Phần văn vần Chương 1-5

Chương 1

NHỮNG LỢI LẠC CỦA BỒ ĐỀ TÂM

1-4 Kính lễ Phật, pháp thân thường tại

Kính lễ hiền thánh trải mười phương

Con nay ghi lại Lời vàng

Luật nghi Phật chế cho hàng xuất gia.

Vụng về dệt mấy vần thơ

Chỉ mong mình khỏi phai mờ tín tâm

Phúc thay ta được thân nhân loại

Hãy dùng thân tự lợi, lợi tha

Dịp này nếu để luống qua

Thì khi chết đến biết là về đâu

5. Như làn chớp loáng qua mau
Chiếu soi vạn vật giữa mầu đêm đen
Thế gian nhờ đấng Chí tôn
Pháp lành hi hữu vô ngần hiện ra.

6. Căn lành ở trong ta thường yếu
Ác nghiệp thì công hiệu xiết bao
Bồ đề tâm chẳng nương theo
Không sao thắng nổi quá nhiều chướng duyên.

7. Ba đời chư Phật chứng minh
Bồ đề tâm ấy thực lành lợi thay
Hữu tình vô lượng nhờ đây
Mà mau được hạnh phúc tày non cao.

8. Ai muốn dứt khổ sầu cõi tạm
Muốn được nhiều vô hạn niềm vui
Muốn mong cứu giúp mọi người
Đừng bao giờ để buông lơi tâm này.

9. Chúng sinh trong cõi luân hồi
Bồ đề tâm ấy tạm thời khởi lên
Tức thì tất cả nhân thiên
Gọi là Con Phật rất nên nể vì.

10. Như hóa chất để xi vàng khối
Bồ đề tâm chuyển đổi thân dơ
Sinh từ máu huyết mẹ cha
Ra thân Phật thật, một tòa kim cương.

11. Đạo sư trí tuệ vô ngần
Xem tôn quý nhất cái tâm bồ đề
Ai người muốn thoát sông mê
Hãy nên giữ vững bồ đề tâm kia.

12. Hạnh lành khác chỉ như cây chuối
Cho quả xong tàn lụi héo hon
Cây Bồ đề vẫn xanh luôn
Không ngưng kết trái đơm bông cõi đời.

13. Như người phạm tội tơi bời
Nhờ nương dũng sĩ tức thời được an
Kẻ cầu thoát khỏi nguy nan
Sao không sớm liệu nương tâm bồ đề.

14. Như ngọn lửa ở thì Kiếp hoại
Trong phút giây thiêu cháy tội khiên
Công đức tâm ấy vô biên
Được ngài Di lặc dạy khuyên Thiện Tài.

15. Tóm thâu hai loại sau đây
Cũng từ một họ Bồ đề tâm ta
Một là Tâm nguyện tỉnh ra
Hai là Tâm hạnh, gắng mà làm theo.

16. Bậc hiền trí hiểu sâu hai thứ
Chỗ khác nhau giữa muốn và làm
Như du hành, mới phát tâm
Khác xa với việc dấn thân trên đường.

17. Trong vòng sinh tử nhiễu nhương
Nguyện Bồ đề đủ đem đường yên vui
Nhưng kho công đức bời bời
Là Bồ đề hạnh nơi người phát tâm.

18. Và với kẻ trong tâm nắm vững
Hạnh bồ đề thề chẳng thối lui
Mong sao cứu vớt muôn loài
Chúng sinh thoát khỏi cảnh đời trầm luân.

19. Kể từ khi phát đại tâm
Dù khi đang ngủ hoặc không nghĩ gì
Thiện căn tiếp tục tràn trề
Như hư không nọ chẳng hề sút sa.

20. Đức Phật vì xót xa kẻ dại
Ham dừng chân ở tại Tiểu thừa
Bản kinh Diệu Tý hỏi thưa
Nói nhiều công đức kẻ vừa phát tâm.

21. Dù khi thấy một chúng sinh
Gặp cơn đau nhức không đành làm ngơ
Tâm nhiêu ích ấy còn dư
Phúc lành cho kẻ tâm từ bủa lan.

22. Huống hồ kẻ phát tâm quảng đại
Mong xua tan vạn loại khổ sầu
Mong đem hạnh phúc thanh cao
Cho vô lượng chúng sinh nào trầm luân.

23. Có ai, cha, mẹ, chư thiên
Phạm thiên cõi dục ai nguyền phát tâm
Lớn lao quảng đại nào bằng
Bồ đề tâm nguyện của hàng sơ cơ?

24. Người ta chẳng bao giờ mơ tưởng
Tâm bồ đề dù hướng bản thân
Huống là hướng đến tha nhân
Mà mong phát nổi cái tâm thượng thừa.

25. Chỉ vì một bản thân ta
Còn chưa phát được huống là vì ai
Phát tâm lợi ích muôn loài
Là tâm tôn quý muôn đời hiếm khan.

26. Như ngọc báu trần gian không khác
Bồ đề tâm an lạc cho đời
Thuốc mầu đau khổ nhẹ vơi
Cỗi nguồn hạnh phúc không lời nào đo.

27. Nghĩ lành cho chúng sinh thôi
Còn hơn lễ lạy Như Lai pháp tòa
Nói gì công đức bao la
Mang cho tất cả muôn nhà niềm vui?

28. Ai cũng muốn xa rời khổ não
Tại sao mà khổ não càng tăng
Muốn mình hạnh phúc an khương
Ngu si tự phá phước dường cừu nhân.

29. Với người không chút bình an
Trong tâm chất chứa miên man khổ sầu
Bồ đề tâm ngọc báu mầu
Xua tan thống khổ, rạt rào vui dâng.

30. Lại xóa tan mê lầm bao nỗi
Hạnh lành nào sánh với tâm đây?
Bạn hiền nhân thế nào tày?
Bồ đề công đức lành thay ai bì.

31. Kẻ nào đền đáp ân nghì
Còn nên khen ngợi chỉ vì nhớ ơn
Huống gì Bồ tát gia ân
Với niềm vui suớng chẳng cần chờ xin.

32. Thế gian kính hiền nhân những kẻ
Một đôi lần san sẻ thức ăn
Cho người thiếu thốn cơ bần
Thỏa cơn bỉ cực chút phần nào thôi.

