Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. [email protected]* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

28. Đại Kinh Ví Dụ Dấu Chân Voi

19/05/202008:58(Xem: 12293)
28. Đại Kinh Ví Dụ Dấu Chân Voi

TAM TẠNG THÁNH KINH PHẬT GIÁO

TẠNG KINH (NIKÀYA)
Thi Hóa
TRUNG BỘ KINH

( Majjhima  Nikàya )


Tập I
Hòa Thượng THÍCH MINH CHÂU
Dịch sang tiếng Việt từ Tam Tạng Pàli

Chuyển thể Thơ :

Giới Lạc  MAI LẠC HỒNG  tự TUỆ NGHIÊM

 ( Huynh Trưởng Cấp Tấn  - GĐPTVN tại Hoa Kỳ )

Email : [email protected]



28. Đại Kinh DỤ DẤU CHÂN VOI

(Mahàhatthipadopamasutta)

 

Như vậy, tôi nghe :

 

          Một thời nọ, Thế Tôn an trụ

          Kỳ Viên Tự  – Chê-Tá-Va-Na 

              Do Cấp-Cô-Độc  tín-gia

A-Na-Thá-Pin-Đi-Ka cúng dường 

        ( Sa-Vát-Thí – tên thường Xá Vệ ) 

          Đấng Thiện Thệ(1) Chánh Pháp hoằng dương

 

              Bấy giờ tại Hội Giảng Đường

  “Tướng Quân Chánh Pháp”(2) tên thường chúng tri 

          Là Tôn-giả Sa-Ri-Pút-Tá  (2)

          Tức ngài Xá-Lợi-Phất (2) trí hùng

              Gọi các Tỷ Kheo tập trung :

 – “ Này các Hiền-giả ! Hãy cùng nghe đây ! ”.

    – “ Thưa Tôn-giả ! Xin Ngài giảng Pháp ”. 

  Chư Tỷ Kheo vâng đáp lời ngài.

              Ngài Xá-Lợi-Phất giảng ngay :

 – “ Này chư Hiền-giả ! Ởđây ví rằng :

          Như tất cả dấu chân động vật

        ( Gồm cả loài dưới đất, trên cây )

              Đều bị thâu nhiếp vào ngay

    _______________________________

(1) : Thiện Thệ – Sugato : Một trong 10 danh hiệu được người đời

       xưng tụng Đức Phật .

(2) : Tôn-giả Sariputta – Xá-Lợi-Phất hay Xá-Lợi-Tử là vị Đại đệ

     tử của Đức Phật, bậc Trí Tuệ đệ nhất , thường được xưng tụng 

     là “Tướng Quân Chánh Pháp”.

Trung Bộ (T. 1)Đại K. 28 : DỤ DẤUCHÂN VOI  *MLH –422  

 

       Dấu chân voi, vì dấu này được xem

          Là lớn nhất nếu đem so sánh

          Về phương diện lớn mạnh ởđây.

             Cũng vậy, chư Hiền-giả này !

       Tất cả Thiện-pháp cũng rày tập trung

          Trong bốn điều vô cùng siêu việt 

          Bốn Thánh Đế – được biết là gì ? 

              Khổ, Tập-thánh-đế tường tri

       Diệt, Đạo-thánh-đế đồng thì hiểu sâu.

 

Chư Hiền-giả ! Thế nào là Khổ ?

          Sanh, bệnh, già, chết : khổ đầu tiên

              Sầu, bi, ưu, não : khổ liền

Hoặc ‘cầu không được’, ‘oán phiền gần bên’

         ‘Thương yêu phải xa’ nên có khổ

         ‘Ngũấm xí thạnh khổ’… dẫy đầy.

              Tóm lại, năm Thủ Uẩn này

       Đều là khổ cả, đêm ngày căm căm.

Chư Hiền ! Sao là Năm Thủ Uẩn ?

          Chính làSắc thủ uẩn rõ bày

Thọ, Tưởng, Hành, Thức-uẩn đây.   

à

Chư Hiền ! Sắc thủ uẩn này ra sao ?

          Bốn Đại và Sắc nào được thấy

          Khởi lên từbốn đại như vầy ?

              Thế nào bốn đạiởđây ?

       Chính địa giới, thủy giới này gần xa

Hỏa giới và thứ tưphong giới.

 

      *  Chư Hiền-giả ! Địa giới là sao ?    

              Có nội-địa-giới kể vào

       Và ngoại-địa-giới biết sao chăng là ?

          Thế nào là thuộc nội-địa-giới ?

Trung Bộ (T. 1)Đại K. 28 : DỤ DẤUCHÂN VOI  *MLH –423  

 

          Thuộc nội thân, nói tới cá nhân

              Thô phù, kiên cứng mọi phần

       Và bị chấp thủ khăng khăng đêm ngày.

          Nội-địa-giới vẫn hay xung động

          Tóc, lông, móng, răng, thịt, gân, da

              Xương, thận, tủy, phổi, phân ra

       Tim, gan, lá lách, ruột già, ruột non

          Hoành cách mô và còn bao tử…

          Nội địa giới các thứ như vầy.

              Nội &ngoại-địa-giới ởđây

       Đều thuộc Địa giới, cần ngay suy tầm, 

          Phải như thật chân tâm quán sát

          Với chánh trí, an lạc thảnh thơi :

             ‘Cái này không phải của tôi,

       Cái này không phải là tôi, đồng thời

          Không phải là của tôi tự ngã ’.          

