Sách mới : Mindfulness - Chánh Niệm: Chất liệu Tỉnh Giác trong Cuộc sống và Học đường của Tâm Thường Định và Tâm Nhuận Phúc.

LỜI GIỚI THIỆU

Chưa bao giờ chữ Thiền Định được nói nhiều trong xã hội Tây phương như trong vòng thập niên lại đây. Chỗ nào người ta cũng nói đến Thiền! Ở Chùa, ở các Trung tâm Tu học Phật giáo đã đành, mà cả trong nhà thờ Thiên Chúa hay Tin Lành, trong các Thánh đường Hồi giáo, trong các Hội thể thao, các phòng tập thể dục thẩm mỹ… đâu đâu cũng nghe nói đến. Thậm chí các công sở, hãng xưởng còn tổ chức các buổi tập thiền cho công nhân viên.

Nhưng, họ nghĩ khác mình! Nghĩ khác, vì họ có lý do truyền thống của họ. Truyền thống Tây phương gọi chữ Thiền Định của Phật Giáo là Meditation. Kỳ thực, chữ Meditation lại chỉ nói lên một phần rất nhỏ của ý nghĩa Thiền Định. Nguyên ngữ gốc từ La Tinh chữ “Mediatio” nghĩa là: suy nghĩ, suy ngẫm, xem xét. Thiền định Phật giáo bắt nguồn từ chữ “dhyāna” của Sanskrit. Chữ này tiếng Pāli viết là Jhāna lại có ý nghĩa khác trong triết lý Du Già (Yoga), nó có nghĩa là đốt cháy, chiếu sáng. Theo Hòa thượng Tuệ Sỹ, lần đầu tiên chính Ngài Huyền Trang đã dịch chuẩn được từ dhyāna sang Hán tự là tĩnh lự.

Bởi vậy, tuy nói về thiền định, tuy thực tập thiền định nhưng nội dung và phương pháp thực tập lại khác nhau, có khi còn lại mâu thuẫn với nhau. Đốt cháy, suy ngẫm và tĩnh lự thì quả là có khác nhau thật.

Thêm vào đó, cuộc sống của xã hội phương Tây hiện nay lại quá khác với nếp sống tĩnh mặc của xã hội Á Đông thời xưa (ấy là nói thời xưa chứ bây giờ thì Á Đông thì cũng xô bồ chẳng kém). Giới trẻ ngày nay lại càng phải lao đầu vào các sinh hoạt với một tốc độ kinh khủng của các phương tiện khoa học kỹ thuật tân tiến. Cuộc sống thì ngày càng tăng tốc trong khi nhịp tim con người vẫn cứ đều đều lắc lư từ 60 đến 100 nhịp đập mỗi phút. Đập nhanh hơn là bệnh, là đến ngay bác sĩ. Đây là một mâu thuẫn giữa hai đối cực trong thời đại hiện nay.

Văn hào Hermann Hesse người Đức từng viết trong tác phẩm Siddhartha: Người đời hầu hết kéo lê cuộc sống như một chiếc lá rơi, cứ để gió cuốn xoay tròn trong không khí, rồi lắc lư rơi xuống đất – Die meisten Menschen sind wie ein fallendes Blatt, das weht und dreht sich durch die Luft, und schwankt, und taumelt zu Boden.

Vậy làm sao tìm được một mức quân bình khả dĩ trong cuộc sống xô bồ này, đặc biệt nhất là với giới trẻ.

Hai tác giả Tâm Thường Định và Tâm Nhuận Phúc trong tác phẩm “MINDFULNESS – CHÁNH NIỆM; Chất liệu Tỉnh Giác trong Cuộc sống và Học đường” này đã thành công khi đề nghị được một đáp án cho bài toán khó đó. Họ đã giúp đưa ra được những luận thuyết và những bài thực tập giá trị trong cuộc sống thường nhật, ngay giữa thế kỷ 21 này.

Ngay từ bài 1: LÃNH ĐẠO TRONG CHÁNH NIỆM – 5 NGHỆ THUẬT LÃNH ĐẠO CHO HÀNG HUYNH TRƯỞNG, tác giả viết: Còn lãnh đạo, theo định nghĩa của chúng tôi là hướng dẫn người khác trong tinh thần cho đi mà không nhận lại, giúp ích cho mình và giúp người khác không có tính phân biệt.

Với cách hành văn dễ hiểu, họ còn kể xen kẽ vào những câu chuyện dí dỏm, ví dụ chuyện ông Tổng thống dạy sinh viên trong một Học viện Quân đội; chuyện em bé trong nhà trẻ, chuyện Khổng Tử – Nhan Hồi…, tất cả là những câu chuyện thú vị ấy đều chuyên chở được những ý nghĩa thực tiễn cho cuộc sống thường nhật.

