Phụ Lục I: Ba Mươi Bảy Pháp Hỗ Trợ Giác Ngộ

PHỤ LỤC I

BA MƯƠI BẢY PHÁP HỖ TRỢ GIÁC NGỘ
(Sattatimsa Bodhipakkhiyadhammā)

I. TỨ NIỆM XƯ(Cattāro Satipaṭṭhānā)

1. Thân Quán Niệm Xứ(Kāyānupassanā Satipaṭṭhāna)
2. Thọ Quán Niệm Xứ(Vedanānupassanā Satipaṭṭhāna)
3. Tâm Quán Niệm Xứ(Cittānupassanā Satipaṭṭhāna)
4. Pháp Quán Niệm Xứ(Dhammanupassanā Satipaṭṭhāna)

II. TỨ CHÁNH CẦN(Cattāro Samappadhāna)

1. Tinh tấn ngăn ngừa các bất thiện pháp chưa sanh(Anuppannānaṃ pāpakānaṃakusalānaṃ dhammanaṃ anuppādāya vāyāma)

2. Tinh tấn đoạn trừ các bất thiện pháp đã sanh(Uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyāma)

3. Tinh tấn phát khởi các thiện pháp chưa sanh(Anupannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya vāyāma)

4. Tinh tấn tăng trưởng các thiện pháp đã sanh(Uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ bhiyyobhāvāya vāyāmati)

III. TỨ NHƯ Ý TÚC(Cattāro Iddhipādā)

1. Dục Như Y Túc(Chandiddhipāda)
2. Cần (Tinh Tấn) Như Y Túc(Viriyiddhipāda)
3. Tâm Như Y Túc(Cittiddhipāda)
4. Thẩm Như Y Túc(Vīsamsiddhipāda)

IV. NGŨ CĂN(còn gọi Ngũ Quyền –Panñcindriyāni)

1. Tín Căn(Saddhindriya)
2. Tấn Căn(Viriyindriya)
3. Niệm Căn(Satindriya)
4. Định Căn(Samādhindriya)
5. Tuệ Căn(Panñnñindriya)

V. NGŨ LỰC(Panñca bālani)

1. Tín Lực(Saddhābāla)
2. Tấn Lực (Saddhābāla)
3. Niệm Lực(Satibāla)
4. Định Lực(Samādhibāla)
5. Tuệ Lực(Panñnñā)

VI. THẤT GIÁC CHI(Satta Bojjhanga)

1. Niệm Giác Chi(Satisambojjhanga)
2. Trạch Pháp Giác Chi(Dhammavicarasambojjhanga)
3. Tinh Tấn Giác Chi (Viriyasambojjhanga)
4. Hỷ Giác Chi(Pitisambojjhanga)
5. Tịnh Giác Chi(Passaddhisambojjhanga)
6. Định Giác Chi(Samādhasambojjhanga)
7. Xả Giác Chi(Upekkhāsambojjhanga)

VII. BÁT THÁNH ĐẠO(Ariya aṭṭhangikamagga)

1. Chánh Kiến(Sammādiṭṭhi)
2. Chánh Tư Duy(Sammāsankappa)
3. Chánh Ngữ(Sammāvācā)
4. Chánh Nghiệp(Sammākammanta)
5. Chánh Mạng(Sammā Ajīva)
6. Chánh Tinh Tấn(Sammāvāyāma)
7. Chánh Niệm (Sammāsati)
8. Chánh Định (Sammāsamādhi)

-ooOoo-

PHỤ LỤC II

CÁC ĐỀ MỤC THIỀN

CHÚ THÍCH:

Sáu cá tánh:

Tánh tham (rāgacarita); Tánh sân (dosacarita); Tánh si (mohacarita); Tánh tín (saddhācarita); Tánh giác (buddhicarita); Tánh tầm (vitakkacarita).

Ba loại định:

Ch : Chuẩn bị định (parikamma)
C : Cận định (upacāra)
A : An chỉ định (appanā)

Ba tướng:

- Chuẩn bị tướng (parikamma)
- Học tướng (uggaha)
- Tợ tướng (paṭibhāga)

-ooOoo-

PHỤ LỤC III

CÁC PHÁP GIẢI THOÁT KHÁC

Ngoài Bảy Giai Đoạn thanh tịnh thường được đề cập trong Tạng kinh và ở bộ Thanh Tịnh Đạo ra, Tạng Diệu Pháp còn nói đến một số các pháp thanh tịnh khác.

1. Tam Tướng hay Ba Đặc Tánh Của Hiện Hữu

Vô thường tướng : Aniccalakkhanaṃ
Khổ tướng : Dukkhalakkhanaṃ
Vô ngã tướng : Anattalakkhanaṃ

2. Ba Pháp Quán

Vô thường tùy quán : Aniccānupassanā
Khổ tùy quán : Dukkhānupassanā
Vô ngã tùy quán : Anattānupassana

3. Mười Tuệ Minh Sát

Từ Thẩm Sát Tuệ (sammasananñānaṃ) đến Thuận Thứ Tuệ (anulomanñāṇaṃ) – xem lại phần nói về 16 tuệ minh sát.

4. Tam Giải Thoát

Không tánh giải thoát : Sunñnñato vimokkha
Vô tướng giải thoát : Animitto vimokkha
Vô nguyện giải thoát : Appaṇihito vimokkha

5. Tam Giải Thoát Môn

Không tùy quán : Sunñnñātanupassanā
Vô tướng tùy quán : Animittānupassanā
Vô nguyện tùy quán : Appaṇihitānupassanā

-ooOoo-

PHỤ LỤC IV

TÁM GIẢI THOÁT (Vimokkha)

Tự mình có sắc (thân), thấy các sắc. Tức là bốn thiền sắc giới của người chứng thiền bằng cách tu tiến kasiṇaxác định vật nơi thân của mình, chẳng hạn như màu tóc, ...

Không tưởng tri nội sắc, vị ấy thấy các ngoại sắc. Tức là bốn thiền của người chứng thiền bằng cách tu tiến các đề mục thiền bên ngoài, như các kasiṇa,...

Vị ấy tập trung vào ý nghĩ: “đó là tịnh”. Tức thiền chứng của vị tu tiến các kasiṇaxanh, vàng, đỏ, trắng,...

Hoàn toàn vượt qua các sắc tưởng, do sự biến mất của các đối ngại tưởng, không tác ý đến những tưởng sai biệt, với suy tư “hư không là vô biên”, vị ấy chứng và trú trong Không vô biên xứ.

Hoàn toàn vượt qua Không vô biên xứ, với suy tư “thức là vô biên”, vị ấy chứng và trú trong Thức vô biên xứ.

Hoàn toàn vượt qua Thức vô biên xứ, với suy tư “không có gì”, vị ấy chứng và trú trong Vô sở hữu xứ.

Hoàn toàn vượt qua Vô sở hữu xứ, chứng và trú Phi tưởng phi phi tưởng xứ.

Hoàn toàn vượt qua Phi tưởng phi phi tưởng xứ, chứng và trú Diệt Thọ Tưởng Định (Diệt tận định).

Đây là những giải thoát (vimokkha) tương đối vì hành giả phải tuần tự vượt qua các bậc thiền để đạt đến sự giải thoát chân chánh, dĩ nhiên ở đây không kể Diệt tận định là định chứng của các vị Anahàm và Alahán đã đắc tám thiền chứng và có đủ điều kiện như đòi hỏi.

-ooOoo-

NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT