Tường Thuật bài pháp thoại Vô Thường do TT Thích Phổ Huân chủ giảng ngày 28/9/2022 trong chương trình Hoằng Pháp online qua hệ thống Zoom và Livestream được Tổng Vụ Hoằng Pháp và Giáo Dục của GHPGVNTN Hải Ngoại Úc châu và Tân Tây lan tổ chức hàng tuần vào tối thứ tư.

Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.

Kính bạch Chư Tôn Đức Tăng Ni.

Kính thưa quý đạo hữu gần xa đã và không thể tham dự buổi pháp thoại.

Kính bạch Giảng Sư, TT Trụ trì Thiền Lâm Pháp Bảo, Thích Phổ Huân

Thật là một điều ngạc nhiên vào giờ chót trên Viber ĐGĐQĐ vào sáng thứ ba đã thông báo có sự thay đổi Giảng Sư vào giờ chót TT Thích Phổ Huân (thay vì TT.Thích Viên Tịnh) theo sự suy đoán của con có thể TT.Viên Tịnh vì Phật Sự bất ngờ không dự đoán trước và không thể có mặt được chăng?  có thể đó là Thầy bận đi lễ tang phụ thân đạo hữu Hạnh Kim Cụ Ông Trần Ngọc Minh pháp danh Quảng Minh về quê hương Cực Lạc  được tổ chức tại chùa Quang Minh lúc 5:30 pm cùng ngày 28/9/2022. (Xem hình)

Con được biết HT Thích Bảo Lạc là bổn sư của TT.Thích Phổ Huân và TT. Giảng Sư hiện nay đảm nhiệm chức vụ  Trụ Trì của Thiền Lâm Pháp Bảo (nơi có Khóa Tu Học Phật Giáo Úc Châu kỳ thứ 20 được tổ chức tại đây)và duyên khởi tạo lập được kể lại như sau :

Thiền Lâm Pháp Bảo tọa lạc tại vùng Wallacia, miền Tây Nam Sydney, cách trung tâm Sydney khoảng 65 cây số, cách chùa Pháp Bảo 35 cây và cách phi trường mới (Western Sydney Internation airport) khoảng 15 phút lái xe. Vùng đất này thuộc Hội đồng thành phố Wollondilly Shire. Đất rộng 52 acres bao gồm đồi núi cây cỏ xanh tươi. Diện tích hiện đang sinh hoạt dưới chân đồi khoảng 8 acres. Từ cổng chính dẫn vào khu sinh hoạt, phía bên trái là cánh rừng nhỏ Bạch đàn; bên phải là hai hàng cây xanh có lá đổi màu theo thời tiết, tạo cho khung cảnh Thiền Lâm càng thêm tịch tĩnh.

Thuận theo nhân duyên hoằng pháp, để ứng kịp với sự phát triển của đạo tràng, việc phát triển thêm cơ sở tu học ngày càng đòi hỏi nhiều hơn. Do nhân duyên đó, chúng tôi Thích Phổ Huân cùng quý Sư cô và Sư cô Giác Anh đã bỏ nhiều thời gian tìm kiếm nhiều vị trí khác nhau, để làm sao tìm được một nơi vừa hợp hoàn cảnh yên tĩnh cho việc tu học, vừa đúng pháp lý do Hội Đồng Thành Phố chấp thuận cho khu sinh hoạt tôn giáo.

Con cũng có tác phẩm của TT Giảng Sư “VƯỢT LUÂN HỒI VÀO TỊNH ĐỘ” xuất bản năm 2003 do Chùa Pháp Bảo ấn tống trong thư viện nhỏ bé của con, do đó con rất phấn khởi khi được tham dự pháp thoại hôm nay với chủ đề Vô Thường, một trong tam pháp ấn của Giáo lý Phật Đà.

Nào chúng ta cùng bước vào phòng Zoom nhé!

Con thật ngạc nhiên khi thấy Đại Đức Thích Nghiêm Tịnh người dẫn chương trình  đã không giải thích và giới thiệu vài nét sơ lược về Giảng Sư và mặc nhiên công nhận buổi pháp thoại này được quy định từ trước mà không trân trọng cảm ơn sự nhiệt tình của Giảng Sư (đã xuất hiện trước buổi giảng từ 20 phút trước 7:00pm giờ thuyết giảng) tuy nhiên thính chúng cũng không phụ lòng Ngài Giảng Sư từ con số 24 người lúc mới bắt đầu đã đạt tới con số 34 khi vào pháp thoại được 15 phút và giữ vững con số này đến lúc kết thúc bài giảng pháp thoại.