33. Huống chi Bồ tát suốt đời
Đem nguồn phúc lạc Như Lai trọn lành
Trút cho vô lượng quần sanh
Nhờ đây thỏa được muôn nghìn ước ao?

34. Phật từng dạy kẻ nào nghĩ quấy
Về một người như vậy ân nhân
Sẽ sa địa ngục muôn lần
Bao nhiêu nghĩ, bấy nhiêu phân đọa đày.

35. Một lời ca tụng lành thay
Gặt nên quả phúc gấp hai ba lần
Hiền nhân dù gặp khó khăn
Không sinh lầm lỗi còn tăng hạnh lành.

36. Ai người phát đại tâm trân quý
Cho tôi xin kính lễ chân thành
Cho vui đến kẻ hại mình
Tôi xin quy kỉnh suối lành Từ Bi.

Chương Hai

SÁM HỐI TỘI NGHIỆP

1.Mong gìn giữ tâm tối tôn
Con xin dâng cúng Thế tôn vô lường
Pháp ngài vô cấu thanh lương
Thánh tăng công đức sánh dường biển khơi.

2.Bao nhiêu thứ hoa tươi quả quý
Và đủ mùi mỹ vị cao lương
Bao nhiêu kho báu trần gian
Nước trong suối mát giải cơn khát lòng.

3.Nguy nga núi ngọc chất chồng
Vườn thiên khả ái rừng tòng yên vui
Hoa tươi trái báu cây trời
Thướt tha buông rủ khắp nơi rừng này.

4.Những hương lạ cõi trời thơm ngát
Hương bột cùng Cây ước trang nghiêm
Mùa màng tươi tốt tự nhiên
Mọi đồ trang sức đáng nên cúng dường.

5.Hồ ao đầy dẫy sen thơm
Tiếng thiên nga hót dịu êm tai người
Bao nhiêu cảnh sắc nơi nơi
Nước non vô chủ cuối trời chân mây.

6.Bằng tâm tưởng con nay tạo tác
Hiến dâng ngài, chư Phật Thế Tôn
Cùng chư Bồ tát mười phương
Xin thương nhận của cúng dường con đây.

7.Con nghèo phước đức trắng tay
Chẳng còn chi khác dâng ngài cho đang
Cúi xin Từ phụ xót thương
Cho con được chút cúng dường này thôi.

8.Nguyện đem thân tâm này, tất cả
Dâng Phật và Bồ tát ngôi cao
Đức từ thương xót nhận thâu
Con xin làm kẻ tớ hầu chư tôn.

9.Chở che nhờ đức chư tôn
Lợi sanh thẳng tiến con còn lo chi
Thân tâm ác nghiệp viễn ly
Nguyện muôn đời kiếp xa lìa tội khiên.

10. Đây nhà tắm trang nghiêm thơm ngát
Ngọc lưu ly đá lát nền gương
Lung linh thạch trụ sáng choang
Trên cao buông rủ bảo tràng lọng châu.

11. Đây bao bình đẹp báu mầu
Nước thơm sung mãn như bầu rượu tiên
Nhạc âm thánh thót êm đềm
Xin chư tôn ngự bước lên tẩy trần.

12. Đây khăn sạch ướp xông hương quý
Trên thế gian không thứ so bì
Xin lau ngọc thể chư vì
Dâng lên những tấm thượng y đẹp màu.

13. Trăm ngàn y phục nhuyến nhu
Cùng đồ trang sức nhiệm mầu tuyệt luân
Trang nghiêm Bồ tát pháp thân
Văn thù, Biến cát, Quan âm các ngài.

14. Đây hương bột vượt ngoài tam thế
Con dùng thoa thân thể Như lai
Kim thân vi diệu các ngài
Như vàng khéo luyện sáng ngời pháp thân.

15.Mâu ni ruộng phước nào bằng
Con xin dâng cúng hoa thơm đủ màu
Huệ, lài, sen đẹp xinh sao
Tràng hoa đeo cổ con đều hiến dâng.

16. Và mây hương ngút tầng thiên giới
Mùi hương thơm ngát cõi người ta
Thức ăn vi diệu thiên hà
Con xin dâng cúng pháp tòa Như lai.

17. Những đèn trân báu con dâng
Ngự trên những đóa sen bằng vàng nguyên
Đất thơm đầy rải khắp nền
Hoa tươi đẹp ý dâng lên các ngài.

18. Chúa tể đại bi Ngài xứng hiệu
Đây lầu cao muôn điệu ca ngâm
Với bao báu vật rủ giăng
Đầy hư không giới, con dâng lên ngài.

19. Con xin cúng Phật Như lai
Lọng che dát ngọc cán tay bằng vàng
Viền quanh đủ thứ điểm trang
Rất nên mỹ lệ mắt nhìn khó lơ.

20. Thêm những thứ rất là tao nhã
Đồ cúng kèm nhã nhạc điểm tô
Như mây tan hết buồn đau
Nguyện cho cảnh ấy bao lâu vẫn còn.

21. Xin cho mưa báu tràn tuôn
Rưới hoa châu ngọc cúng dường Như lai
Rưới trên bảo tháp, tượng đài
Trên hàng con Phật, mưa này xối chan.

22. Như xưa Diệu cát tường bồ tát
Đã cúng dâng chư Phật cách nào
Con nay cách ấy học theo
Cúng dường Thiện thệ cùng bao Con ngài.

23. Biển công đức đấng Như lai
Hải triều thanh vận mãi hoài ngân nga
Xin cho vô tận âm ba
Hãy vang lên để ngợi ca đức Ngài.

24. Con sẽ hóa thân này muôn ức
Như vi trần, lễ đức Như lai
Thế tôn trong cả ba đời
Con đều kính lễ đồng thời Pháp, Tăng.

25. Lễ ngôi xá lợi thiêng liêng
Lạy nguồn gốc của tâm thiên bồ đề
Chư tăng giới hạnh kiên trì
Cùng hàng thánh chúng trú trì xà lê.

