Tích, vừa là nơi chứa thực phẩm cho chư Tăng thường trụ và khách Tăng, vừa là nơi thâu nhận thực phẩm cúng dường, cũng là chỗ xay thóc.

Dục Thất, nhà tắm, có thờ tượng Tôn Giả Bạt Đà Bà La. Trong Chùa, Tăng Đường, Đông Ty và Dục Thất là ba nơi cần phải giữ thật trang nghiêm yên tĩnh, tuyệt đối cấm không được cười đùa, nói chuyện riêng tư, không được tạo ra âm thanh ồn ào. Ngay cả, tắm rửa kỳ cọ thân thể cho thanh tịnh cũng quan trọng như những việc tu hành khác.

Tăng Đường có nơi gọi là Vân Đường, cũng còn gọi là Tuyển Phật Trường, mà những chữ nầy được treo ngay ở chính giữa. Thông thường người ta còn gọi nơi nầy là Tọa Thiền Đường nhưng Tông Tào Động không gọi là Tọa Thiền Đường vì gọi như thế nghĩa là phân biệt chỗ hành thiền khác với nơi ăn uống. Tăng Đường là nơi mà chư Thánh Tăng và chư Bồ Tát thường lui tới, vốn gọi là Thánh Tăng Đường. Trong Thất Đường Già Lam của Tông Tào Động cũng có những nơi quan trọng biểu trưng hiện hữu của Thần Thánh, cũng có thể gọi là nhiệm mầu thiêng liêng, mà tuyệt đối không ai, cả người trong Chùa lẫn người ở ngoài tự ý vào được.

Đồng thời, Tăng Đường chia làm hai phần, bên ngoài là nơi dùng cơm, uống nước của chư Tăng, bên trong còn gọi là Nội Đường hay Đường Nội thờ chư vị Thánh Tăng như Bồ Tát Văn Thù, Bồ Tát Quan Thế Âm, cũng có Chùa thờ Tôn Giả Kiều Trần Như, trên cái Trang ngay chính giữa. Bên dưới thiết kế những chỗ ngồi thiền, gọi là Trường Liên Sàng, là những cái đơn cao chừng một mét, rộng chừng một chiếc chiếu (Tatami), để ngồi Thiền mặt hướng vào tường hoặc cửa sổ.

Còn có những cái Đơn khác gọi là Hàm Quỹ, mặt bằng độ chừng 30 cm làm bằng gỗ, bên trong Hàm Quỹ (cái rương) đựng y áo và bình bát, phía dưới trải ra làm chỗ nghỉ, còn gọi là Tịnh Duyên, bởi vì chỗ nầy, vật nầy cũng dùng để làm nơi ăn uống. Tịnh Duyên có ý là ăn uống trong sạch thanh tịnh. Ngay cả ở bên ngoài cũng có kê những chiếc Đơn như thế.

Bên ngoài còn có những giá treo chuông gọi là Tăng Đường Chuông, Ngoại Đường Chuông và có cả Pháp Cổ (trống) cũng như những pháp cụ khác để báo hiệu khi cần thiết. Những việc như đọc sách, viết lách, cạo tóc, khâu vá v.v.., đều thực hiện trong liêu chúng. Mô hình liêu chúng là giữa liêu đặt tượng Bồ Tát Quan Thế Âm, hoặc tượng Hư Không Tạng Bồ Tát, chỉ có Hàm Quỹ (cái rương) và Tịnh Duyên (chỗ ăn) và liêu chúng gần Tăng Đường.
Đông Ty là Tiện Sở (cầu xí) cũng còn gọi là Tây Tịnh, nhưng chữ nầy bây giờ không còn dùng đến nữa, ở nơi nầy thường để tượng Điểu Sô Sa Ma Minh Vương.

III.2.4 Trường Hợp Những Tự Viện Thông Thường

Tóm lại, các vấn đề xây dựng như thế nào, ai xây, xây ở đâu, khi nào của các chùa thuộc Tông Tào Động lệ thuộc vào vấn đề xã hội địa phương và nguyện vọng của mọi người nữa. Thật ra, mỗi chùa có mỗi điều kiện, mỗi tính cách và mỗi mục đích khác nhau, không thể phán đoán chung chung được, tuy nhiên, có thể phân loại ra như sau:

Thứ nhất, Tu Hành Tự là tự viện như một đạo tràng dùng để tu tập và tọa thiền. Những tự viện nầy vốn có liên hệ với Tông Tào Động từ xưa, như Lưỡng Đại Bổn Sơn, mà dù cho chùa ấy có gì đặc biệt đi chăng nữa, thì vấn đề căn bản vẫn là chỗ để tu hành theo Tông Tào Động

Thứ hai, Bồ Đề Tự là tự viện để lễ bái và phụng thờ Ngài Hoằng Pháp Đại Sư, Ngài Quan Thế Âm, Thất Phước Thần, Linh Trường, thường thấy nơi các chùa thuộc Tông Pháp Tướng, Tông Hoa Nghiêm, Tông Thiên Thai, Tông Chơn Ngôn v.v... về sau dù đã đổi sang Tông Tào Động nhưng vẫn còn giữ tôn phong cũ.