 Kính xin chúc mừng Giảng Sư vì hôm nay các Phật tử đạo tràng Quảng Đức và đạo tràng Bảo Minh và chùa Quang Minh không thể nào về kịp để tham dự.

Quả đúng như Giảng Sư đã bắt đầu ....Chủ đề Vô Thường dù rất quen thuộc và hầu như trong dân gian dù không học Đạo ai ai cũng biết đến hai chữ Vô Thường, nhưng có mấy ai biết rằng chính những điều tưởng chừng như đơn giản ấy lại rất phức tạp. Như thí dụ vẽ chân dung con mắt của một đứa trẻ sẽ khó hơn vẽ những nếp nhăn của một cụ già và khoa hội họa  tranh lập thể trừu tượng lại rất dễ vẽ ...ai muốn tưởng tượng thế nào cũng được.

 Kính xin cảm ơn những thí dụ khác  đã đơn cử như:

1 -Ta có thể đọc trên sách hàng ngàn bài viết về Vô Thường nhưng đó chỉ là khái niệm, quan niệm, kiến thức thôi chứ đâu biết rằng bản chất vạn pháp (sự biến đổi của hiện tượng vật lý theo quy luật tự nhiên Thành, Trụ, Hoại, Diệt trong mỗi sát na. Thế cho nên một vị cao tăng đã rất khiêm tốn khi thốt ra “Tôi chỉ biết chút ít về Vô thường” và đây cũng là câu trả lời cho câu hỏi của Đại Đức Nghiêm Tịnh khi hỏi” Trong đạo lý vô thường mình có thể thấy Thường không?”

Theo thiển ý của con và những lời dạy được ghi trong cẩm nang con rằng: “Nếu vạn pháp ám chỉ những pháp hữu vi đều là vô thường, và nếu vô thường là quy luật tất nhiên thì nó sẽ không biến đổi, nghĩa là chân lý đó thường tồn, bất di bất dịch. Cho nên người xưa mới nói "vô thường thị thường". 

Và TT Giảng Sư thì cho rằng ngôn ngữ khó diễn tả và chỉ khi ta thiền quán vào định mới rõ thôi.  Vì thật ra hiểu thì khó đúng lắm, chỉ thực chứng mới thấu suốt được bản chất này của vạn pháp. Thực chứng tức trải nghiệm sự thật này với tâm rỗng lặng trong sáng (định).

Và cũng là lời đáp rất ý nhị của Đạo hữu Tịnh Bảo 2 khi nhận xét về câu hỏi của Đại đức Nghiêm Tịnh rằng “Nếu mình không thấy vô thường thì đó là Thường”

2- Hoặc khi ta vừa cắt tỉa những cành hoa để cúng Phật thì ngay từ giây phút ấy nó đã biến đổi cho đến lúc tàn theo thời gian quy định cũng như nhà họa sĩ từ lúc bắt đầu pha màu đến khi phết lên giá vẽ mỗi giờ phút đi qua đã khác mà chính họa sĩ cũng không hề chú ý.

Trở lại lời dạy của Đức Phật trong kinh A Hàm “ Tất cả pháp hữu vi là Vô Thường, hãy tinh tấn chớ phóng dật giải đãi”và  Giảng Sư đã phân biệt rõ  về  Vô thường trước đối tượng Trần cảnh bên ngoài và  Thân Tâm con người khi nhắc đến vô thường của các cảm thọ được biểu hiện qua tâm và tâm sở trong Duy Thức học hay Vi Diệu pháp.

-Về Trần cảnh, sự vật chung quanh ta “Vô thường có nghĩa là mọi sự đều thay đổi, không có sự vật nào bất biến trong hai thời điểm nối tiếp nhau. Vì nó thay đổi mỗi phút giây, nên chúng ta không thể mô tả một cách chính xác là lúc này nó giống hay khác với lúc trước đây.” Thế nên triết gia Heraclitus đã nói: “Chúng ta không thể tắm hai lần trong cùng một dòng sông ”. Ông ta nói đúng. Hôm nay, khi chúng ta tắm lại trong dòng sông mà ta đã tắm bữa qua, dòng sông có còn là dòng sông cũ hay không?  Nước sông hôm nay hoàn toàn khác với nước sông mà chúng ta tắm hôm qua, dù đó vẫn là một con sông.

Và như thế theo đạo Phật, nếu quán chiếu về thực tướng vô thường của cuộc đời để nhận thức được rằng, tất cả mọi sự vật đều có ngày phải tàn hoại, tan rã.