 

          Sau khi đã quán sát như chân  

              Vềđịa giới này mọi phần

       Với chánh trí tuệ, làm nhân rõ rành

          Vịấy sanh yểm ly địa giới

          Tâm từ bỏđịa giới quán vào

              Một thời đã xảy ra mau

       Khi ngoại-thủy-giới bị dao động, thì

          Ngoại nội giới biến đi mất biệt.

 

Chư Hiền-giả ! Tánh thiệt vô thường

              Của ngoại địa giới, tư lương

       Có thể nêu rõ, cũng dường giống như

          Tánh hủy hoại, đoạn trừ, biến dịch,

          Cũng có thể nêu đích vấnđề

              Như vậy, còn gì nói về

Trung Bộ (T. 1)Đại K. 28 : DỤ DẤUCHÂN VOI  *MLH –424  

 

       Thân thể yểu thọ mọi bềởđây

          Do khát ái đêm ngày chấp thủ ?

Đây không thể bảo thủ chẳng dời

             Nói rằng ‘là tôi’, ‘của tôi’,

       Hay là ‘tự ngã của tôi’, chấp hoài.

 

Chư Hiền-giả ! Nếu ai khinh miệt

          Hay có người mắng nhiếc liên miên

              Chỉ trích, chọc tức, não phiền

       Tỷ Kheo vịấy biết liền sâu xa :

         ‘Khổ thọ khởi nơi ta xúc phạm

          Thọ này là xúc chạm thuộc tai

              Thọ do nhân duyên rõ bày

       Thọ không phải không do rày nhân duyên.

 

          Do nhân duyên gìđây ? Do xúc !

          Tỷ Kheo ấy thấy xúc vô thường

Thọ, tưởng, hành, thức vô thường 

       Nên tâm vịấy an tường, hân hoan.

          Tùy thuộc giới của hàng đối tượng

          Thích thú, hướng tịnh chỉ, quyết ngay.

 

              Mặt khác, chư Hiền-giả này !

       Nếu những người khác lòng đầy nổi xung

          Xử sự cùng Tỷ Kheo không tốt

          Không hoàn hảo, không một ý lành

              Không có khảái sẵn dành

       Dùng tay xúc chạm để hành cho đau

          Dùng đá, gậy, gươm, dao xúc chạm.

          Tỷ Kheo ấy đã cảm nhận ngay

              Tuệ tri : “Sự thể thân này

       Nó là như vậy, nên tay chân gì

          Cũng có thể tức thì xúc chạm

Trung Bộ (T. 1)Đại K. 28 : DỤ DẤUCHÂN VOI  *MLH –425  

 

Đá. gậy, gươm…xúc chạm thân ta

              Cũng đều có thể xảy ra .

       Thế Tôn Ngài đã dạy qua, chẳng thừa .

 

          Trong  ‘Ví dụ cái cưa’, Ngài dạy :

         ‘Chư Tỷ Kheo ! Như thấy rõ ràng 

              Có kẻ trộm cướp bạo tàn

       Lấy cưa hai lưỡi cắt ngang từng phần

          Tay và chân, vô cùng đau khổ,

          Nếu ai đây phẫn nộ dấy tâm

              Người ấy đã không suy tầm

       Không đúng lời dạy cao thâm Phật truyền’.

          Ta quyết phải cần chuyên, tinh tiến

          Không giải đãi, để Niệm trú an

              Không có loạn niệm hoàn toàn

       Thân thể ta được khinh an, thâm trầm

          Không dao động, nhất tâm định tĩnh

          Mặc tay ai đánh chính thân này

              Mặc đá, gậy xúc chạm ngay,

       Mặc gươm xúc chạm thân này, không nao !’

          Phải thực hành thanh cao lời Phật ”.

 

Chư Hiền-giả ! Chân thật vị này

              Niệm Phật, niệm Pháp như vầy

       Niệm Tăng như vậy, nhưng nay lừng chừng

          Xả tương ưng thiện này từ trước

Đã không được an trú, an bình

              Do vậy, dao động tâm mình

       Bị dao động mạnh, tự mình than ra :

        ‘Thật bất hạnh cho ta, đáng tủi !

          Thật không may, thật rủi cho ta !

              Thật không tốt đẹp cho ta !

Trung Bộ (T. 1)Đại K. 28 : DỤ DẤUCHÂN VOI  *MLH –426  

 

       Dù ta có niệm Phật và Pháp, Tăng.

          Niệm Tam Bảo vẫn hằng như vậy

          Xả tương ưng thiện ấy không xong

             Không được an trú, thuận lòng,

 

       Ví như dâu trẻ sống trong nhà chồng

          Thấy cha chồng, trong lòng dao động

          Rất sợ sệt, tâm bỗng bất an.

              Cũng giống Tỷ Kheo bất toàn

       Xả tương ưng thiện không an trú này.

          Nếu vịđây niệm thường Tam Bảo

          Xả tương ưng thiện hảo trú an

              Thì Tỷ Kheo ấy hân hoan

       Đến mức độấy vẻ vang, không tàm,

          Tỷ Kheo làm thật nhiều tất cả.

 

( Thủy giới )

Chư Hiền-giả ! Thủy giới là sao ? 

              Có nội-thủy-giới kể vào  

       Và ngoại-thủy-giới biết sao chăng là ?

          Thế nào là thuộc nội thủy giới ?

          Thuộc nội thân, nói tới cá nhân

              Thuộc nước, chất lỏng thành phần

       Bị chấp thủ, như : mủ, đàm, mồ hôi,

          Mở, máu, rồi mở da, nước mắt,

          Niêm dịch, mật, nước ở khớp xương,

              Nước miếng, nước tiểu…thường thường

       Cùng bất cứ vật tương đương với phần

          Thuộc nội thân, cá nhân, chất lỏng

          Bị chấp thủ, xung động hằng ngày

              Gọi là nội thủy giới ngay.

       Nội thủy & ngoại thủy giới này được nêu 

Trung Bộ (T. 1)Đại K. 28 : DỤ DẤUCHÂN VOI  *MLH –427  

 

          Cả hai đều thuộc về thủy giới.

          Cần quán sát thủy giới ởđây

              Như thật với trí tuệ ngay :

      ‘Đích thị không phải cái này của tôi,

          Không phải chính là tôi, mô tả

          Cũng không là tự ngã của tôi’.     

              Như thật quán thủy giới rồi

       Với chánh trí tuệ sáng ngời tịnh thanh

          Vịấy sanh yểm ly thủy giới

          Tâm từ bỏ thủy giới quán vào.

              Một thời đã xảy ra mau

       Khi ngoại thủy giới bị dao động, thời

          Nước cuốn trôi xóm làng, thi trấn

          Cuốn thành phố, xứ lẫn quốc gia.

              Lại một thời khác xảy ra

Đại dương nước biển, giang hà bao la

          Hạ thấp một, hai, ba trăm dặm

          Bốn, năm, sáu, bảy trăm do-tuần.

 

              Một thời cũng xảy ra luôn

       Dâng cao nước biển luông tuồng tính qua

          Sáu, bảy cây ta-la cao tột

          Năm, bốn, ba, hai, một…tính vào.

              Hoặc nước biển đại dương sâu

       Dâng lên đến bảy lần cao đầu người

          Cao sáu, năm đầu người đột ngột

          Cao bốn, ba, hai, một đầu người .

              Dâng cao chỉ nửa thân người,

       Thậm chí chưa đủ thấm mười ngón chân.

 

Chư Hiền ! Phần của ngoại thủy giới   

          Tánh vô thường xưa tới nay vầy

Trung Bộ (T. 1)Đại K. 28 : DỤ DẤUCHÂN VOI  *MLH –428  

 

              Tánh hủy hoại, tiêu diệt ngay

       Có thể nêu rõ, tánh này biến thiên.

Đã như vậy, đâu phiền nói tới

          Thân thể với chấp thủ mê tà

              Yểu thọ do khát ái ra ?

      ‘Ởđây ‘không có gì là của tôi’

         ‘Không tự ngã của tôi’, ‘tôi đó !’

          Nếu người nọ mắng nhiếc liên miên

              Chỉ trích, chọc tức, não phiền

       Tỷ Kheo vịấy biết liền sâu xa :

         ‘Khổ thọ khởi nơi ta xúc phạm

          Thọ này là xúc chạm thuộc tai

              Thọ do nhân duyên rõ bày

       Thọ không phải không do rày nhân duyên.

 

          Do nhân duyên gìđây ? Do xúc !

          Tỷ Kheo ấy thấy xúc vô thường

Thọ, tưởng, hành, thức vô thường 

       Nên tâm vịấy an tường, hân hoan.

 

( Hỏa giới )

Chư Hiền-giả ! Nay sang nói tới

          Thế nào là hỏa giới ởđây ?

              Có nội & ngoại hỏa giới này. 

       Thuộc nội-hỏa-giới như vầy là sao ?

          Hễ cái nào liên quan thuộc lửa

          Thuộc cá nhân, thuộc giữa nội thân

              Chất nóng, chấp thủ khăng khăng

       Cái gì khiến hâm nóng dần tự do

          Khiến hủy hoại, khiến cho thiêu cháy,

          Cái gì khiến cả thảy thức ăn      

Đã nếm, nhai, nuốt, uống, ăn

Trung Bộ (T. 1)Đại K. 28 : DỤ DẤUCHÂN VOI  *MLH –429  

 

       Được khéo tiêu hóa trong thân thường thường

          Hay những vật tương đương thuộc lửa

          Thuộc cá nhân, thuộc giữa nội thân

              Chất nóng, chấp thủ khăng khăng

       Gọi nội-hỏa-giới , thành phần trên đây.

 

          Nội-hỏa-giới này hay ngoại-hỏa

          Đều thuộc về là hỏa giới thôi !

              Cần phải như thật, tức thời

       Quán sát hỏa giới từ nơi trí mình.

          Chánh trí tuệ quang minh nhận biết :

         ‘Cái này thiệt ‘không phải của tôi’,

              Cái này ‘không phải là tôi’,

      ‘Không phải tự ngã của tôi’ sẵn dành

          Vịấy sanh yểm ly hỏa giới

          Tâm từ bỏ hỏa giới quán vào

              Một thời đã xảy ra mau

       Khi ngoại-hỏa-giới bị dao động nhiều

          Lửa đã thiêu cháy làng, thị trấn

          Cháy thành phố, xứ lẫn quốc gia.

