Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. [email protected]* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

Người Đi Lưu Mấy Dòng Không

07/03/201719:04(Xem: 11242)
Người Đi Lưu Mấy Dòng Không
 

Người Đi Lưu Mấy Dòng Không

Lần đầu tiên nghe bản nhạc “Hồ Như” của Hoàng Quốc Bảo, tôi có cảm giác như có một tiếng vọng xa xăm xóay vào hồn mình. Chỉ đọc cái tựa đề không thôi mà đã dấy lên sự mông lung, hư hư thực thực. Những con chữ thênh thoang, âm điệu êm dịu khiến tôi thắc mắc và tìm hiểu thêm về dòng nhạc của ông.  Một nhà văn gọi dòng nhạc của ông với ba chữ”Khúc Vô Thanh”.  Còn tôi, chỉ dùng một chữ để diễn tả, đó là dòng nhạc “Không”.
Một chữ “KHÔNG” thôi hàm chứa bao nhiêu cốt lũy của đạo Phật. Hoàng Quốc Bảo đã thấu triệt bản chất cuộc đời –  hư huyễn, giả tạm nên xếp lại những cung mi, cung la và xuất gia tại thiền viện Trúc Lâm. Trong bài Hồ Như, chúng ta thấy rõ nỗi khắc khoải về quá khứ, mơ hồ về thân phận, cuộc đời:
13118hinh-anh-phong-canh-ben-thuyen-tho-mong
Đôi lúc ta buồn hơn bến sông
Đời trôi qua như tiếng muôn trùng
(Hồ Như-Hoàng Quốc Bảo)
Nghệ sĩ thường mẫn cảm,  buồn hơn thế gian buồn.  Hoàng Quốc Bảo  “buồn hơn bến sông” và “buồn hơn cỏ dại”.  Sự mẫn cảm là chất liệu xúc sáng tạo và là lớp bọc giúp người nghệ sĩ tồn tại trong thế giới riêng của mình bởi cuộc đời ngoài kia vốn gai góc.
nguahi
Đôi lúc đường về quê mịt mù
Ngựa hồ như đứng hí thiên thu
(Hồ Như-Hoàng Quốc Bảo)
Hình ảnh ngựa đứng hí thiên thu giữa núi rừng hoang vu, tịch mịch. Dường như đó cũng là hình ảnh những tâm hồn lưu lạc tha hương mõi mắt ngóng về quê cũ, không biết ngày nào mới trở lại.  Tình quê tình nước vẫn chứa chan nhưng quê nhà vẫn xa vời vợi trong tâm tưởng.  Tiếng ngựa hí thiên thu là nỗi khắc khoải trong lòng nhạc sĩ khi nhìn lại đời mình?  Hay phải chăng cũng là tiếng kêu thống thiết của một kiếp nhân sinh?
Có lẽ ta về ai biết đâu
Trồng vàng hoa trên núi sương hào
Có lẽ trăm rừng xanh trở lại
Gọi đàn chim xa mãi phương nào
Có lẽ ta về như giấc mơ
Làm giòng sông bôi xóa đôi bờ
(Hồ Như-Hoàng Quốc Bảo)
Đôi bờ có phải diễn tả hai thế giới nghệ sĩ và tỉnh thức luôn mâu thuẫn nhau?  Những người cùng dòng từ trường thường có cùng sự rung động hoặc giao cảm. Nỗi xâu xé, nỗi chênh vênh giữa hai thế giới khiến tôi đồng cảm sâu xa trong từng lời nhạc của  Hoàng Quốc Bảo. Có lẽ ta xuống cõi chợ, có lẽ ta lên non cao, và “có lẽ ta về ai biết đâu”. Và vì vậy mà đôi khi ta lơ thơ lẩn thẩn, xác đây mà hồn dạt phương nào như mô tả  trong tập thơ Chèo Vỡ Sông Trăng của thiền sư Minh Đức Triều Tâm Ảnh:
Sống với núi mà hồn chưa hóa núi
Đôi khi lòng thơ thẩn một dòng sông
Muôn trùng chập chờn, muôn trùng mộng mị vòi vĩnh nét bi lụy trong tâm hồn nghệ sĩ. Hồ Như làm tôi liên tưởng đến bản nhạc Concerto De Aranjuez Adagio của Joaquín Rodrigo, một nhà soạn nhạc nổi tiếng bị mù từ năm lên ba tuổi.  Âm điệu  toát lên cái buồn thăm thẳm, nỗi đau khổ chất ngất vì tác giả phải sống cả đời trong trong bóng tối.  Sự huyền diệu của âm thanh, cung bậc trầm bồng diệu vợi in vào tim óc như tiếng chuông gõ  chạm vào vùng tâm thức để bừng lên một trời ký ức.  Đạo níu đời gây bao cảnh se sua. Đời níu đạo sinh nhiều  vênh váo. Đâu nhị nguyên? Đâu hý luận?  Người mê cho mình tỉnh, người tỉnh không biết mình vẫn còn mê. Mê tỉnh, tỉnh mê – vô bến vô  bờ – vô cội vô căn, lăn lóc trong kiếp luân hồi.