 Dù cho có sống thọ như Nữ Hoàng nước Anh vừa băng hà và phước báu như một Phạm Thiên vẫn phải tuân định luật Có Sanh thì có Diệt.

 Do đó giúp chúng ta biết quý trọng từng giờ phút của sự sống, biết sống trong tỉnh thức, chánh niệm chứ không phải “yếm thế tiêu cực”.

-Về mặt Thân Tâm con người nếu tư duy ta sẽ rất kinh hãi vì Tâm Viên Ý Mã và mỗi người đều có một cái Tâm không ai giống ai dù cho 2 anh em sinh đôi, và vì mỗi chúng sinh đi theo biệt nghiệp của mình khi chào đời.

Tuy nhiên khi xét về  mặt tích cực mặc dầu Thân vô thường, tâm vô thường, hoàn cảnh vô thường nhưng Vô thường làm cho mọi sự đều có cơ hội ....một đứa trẻ lớn lên thành thanh thiếu niên và một học trò sẽ thăng tiến từ trung học qua đại học và tốt nghiệp theo thời gian.

Thử thí dụ nếu tất cả đều đứng lại không thay đổi thì thế giới sẽ ra sao?

Để kết thúc bài pháp thoại Giảng Sư đã cho rằng “Nguyên nhân của đau khổ đến từ Vô thường và  nếu đã vô thường thì vô ngã.” Chỉ cần biết rằng có hai loại vô thường: Vô thường vật lý và vô thường tâm lý. Đa số giải thích theo nghĩa vật lý, nhưng chủ yếu đức Phật muốn cho chúng ta thấy ra vô thường tâm lý, tức thái độ tâm tạo tác sinh diệt vô thường mới khổ. Còn vô thường vật lý thì không hẳn đưa đến khổ, lắm khi còn đưa đến lạc nữa là khác.

Cho nên chỉ có vấn đề thực tập là chính và đó cũng là câu hỏi của đạo hữu Tịnh Bảo “Làm thế nào một phàm phu có thể thực tập để không còn sợ vô thường?”

Kính bạch Giảng Sư, con rất ngạc nhiên khi thấy Giảng Sư trả lời một cách cao siêu theo đó phải chăng có lẽ Ngài đã thấu hiểu kinh Đại Bát Nhã chăng?  Khi Ngài đã trả lời đừng bám chấp vào thực tập nữa vì ngay các pháp cũng khó mà nói đến chứng đắc khi có ý mong cầu.

 Hơn thế nữa cũng không nên chấp vào điều gì hết thật ra “Không có Ngã để tu mà chỉ là nhìn Thấy thôi”.

Có nghĩa là trong pháp Hành thấy vô thường không có nghĩa là tìm xem nó biến đổi thế nào mà là dù thấy nó biến đổi mà ta cũng không dao động, vẫn rỗng lặng thanh tịnh.

Thầy con thường dạy rằng : Vô thường không chỉ là sự vật, sự việc luôn biến đổi không ngừng ở bên ngoài. Mà Vô thường cũng là những cảm xúc, cảm thọ diễn ra bên trong mình nữa. Hôm qua cảm thấy bình an, cảm thấy an lạc. Nhưng hôm nay cảm thấy bất an, chán nản. Thì cái đó cũng là vô thường. Vậy mà trước giờ tu toàn là muốn Thường.

Tu để được bình an, để được thanh tịnh, để được an lạc vui vẻ.Vậy do cái thái độ của mình đối với vô thường làm mình khổ. Chứ không có vô thường làm sao có sự sống. Mọi người chỉ toàn muốn Thường, muốn giữ lợi ích cho riêng mình không muốn mất đi, nên toàn nói Vô thường là khổ.

Và cũng chính là lời đáp cho câu hỏi thứ nhất của Sư Cô Nguyên Khai “ nếu mình cho rồi việc gì cũng sẽ qua” và cứ nghĩ như thế không chịu cố gắng làm việc tốt, việc thiện thì kết quả sẽ về đâu?

Giảng Sư giải thích rằng căn cơ chúng sinh mỗi thời chấp thủ khác nhau, nên Đức Phật cùng các Chư Tổ tìm mọi phương cách để khai thị và các pháp tu cũng khác nhau để Giác Ngộ. Tuyệt nhiên Vô Thường, Vô Ngã, Khổ không phải là học thuyết để cho chúng ta nắm giữ. Nó chỉ là sự thật sẵn có trong đời sống nhắc nhở ta thấy rõ mà sống.