26. Từ hôm nay đến kỳ chánh giác
Con nguyền quay về Phật náu nương
Xin nương Pháp bảo tối tôn
Nương chư Bồ tát thánh tăng cứu đời.

27. Trước mười phương Phật Như lai
Và chư thánh chúng sẵn bồ đề tâm
Cùng tâm bi mẫn vô ngần
Con xin bộc bạch những vần tâm can:

28. Từ vô thủy lan man lưu chuyển
Trong đời này hoặc những kiếp qua
Con hằng tạo tội hà sa
Tự làm hoặc khuyến người ta chung làm.

29. Vui theo những kẻ ác nhân
Do tâm mê muội khôn phân chính tà
Bây giờ khi đã tỉnh ra
Con xin sám hối thiết tha nguyện chừa.

30. Phiền não động thân và lời ý
Khiến xui con não hại người trên
Ba ngôi, sư trưởng, song thân
Cùng là những kẻ láng giềng gần xa.

31. Bao nhiêu tội nghiệt hằng sa
Xưa nay đã tạo khó mà thứ dung
Chắp tay quỳ trước chư tôn
Con xin sám hối thề không giấu gì.

32. Tội lỗi có khi chưa sám hết
Mà thân con đã chết mất tiêu
Làm sao qua khỏi hiểm nghèo
Xin thương cứu độ con mau thoát nàn.

33. Tử thần không thể cậy tin
Không chờ ai hết tội khiên ai còn
Chẳng cần có bệnh hay không
Cướp ngang thọ mạng bốc đồng thế thôi.

34. Bỏ tất cả, chết rồi đi biệt
Bởi ngu si không biết nghĩ xa
Vì thân thích lẫn oan gia
Xưa kia con đã tạo ra tội nhiều.

35. Đời qua như giấc chiêm bao
Chuyện đời thôi cũng như trào nước dâng
Chỉ còn niệm tưởng trong tâm
Việc đi đi mãi không từng tái lai.

36. Thù địch cũng phôi phai như khói
Người chí thân không khỏi ra tro
Thân ta rồi cũng hư vô
Thế gian đồng một tấn trò huyễn hư.

37. Đời này kể thật phù du
Kẻ thân cùng với oán thù chết luôn
Nhưng bao tội lỗi đa mang
Do tâm yêu ghét rõ ràng còn đây.

38. Không nhận thức mạng này mau chóng
Có rồi không như bóng câu qua
Nên con tạo đủ nghiệp tà
Tham sân xúi giục theo đà ngu si.

39. Ngày đêm cứ vậy trôi đi
Đời con cứ vậy từng giây hao mòn
Thời gian đâu chảy ngược dòng
Làm sao không đến tử vong thân này?

40. Nghĩ đến lúc mạng này sắp hết
Dù vây quanh chi xiết thân bằng
Nhưng bao thống khổ thê lương
Riêng mình phải chịu dễ dường ai hay?

41. Tử thần khi đã kề vai
Người thân, bằng hữu, đâu ai ích gì?
Chỉ còn phước để cứu nguy
Mà con quả thực chưa hề tu qua.

42. Hỡi các đấng chở che cứu vớt
Con đâu ngờ đến nước nôi này
Cuộc đời ngắn ngủi lắm thay
Mà con vì nó chất đầy tội khiên.

43. Xem người tội trước phán quan
Nơi y còn nỗi kinh hoàng nào hơn
Miệng khô, sắc mặt héo hon
Hình hài tiều tụy khác hơn mọi ngày.

44. Nói chi xiết trăm bề hãi sợ
Nơi tôi khi quỷ sứ bắt hồn
Phút giây thần thức lìa thân
Rối ren lắm nỗi, bội phần hoang mang.

45. Có ai làm chỗ tựa nương
Cho tôi trong nỗi kinh hoàng này không?
Mắt nhìn dáo dác mông lung
Tôi tìm chỗ trú bốn phương cõi bờ.

46. Không thấy giữa bao la vũ trụ
Một nơi nào ẩn trú an thân
Lòng thêm hãi sợ muôn phần
Bây giờ còn biết xoay vần sao đây?

47. Phật thương phò hộ chở che
Cứu sinh linh đức từ bi khôn lường
Ban cho vô úy tâm an
Con quay về để tựa nương Phật ngài.

48. Lại quy y Pháp ngài chứng ngộ
Có thể trừ kinh bố tử sinh
Quy y thánh chúng chư tăng
Chư Bồ tát ấy vì năng cứu người.

49. Trong cơn hoảng sợ tơi bời
Con xin đem tánh mạng này hiến dâng
Phổ hiền bồ tát chí tôn
Văn thù bồ tát, xin dâng lên ngài.

50. Con cất tiếng bi ai thống thiết
Kêu cứu lên bồ tát Quan âm
Đại bi thề nguyện rất thâm
Xin thương xót kẻ mê lầm là con.

51. Hỡi ngài Kho chứa hư không
Là Hư không tạng, và ông Địa tàng
Cùng chư Bồ tát mười phương
Sẵn tâm bi mẫn, dũ lòng chở che.

52. Quy y Kim cương trì bồ tát
Đấng đủ đầy uy lực vô song
Mà khi sứ giả Diêm vương
Thấy là khiếp vía tứ phương chạy dài.

53. Từ lâu con đã trái sai
Không tuân thánh giáo các ngài dạy răn
Trước cơn lo sợ kinh hoàng
Xin nương bóng cả xua tan hãi hùng.

54. Khi trái gió trở trời thân bệnh
Còn phải theo lời dặn lương y
Huống hồ chứng bệnh mê si
Từ bao đời kiếp bủa vi tâm này.

55. Chỉ căn ác bệnh này thôi
Đủ tàn phá cả muôn người thế gian
Không tìm đâu thấy thuốc thang
Chữa sân si bệnh cho an tâm người.

56. Đấng Vô thượng y vương toàn trí
Sẵn thuốc hay đặc trị khổ đau
Biết mà không dụng thuốc mầu
Rất nên thống trách, còn ngu nào bằng.

57. Gặp nguy hiểm nhỏ trên đường
Còn nên tránh né đề phòng bước chân
Mê si hiểm gấp nghìn lần
Một phen đọa xuống khó hòng ngoi lên.