              Lửa cháy đến tận nơi xa

       Cuối hàng cây cối, cháy qua biên thùy

          Đến chân núi, phạm vi đường lớn

          Cháy đất đai đến chốn đại dương,

              Rồi lửa bị tắt bất thường

       Vì hết nhiên liệu, chất nương cháy này.

 

Chư Hiền ! Ngay một thời quý hiếm

          Khi loài người đi kiếm lửa ra

              Phải dùng dây gân, lông gà

       Tánh ngoại-hỏa-giới rõ ra vô thường,

          Tánh hủy hoại và thường đoạn diệt

Trung Bộ (T. 1)Đại K. 28 : DỤ DẤUCHÂN VOI  *MLH –430  

 

          Tánh biến dịch nêu thiệt rõ ra.

              Như vậy còn nói gì qua

       Thân thể yểu thọ do đa tham cầu

          Do khát ái đậm sâu, chấp thủ

          Không có gì đểđủ nói ra

             ‘Là tôi’, ‘của tôi’, ‘tôi là’…

       Biết rõ như vậy, tránh xa chấp hoài

 

Chư Hiền-giả ! Nếu ai khinh miệt

          Hay có người mắng nhiếc liên miên

              Chỉ trích, chọc tức, não phiền

       Tỷ Kheo vịấy biết liền sâu xa :

         ‘Khổ thọ khởi nơi ta xúc phạm

          Thọ này là xúc chạm thuộc tai

              Thọ do nhân duyên rõ bày

       Thọ không phải không do rày nhân duyên.

 

          Do nhân duyên gìđây ? Do xúc !

          Tỷ Kheo ấy thấy xúc vô thường

Thọ, tưởng, hành, thức vô thường 

       Nên tâm vịấy an tường, hân hoan.

 

( Phong giới )

          Này Chư Hiền ! Nay sang nói tới 

          Thế nào là phong-giới ởđây ?

              Có nội & ngoại-phong-giới này.

       Thuộc nội-phong-giới điều này là sao ?

          Hễ cái nào liên quan thuộc gió

          Thuộc cá nhân và có chuyển di

              Và bị chấp thủ, chấp trì

       Như gió thổi xuống rồi thì thổi lên

          Gió trong ruột, gió bên bụng dưới

          Thổi ngang tới chi tiết (tay chân)

Trung Bộ (T. 1)Đại K. 28 : DỤ DẤUCHÂN VOI  *MLH –431  

 

              Hơi thở vô, thở ra dần

       Bất cứ vật khác thuộc phần nội thân,

          Thuộc cá nhân, chuyển di, thuộc gió

          Bị chấp thủ, gọi đó là phong,

              Như vậy là giới nội-phong.         

       Những gì thuộc nội & ngoại-phong-giới này

          Đều ởđây thuộc về phong-giới.

          Cần như thật quán với chiều sâu

              Với chánh trí tuệ như sau :

 

     ‘Cái này không phải thuộc vào của tôi’,

         ‘Không phải tôi’, ‘không tôi tự ngã’.

          Sau khi đã như thật thấy rành

              Thì vịấy yểm ly sanh

       Tâm từ bỏ phong-giới dành sẵn qua.

          Một thời đã xảy ra dao động

          Khi ngoại-phong-giới bỗng kinh hoàng

              Thổi bay thị trấn, xóm làng

       Thành phố, tỉnh xứ đến toàn quốc gia.    

 

Chư Hiền-giả ! Nói qua về gió

          Có một thời đã có xảy ra

              Tháng cuối mùa hạ trải qua,

       Loài người cầu gió, lá ta-la cần

          Tìm gió mát nhờ phần cây quạt

          Người ta không thểđạt mong cầu

              Tìm cỏ tại rạch nước nào

       Tánh của ngoại-phong-giới mau vô lường

          Tánh hủy diệt, tánh thường đoạn diệt

          Tánh biến dịch nêu thiệt rõ ra.       

              Như vậy còn nói gì qua

       Thân thể yểu thọ do đa tham cầu

Trung Bộ (T. 1)Đại K. 28 : DỤ DẤUCHÂN VOI  *MLH –432  

 

          Do khát ái đậm sâu, chấp thủ

          Không có gì đểđủ nói ra

             ‘Là tôi’, ‘của tôi’, ‘tôi là’…

       Biết rõ như vậy, tránh xa chấp hoài

 

Chư Hiền-giả ! Nếu ai khinh miệt

          Hay có người mắng nhiếc liên miên

              Chỉ trích, chọc tức, não phiền

       Tỷ Kheo vịấy biết liền sâu xa :

         ‘Khổ thọ khởi nơi ta xúc phạm

          Thọ này là xúc chạm thuộc tai

              Thọ do nhân duyên rõ bày

       Thọ không phải không do rày nhân duyên.

 

          Do nhân duyên gìđây ? Do xúc !

          Tỷ Kheo ấy thấy xúc vô thường

Thọ, tưởng, hành, thức vô thường 

       Nên tâm vịấy an tường, hân hoan.

          Tùy thuộc giới của hàng đối tượng

          Thích thú, hướng tịnh chỉ, quyết ngay.

 

              Mặt khác, chư Hiền-giả này !

       Nếu những người khác lòng đầy nổi xung

          Xử sự cùng Tỷ Kheo không tốt

          Không hoàn hảo, không một ý lành

              Không có khảái sẵn dành

       Dùng tay xúc chạm để hành cho đau

          Dùng đá, gậy, gươm, dao xúc chạm.