Đừng vô cảm, không từ bi và bất thiện với mọi người. Khi mình sáng suốt phát hiện kịp thời những thái độ đó  mà mình thoát ra được ngay thì tâm không dao động và bình thản khi nhìn sự việc gọi là thấy vô thường.

Cũng vậy khi trả lời tiếp theo câu hỏi thứ hai của Sư Cô Nguyên Khai “ Vậy làm sao để có bình thường Tâm là Đạo “ con thật tâm đắc khi Ngài Giảng Sư cho rằng đây là trường hợp của những bậc đạt đạo gần đến bờ giải thoát khi họ đã thấu suốt Luật Nhân Quả, Tứ Diệu Đế

Đến đây bài pháp thoại đã được kết thúc đúng giờ quy định!

Lời kết:

Kính tán thán Giảng Sư với bài pháp thoại tuy quen thuộc đơn giản mà lại rất ư thâm huyền và phức tạp nhiêu khê để sống trong cuộc đời này vì bản chất cuộc đời là vô thường nhưng vô thường không phải là trói buộc mà chỉ khi nào ta có ý muốn thoát khỏi vô thường để đạt sự thường mới sinh ra khổ đau.

Giáo lý vô thường rất quan trọng cho toàn bộ cơ sở triết lý và thực hành trong Phật giáo.

Mặc dù chân lý này hoàn toàn hiển nhiên, có thể chứng nghiệm được mọi nơi, mọi lúc

nhưng chúng ta vẫn bị màn vô minh  vây phủ, không nhận thức được chân lý này một cách

chân chính.

Sự chuyển tiếp từ trạng thái không hiểu biết đến trạng thái ý thức (và thừa nhận) tính chất vô

thường của vạn vật, cùng với sự thừa nhận hai tính chất kia, lập nên con đường tu học, và

 con đường này được Phật vạch ra trong giáo lý của mình.(Tam Pháp Ấn)

 Như vậy Vô thường là sự biến đổi của mọi hiện tượng thân, tâm, cảnh thì ai cũng có thể hiểu được, nhất là các nhà khoa học vật lý và tâm lý, nhưng thái độ tâm có không động không sầu khi xúc chạm với những biến đổi vô thường mới là vấn đề chính yếu.

Thấy ra bản chất của các pháp duyên khởi là vô thường, khổ, vô ngã để không còn bám víu chứ không phải dính mắc trong an lạc.

Kính chúc Giảng Sư được pháp thể khinh an , pháp duyên vô ngại và hy vọng chúng con sẽ được nghe nhiều pháp thoại hữu ích khác.

Kính chúc toàn thể thành viên của Tổng Vụ Hoằng Pháp và Giáo Dục được nhiều sức khỏe.

Kính trân trọng

Kính đa tạ Giảng Sư..

Hoan hỷ phát sinh ngay sau giờ pháp thoại

Thấu hiểu sâu hơn về lẽ Vô Thường

Pháp vận hành..như nắng tỏa giữa ngàn hương

Đừng tự làm khổ mình bằng điên đảo tưởng!

Bản chất cuộc sống tự nhiên ...đừng ép gượng

“Trong Vô thường mà lại muốn đạt sự thường”

Hoàn cảnh nào...

Dù thăng trầm vinh nhục phong sương

Chớ cưởng cầu hãy tu mà chuyển nghiệp

Nhớ Tam Pháp Ấn và Thành,Trụ, Hoại, Diệt!

Melbourne 29/9/2022

Huệ Hương

Những bài liên quan:

* Tường thuật nhanh về Lễ Ra Mắt Tổng Vụ Hoằng Pháp-Giáo Dục 

1/ Ý Nghĩa An Cư Kiết Hạ (Bài giảng của TT Tâm Minh

2/ Gương Hiếu của Tôn giả Xá Lợi Phật (TT Thích Nguyên Tạng)
3/ “Chữ Hiếu Trong Đạo Phật” (NS Thích Nữ Thảo Liên)

4/ “Hiếu Đạo” (TT Thích Viên Trí)

5/ “Thiền Chánh Niệm” (TT Thích Đạo Nguyên)
6/ Nhân Quả Ba Đời (TT Thích Giác Tín)

7/ Cốt tủy Kinh Thủ Lăng Nghiêm (HT Thích Huyền Tôn)
8/ Quy Y Tam Bảo (NS Thích Nữ Tâm Lạc)

9/ Vô Thường (TT Thích Phổ Huân)

10/ Bồ Tát Giới (Đức Trưởng Lão HT Thích Bảo Lạc)