58. Đừng nghĩ chết hôm nay chưa đến
Cứ an nhiên lơ chuyện tu trì
Nhưng đời ta mãi trôi đi
Cuối cùng tất phải đến kỳ mệnh chung.

59. Ai cho ta tấm bình an?
Làm sao thoát khỏi muôn vàn sợ run?
Chết là chắc đến bên hông
Thì sao có thể yên tâm hưởng nhàn?

60.Còn gì chăng những kinh nghiệm cũ
Hay chỉ còn ký ức trong ta?
Vì ôm chấp cái thây ma
Ta quên giáo huấn thầy đà bảo ban.

61. Chết là đi giữa cô đơn
Giã từ quyến thuộc, bỏ luôn xác này
Độc hành phiêu giạt như mây
Sao còn bạn với thù ai ích gì.

62. Tạo điều ác phát sinh đau khổ
Làm sao ta thoát khỏi khổ nhân?
Tư duy như vậy chuyên cần
Ngày đêm không nghỉ thoát vòng tội khiên.

63. Bao nhiêu tội lỗi gây nên
Thuộc về bốn trọng sát sinh dâm tà
Tội do vô ý gây ra
Không hành Phật giới, xấu xa đủ điều.

64. Trước khổ báo kèm theo ác nghiệp
Con vô cùng khủng khiếp ăn năn
Khấu đầu kính lạy chư tôn
Con xin sám hối muôn vàn tội xưa.

65. Xin ngài lân mẫn thứ tha
Bao nhiêu tội lỗi thật là đảo điên
Những gì không phải thiện hiền
Từ nay vĩnh viễn con nguyền xả ly.

Chương Ba

GÌN GIỮ TÂM BỒ ĐỀ

1.Con vui theo những hạnh lành
Dứt trừ thống khổ chúng sinh ba đường
Và đem an lạc cát tường
Cho bao nhiêu kẻ còn vương khổ sầu.

2.Con tùy hỉ hạnh tu phước đức
Tích lũy nhân chánh giác trọn lành
Con vui theo hạnh hữu tình
Quyết tâm ra khỏi tử sinh luân hồi.

3.Vui theo Chánh Giác tột vời
Vui theo Bồ tát ở mười ngôi cao
Vui theo vô lượng công lao
Ban vui cứu khổ cho nhiều chúng sinh.

4.Khi biết Phật rắp ranh nhập diệt
Con vội vàng tha thiết cầu xin:
Xin ngài trụ thế liên miên
Cho nhân gian khỏi sa miền mê luân.

5.Con quỳ trước Phật mười phương
Chắp tay cầu khấn xin thương hữu tình
Xin vì tất cả chúng sinh
Đốt lên Đèn Pháp quang minh thế trần.

6.Bao thiện hành như trên tích tập
Vui theo cùng thỉnh Phật chuyển luân
Xin cầu cho cả chúng nhân
Tiêu trừ hết mọi não phiền khổ đau.

7.Chúng sinh nào mắc bệnh lâu
Chưa thuyên giảm, muốn tìm cầu thuốc thang
Nguyện làm y sĩ, dược phương
Cùng là khán hộ đỡ cơn khổ nàn.

8.Mong mưa thực phẩm xối chan
Giải trừ đói khát lan tràn khắp nơi
Gặp cơn tai ách cơ trời
Hóa thân làm món ăn vơi đói lòng.

9.Với bao kẻ trong cơn túng quẫn
Hóa làm kho vô tận không vơi
Hiện ra ở trước mắt người
Bao nhu yếu phẩm cho đời ấm no.

10. Chỉ vì mong muốn lợi tha
Con không tiếc lẫn dù là vật chi
Thân cùng tài sản những gì
Hạnh lành tất cả hướng về chúng nhân.

11. Khi chết đã không mang theo được
Sao bằng nay xả trước là hơn
Thân, tài, thiện hạnh thí luôn
Niết bàn hiển lộ trong nguồn tâm ngay.

12. Thân này con đã xả ly
Cho chúng sinh dụng, kể chi nhọc nhằn
Dù ai giết hại cũng cam
Nói chi đánh chửi không phiền mảy may.

13. Dù chúng đem thân này đối tượng
Để chê bai trào lộng linh tinh
Đã cho tất cả hữu tình
Đâu còn luyến tiếc xem mình quý trân?

14. Từ nay con nguyện xả thân
Làm bao thiện sự giúp phần yên vui
Hữu tình ở khắp nơi nơi
Nguyện ai thấy được con thời ích tăng.

15-16. Người thấy con kẻ tin kẻ ghét
Cả hai nhà lợi lạc cùng nên
Dèm pha lăng nhục đảo điên
Cũng thành kết một mối duyên bồ đề.

17-18. Xin chỉ lối cho người khách lữ
Xin làm cầu thuyền chở sang sông
Hóa hòn đảo chốn nghỉ chân
Làm đèn, nô bộc đáp ưng nhu cầu.

19-20. Hóa bò báu, bảo bình như ý
Thuốc tiên cùng thần chú, cây thiêng
Hóa làm đất nước, hư không
Duy trì sự sống suốt trong muôn đời.

21. Với tất cả muôn loài sinh vật
Ở tận cùng biên giới không gian
Xin làm nguồn sống ủi an
Đến khi tất cả niết bàn mới thôi.

22-23. Noi theo chư Phật Như lai
Sau khi lập nguyện siêng thay tu hành
Con vì lợi ích quần sanh
Phát tâm rồi cũng quyết tình tiến tu.

24. Bậc trí giả từ khi phát được
Tâm Bồ đề hết sức thanh cao
Muốn cho tâm ấy càng sâu
Không ngừng ca tụng công lao tâm này.

25-26. Phúc thay ta được thân người
Được sinh đất Phật, Như lai con nhà
Phải theo tư cách Phật gia
Không dơ dòng giống Phật đà tối tôn.

27.Như kẻ đui khốn cùng rách nát
Mò ngay trong đống rác được châu
Bồ đề tôn quý xiết bao
Ta nay đã được, phúc nào hơn đây.