          Tỷ Kheo ấy đã cảm nhận ngay

              Tuệ tri : ‘Sự thể thân này

       Nó là như vậy, nên tay chân gì

          Cũng có thể tức thì xúc chạm

Đá. gậy, gươm…xúc chạm thân ta

Trung Bộ (T. 1)Đại K. 28 : DỤ DẤUCHÂN VOI  *MLH –433  

 

              Cũng đều có thể xảy ra.

       Thế Tôn Ngài đã dạy qua, chẳng thừa

          Trong  ‘Ví dụ cái cưa’, Ngài dạy :

         ‘Chư Tỷ Kheo ! Như thấy rõ ràng 

              Có kẻ trộm cướp bạo tàn

       Lấy cưa hai lưỡi cắt ngang từng phần

          Tay và chân, vô cùng đau khổ,

          Nếu ai đây phẫn nộ dấy tâm

              Người ấy đã không suy tầm

       Không đúng lời dạy cao thâm Phật truyền’.

 

          Ta quyết phải cần chuyên, tinh tiến

          Không giải đãi, để Niệm trú an

              Không có loạn niệm hoàn toàn

       Thân thể ta được khinh an, thâm trầm

          Không dao động, nhất tâm định tĩnh

          Mặc tay ai đánh chính thân này

              Mặc đá, gậy xúc chạm ngay,

       Mặc gươm xúc chạm thân này, không nao !

          Phải thực hành thanh cao lời Phật ”.

 

Chư Hiền-giả ! Chân thật vị này

              Niệm Phật, niệm Pháp như vầy

       Niệm Tăng như vậy, nhưng nay lừng chừng

          Xả tương ưng thiện này từ trước

Đã không được an trú, an bình

              Do vậy, dao động tâm mình

       Bị dao động mạnh, tự mình than ra :

        ‘Thật bất hạnh cho ta, đáng tủi !

          Thật không may, thật rủi cho ta !

              Thật không tốt đẹp cho ta !

       Dù ta có niệm Phật và Pháp, Tăng.

Trung Bộ (T. 1)Đại K. 28 : DỤ DẤUCHÂN VOI  *MLH –434  

 

          Niệm Tam Bảo vẫn hằng như vậy

          Xả tương ưng thiện ấy không xong

             Không được an trú, thuận lòng,

       Ví như dâu trẻ sống trong nhà chồng

          Thấy cha chồng, trong lòng dao động

          Rất sợ sệt, tâm bỗng bất an.

              Cũng giống Tỷ Kheo bất toàn

       Xả tương ưng thiện không an trú này.

          Nếu vịđây niệm thường Tam Bảo

          Xả tương ưng thiện hảo trú an .

              Thì Tỷ Kheo ấy hân hoan

       Đến mức độấy vẻ vang, không tàm,

          Tỷ Kheo làm thật nhiều tất cả.

 

Chư Hiền-giả ! Như một không gian

              Được bao vây bởi một giàn

       Nào những cây cột, giây ràng buộc cây

          Nào rơm cỏ, bùn dày trét vách

          Một nhàở dựng cách như vầy.

 

              Cũng vậy, một khoảng trống đây

       Được bao bọc bởi xương, dây gân này,

          Bởi thịt, da – biết ngay Sắc-pháp.

          Nếu nội mắt không bị hư hao

              Nhưng ngoại sắc khắp nơi nào

       Trong tầm mắt không lọt vào thứ chi,

          Không quy tụ thích nghi xúc chạm

          Thì Thức phần thích hạp thuộc về

              Không có hiện khởi mọi bề.

       Còn nếu con mắt không hề hư hao

          Ngoại sắc vào trong tầm mắt đó

          Nhưng không có sự quy tụ dần

Trung Bộ (T. 1)Đại K. 28 : DỤ DẤUCHÂN VOI  *MLH –435  

 

              Sự xúc chạm thích hợp cần

        Không có hiện khởi Thức phần thích nghi.     

 

Chư Hiền-giả ! Chỉ khi nào đó

           Nội mắt kia không có hư hao

               Tầm mắt thu ngoại sắc vào

       Quy tụ xúc chạm dạt dào thích nghi

          Thì Thức phần thích nghi hiện khởi.

          Bất cứ với sắc-pháp nào đây

Đã được hiện khởi như vầy

       Cũng đều quy tụ vào ngay trong phần

        ‘Sắc thủ uẩn’.  Hay phần cảm thọ

          Quy tụ Thọ-thủ-uẩn tức thì.

              Bất cứ các loại Tưởng gì

       Hiện khởi như vậy, đều quy tụ vào

          Tưởng-thủ-uẩn. Hành nào hiện khởi

          Quy tụ với Hành-thủ-uẩn này,

              Bất cứ với Thức nào đây

       Hiện khởi như vậy, quy ngay tức thì

          Thức-thủ-uẩn. Tuệ tri tất cả

          Vịấy đã biết rõ như vầy :

            ‘Như người ta đã trình bày

       Có sự quy tụởđây hiệp hòa

          Tập hợp qua cả năm thủ uẩn’.

 

          Thế Tôn đã giảng luận như sau :     

            “ Ai thấy lý duyên khởi sâu

       Người ấy thấy Pháp nhiệm mầu huyền vi,

          Ai thấy được Pháp, thì người ấy      

          Cũng sẽ thấy lý duyên khởi ngay ”.

              Do duyên khởi, những pháp này

       Là năm thủ uẩn, lời Ngài dạy ra.

Trung Bộ (T. 1)Đại K. 28 : DỤ DẤUCHÂN VOI  *MLH –436  

 

          Sự tham dục cùng là chấp trước,

          Sự tham đắm, xuôi ngược mê say

              Trong cả năm thủ uẩn này

       Tức là Khổ Tập, như vầy nguyên nhân.

          Sự nhiếp phục, trừ dần tham dục,

          Sự từ bỏ tham dục sâu dày

Đó chính là Khổ Diệt đây !   

       Và cho đến mức độ này, bấy nhiêu

          Tỷ Kheo làm rất nhiều như vậy.

 

       * Chư Hiền-giả ! Cũng vậy nói vào

              Nội tai không bị hư hao

       Nhưng ngoại thanh đã không vào trong tai,

          Không có sự hòa hài quy tụ

          Xúc chạm thích hợp đủởđây

              Thì Thức phần thích hợp này

       Không có hiện khởi. Hiểu ngay thuận đồng;

          Nội lỗ mũi nếu không hư hại

          Nhưng mũi lại không nhập ngoại hương;

              Lưỡi không hư hại, bình thường

       Ngoại vị lại chẳng vào luôn lưỡi này;

          Nội thân đây nếu không hư hại

          Ngoại xúc lại không chạm vào thân;

Chư Hiền ! Nếu nội ý căn

       Không bị hư hại, mọi phần không sao

          Và ngoại pháp đã vào trong ý

          Nhưng vốn dĩ không quy tụ vào

              Xúc chạm thích hợp đến mau

       Thức phần thích hợp không sao khởi liền.

 

          Này Chư Hiền ! Khi nào chúý

          Nội ý căn không bị hư hao

Trung Bộ (T. 1)Đại K. 28 : DỤ DẤUCHÂN VOI  *MLH –437  

 

Ý căn ngoại pháp nhập vào

       Có sự quy tụ, chạm vào thích nghi

          Thì Thức phần thích nghi hiện khởi

          Bất cứ với sắc-pháp nào đây

Đã được hiện khởi như vầy

       Cũng đều quy tụ vào ngay trong phần

        ‘Sắc thủ uẩn’.  Hay phần cảm thọ

          Quy tụ Thọ-thủ-uẩn tức thì.

 

              Bất cứ các loại Tưởng gì

       Hiện khởi như vậy, đều quy tụ vào

          Tưởng-thủ-uẩn. Hành nào hiện khởi

          Quy tụ với Hành-thủ-uẩn này,

              Bất cứ với Thức nào đây

       Hiện khởi như vậy, quy ngay tức thì

          Thức-thủ-uẩn. Tuệ tri tất cả

          Vịấy đã biết rõ như vầy :

 

            ‘Như người ta đã trình bày

       Có sự quy tụởđây hiệp hòa

          Tập hợp qua cả năm thủ uẩn’.

 

          Thế Tôn đã giảng luận như sau :     

            “ Ai thấy lý duyên khởi sâu

       Người ấy thấy Pháp nhiệm mầu huyền vi,

          Ai thấy được Pháp, thì người ấy      

          Cũng sẽ thấy lý duyên khởi ngay ”.

 

              Do duyên khởi, những pháp này

       Là năm thủ uẩn, lời Ngài dạy ra .

          Sự tham dục cùng là chấp trước,

          Sự tham đắm, xuôi ngược mê say

              Trong cả năm thủ uẩn này

Trung Bộ (T. 1)Đại K. 28 : DỤ DẤUCHÂN VOI  *MLH –438  

 

       Tức là Khổ Tập, như vầy nguyên nhân.

          Sự nhiếp phục, trừ dần tham dục,

          Sự từ bỏ tham dục sâu dày

Đó chính là Khổ Diệt đây !   

       Và cho đến mức độ này, bấy nhiêu

          Tỷ Kheo làm rất nhiều như vậy .

          Chư Hiền phải hiểu, thấy sâu xa ”.

 

              Nghe được bài pháp thuyết ra

       Do ngài Sa-Rí-Pút-Ta trình bày

          Chư Tỷ Kheo nơi đây hoan hỷ

          Tín thọ kỹ lời dạy của ngài

             ‘Dụ dấu chân voi’ Kinh này

       Thực hành nghiêm cẩn, lòng đầy kính tin . 

 

Nam mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật  ( 3 L )

 

 

*

*   *

 

(  Chấm dứt  Kinh số 28  :  Đại Kinh VÍ DỤ DẤU CHÂN VOI  –  MAHÀHATTHIPADOPAMA  Sutta  )

 

 

 

 