Trong khi nhiều người muốn làm cái thước để đo người khác thì Hoàng Quốc Bảo lại muốn làm “con đò chở nhân gian qua”. Một ý tưởng thật nhân bản.
Xin làm con đò chở nhân gian qua
Bờ bến trăm năm, thân chú mịt mù.
(Tịch Mặc Nét Ai Cươi-Hoàng Quốc Bảo)
Đôi khi ta tách mình ra khỏi cõi chợ để hứng chút nhựa sống uyên nguyên của đất trời, để cảm những điều dung dị, để lật lại những trang tâm và để gậm nhấm nỗi cô liêu một cách thú vị chứ không phải đoạ đày. Cô liêu cũng là nhịp cầu hướng đến sự giải thoát nội tâm.
Nghệ sĩ thích sự sáng tạo và đam mê và họ thoát thai sự sáng tạo đam mê đó  bằng nhiều hình thức. Hoàng Quốc Bảo thoát với nốt nhạc, với “vài trang thư rụng xuống đời mang mang”. Tôi cũng thích cuộc phiêu lưu làm ăn mày văn chương để thoát dòng tư tưởng, để tìm về cội nguồn.
Hồn ta – dòng suối mát trong
Mân mê con chữ giữa lòng nhân gian
dochieu
Hoàng Quốc Bảo không chỉ muốn làm con đò chở nhân gian qua, mà còn muốn “làm cội mai vàng nở ngát thiên thu”.  Đó là một người với cái tâm thường tại, tâm không mong không cầu – an nhiên.  Không phải ai cũng có được mà đôi khi đòi hỏi một công án thiền. Với Phạm Công Thiện thì “tiếng chuông vọng luân hồi”, còn Hoàng Quốc Bảo thì “chuông đại hồng xoá oán thù xưa”.  Thật vậy,  thương – ghét mấy rồi tất cả rồi cũng đi qua. Ngàn năm mây trắng bay, vẫn bay!
Âm nhạc có chất trị liệu tinh thần. Vui đi nghe nhạc. Buồn cũng đi nghe nhạc. Dòng nhạc Hoàng Quốc Bảo không chỉ ru hồn mà còn chứa một sự sâu lắng về nhân sinh quan. Chất thiền, sự khai ngộ ẩn hiện trong nỗi khắc khoải.  Có lẽ ông ngộ ra rằng âm nhạc không thể  cứu cánh bờ tâm linh, nên đã rời xa chốn bụi. Mỗi chúng ta có mặt trên cuộc đời này đều có một sứ mệnh. Đôi khi sứ mệnh không là việc đào sông lấp biển, mà có thể rất đơn giản: ban bố một nụ cười,  giúp một ai trong lúc khó khăn, lắng nghe một nỗi lòng.
Nếu mình không thể tử tế với người khác thì ít ra cũng tử tế với chính mình. Tử tế với chính mình là sống thật cho dù trong hỉ, nộ, ái . Có cảm tưởng rằng con người thích sống dùm người khác. Được nhờ sống dùm đã đành, đằng này không được nhờ mà tình nguyện nói dùm, nghĩ dùm, và gào khóc dùm luôn mới siêu đẳng.  Sống tử tế cũng là sống biết tha thứ cho chính mình.  Ngọn lưỡi nhân gian nhọn. Chúng ta hụp lặn, ươm muộn phiền, chồng chấp lớp lớp uẫn, và một lúc nào muốn vứt bỏ hết. Chúng ta vứt vì cảm thấy quá muộn phiền, còn Hoàng Quốc Bảo “vứt dép theo trăng” vì “nhìn thấy cội nguộn”, và  đốn ngộ vô thường.