28.Bồ đề tâm cam lồ bất tử
Vô tận kho trừ khử khó nghèo
Dược phương chữa bệnh cheo leo
Bóng cây che mát nhóc nheo hữu tình.

29.Bồ đề tâm ấy kiều lương
Nối bờ sinh tử niết bàn bến kia
Chúng sinh trên ấy đi qua
Vượt bao nẻo ác đường tà hiểm nguy.

30.Như vừng trăng trong tâm héo hắt
Xua tan niềm khắc khoải sầu đau
Như vầng nhật sáng lên cao
Mây vô minh cũng tan vào hư không.

31-32. Từ trong diệu pháp Thế tôn
Đề hồ tinh chất ngọt ngon kết thành
Hỡi bao lưu lạc hữu tình
Nguồn vui thắng diệu sẵn dành nơi đây.

33. Trước chư Phật Như lai cứu thế,
Con ân cần mời cả chúng sinh
Hưởng vui chánh giác trọn lành
Mong thiên nhân chúng đồng tình hỉ hoan.

Chương Bốn

KHÔNG BUÔNG LUNG

1. Đã phát tâm bồ đề kiên cố
Bồ tát nên nỗ lực cần tu
Siêng năng mỏi nhọc không từ
Luật nghi thề chẳng bao giờ trái sai.

2-3. Việc nào do thiếu nghĩ suy
Hứa rồi có thể bỏ đi cũng đành
Làm sao xả giới cao minh
Phật đà thấy rõ, chính mình cũng tin.

4-5. Bội thề lợi lạc chúng sinh
Dối lừa quả báo sẽ dành mai sau.
Vật hèn đã hứa không trao
Còn sa quỷ đói, thể theo Kinh thường.

6-7. Huống mời chúng hưởng vui tối thượng
Dối gạt nhau cõi thiện nào lên?
Xả tâm mà vẫn chứng nên
Là điều khó hiểu, chỉ riêng Phật rành.

8-9. Xả bồ đề tội chẳng khinh
Làm cho tất cả chúng sinh mất nhờ.
Nếu ai dù chỉ sát na,
Ngại ngăn bồ tát, quả kia khôn lường.

10-11. Làm bất an một người đủ khốn
Huống muôn người cùng tận hư không?
Thọ rồi xả giới như không
Thì quanh quẩn mãi trong vòng trầm luân.

12-13. Phải nên theo giới tu lần
Nếu không nỗ lực chắc đành đọa sa.
Độ sanh nhiều Phật đã qua
Do ta chướng nặng, hóa ra vô phần.

14. Nay nếu chẳng tu tâm sửa tính
Sẽ sa vào những cảnh khổ đau
Bệnh nhiều, trăn trói, xẻ cưa
Và bao tai họa đón chờ ác nhân.

15. Khó thay Phật xuất thế gian
Làm người tin Phật, tu hành đủ duyên
Những điều không hẹn mà nên
Biết sau có được như trên vẹn toàn?

16. Nay ta được ổn an, vô bệnh,
Không não phiền, hạnh phúc lắm thay
Mạng căn suy giảm từng giây
Hình hài như bọt tan ngay mấy hồi.

17-18. Nếu ta vẫn cứ buông trôi
Đọa sa ác đạo khó thời ăn năn.
Đủ duyên làm thiện không hăng
Đến khi khổ bức còn toan nỗi gì.

19. Khi ấy đã không sao hành thiện
Lại tích nhiều bất thiện càng tăng
Trải qua vô tận thời gian
Đến tên của sự tốt lành chẳng nghe.

20. Thân người khó được lắm thay
Phật từng ví dụ duyên may rùa mù
Lênh đênh trên biển Thần phù
Ván kia hồ dễ cùng rùa gặp nhau.

21-22. Phạm tội nặng sát na cũng đọa
Huống gì qua vô thỉ luân hồi
Ở trong ác thú không thôi
Khó bề giải thoát, còn khơi tội nhiều.

23-24. Ở trong nhàn cảnh không tu
Tự coi thường thế còn ngu nào bằng.
Biết mà vẫn cứ trôi lăn
Thì khi sắp chết trăm phần khổ ưu.

25-26. Lửa địa ngục thiêu thân khó nhẫn
Lửa ăn năn càng ngấm tâm can
Được thân người thực khó khăn
Lại thêm có trí biện phân dữ lành.

27. Mà nay vẫn đọa hỏa khanh
Khác nào như thể tâm mình hôn mê
Chẳng hay mắc phải bùa chi
Mà sinh lú lẫn, lương tri không còn.

28-29. Kẻ thù ta tham sân vô dạng
Không chân tay cũng chẳng thông minh
Hại ta điêu đứng mặc tình
Khuất thân chịu nhục, hổ mình lắm thay.

30. Dù chư thiên chúng, tu la
Cùng nhau hợp sức bắt ta đọa đày
Vào trong hỏa ngục a tỳ
Cũng không thể được, nói gì tha nhân.

31. Nhưng phiền não công năng ghê thực
Ném ta vào lửa ngục như chơi
Dù cho cả núi Tu di
Cũng ra tro bụi chẳng chi sót chừa.

32. Thế gian tất cả kẻ thù
Không như phiền não kẻ thù trong tâm
Dằng dai vô thủy vô chung
Hại ta đến mức khốn cùng mới thôi.

33-34. Thuận kẻ địch ở đời còn lợi
Theo não phiền chỉ hại mà thôi
Làm sao sống được an vui
Giặc thù phiền não không lui, cứ lì.

35. Khi còn phiền não sân si
Những tên ngục tốt bảo trì tử sinh
Đồ đao hành hạ tâm linh
Làm sao có được an bình trong tâm?

36. Kẻ cừu địch tham sân chưa dứt
Thì sao đành bỏ mất công phu
Thế nhân hăm hở diệt thù
Còn quên ăn ngủ khi thù chưa tan.

37. Dù thân trúng phải tên đao
Chưa phân thắng bại ai nào thối lui?
Mặc dù những địch thù kia
Trước sau cũng chết theo lề tự nhiên.

38-39. Nay ta muốn dẹp yên phiền não
Dù trăm nguy ngàn khó không sờn
Thương binh còn thấy vẻ vang
Nên vì đạo cả xem thường khổ đau.