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
01/02/2021(Xem: 10725)
Nói thiệt lòng, tâm trạng của tôi mấy ngày qua vô cùng... bất ổn, tinh thần có chiều xuống dốc, phần vì "thử thể bất an", phần vì chuyện đời có nhiều đột biến vào năm cùng tháng tận, đã bình thản đương đầu đối chọi bằng các phương pháp tu niệm hành trì, giữ niềm tin vững chãi, liên tục ra vào các chốn già lam để lễ Phật bái Tăng, tác nghiệp thi văn... nên chế ngự được nhiều chướng duyên nghịch cảnh, nhưng nghiệp duyên quá khứ vẫn còn đầy dãy, vẫn đến đó, vẫy tay cười chào như chế giễu, thử thách...
30/01/2021(Xem: 6075)
Thời gian gần đây có khá nhiều nhà văn quay về với đề tài lịch sử. Sự đi sâu vào nghiên cứu cùng những trang viết ấy, họ đã tái hiện lại một triều đại, hay một giai đoạn lịch sử với góc độ, cái nhìn của riêng mình. Tuy nhiên, không phải nhà văn nào cũng thành công với đề tài này. Gần đây ta có thể thấy, Hoàng Quốc Hải với hai bộ tiểu thuyết: Tám triều nhà Lý, và Bão táp triều Trần, hay Hồ Qúy Ly của Nguyễn Xuân Khánh…Và cách nay mấy năm, nhân kỷ niệm lần thứ 40, ngày thành lập Báo Viên Giác (Đức quốc) Hòa thượng Thích Như Điển đã trình làng cuốn tiểu thuyết lịch sử: Mối Tơ Vương Của Huyền Trân Công Chúa. Thật ra, đây là cuốn (tiểu thuyết) phân tích, lời bàn về lịch sử thì chính xác hơn.
19/01/2021(Xem: 23504)
Đức Phật Quá Khứ Tỳ Bà Thi 💐🌹🥀🌷🌸🏵️🌻🌼💮🍂🍁🌾🌱🌿🍃 💐🌹🥀🌷🌷🌸🏵️🌻🌼💮🍂🍁🌾🌱🌿🍃 Thượng Tọa Thích Nguyên Tạng giảng: từ 6.45am, Thứ Ba, 07/07/2020 (17/5/Canh Tý) Giải thích Nghi Thức Đảnh Lễ Tam Bảo do Đức Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Trí Thủ (1909-1984) biên soạn và hành trì trong suốt cuộc đời của Ngài. Bài kệ số 16: ĐỨC PHẬT TỲ BA THI 💐🌹🥀🌷🌷🌸🏵️🌻🌼💮🍂🍁🌾🌱🌿🍃 Nhẫn nhục đệ nhất đạo Phật thuyết vô vi tối Xuất gia não tha nhân Bất danh vị sa môn. Nhất tâm đảnh lễ Quá khứ Tỳ Bà Thi Phật. (1 lạy) Phật dạy: Hạnh nhẫn nhục Là pháp tu thứ nhất, Pháp vô vi tột cùng. Cho nên người xuất gia Gây khổ não cho người, Thì không gọi “sa môn”. Một lòng kính lạy đức Phật Tì Bà Thi. (1 lạy) Youtube: Tu Viện Quảng Đức (TT Thích Tâm Phương, TT Thích Nguyên Tạng, Melbourne, Australia)
18/01/2021(Xem: 8926)
Trong cộng đồng nhân loại, bất cứ chủng tộc nào, có tinh thần độc lập, có ý chí tự cường, có lịch sử đấu tranh lâu dài thì chủng tộc đó nhất định có sáng tạo văn hóa để thích ứng với mọi hoàn cảnh địa lý, với những điều kiện thực tế để tự cường, sinh tồn và phát triển. Dân tộc Việt Nam là một chủng tộc có ngôn ngữ riêng biệt thuần nhất, có nền văn hóa nhân bản đặc thù, siêu việt và nền văn hóa này có khả năng chuyển hóa, dung hợp tinh ba của tất cả nền văn hóa nhân loại biến thành chất liệu sống và ý nghĩa sự sống bồi dưỡng cho sanh mệnh dân tộc mang tánh chất Rồng Tiên nẩy nở phát triển và trường tồn bất diệt trải dài lịch sử hơn bốn ngàn năm văn hiến kể từ khi lập quốc cho đến ngày nay. Đặc tánh Rồng Tiên, theo Hai Ngàn Năm Việt Nam Và Phật Giáo của Lý Khôi Việt, trang 51 giải thích: Rồng tượng trưng cho hùng tráng dũng mãnh tung hoành, Tiên biểu tượng cho thanh thoát cao quý, hòa điệu. Vì có khả năng chuyển hóa và dung hợp của nền văn hóa Việt Tộc (Chủng Tộc Việt Nam), dân tộc Việ
10/01/2021(Xem: 5442)
8 giờ tối mùa Đông Âu Châu nói chung, Thụy Sĩ nói riêng thật thê thảm. Trời tối đen, lạnh cóng, trên đường không bóng người qua lại. Đã vậy thêm dịch bệnh covid 19 kéo dài mấy tháng nay, mọi người bị giam hãm lâu ngày đã ê chề, nay thời tiết như thế càng ảm đạm thê thảm hơn. Vào mùa này, ngay cả người bản xứ còn than vãn, chán chường, huống chi người Việt tha hương buồn đến...thúi cả ruột! Gần nhà tôi có cái thung lũng tình yêu, gặp lúc thất tình, tuyệt vọng, có người còn nhảy xuống tự tử mắc công chính quyền sau này phải giăng lưới hứng họ! Nhưng chính trong không gian ảm đạm như thế càng tăng thêm sự ấm áp thân thương khi nhìn thấy, dù chỉ qua màn hình và nghe tiếng nói của vị đạo sư tôi hằng kính mến, không ai xa lạ, còn có nhân duyên quen biết từ mấy chục năm nay, đó là Hòa Thượng Phương Trượng Thích Như Điển. Thầy không ở đâu xa, hiện diện ngay trước mặt đây thôi xua đuổi hết bao cảm giác cô đơn lạnh lẽo nơi xứ người.