Thứ ba, Kỳ Thọ Tự là chùa thờ Đức Quan Âm, Ngài Dược Sư, Ngài Địa Tạng, Ngài Bất Động, các vị Tổ Sư, Thần Lúa, Thiên Cẩu v.v... vì nhu cầu của mọi người đến tự viện lễ bái cầu nguyện.

Thứ tư, Quán Quan Tự là chùa lịch sử danh lam thắng cảnh, gần gũi mọi người và cảnh trí đẹp, được nhiều người tới lui vãn cảnh.

Tuy nhiên, trừ Lưỡng Đại Bổn Sơn và những tự viện lớn, còn các chùa thuộc Tông Tào Động về hình thức căn bản là những Già Lam theo mô hình: Sơn Môn, Bổn Đường, Khai Sơn Đường, Vị Bi Đường, Khố Lý, Chung Lầu, Tọa Thiền Đường v.v... mà chúng ta lần luợt tiếp xúc với những phần nầy.

Sơn Môn thờ tượng Nhân Vương, trên lầu cao thờ tượng Phật, Bồ Tát, nhưng cũng có nơi không có, bởi vì những chùa nhỏ nhiều khi không có Sơn Môn (cửa ra vào) nữa, đôi khi chỉ khắc tên chùa trên phiến đá thay cho cổng tam quan.

Bổn Đường cũng còn gọi là Phật Điện hay Pháp Đường, bên trong thờ Bổn Tôn, Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, hoặc thờ Tam Tôn, song chính giữa vẫn là Đức Phật Thích Ca Mâu Ni. Thế nhưng, tùy theo sự thành lập của tự viện, có những đặc thù riêng, không phải hoàn toàn giống nhau, có chùa thờ Đức A Di Đà Như Lai, Đại Nhật Như Lai, Dược Sư Như Lai v.v... có chùa thờ Đức Quan Thế Âm Bồ Tát, Địa Tạng Vương Bồ Tát, Văn Thù Bồ Tát, Di Lặc Bồ Tát, Bất Động Minh Vương, Biện Tài Thiên và cũng còn nhiều tượng khác nữa. Tựu trung vẫn là hình tượng chư Phật và chư Bồ Tát mà ở đây có thể rõ thêm rằng đó là đặc trưng Phật tánh của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni rộng lớn bao la như thế.

Trên bốn bức tường chung quanh Bổn Tôn trong Chánh Điện thường có 18 vị A La Hán. Hai bên tả hữu của Bổn Tôn thường thờ tượng Chiêu Bảo Thất Lang Đại Quyền Tu Lý Bồ Tát và tượng Đạt Ma Đại Sư. Sau Chánh Điện ngăn ra hai bên phải trái thờ linh vị của Tín Đồ Phật Tử.

Tại Bổn Đường (Chánh Điện) sáng, trưa, tối đều có tụng Kinh, nơi đây thường cử hành những nghi lễ cầu an, cầu siêu, thuyết pháp, lễ hằng thuận v.v...

Khai Sơn Đường tiếp giáp sau Bổn Đường, ở giữa thờ Ngài Cao Tổ Đạo Nguyên Thiền Sư hay Thái Tổ Oánh Sơn Thiền Sư. Ngoài hai vị Tổ Sư, còn thờ tượng bằng gỗ của vị Hòa Thượng khai sơn chùa ấy nữa. Hai bên phải trái thờ tượng của các vị Trụ Trì, linh vị của những người sáng lập chùa, nơi đây cũng thờ linh vị Tín Đồ nữa, miễn sao ở giữa có nơi làm lễ là được. Phía trước còn bàn kinh, có gối để lạy, có chuông mõ hai bên.

Vị Bi Đường là nơi linh vị Tín Đồ. Thông thường có thể thờ ở phía sau Chánh Điện hay Khai Sơn Đường, nhưng tùy địa phương Vị Bi Đường được xây riêng một nơi biệt lập bên ngoài Bổn Đường hay Khai Sơn Đường. Ở giữa, thờ tượng Đức Quan Thế Âm Bồ Tát. Mỗi gia đình có mỗi bàn thờ nhỏ và tự quản lý, cúng dường và tự mỗi gia đình đến chùa chăm sóc lấy.