40. Kẻ chài, đồ tể, nông phu
Vì cơm áo chịu gian nguy cực hình
Ta vì an lạc quần sinh
Sao không nhẫn nại trăm nghìn chướng duyên?

41-42. Đã nguyền độ vô biên phiền não
Mà bản tâm rốt ráo chưa yên
Sao không khéo lượng sức mình?
Từ nay ta quyết đinh ninh diệt thù.

43. Nâng niu kiếm báu trừ ma
Sân si thề diệt như là cừu nhân
Ngộ, mê năng lực tương đương
Mới mong đoạn dứt thâm căn não phiền.

44-45. Thà chịu khổ bị thiêu bị chặt
Thề quyết không khuất giặc si mê
Giặc thường kéo đến rút đi
Giặc phiền não ấy một đi không về.

46. Tuệ quang chiếu phá si mê
Trục ra khỏi khối tâm kia một lần
Còn đâu tông tích tham sân
Chớ nên nhu nhược không cần gắng tu.

47. Phiền não không ở ngoài, trong, giữa
Không ở đâu, xuất xứ huyễn hư
Hãy vì tuệ giác tiến tu
Sao ta luống chịu ngục tù khổ đau?

48. Tư duy lẽ ấy cho sâu
Luật nghi Phật chế nên mau tuân hành
Y vương lời dặn đinh ninh
Không theo toa thuốc sao lành bệnh đây?

Chương Năm

GIỮ GÌN CHÍNH TRI

1-2. Giới là gìn giữ tâm căn
Voi say không hại bằng tâm si cuồng
Tâm cuồng nếu cứ thả rông
A tỳ địa ngục sẽ trông đợi mình.

3. Dây chính niệm buộc tâm điên dại
Ta đâu còn lo ngại điều chi
Nếu làm được vậy thường khi
Thì công đức ấy không gì quý hơn.

4-5. Bao nhiêu thú dữ, cừu nhân
Ngục hình, la sát, quỷ thần kể luôn
Đều vô hiệu nếu buộc tâm
Tâm thuần tất cả do tâm cũng thuần.

6-7. Phật từng dạy vô vàn thống khổ
Do tâm sinh tất cả không chừa
Ngục hình ai đã tạo ra?
Nữ nhân địa ngục ấy là ai sinh?

8.Bao nhiêu hình cụ kể trên
Đều do tâm ác tà nên hiện hành
Thế nên vật đáng sợ kinh
Trong ba cõi, chính tâm mình đấy thôi.

9.Nếu làm mọi chúng sinh hết khổ
Mới gọi là thí độ cao siêu
Sao nay chúng vẫn khó nghèo
Khi xưa bố thí Phật theo cách nào?

10.Cái tâm hoan hỷ tặng trao
Thân, tài, thiện quả cho bao hữu tình
Gọi là thí độ cao minh
Cho nên bố thí cốt hành từ tâm.

11.Lùa đâu các loại cá tôm
Cùng muôn thú vật tránh cơn săn tầm?
Hãy trừ diệt mọi ác tâm
Tức thành Giới độ việc làm không sai.

12.Trên thế gian dẫy đầy kẻ ác
Điều phục sao cho hết chúng đây?
Nhưng khi chấm dứt sân si
Cũng như tận diệt thù kia một lần.

13.Làm sao có đủ lượng da
Trải trên đại địa để mà êm chân?
Chỉ cần mảnh nhỏ dưới chân
Cũng như lót thảm toàn phần đất đai.

14.Kẻ thù ngoài không sao dẹp hết
Điều phục tâm cần diệt chi đâu
15. Tâm minh quả báo cao siêu
Hơn hành động tốt tâm nhiều xấu xa.

16-17. Tụng kinh, khổ hạnh sa đà
Nhưng tâm tán loạn cũng là vô công.
Phật đà cốt dạy tâm tông
Không tường lẽ ấy, trầm luân ba đường.

18-19. Khéo giữ đạo tâm thường như thế
Thì đâu cần giữ các giới kia
Giữa đời ác độc xấu xa
Nên xem Tâm ấy như là vết thương.

20. Ta lo chữa nhọt trên thân
Sợ khi phát tác khó phần ở yên
A tỳ ngục khổ vô biên
Tâm này ung nhọt đáng nên kinh hoàng.

21-22. Dù ở giữa ác nhân, nữ sắc
Quyết giữ tâm chắc chắn không lui
Thà ta mất hết thân, tài
Quyết không tổn hại tâm này được đâu.

23.Chắp tay thành khẩn khuyên nhau
Giữ tâm cốt yếu gồm thâu hai điều:
Một là chính niệmthường theo
Hai là tỉnh giáclúc nào tâm lung.

24.Kẻ thân bệnh thì không còn sức
Làm việc gì lợi ích cho ai
Tâm mà phiền não sử sai
Thiện hành thật cũng không tài nào xong.

25.Người không tỉnh giác trong tâm
Thì không nhớ được pháp phần hay ho
Những gì học bởi văn, tư
Như bình rò rỉ nước vô chảy dài.

26.Dù có tín, đa văn, tinh tấn
Tỉnh giác không, cũng chẳng ích chi
Nghĩa là khi mất chính tri
Liền sa tội lỗi sân si đủ điều.

27.Lỗi không tỉnh giác thường theo
Sau đuôi thất niệm ngõ hầu hại ta
Cướp bao công đức hà sa
Khiến xui ta đọa nẻo tà ác kia.

28.Bọn giặc bất chính tri, thất niệm
Luôn rắp ranh cướp thiện pháp mình
Pháp thân huệ mạng tiêu dên
Lấp đường đến cõi nhân thiên tốt lành.

29.Vậy nên hành giả tu tâm
Không lơi chính niệm trong tâm ý mình
Nhớ luôn tai họa voi điên
Tức thì chính niệm ở yên tâm này.

30.Nhờ sợ đọa, theo thầy học đạo
Nhớ những lời chỉ giáo đinh ninh
Kẻ nào có đủ đức tin
Dễ làm chính niệm phát sinh nơi lòng.

31-32. Bằng tri kiến rất suốt thông
Phật và Bồ tát thấy trong tâm mình
Đáng nên tàm quý sợ kinh
Tư duy như vậy, ta liền chính tâm.