Bài 2: TẠI SAO CHÚNG TA KHÔNG DẠY BẠN CHÁNH NIỆM, họ viết: Chánh niệm là nền tảng cho mọi việc học khác, cho tất cả thành công bạn sẽ có trong suốt cuộc đời.

(…) Hiện nay, Trường đại học Oxford có bằng Thạc Sĩ về Chánh Niệm. Đây không phải là tôn giáo; đây không phải kiểu ‘hippie’ vô nghĩa; đây không phải là một vài ý tưởng ngẫu nhiên mà tôi tự nghĩ ra ở sau vườn nhà. Đây là khoa học. Có hàng nghìn nghiên cứu cho thấy rằng thực hành chánh niệm làm giảm trầm cảm, lo lắng và căng thẳng; làm tăng cảm giác hạnh phúc, an lạc, sự tập trung, sự chú tâm, và khả năng đạt thành tích tốt trong học vấn.

Bài 3: PHƯƠNG PHÁP THỰC HÀNH CHÁNH NIỆM TRONG LỚP HỌC (MINDFULNESS-BASED APPROACH IN THE CLASSROOM)

Vân vân và vân vân.

Trong các bài tiếp theo đó, hai tác giả đã ghi lại những bài viết hay các bài thuyết trình khác, hướng dẫn cách thực tập tỉnh thức tại các đại học, học viện, trường học, sinh hoạt thanh niên (như Hướng đạo, Gia Đình Phật Tử). Đó là những phương pháp thực tập rất tiện ích, thích hợp cho đời sống bận rộn hiện nay, nhất là cho giới trẻ. Một ví dụ nhỏ như họ đề ra ba chữ viết tắt PBS, là các chữ đầu của từ Pause = ngừng lại; Breath = thở; Smile = Cười. Hoặc họ áp dụng những bài ca thiền để học viên dễ ghi nhớ.

Điểm đặc biệt khác của tác phẩm này là tác phẩm viết bằng song ngữ Việt – Anh. Nghĩa là nếu ai yếu tiếng Anh thì đọc ngay phần tiếng Việt. Các cháu trẻ ở thế hệ thứ ba, thứ tư ở tất cả các nước trên thế giới cũng đều có thể đọc được phần tiếng Anh. Các độc giả ở Việt Nam biết cả hai thì có thể đối chiếu hai ngôn ngữ để trau dồi thêm ngoại ngữ. Thật là lợi lạc mọi bề.

Hai tác giả Tâm Thường Định và Tâm Nhuận Phúc, một người là nhà giáo, người kia là nhà báo và nhạc sĩ đã phối hợp nhịp nhàng với nhau làm được việc hữu ích ấy. Cả hai lại là những Phật Tử thuần thành, thâm hiểu và tinh tấn thực hành Phật Pháp. Quý hóa hơn, họ tâm nguyện mang những tri thức ấy chia sẻ với người đời, nhất là tới giới trẻ ở trường học, nơi tập trung để phát triển trí tuệ đầu đời. Họ như những người làm vườn giỏi, không những chỉ chăm sóc các đóa hoa trong mảnh vườn tâm của mình mà còn phát tâm hướng dẫn những người mới học nghề (hay mới vào nghề) vun trồng những đóa hoa tươi cho đời.

Có thể họ chính là những con người, mà ở đoạn tiếp theo của câu văn chúng tôi đã trích dẫn bên trên của văn hào Hermann Hesse:

Người đời hầu hết kéo lê cuộc sống như một chiếc lá rơi, cứ để gió cuốn xoay tròn trong không khí, rồi lắc lư rơi xuống đất. Số khác, và số này rất ít, họ giống như những vì sao, họ đi theo một con đường cố định, không ngọn gió nào có thể chạm tới họ; tự trọng bản thân họ có quy luật và hướng đi của họ – Die meisten Menschen sind wie ein fallendes Blatt, das weht und dreht sich durch die Luft, und schwankt, und taumelt zu Boden. Andre aber, wenige, sind wie Sterne, die gehen eine feste Bahn, kein Wind erreicht sie, in sich selber haben sie ihr Gesetz und ihre Bahn.

Thật đáng tán thán!

Chúng tôi xin trân trọng giới thiệu tác phẩm MINDFULNESS – CHÁNH NIỆM, Chất liệu Tỉnh Giác trong Cuộc sống và Học đường đến mọi độc giả gần xa, nhất là với các bạn trẻ.

Mùa Vu Lan PL 2565 (DL 2021)

Hòa Thượng Thích Như Điển
& Cư sĩ Nguyên Đạo