Thật vậy, không ai cho mình phẩm lượng cuộc sống, và cũng không ai phân định giá trị bản thân mình bằng chính mình.  Đâu nhị nguyên? Đâu hý luận? Tất cả loanh quanh một vòng đối đãi, và cuối cùng như câu thơ trong bài Thơ Khuya của BS Trần Xuân Ninh: ” Vẫy vùng, được mất, thẩy đều không”.  Ở nhạc Hoàng Quốc Bảo, tôi thấy một tư tưởng giải thoát sâu xa thấm nhuần, Hoàng Quốc Bảo đã “nhìn lại bên kia bờ vắng như không”  Người đã vào chốn thiền môn để làm con đò chở nhân gian qua. Tôi vẫn ngồi đây với giọt lắng đọng lật những trang đời đã qua với bao ngậm ngùi. Mùi trầm hương quyện mịt mù không gian.Hoàng Quốc Bảo mạnh mẽ giã từ thế giới nghệ sĩ và chọn cho mình một con đường cao cả, một hạnh nguyện cao vời. Còn tôi, một kẻ tài tử vẫnlăn lóc trong cõi tục lụy:
thiensu
Xoè tay bắt bóng bên cầu
Bóng vờn bay mãi bạc đầu xanh xao
Trầm u quyện giấc chiêm bao
Thềm rêu dõi ngóng non cao tự tình
(Như Huyễn Như Mộng- Lê Diễm Chi Huệ)
Giữa trùng trùng duyên nghiệp, tôi cố nhắc mình lời của thiền sư Trần Nhân Tông  “đối cảnh vô tâm mạc vấn thiền”.
trakhuya
Hớp một ngụm trà. Mĩm một nụ cười an nhiên. Mảnh trăng lưỡi liềm hắt tia sáng yếu ớt qua khe hở xuyên qua mành cửa sổ. Sương khuya ngoài kia có lẽ vẫn còn sa giữa không gian bao la của màn đêm tĩnh mịch.
02.09.2017
Lê Diễm Chi Huệ
___________________________________________
Trích dẫn:
-Trần Nhân Tông, Kệ Vân [ xem bản điện tử trong trang nhà  Thivien.net]
-Phạm Công Thiện, Hiu Hắt Quê Hương Bến Cỏ Hồng Phạm Công Thiện [ xem bản điện tử trong trang nhà Phamcongthieng.com]
-Hoàng Quốc Bảo, Hồ Như, Lên Non Quảy Mộng, Tịch Mặc Nét Ai Cười  [ Xem bản điện tử trong trang nhà Lyrics.tkaraoke.com]
-Minh Đức Triều Tâm Ảnh, Chèo Vỡ Sông Trăng[Hội Văn Học Nghệ Thuật Thừa Thiên Huế xuất bản 1993]
-BS. Trần Xuân Ninh, Thơ Khuya [ xem bản điện tử trong trang nhà Lediemchihue.com]
Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
10/05/2018(Xem: 4260)
Đó là tên được đặt cho tác phẩm nhiếp ảnh đầu tiên của tôi. Ảnh chụp năm 1993, bằng Máy ảnh Pentax cũ, mua được từ Tòa soạn Báo Khánh Hòa đợt thanh lý, với giá thời điểm đó là 100.000 đồng. Người mẫu: "Con gái rượu" Tịnh Thủy lúc được 2 tuổi.
10/05/2018(Xem: 3976)
Những biến động đàn áp Phật Giáo khởi đầu vào năm 63. Lúc ấy tôi cũng vừa tròn 13 tuổi. Cái tuổi của thắt nơ tóc bím đầy thơ mộng. Thì cũng chính vào những năm tháng thơ mộng nhất của đời tôi, tôi lại trực nhận rõ rằng cuộc đời quả là khổ, quả là vô thường !
10/05/2018(Xem: 3910)
Như vậy là Thầy đã thực sự xa lìa cõi trần ai tục lụy nầy hơn một năm rồi mà hình như trong lòng con vẫn không thấy có sự gì thay đổi hay khác biệt giữa mất và còn cũng như xa với gần, lạ và quen…Bởi thế mà hôm nay con mới có bức thư này xin gởi đến Thầy. Con vẫn thấy như còn mãi đó, trước mắt con, dáng dấp của Thầy với chiếc cà sa màu vàng rực, bờ vai trần và nụ cười thật hiền hòa luôn nở trên môi, làm cho khuôn mặt của Thầy càng thêm rạng rỡ. Con xin nói rõ hơn, dù Thầy không còn nhưng những gì con đã học được từ Thầy, đã được đọc, được nghe, qua những bài giảng dạy, thuyết pháp, những bài báo, bài viết, bài dịch thuật, qua các công trình đóng góp đồ sộ của Thầy mà Thầy đã được trân trọng vinh danh như là ngài Huyền Trang của nước Việt mình, thì trong lòng con, hình ảnh Thầy vẫn mãi sống động, hiển hiện và không bao giờ mất cả.