33. Do cửa ý không lơi chính niệm
Mà chính tri xuất hiện theo sau
Những gì quên mất từ lâu
Cũng liền trở lại làu làu trong tâm.

34. Khi mầm ác mới manh nha
Biết ngay tai họa để mà giữ tâm
Ở trong chính niệm bình an
Như cây bám vững trong lòng đất kia.

35-36. Chớ bao giờ ngó lia dáo dác
Luôn quyết tâm hạ mắt tầm trông.
Khi cần dưỡng mục nhìn mông
Thấy ai hãy cứ ôn tồn hỏi han.

37. Khi đi quan sát bốn phương
Đề phòng bất trắc trên đường ta đi
Muốn xem sau có việc gì
Dừng chân rồi sẽ xoay người ngó lui.

38. Khi xem kỹ trước sau đường lối
Mới tiến lên hoặc thối quay về
Ở vào tất cả mọi khi
Phải nên nhận thức hành vi đáng làm.

39-40. Mỗi khi đi đứng ngồi nằm
Hãy luôn rõ biết thân đang làm gì
Cái tâm voi chúa cuồng si
Buộc nơi trụ Pháp hết khi chạy quàng.

41. Bậc hành giả tinh chuyên tập định
Không lúc nào quên tỉnh giác tâm
Luôn luôn để ý canh chừng
Xem trong tâm ý hiện hành ra sao?

42. Gặp cơn nguy, dịp ăn khao
Không sao chuyên chú tâm vào chính tri
Cũng nên trú xả an vi
Như khi bố thí khó bề trú tâm.

43. Khi làm một việc gì đã định
Nên chú tâm đừng tính lăng xăng
Phải làm việc ấy cho xong
Tính qua việc khác cũng không hại gì.

44. Thế thì mọi việc thi vi
Sẽ nên thành tựu, chính tri cũng thành
Cái tâm tán loạn không tăng
Thói quên tỉnh giác không hằng lớn thêm.

45-46. Giữa đám người xem phim, tán chuyện
Hãy đoạn tâm tham luyến việc này
Đừng vô cố hại cỏ cây
Việc gì phạm giới bỏ ngay không làm.

47-48. Thân di động, miệng nói năng
Trước nên quán xét nên chăng sẽ làm.
Khi tâm nổi giận hay tham
Như cây đứng lặng dứt làm, nói phô.

49-50. Khi tâm khởi lăng xăng tán loạn
Phê bình người, ngã mạn, dối, khinh
Lời thô, ly gián, khen mình
Hãy như cây đứng, dứt làm nói phô.

51-52. Khi tâm nghĩ đến lợi danh
Ham người cung kính, muốn thành chủ ông
Muốn điều ích kỷ hại nhân
Hãy như cây đứng, ở an không làm.

53. Tâm không nhẫn, biếng làm, sợ hãi,
Muốn thốt lời vô nghĩa linh tinh
Hoặc sanh thiên ái không bình
Hãy như cây nọ đứng yên vững vàng.

54.Xét từng tâm lý nhiễm ô
Ưa làm những việc bá vơ chẳng cần
Dùng phương pháp trị mỗi lần
Kiên trì quyết giữ định an tâm này.

55.Có tín đức sâu xa, cương quyết
Tâm an bình, cung kính, siêng năng
Biết tàm quý, sợ gieo nhân
Luôn luôn mong muốn vui an cho người.

56.Đừng sinh chán ghét trong tâm
Thấy bao nhiêu kẻ thường hằng trái nhau
Từ bi trải khắp một bầu
Thương thay sinh chúng xiết bao mê lầm.

57.Muốn cho lợi ích riêng mình
Và cho sinh chúng, khéo đừng trái sai
Luôn luôn buộc chặt tâm đây
Quán đời như huyễn mây bay cuối trời.

58.Hãy luôn thấy thân người khó được
Được an nhàn vô bệnh khó thay
Vậy nên cốt giữ tâm này
Ở yên bất động sánh tày non cao.

59-60. Này tâm, ngươi vẫn không sao
Lúc chim kên đến tranh nhau thân này
Đừng xem nó chính tôi đây
Ngươi không phải nó, ôm thây ích gì.

61. Này tâm ý rất ngu si
Sao không giữ tịnh thân như cây rừng
Giữ chi cái bộ máy thân
Chứa bao ô uế bại vong thế mà?

62-64. Trước dùng ý tách da khỏi thịt
Dùng tuệ đao lóc thịt khỏi xương
Chẻ cho đến tận tủy gân
Thấy chi tinh diệu, mến thương nỗi gì?

65.Sao ngươi bám chặt thân này
Khi không ăn uống được gì nơi thân:
Máu phân mũi dãi ruột gan
Toàn là những thứ vô vàn uế dơ.

66.Cái thân này chỉ như thực phẩm
Cho quạ chồn thú vật ăn thây
Chỉ nên ham thích thân này
Để khi hành thiện sử sai mọi điều.

67.Nếu ngươi tiếc giữ cái thân
Khi giờ chết đến liệu làm được chi
Tử thần sẽ đoạt tử thi
Cho chim thú rỉa, chẳng gì xót thương.

68-69. Khi tôi tớ không đương nổi việc
Ông chủ thường dứt tiệt thù lao
Nuôi thân mà nó tẩu đào
Chẳng nên quý chuộng, tơ hào không cho.

70.Hãy nên xem cái thân đây
Như con thuyền tốt đưa người lại qua
Chuyển thân trong cõi ta bà
Thành thân như ý Phật đà bảo ban.

71.Hãy tự chủ thân lời tâm ý
Hãy thường nên lộ vẻ vui tươi
Chớ nên nhăn mặt nhíu mày
Luôn làm bạn tốt mọi loài chúng sinh.

72.Mỗi khi di chuyển ghế giường
Hoặc khi mở cửa, tránh ồn inh tai
Nói năng hi���n dịu hòa hài
Luật nghi Con Phật nhớ hay giữ gìn.

73.Chim bắt cá, mèo rình, trộm cắp
Hành động im phăng phắc, nín thinh
Cho nên thành tựu việc mình
Phật hành cũng vậy, mới nên đạo mầu.

