Bát-nhã chia làm baphần: Văn tự Bát-nhã, Quán chiếu Bát-nhã, Thật tướng Bát-nhã. Văn tự là chữnghĩa để chúng ta đọc tụng, hiểu nghĩa. Quán chiếu là xem xét soi thấu. Thậttướng là chỗ chân thật Niết-bàn. Văn tự Bát-nhã ví như con thuyền, Quán chiếuBát-nhã ví như ra công chèo bơi, Thật tướng Bát-nhã ví như bờ bên kia. Ngườimuốn qua bờ bên kia, khi xuống thuyền rồi hài lòng ở đó thì không bao giờ toạinguyện, cần phải chèo bơi mới mong tới bờ kia, đến bờ rồi chúng ta mới tự tạiđạt được sở nguyện của mình. Vì thế kinh này đặt nặng ở hai chữ chiếu kiến,tức là quán chiếu Bát-nhã.
Trong bài Bát-nhã TâmKinh, nếu chúng ta ứng dụng triệt để thì con đường tu hành đã sẵn đầy đủ trongđó chớ không đâu xa. Nếu chúng ta hằng dùng trí tuệ Bát-nhã soi mãi, thấy rõràng tất cả thân cảnh đều là duyên hợp không có Tự tánh, tức là không cố định. Bởitất cả pháp đều là tùy duyên biến đổi không cố định, thử hỏi chúng ta nhằm vàođâu mà chấp? Nếu chấp là chấp vào cái gì cố định. Bây giờ không cố định làphải, không cố định là quấy, không cố định là hơn, không cố định là thua, tấtcả đều không cố định thì thử hỏi chấp vào cái gì? Phá hết các chấp rồi là hếtkhổ, hết khổ thì tâm không còn bị ngăn, bị chướng, dứt hết các điên đảo mộngtưởng, được hoàn toàn không sanh không diệt. Đây tức là Tâm kinh. Tâm kinh làcon đường chư Bồ-tát đã đi, chư Phật cũng từ đó mà chứng đạo. Ngày nay chúng tatu, đâu có lối nào khác hơn, cho nên các thời kinh đều dùng bài Bát-nhã TâmKinh để kết thúc.
Thế mà có lắm ngườihiện nay không nhận thấy Bát-nhã là trí tuệ phá các chấp mê lầm của chúng sanh,mà cho bài Bát-nhã là để bổ túc những thiếu sót trong bài tụng ở trước, đó làmột điều hết sức sai lầm. Ông cha quá thông minh, đến con cháu quá dốt nát,không hiểu được ý người xưa, nên nói lệch lạc ngược lại với ông cha của mình.
Người học đạo nếuthật tình muốn tiến tu để thoát ly sanh tử, thì không ai mà không ứng dụng trítuệ Bát-nhã. Chính Lục Tổ ngộ cũng từ kinh Kim Cang Bát-nhã, đến khi dạy Ngàicũng lấy phẩm Bát-nhã làm quan trọng; và đến giờ phó chúc Ngài cũng dùng tinhthần Bát-nhã để nhắc nhở đồ đệ. Cửa Thiền là cửa không. Không đây làkhông cố định. Dùng trí tuệ Bát-nhã thấy các pháp không cố định là thấy cửa vàonhà Thiền.
Chúng tôi xin nhắclại một lần nữa việc ứng dụng tu hành: Hằng dùng trí tuệ Bát-nhã quán chiếuthân ngũ uẩn là tướng duyên hợp không thật, trần cảnh cũng là tướng duyên hợpkhông thật, hằng nhận thấy như vậy tức nhiên chúng ta bớt chấp thật. Khi biếtcác pháp là không thật, thì vọng tưởng sẽ giảm dần và chúng ta mới buông bỏvọng tưởng dễ dàng hơn. Thân tứ đại không thật, tâm vọng tưởng không thật thì dùai có khen có chê, chúng ta cũng chẳng bận lòng, phiền não chấp trước càng ngàycàng nhẹ bớt đi. Dùng trí tuệ Bát-nhã ứng dụng vào việc tu hành thì chúng ta tusẽ được an ổn nhẹ nhàng và thảnh thơi.
Biết các pháp làtướng tùy duyên không cố định thì nói sao cũng tốt, không có gì quan trọng.Người đời nói là phải ta cũng gật đầu, người đời nói quấy ta cũng gật đầu, vìtùy theo thời gian, hoàn cảnh mà người ở thế gian cho là phải hay quấy. Nhưngtrên phương diện tu hành, chúng ta biết các pháp là không thật thì buông xả dễdàng không chấp trước, việc phải quấy là tướng đối đãi tùy duyên, có gì mà phảibận lòng! Nói thế, không có nghĩa chúng ta là kẻ ba phải, vì ba phải là kẻ ngusi nói gì cũng gật, còn chúng ta sống bằng trí tuệ Bát-nhã thấy rõ lẽ thật củacuộc đời nên không cố chấp. Chấp là ngu si đau khổ, hết chấp là giải thoátNiết-bàn.
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D424032150.-%3B)