28/04/2018(Xem: 14374)
Có thể nói: Cuộc đời của Bùi Giáng không thuộc về khái niệm trong ý nghĩa của sự sống chưa thoát khỏi những ranh giới định kiến phân biệt trần gian. Ở ông, hình như cái ranh giới mà tạm gọi là khùng điên và thiên tài không thể nào hiểu hết được. Nếu mượn những khái niệm thường tình: hèn- sang, nghèo- giàu, điên- tỉnh, ghét- yêu, buồn- vui…để Bùi Giáng, hện tượng của ý nghĩa sự sống vô tận, Thích Tâm Tôn, nói cái bất tận của cuộc đời Bùi Giáng thì chỉ là ý nghĩ ngây thơ cạn cợt. Thơ ông không phải để bàn, nhưng lạ thay, lâu nay người ta vẫn thích bàn và bàn chưa thể hết những gì thuộc về thơ của ông. Có lần ông bộc bạch, ông làm thơ đơn giản chỉ vì: “Thơ tôi làm ra là để tặng chuồn chuồn, châu chấu, xin các ngài học giả hãy xa lánh thơ tôi”. Xin mượn tạm chút ngôn ngữ của những khái niệm thường tình mà nói đôi dòng về ông trong ý nghĩa sự sống mà ông đã đi qua và đã lưu dấu lại trong cuộc đời này.
28/04/2018(Xem: 5684)
“Tấc Hơi Phụng Sự Còn Khiêm Tốn “Lòng Vẫn Cưu Mang Trải Kiếp nầy “Non Thẳm Ngàn Trùng Dâng Bất Tận “Nước Nguồn Đại Việt Ngọt Ngào Thay… Tôi hân hạnh được tiếp xúc với nhà văn Chu Tấn trong rất nhiều trường hợp, qua sự sinh hoạt với nhiều Hội đoàn, Đoàn thể trong cộng đồng người Việt tại miền Bắc California, kể cả các tổ chức Văn hoá, Chính trị, Xã hội v.v… nhất là trong Quân lực Việt Nam Cộng Hoà thuộc binh chủng Không Quân. Là một cựu Sĩ quan với cấp bậc Trung tá, bằng “Trách nhiệm, Danh dự, Tổ quốc”, mà Quê hương và Dân tộc Việt Nam, đang bịđoạđày dưới chếđộ bạo tàn Cộng sản Việt Nam .
26/04/2018(Xem: 3821)
Ngược dòng Mekong về hướng Thượng Lào. Nơi ngã ba sông Nam Khan chảy nhập vào dòng Mekong tạo nên một cảnh quang rất đặc trưng của cố đôLuangprabang cổ kính. Dòng sông với nhiều khúc quanh tạo nên những dãi uốn lượn có phần chảy xiết xuôi về hướng hạ Làokhiến con sông trông càng thêm đẹp. Nép dọc hai bờ, những rạng rừng núi nguyên sơ với những tàn cổ thụ rợp mát. Nhịp sống vẫn êm ả,sự thư thảcủa dân Lào có phần chậm lại vốn dĩ tạo nên nét rất đặc biệt nơi đây so với tất cả những danh thắng du lịch ở nơi khác. Và giữa rộn ràng của thói quen với những gì của thế giới hiện đại mà con người tiếp cận thường ngày, một quán Cà Phê trong không gian chỉ dành cho sự yên tĩnh của một người Pháp rất khéo ẩn dưới những bóng cây bên ghềnh đá của ngã ba con sông. Không có sự hiện diện của bất cứ một phương tiện nhộn nhịp nào của thế giới hiện đại được chào đón trong không gian mang tính thư giản này. Nơi ấy, không Wifi, không tiếng nhạc,hoạtđộng nhẹ nhàng của nhân viên phục vụ, chỉ có tiếng trải lòng
21/04/2018(Xem: 4863)
Nhớ Mãi Trong Đầu Một Chữ...Duyên (đôi dòng tướng nhớ Ninh)
21/04/2018(Xem: 6617)
Nhớ Thầy Là Nhớ Pháp, Kính dâng Hòa Thượng Thích Phước Đường, ( Bài của Nhật Duyệt Lê Khắc Thanh Hoài, do PT Diệu Danh diễn đọc)
21/04/2018(Xem: 12545)
Hoa Đàm Ngát Hương_HT Thích Bảo Lạc_2007
17/04/2018(Xem: 3562)
Qui thương mến, Dù biết cuộc đời là vô thường, nhưng chị vẫn bàng hoàng xúc động khi hay tin Qui đang bệnh nặng. Mấy hôm nay email của bạn bè và các em Sương Nguyệt Anh tới tấp gởi về, nhìn tấm hình Qui đang nằm mê man trên giường bịnh với ống dây chằng chịt mà xót xa cả lòng! Chị đã cầu an cho Qui mỗi ngày qua những thời kinh tụng niệm, mong Qui qua khỏi căn bệnh ngặt nghèo. Dậy đi qui ơi! Con người năng nổ hay làm việc thiện như em thế nào cũng qua khỏi cơn hoạn nạn. Chị tin như vậy!
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Most Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com
http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
[email protected]