Khố Lý được xây dựng ở bên phải Chánh Điện và mặt hướng về Chánh Điện. Nơi đây gồm có hành lang, phòng tiếp lễ vật, phòng khách, phòng ở của vị Trụ Trì, phòng ở của gia đình Trụ Trì, phòng sinh hoạt, phòng chuẩn bị, phòng ăn, phòng tắm, nhà vệ sinh v.v... Tùy theo chùa, Khố Lý lớn hay nhỏ, có chùa Khố Lý còn lớn hơn Chánh Điện nữa.

Tọa Thiền Đường được xây dựng phía bên trái hướng về Chánh Điện, đối diện tương xứng với khố lý. Cũng tùy điều kiện đất đai, đôi khi được thiết lập ngay tầng dưới của Khai Sơn Đường, những chùa không có Tọa Thiền Đường, có thể dùng Chánh Điện hay Khai Sơn Đường thay thế.

Lầu Chuông được thiết kế ở một góc vườn. Mỗi sáng tối thỉnh chuông nhứt định vào một thời điểm nào đó. Chùa nào không có lầu chuông, thường treo chuông bên ngoài cửa hay bên trong Chánh Điện.

Ngoài ra, trong vườn còn xây những nơi như: Đại Sư Đường, Trấn Thủ Đường, Đạo Hà Đường (nơi thờ Thần Lúa), Thần Xã, Sáng Khố v.v...

III.2.5 Công Việc Của Các Vị Tăng

Già Lam không phải chỉ thờ Phật, mà với người sống, nơi đây là những Đạo Tràng tu hành để thành Thánh, thành Phật. Già Lam của các chùa tu Thiền, như đề cập ở trên, được tổ chức theo thể thức sinh hoạt cộng đồng với mục đích tu hành. Riêng Thiền Tông, đặc biệt Tào Động Tông, có sự phối trí khác biệt. Chư Tăng ở chùa tu hành, tất cả nhất định phải phân công công việc để làm, không ai không làm việc, những công việc từ thời Lưỡng Tổ Đại Sư cho đến bây giờ vẫn thế. Được gọi là người tu, việc đầu tiên ở chùa, phải có khả năng làm việc hiệu quả. Không những chỉ riêng người tu ở chùa Tu Hành Tự, mà cho tất cả những tự viện lấy chùa Tu Hành Tự làm căn bản. Chư Tăng trong chùa phải làm việc được giải thích như sau:

Trụ Chức nghĩa là viết tắc của Chức Trụ Trì, người có trách nhiệm lớn lao đối với chùa. Với tư cách là “Tôn Giáo Pháp Nhơn” đại biểu cho chùa đó. Nếu chùa lớn, cũng còn xưng là Sơn Chủ thay cho Trụ Trì, đôi khi thay đổi gọi là Đường Đầu Hòa Thượng, mà thông thường gọi là Phương Trượng, Đường Đầu hoặc Hòa Thượng. Có nơi gọi vị Trụ Trì là Ojutsusan và Hòa Thượng là Ossan.

Quản Thủ là Chức Vụ của hai đại Bổn Sơn, cũng còn gọi là Quản Thủ Đại Bổn Sơn Vĩnh Bình Tự và Quản Thủ Đại Bổn Sơn Tổng Trì Tự. Ở hai Đại Bổn Sơn còn có vị Phó Quản Thủ, vị thứ hai sau Quản Thủ nữa.

Tây Đường là nơi ở của những vị Cao Đức do vị Trụ Trì cung thỉnh đến để chỉ đạo các Phật sự, bình thường vị Tăng nầy đứng sau vị Trụ Chức.

Giám Viện nghĩa là người thay thế vị Trụ Trì, làm Tổng Quản quán sát tất cả những công việc và mọi vấn đề hành chánh của chùa. Trước đây, vị nầy đứng đầu trong bảng Lục Hòa, mà có nơi gọi là Giám Tự. Ngoài ra còn có Phó Giám Viện thay thế việc điều hành mỗi khi vị Giám Viện vắng mặt .

Hậu Đường là chỗ hành trì của vị Tăng trực tiếp chỉ đạo.

Đơn Đầu là ngôi vị thứ hai của vị Tăng ở Hậu Đường đang hành trì và trực tiếp chỉ đạo.

Phó Tự là vị Tăng lo việc chi tiêu của chùa, lo trọn một trong 6 phép hòa kính.

Tri Khố là vị Tăng lo quản lý thức ăn, tiền bạc và giúp đỡ cho vị phó Trụ Trì.

Duy Na là người giúp đỡ cho vị Hậu Đường và Đơn Đầu, chỉ đạo và hướng dẫn chư Tăng tu hành, quản lý Tăng Đường, tụng khai Kinh và hồi hướng mỗi thời tụng Kinh, giữ vững kỷ cương một trong 6 phép hòa kính, tuy nhiên, có chùa xem đây là việc của vị Giám Tự.

Duyệt Chúng là vị giúp đỡ cho Duy Na, phần vụ thủ mõ.

Đường Hành cũng là nhiệm vụ của Duy Na và Duyệt Chúng, phải gõ khánh, tụng khai Kinh và hồi hướng trong mỗi thời công phu tụng Kinh.

Điển Tọa là vị Tăng lo việc ăn uống vâng giữ một trong 6 phép lục hòa.

Phó Điển còn gọi là Phạn Đầu, vị Tăng hổ trợ giúp việc cho Điển Tọa.

Trực Tế là vị Tăng chuyên lo việc chấp tác, trùng tu sửa chữa Già Lam, chữa đường sá, cũng là người vâng giữ một trong 6 phép lục hòa.

Tri Khách là vị Tăng lo việc tiếp đón khách.

Thị Chơn là vị Tăng chăm sóc chỗ thờ Tổ Khai Sơn.

Cúng Chơn là vị Tăng giúp đỡ Thị Chơn, cũng gọi là Truyền Cúng.
Tri Điện là vị Tăng quản lý Phật Điện và Pháp Đường. Người phụ tá gọi là Diện Hạnh.

Thượng Sự là vị Tăng lo việc thư ký, bảo quản văn thơ giấy tờ.

Tri Dục cũng còn gọi là Dục Chủ, vị Tăng quản lý nhà tắm.

Thị Cục Trưởng là vị Tăng thân cận, chăm lo và giúp đỡ vị Trụ Trì. Ở hai Đại Bổn Sơn những vị nầy hổ trợ vị Quản Thủ.

Thị Giả là vị Tăng thân cận hầu hạ vị Trụ Trì và Chư Tôn Đức đến thăm chùa. Có 5 loại Thị Giả chánh thức như:

Thiêu Hương Thị Giả, là người có trách nhiệm lo việc hương đăng và dâng hương cho vị Trụ Trì, mỗi khi có lễ.

Thư Trạng Thị Giả là vị lo vấn đề thư từ cho vị Trụ Trì.
Thỉnh Khách Thị Giả là vị Tăng lo ứng đối tiếp đãi khách của vị Trụ Trì.

Y Bát Thị Giả là vị Tăng lo Pháp Y cho vị Trụ Trì.

Thang Dược Thị Giả là vị Tăng lo thức ăn và thuốc men cho vị Trụ Trì.

Thông thường chỉ hai hay ba vị kiêm nhiệm luôn.

Thị Thánh nghĩa là Thị Giả của chư Thánh Tăng thờ tại Tăng Đường (như Ngài Văn Thù Bồ Tát), lo việc cúng dường nước hoặc trà nóng lên Bồ Tát.
Giảng Sư nghĩa là vị Thầy thường giảng nghĩa và thuyết pháp cho Chư Tăng và Tín Đồ.

Tạng Chủ tức là vị quản lý tạng Kinh và điện thờ có nhiều bảo vật.

Tịnh Đầu là vị Tăng quản lý Đông Ty (nhà xí).

Tấu Giả là vị Tăng có trách nhiệm thông tin cho khách hoặc những liêu xá, khi có những việc cần thiết.

Thủ Tọa là địa vị cao nhất của chư Tăng, còn gọi là Thượng Tọa.

Thư Ký nguyên là chức vụ Thị Giả Thư Trạng, phụ trách những công việc phụ giúp vị Thủ Tọa liêu, thường ngồi ở vị trí thứ hai sau Thượng Tọa.

Biện Sự là vị Tăng còn trẻ luôn ở bên vị Thư Ký, Thủ Tọa, nơi liêu Thủ Tọa.

Hành Giả là vị Tăng còn đang tu học, gần gũi thân cận, làm các công việc.
Ngoài ra, ở Điện Đường, Điện Ty, Đường Ty, Phật Điện, Pháp Đường khi có lễ, vị thỉnh chuông gọi là Chung Ty, vị lo công việc trong Tăng Đường gọi là Trực Đường, vị lo việc dọn dẹp gọi là Thanh Tảo Đương Phiên v.v... nhiều lắm không thể ghi chi tiết ra đây hết. Vả lại, còn có khá nhiều công việc như xuất bản, bố giáo, và nhiều việc không cần có chức vụ ở Lưỡng Bổn Sơn nữa, song tùy theo tính chất quy mô hay đơn giản của chùa, tùy theo địa phương, tùy theo xã hội mà công việc có thể tùy nghi sửa đổi thêm hay bớt.

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Senior Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com ; http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
quangduc@quangduc.com , tvquangduc@bigpond.com
KHÁCH VIẾNG THĂM
110,220,567