Kính bạch Sư Phụ,
Bạch Sư Phụ, hôm nay chúng con được học về Thiền Sư Hưng Hoá Tồn Tương, là đệ nhị tổ thuộc tông Lâm Tế, kế tiếp ngài Lâm Tế Nghĩa Huyền, vị tổ thứ sáu sau Lục Tổ Huệ Năng.
Sư phụ đã sơ lược lại thứ tự các đời của chư vị Tổ Sư sau Lục Tổ Huệ Năng như sau:
- Đời thứ nhất: Thiền Sư Nam Nhạc Hoài Nhượng
- Đời thứ hai: Thiền Sư Mã Tổ Đạo Nhất
- Đời thứ ba: Thiền Sư Bách Trượng Hoài Hải
- Đời thứ tư: Thiền Sư Hoàng Bá Hy Vận
- Đời thứ năm:Thiền Sư Lâm Tế Nghĩa Huyền
- Đời thứ sáu: Thiền Sư Hưng Hóa Tồn Tương
Thiền Sư Hưng Hoá (830-925), thuộc dòng dõi họ Khổng, một dòng họ danh giá của Trung Hoa. Năm 2005 được bằng kỷ lục là có ghi nhận bộ gia phả của dòng họ Khổng là gia phả lâu đời nhất, trên 2,500 năm, với chi tiết đầy đủ của 86 thế hệ.
Ngài Hưng Hoá xuất gia tu học và được cử làm thị giả của thiền sư Lâm Tế.
Một hôm, ngài lắng nghe lời đối thoại của ngài Lạc Phố đến thưa hỏi Thiền Sư Lâm Tế. Ngài Lâm Tể hỏi ngài Lạc Phố có việc gì hỏi chăng.
Ngài Lạc Phố thưa, mới thọ giới nên không hội (hiểu).
Sư Phụ giải thích là khi đắc pháp rồi thì không có gì để tìm hiểu, nếu còn hiểu là có vấn đề. Thiền sư Lâm Tế hỏi là để kiểm chứng sự liễu đạo của ngài Lạc Phố. Đối với thiền sư, Phật pháp với mình là một, nếu còn hiểu, con nói ra là còn đối đãi. Phật pháp là thể tánh tịnh minh chân tâm thường trú, chỗ rốt ráo tận cùng của hành giả.
Ngài Hưng Hoá không nhận ra chỗ này nên mở lời chỉ trích Sư Phụ là "đem con chim sẻ đã chết bỏ dưới đất mà bắn".
Ngài Lâm Tế nói nếu ta nói ra là tội lỗi như da thịt liền lặn bị chọc thủng máu chảy ra, chân tâm thường trú xưa nay liền lặn như vậy.
Ngài Hưng Hoá suy nghĩ liền bị ngài Lâm Tế đánh.
Khi ngài Lâm Tế viên tịch rồi, ngài Hưng Hoá vẫn chưa triệt ngộ, nên ngài đến Thiền Viện Tam Thánh tu học với 2 sư huynh là TS Huệ Nhiên và sư huynh Đại Giác, tại nơi này, ngài đã khai ngộ.
Gần cuối đời, vua Đường Trang Tông đời hậu Đường mời Thiền Sư Hưng Hoá vào tham vấn. Vua hỏi:
"Trẫm chiếm Trung Nguyên thu được một viên ngọc quí, chưa ai thẩm định được giá trị của nó"
Ngài Hưng Hóa thưa "Xin Bệ hạ đưa vật báu ra cho bần tăng xem thử".
Nhà Vua liền lấy hai tay vuốt từ đầu đến chân.
Ngài Hưng Hóa nói:- "Ngọc quí của quân vương không ai dám định giá"
Vua Trang Tông rất vui, ban cho Ngài tử y và tăng hiệu, Ngài đều từ chối không nhận. Vua bèn tặng ngựa, Ngài nhận để đi hành khước.
Sư phụ giải thích: TS Hưng Hóa liễu ngộ nên phát biểu "Ngọc quí của quân vương không ai dám định giá, bởi vì viên ngọc quý đó là Phật tánh, cái không thể nào định giá được.
Ngài Hưng Hóa cỡi ngựa vua tặng, ngài bị té ngựa gãy chân, phải bó vào chân gãy một chân cây và đi khấp khểnh chung quanh thiền viện. Ngài hỏi Tăng chúng:
- Các ngươi biết Lão tăng chăng?
Chúng Tăng đáp:- Làm sao mà chúng con không biết Hòa thượng.
Ngài bảo:- Pháp sư què này nói được mà đi chẳng được. (năng thuyết bất năng hành, sư phụ giải thích Ngài khiêm hạ với chúng đệ tử khi nói lời này)
Sau đó ngài ến pháp đường sai Duy-na đánh chuông họp chúng. Chúng tụ họp, Ngài bảo:
- Các vị biết Lão tăng chăng?
- Đại chúng không đáp được.
Ngài ném chân cây, ngồi ngay thẳng và viên tịch.
Ngài được Vua bang Thụy hiệu là Quảng Tế Thiền sư, tháp hiệu là Thông Tịch.
Thiện Tài Đồng Tử hướng về nam
Khỏi nước trăm thành quyết hỏi thăm
Thấu triệt qua lời môn đánh hét
Ngoài tâm văn vẽ chí hư đàm
Quân vương chỉ bảo là vô giá
Diện mục lão tăng quả khó tham
Buông bỏ xác thân về tịch chiếu
Niết bản bốn đức quả phi phàm.
Kính bạch Sư Phụ, hôm nay chúng con được Sư Phụ giảng giải về Thiền Sư Hưng Hoá, ngài là đệ tử của Thiền Sư Lâm Tế, ngài là tấm gương sáng ngời về hạnh khiêm hạ khi ngài giáo hóa đồ chúng và tự mình chứng ngộ chứ không nên rập khuông bắt chước tiếng hét của những vị tiền bối của thiền phái Lâm Tế.
Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật
Cung kính và tri ơn Sư Phụ,
Đệ tử Quảng Tịnh Tâm
(Montréal, Canada).
Nay mới hiểu thế nào người triệt ngộ !
( gậy thứ nhất trút bỏ Tham độc - gậy thứ hai trút bỏ Sân độc - gậy thứ ba trút bỏ Si độc )