10/01/2021(Xem: 5278)
Đã lâu lắm rồi, từ lúc cơn dịch Covid-19 hoành hành đến giờ chúng tôi (Hoa Lan và Nhật Hưng) chưa được cùng nhau viết chung một đề tài về Phật pháp. Tưởng chừng ngòi bút sẽ rỉ mòn theo Covid, làm gì còn các khóa tu học mà viết bài tường thuật. Một nỗi buồn sâu lắng! Thế nhưng sáng nay, ngày thứ hai đầu tiên trong năm 2021 mùng 4 tháng giêng, nhận được tin nhắn khẩn cấp của Nhật Hưng qua Viber, phải gắn chương trình Zoom vào máy để tối nay lúc 8 giờ tối giờ Âu Châu nghe HT Sư Phụ giảng Pháp. Không cần biết Người sẽ cho mưa Pháp kiểu nào? Nghe lệnh là phải có mặt ngay, để chứng tỏ tinh thần Tứ Trọng Ân với Thầy Tổ.
09/01/2021(Xem: 6815)
“Tha Nhân Là Địa Ngục” (L’enfre, cest les autres/Hell is other people) là câu nói thời danh của triết gia Pháp Jean Paul Sartre. Trong vở kịch nhan đề Huis Clos (Cửa Đóng) tiếng Anh dịch là “Không lối thoát” (No Exit) và tiếng Việt có nơi dịch là “Phía Sau Cửa Đóng” trong đó mô tả ba nhân vật lúc còn sống đã làm nhiều điều xấu. Khi chết bị nhốt vào địa ngục nhưng không phải là “địa ngục” với những cuộc tra tấn ghê rợn về thể xác mô tả trong các tôn giáo, mà bị nhốt vĩnh viễn trong một căn phòng kín. Tại đây ba nhân vật bất đồng, cãi vã nhau- không phải vì cơm áo mà vì quan điểm, sở thích, cách suy nghĩ, tư tưởng, lối sống. Cuối cùng một người không sao chịu đựng được đã thốt lên “Tha nhân là địa ngục”. Câu nói này trở nên nổi tiếng và tồn tại cho tới ngày nay.
06/01/2021(Xem: 2735)
Một mùa Xuân lại trở về, gom những hơi ấm tình người giữa vùng biên giới Việt- Trung, đốm lửa Hồng sưởi ấm trái tim anh trong từng hơi thở. Xín Mần ơi, nơi biên cương Tổ Quốc thân yên, vùng biên giới giữa cái nhìn bao bọc xung quang chín tầng mây, chín tầng ngọn núi bao bọc. Năm 2021, Nhân duyên trở về xã Xín Mần- huyện Xín Mần - tỉnh Hà Giang. Trời lạnh hơn 04h30 sáng ngày 01/01/2021,
05/01/2021(Xem: 10315)
Vì con phải đợi nghe hết giây phút sau cùng của chương trình online ...con ( Phật Tử Huệ Hương ) mới có thể bày tỏ sự hân hoan và pháp lạc giống như Cô Chơn Hạnh Tịnh đã tri ân Ôn và cũng kính xin phép Ôn cho con trình bày những gì con đã thọ nhận từ Ôn qua bài pháp thoại tuyệt vời này . Theo thiển ý của con qua lời pháp nhủ ban đầu với đề tài “ Tu tập làm sao để được an lạc “ Ôn Như Điển muốn truyền tải suối nguồn Đạo Pháp về Tứ Vô Lượng Tâm ( TỪ, BI, HỶ, XẢ ) đến cho những ai muốn đi bước vào con đường Phật Thừa ( không cần biết người đó đang theo Tiểu Thừa , Nguyên Thuỷ hay Đại Thừa..) . Điểm rốt ráo sau cùng phải là Giải Thoát sinh tử và thấy được Ông Phật bên trong của chúng ta ...
05/01/2021(Xem: 9415)
Thiền sư, thi sỹ, nhạc sỹ, họa sỹ, cuồng sỹ, du sỹ, lang thang sỹ, văn nghệ sỹ tự thuở nào đi về thấp thoáng, nhấp nhô trong sương mờ vạn cổ. Từ buổi mới khai thiên lập địa lúc ban sơ, nguyên thủy đến bây giờ, họ đã ra đi và đi mãi trên con đường mây trắng, con đường sáng tạo vừa lao đao, khổ lụy vừa hùng tráng, thênh thang, vượt qua mộng thực đôi bờ sinh tử, bằng một bước nhảy trọng đại, xuất thần nhập thánh đáo thiên tiên. Huyền cảm tự do, họ thuận nhiên về trên cuộc lữ phong trần giữa một chiều diệu hóa hay một đêm trăng sao ảo huyền cùng tao ngộ bên “thềm cô phong tuyệt đỉnh hội mây ngàn” và hòa âm cung bậc với toàn thể cuộc đời. Đó là thể điệu chịu chơi Cưỡi Sóng Phiêu Bồng mà nhà thơ Thái Huyền đã hý lộng hát ca Khúc Lý Lả:
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Most Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com
http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
[email protected]