Những nhà dịch thuật kinh sách Nam Tông, Bắc Tông và Mật Tông
Không hiểu từ bao giờ khi đã bước vào thế giới triết học, khoa học và tôn giáo của Đạo Phật, mặc dù nghe rất nhiều pháp thoại đủ mọi trình độ tôi vẫn không tin có THỜI MẠT PHÁP. Vì sao vậy? Có lẽ lý do tôi biện minh sẽ không được nhiều người chấp nhận, nhưng theo thiển ý của tôi, từ khi nền công nghệ văn minh vi tính hiện đại phát triển, ta không cần chờ đợi một quyển sách được in ra và chờ đợi có phương tiện thích nghi để giữ nó trong tủ sách gia đình, ta vẫn có thể theo dõi qua mạng những bài kinh luật luận được dịch từ tiếng Pali hay Sankrit hoặc những bản Anh Ngữ, Pháp ngữ mà người đọc dù có trình độ học vấn vào mức trung trung vẫn không tài nào hiểu rõ từng lời của bản gốc.
Bài viết này xin được tri ân những nhà dịch giả của thế kỷ 20 và 21, trong đó phải kể đến những người tôi hằng ngưỡng mộ như HT Thích Bảo Lạc, HT Thích Như Điển, Thượng tọa Thích Nguyên Tạng, Sư Tâm Pháp, Giáo Sư Trần Tuấn Mẫn và dĩ nhiên những bậc Thầy thượng thặng như Cố HT Thích Minh Châu, Cố Ni Trưởng Thích Nữ Trí Hải, Cố Giáo Sư Phạm Công Thiện hoặc những dịch giả nổi tiếng như Dr Hoàng Phong, Thầy Đặng Hữu Phúc, Thầy Tuệ Uyển.
Có ai đã từng bỏ nhiều giờ trong ngày để đọc hết một chương trong BA BỘ KINH PHÁP HOA của Nikkyo Niwano, do Giáo Sư Trần Tuấn Mẫn dịch chưa để có thể hiểu rõ ràng và phân biệt thế nào là Bổn Môn, Tích Môn, hay mừng mừng tủi tủi để được biết thêm các công đức ta sẽ có được khi học Kinh Pháp Hoa, mà dù Đức Phật có tuyên thuyết suốt vô lượng vô biên A tăng kỳ kiếp? Hoặc THE WAY OF ZEN của Alan W Watts do Cố Ni Sư Thích Nữ Trí Hải dịch, để biết được rằng ta phải rèn luyện một tâm thức bất động như một kiếm sĩ khi đứng trước đối phương, hoặc nghệ thuật nghe trọn vẹn một khúc hòa âm khi phải để hết tâm trí vào sự tuôn chảy của dòng nhạc ...
Có ai đã rưng rưng khi đọc tự truyện của Thân mẫu Đức Đạt Lai Lạt Ma do Thầy Thích Nguyên Tạng dịch chưa? Và còn nhiều quyển sách khác đã được các nhà dịch thuật đem hết tâm trí mình làm cho lời văn súc tích hơn, gẫy gọn hơn hầu giúp người đọc dễ hiểu hơn.
Hẳn nhiên người dịch thuật ngoài trình độ văn hóa thế tục, phải có thêm một nội lực thâm sâu, một sự tu tập công phu về giáo lý Phật Pháp kèm theo một sự thân chứng ...( Chẳng hạn khi đọc các bài dịch của Sư Tâm Pháp như Bản đồ hành trình tâm linh, Cuộc đời là một trường học hay Thái độ tiêu cực và Chánh niệm của Thiền Sư Sayadaw U Jotika, người đọc đã rút tỉa rất nhiều kinh nghiệm cho bản thân mình và nối kết liên hệ với sự tu tập vào cuộc sống).
Thực tế có những người tìm giác ngộ qua ngôn từ và tư tưởng, có thể chẳng minh triết hơn, đó là vì họ đã lẫn lộn sự minh triết của Thánh hiền với những học thuyết của Bậc Thánh mà chẳng chịu tư duy và thực hành, vì bất cứ những điều được nói ra và dịch lại chỉ là BẢN ĐỒ DẪN ĐƯỜNG.
Phải nói rằng những người tự cho mình chỉ chuyên về một tông phái riêng mà bỏ qua những bài dịch thuật khắp bốn phương thì sẽ không thể nào có một tư lương đầy đủ.
Cổ Đức thường dạy "Chỉ trích và biện minh đều là ngu xuẩn"
Cũng như Alan W. Watts trong The Way of Zen cho rằng Thiền là cuộc sống, đuổi theo Thiền là đuổi theo cái bóng của mình và chỉ khi nào ta nhận thấy rằng ta không bao giờ bắt được bóng thì ta mới có thể .....tìm được cái Ngã chân thật của mình.
Dù biết rằng đừng biến mình thành ngục tù tư tưởng hay biến kinh điển thành những nấm mồ chôn vùi xác chết của trí tuệ Như Lai, nhưng chúng ta cần phải có được một tâm thức cao cấp mà trong đó con người tìm thấy sự hợp nhất tối hậu của Vũ trụ.
Thời đại của thế kỷ 21 mỗi người con Phật, đều phải mang ơn những nhà dịch thuật đã đem tư tưởng của các danh Tăng, danh nhân, các Lạt Ma vĩ đại trên thế giới tạo nên một thế giới tâm linh, mà chỉ khi nào ta đắm mình say mê nghiền ngẫm và tu tập, để một lúc nào đó ta chợt nhận ra trong đó sinh tử và Niết Bàn là một, Niết Bàn là tại đây và bây giờ ngay giữa dòng sinh tử. Mọi sự đều tùy thuộc vào thực chứng trong tâm của mỗi người, hãy thấy ngay Niết Bàn trong mọi vật tầm thường của cuộc sống.
Và đó là sự hiểu biết mà tôi đã đạt được nhờ những bài dịch từ những bậc anh tài.
Kính xin tri ân và kính xin kính chúc các Ngài, các dịch giả luôn được pháp thể khinh an, tuệ đăng thường chiếu, sự nghiệp hoằng pháp được viên mãn ...
Huệ Hương
Melbourne 3/8/2018