SỐNG THIỀN
Nguyên Minh
Khi thấy được cái biết hiện diện bàng bạc khắp trong vạn vật, thì việc giới hạn nó vào một chủ thể rõ ràng là không hợp lý. Khi nói “tôi biết”, chúng ta hàm ý là tâm nhận biết chứ không phải thân thể bằng xương thịt này nhận biết. Nhưng tâm ta chính là cái biết, không biết thì sao gọi là tâm? Vì thế, nói “tôi biết” cũng như nói “cái biết biết”, và điều này cũng vô lý tương tự như ta thường nói “mưa rơi”. Mưa là hiện tượng nước rơi trong không trung. Không có nước rơi thì không có mưa, nên nói mưa rơi suy cho cùng là vô nghĩa. Ta chỉ cần nói mưa ở đây, mưa ở kia... là đã đủ để diễn đạt đúng sự việc. Tương tự, ta chỉ cần nói “cái biết ở nơi tôi”, “cái biết ở nơi cô ấy”... Và cũng tương tự, ta có “cái biết nơi con ong”, “cái biết nơi con kiến”...
Khi ta nói “cái biết biết”, ta đã cho rằng “cái biết” là một thực thể tồn tại độc lập nằm trong ta, để biết về những gì ở bên ngoài ta. Khi nhận thức theo cách đó, cái biết lập tức bị đóng khung vào chính những gì nó đã tạo ra và không còn là cái biết thật sự nữa.
Chúng ta không đưa vấn đề ra chỉ để hình thành thêm những khái niệm mới, khác lạ hơn hoặc phức tạp hơn. Thực ra những phân tích này là nhằm cho thấy sự vô lý trong thói quen phân biệt các chủ thể độc lập và tách biệt trong đời sống hàng ngày của chúng ta. Khi nói đến cái biết, chúng ta luôn đi kèm theo với câu hỏi “ai biết?”, và điều đó ngay lập tức giới hạn phạm vi của cái biết vào một khuôn khổ, khiến cho chúng ta biết mà không còn là biết nữa. Sở dĩ như vậy là vì ta đã không nhận thức đúng về cái biết. Như khi nói đến mưa, ta chẳng bao giờ thắc mắc là “ai mưa?”, vì ta nhận thức được mưa là gì. Khi ta nói “trời mưa”, ta cũng không thật sự hàm ý chỉ đến một chủ thể nào cả.[7]Chúng ta cũng nên nhận thức về cái biết theo cách tương tự như vậy, để không vô tình nhốt chặt cái biết vào trong những lớp vỏ khái niệm hoặc bóp méo đi bởi sự phân biệt.
Trong cuộc sống hàng ngày, sẽ không có vấn đề gì khi chúng ta tiếp tục đặt ra câu hỏi “ai biết?”, cũng như duy trì những khái niệm phân biệt các chủ thể độc lập và tách biệt. Nhưng một khi muốn chuẩn bị cho cái nhìn toàn diện và thể nhập vào thực tại, thì việc xem xét lại vấn đề là hết sức cần thiết để có thể chấp nhận và bước vào một thế giới chân thật vô phân biệt.
Nguyên Minh
CHƯƠNG II: THỰC HÀNH THIỀN QUÁN
Ai biết?
Chúng ta đã thấy sự khác biệt giữa hiểu và biết, hay giữa khả năng suy tư và trực giác. Như thế, khi ta nói “tôi hiểu” hay “cô ấy hiểu”, vấn đề không có gì gợi nên sự thắc mắc. Nhưng với tính chất bao trùm của cái biết thì những phát biểu đại loại như “tôi biết”, “cô ấy biết” dường như có gì đó không thỏa đáng.Khi thấy được cái biết hiện diện bàng bạc khắp trong vạn vật, thì việc giới hạn nó vào một chủ thể rõ ràng là không hợp lý. Khi nói “tôi biết”, chúng ta hàm ý là tâm nhận biết chứ không phải thân thể bằng xương thịt này nhận biết. Nhưng tâm ta chính là cái biết, không biết thì sao gọi là tâm? Vì thế, nói “tôi biết” cũng như nói “cái biết biết”, và điều này cũng vô lý tương tự như ta thường nói “mưa rơi”. Mưa là hiện tượng nước rơi trong không trung. Không có nước rơi thì không có mưa, nên nói mưa rơi suy cho cùng là vô nghĩa. Ta chỉ cần nói mưa ở đây, mưa ở kia... là đã đủ để diễn đạt đúng sự việc. Tương tự, ta chỉ cần nói “cái biết ở nơi tôi”, “cái biết ở nơi cô ấy”... Và cũng tương tự, ta có “cái biết nơi con ong”, “cái biết nơi con kiến”...
Khi ta nói “cái biết biết”, ta đã cho rằng “cái biết” là một thực thể tồn tại độc lập nằm trong ta, để biết về những gì ở bên ngoài ta. Khi nhận thức theo cách đó, cái biết lập tức bị đóng khung vào chính những gì nó đã tạo ra và không còn là cái biết thật sự nữa.
Chúng ta không đưa vấn đề ra chỉ để hình thành thêm những khái niệm mới, khác lạ hơn hoặc phức tạp hơn. Thực ra những phân tích này là nhằm cho thấy sự vô lý trong thói quen phân biệt các chủ thể độc lập và tách biệt trong đời sống hàng ngày của chúng ta. Khi nói đến cái biết, chúng ta luôn đi kèm theo với câu hỏi “ai biết?”, và điều đó ngay lập tức giới hạn phạm vi của cái biết vào một khuôn khổ, khiến cho chúng ta biết mà không còn là biết nữa. Sở dĩ như vậy là vì ta đã không nhận thức đúng về cái biết. Như khi nói đến mưa, ta chẳng bao giờ thắc mắc là “ai mưa?”, vì ta nhận thức được mưa là gì. Khi ta nói “trời mưa”, ta cũng không thật sự hàm ý chỉ đến một chủ thể nào cả.[7]Chúng ta cũng nên nhận thức về cái biết theo cách tương tự như vậy, để không vô tình nhốt chặt cái biết vào trong những lớp vỏ khái niệm hoặc bóp méo đi bởi sự phân biệt.
Trong cuộc sống hàng ngày, sẽ không có vấn đề gì khi chúng ta tiếp tục đặt ra câu hỏi “ai biết?”, cũng như duy trì những khái niệm phân biệt các chủ thể độc lập và tách biệt. Nhưng một khi muốn chuẩn bị cho cái nhìn toàn diện và thể nhập vào thực tại, thì việc xem xét lại vấn đề là hết sức cần thiết để có thể chấp nhận và bước vào một thế giới chân thật vô phân biệt.
Gửi ý kiến của bạn
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D729113382.-%3B)