74. Sống chung hãy khéo khuyên nhau
Làm lành lánh dữ lời câu chân thành
Ai khuyên điều lợi cho mình
Xem như thầy dạy, tận tình sửa sai.

75-76. Hãy khen ngợi những lời khéo thuyết
Vui theo cùng việc phước của người
Nếu ai ca tụng đức ngươi
Phản quan xem thử lời người đúng, sai.

77.Hãy nên tùy hỉ thiện hành
Niềm vui khó được biến thành bao la
Khi trong khắp cõi ta bà
Xiết bao thiện sự người ta hiển bày.

78.Vui theo chẳng có gì mất mát
Mà đời sau phúc lạc càng sâu
Nếu do ganh tị phát rầu
Sẽ thêm thống khổ đớn đau nhiều bề.

79.Lời chân thật hãy nói ra
Nghĩa lời minh bạch nghe mà hân hoan
Lìa bao động lực tham sân
Nhu hòa, thích đáng, thêm phần an vui.

80.Hãy nhìn với từ tâm, thành thực
Mọi hữu tình, xem thật từ đây
Tôi nhờ cậy chúng sinh này
Mà ngôi chính giác tương lai viên thành.

81.Nhiệt tâm khởi niệm làm lành
Hãy tu đối trị ác hành thường xuyên
Như nơi ba thứ phước điền
Nếu gieo sẽ gặt vô biên phúc phần.

82.Trang bị đủ đức tin, trí sáng
Hãy thường nên hành thiện không lơ
Bao nhiêu việc tốt chớ từ
Tự mình đương lấy, chẳng nhờ cậy ai.

83.Tiến tu sáu độ đêm ngày
Chớ vì việc nhỏ mất ngay pháp lành
Hãy thường thương tưởng chúng sinh
Sao cho tất cả hữu tình an vui?

84.Rõ đạo lý như Kinh vẫn dạy,
Nên thường xuyên ích lợi hữu tình
Như lai Thiện thệ cao minh
Khai vài giới cấm thanh văn phải gìn.

85.Lúc ăn san sẻ trước tiên
Cho ba ác đạo, bậc hiền, đơn côi
Khi ăn vừa đủ nên thôi
Mặc thì nhớ giữ không ngoài ba y.

86.Cái thân để duy trì chính pháp
Chớ nên vì việc vặt hi sinh
Nếu hay như vậy tu hành
Chóng nên ước nguyện chúng sinh mong chờ.

87.Chẳng nên thí xả mạng này
Nếu không bi nguyện sánh tày biển non
Đời đời chỉ nguyện xả thân
Mưu cầu lợi ích muôn vàn chúng sinh.

88-89. Không nói pháp cho người thiếu lễ :
Cầm gậy, dù, binh khí, trùm đầu,
Cho người nữ không bạn bầu;
Với người thiếu trí pháp sâu chớ bàn.

90.Nương theo kinh giáo tu hành
Không tuyên pháp tiểu cho trình độ cao
Hạnh bồ tát chớ lãng xao
Không dùng chú thuật âm mưu dối người.

91.Khi vứt tăm xỉa và nhổ bọt
Đồ uế dơ hãy lấp đất lên
Những gì phế thải linh tinh
Nước trong, đất sạch không nên vứt vào.

92.Lúc ăn chớ ngậm cơm đầy
Không nhai ra tiếng miệng thì há to
Khi ngồi không duỗi chân ra
Hai bàn tay chớ xoa chà vào nhau.

93.Ở những nơi xe, tàu hỗn tạp
Không cùng người khác phái kề bên
Tránh điều dễ mất niềm tin
Thế gian dị nghị cơ hiềm dứt ngay.

94-95. Chớ ra hiệu bằng búng tay
Nên cung kính duỗi bàn tay chỉ đường.
Tỏ bày ý kiến nhẹ nhàng
Vung tay múa ngón thói thường chớ theo.

96. Khi nằm ngủ quay đầu phương Bắc
Hướng niết bàn của Phật Thế tôn
Duy trì tỉnh giác quyết tâm
Đến khi muốn thức phải choàng dậy ngay.

97. Giới điều bồ tát luật nghi
Không sao kể xiết những gì trong kinh
Hãy nên dốc hết sức mình
Tu trì giới tịnh tâm hành như trên.

98-99. Kinh Ba tụ ngày đêm sáu buổi
Đọc cho thường, sám hối tội khiên
Nương theo năng lực kể trên
Theo lời Phật dạy, tinh chuyên tu hành.

100.Giới nào có giới chẳng cần
Cho Con Phật muốn viên thành phước sơn?
Khéo hành như vậy luôn luôn
Quyết là phước đức tràn tuôn vô ngần.

101.Dù trực tiếp hay là gián tiếp
Mỗi hành đều hướng nghiệp lợi tha
Bao nhiêu công đức hà sa
Hướng về quả Giác cũng cho hữu tình.

102.Dù cho mất tính mạng mình
Quyết không từ bỏ Bạn lành đáng ưa
Tinh thông giáo nghĩa đại thừa
Thực hành viên mãn giới Bồ tát kia.

103.Những phép tắc hầu thầy nên biết
Được nói trong hầu hết Luật, Kinh
Như trong truyện Cát tường sinh
Kinh Hoa nghiêm ấy, hãy xem cho tường.

104.Giới thường rải rác trong kinh
Vậy nên người học phải tinh Kinh tàng
Trong Ba kho chứa lời vàng
Có kinh Thánh xử Không tàng, đáng xem.

105.Lại nên biết lý do tu tập
Những điều này phải đọc trong kinh
Học xứ tập yếu là kinh
Kèm theo bộ luận trùng tên, giải rành.

106-107. Xem Toát yếu tất cả kinh
Luận ngài Long thụ nên xem cho tường
Những gì Luật chẳng cấm ngăn
Hãy nên tu học, thế gian nương nhờ.

108-109. Tóm tắt, nghĩa không lơ tỉnh giác
Là luôn luôn quan sát thân tâm
Và nên y giáo phụng hành
Chỉ xem toa thuốc chẳng lành bệnh đâu.