Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. [email protected]* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

Tha Nhân Là Địa Ngục

09/01/202105:18(Xem: 7431)
Tha Nhân Là Địa Ngục

dia nguc tran gian

Tha Nhân Là Địa Ngục


Tha Nhân Là Địa Ngục” (L’enfre, cest les autres/Hell is other people) là câu nói thời danh của triết gia Pháp Jean Paul Sartre. Trong vở kịch nhan đề Huis Clos (Cửa Đóng) tiếng Anh dịch là “Không lối thoát” (No Exit) và tiếng Việt có nơi dịch là “Phía Sau Cửa Đóng” trong đó mô tả ba nhân vật lúc còn sống đã làm nhiều điều xấu. Khi chết bị nhốt vào địa ngục nhưng không phải là “địa ngục” với những cuộc tra tấn ghê rợn về thể xác mô tả trong các tôn giáo, mà bị nhốt vĩnh viễn trong một căn phòng kín. Tại đây ba nhân vật bất đồng, cãi vã nhau- không phải vì cơm áo mà vì quan điểm, sở thích, cách suy nghĩ, tư tưởng, lối sống. Cuối cùng một người không sao chịu đựng được đã thốt lên “Tha nhân là địa ngục”. Câu nói này trở nên nổi tiếng và tồn tại cho tới ngày nay.

Thế nhưng khi câu nói này được phổ biến ra, nó vượt khỏi nội dung của vở kịch, không còn là nỗi khổ của những người khác quan điểm bị nhốt chung trong một căn phòng - mà nó có nghĩa bao hàm là: Tất cả những ai khác mình (tha nhân) đều trở thành địa ngục- tức không đem lại hạnh phúc cho mình mà chỉ gây khổ đau, phiền phức cho mình. Chính vì thế mà những người sống ẩn dật hay ẩn tu là muốn xa lánh tha nhân vì tha nhân chỉ đem lại phiền não. Quan niệm yếm thế có thể nảy sinh từ ý nghĩ rằng: xã hội, tất cả những người chung quanh mình chỉ gây khổ đau, phiền não cho mình và chẳng giúp ích gì cho mình cả.

            Tôi không có khả năng đọc và tìm hiểu về tư tưởng, triết lý cùng các tác phẩm của Sartre mà chỉ phân tích và tìm hiểu về câu nói “Tha Nhân Là Địa Ngục” qua cái nhìn của một người học Phật.

Trước hết chúng ta cần định nghĩa xem “tha nhân” là ai? Tha nhân là người khác mình hay không phải là mình. Do đó, cha mẹ, vợ con, anh em, bạn bè và nói rộng ra bao nhiêu triệu đồng bào và sáu tỷ người trên thế trái đất này đều là tha nhân.

Tha nhân chính là địa ngục:

Chúng ta hãy thử tưởng tượng xem:

-Bao nhiêu khổ đau mà cha mẹ gây ra cho con cái? Nào là ép buộc hôn nhân. Nào là đòi hỏi con cái phải thế này, thế kia. Trong nhà động một tý thì la mắng…khiến chúng nó không chịu đựng nổi phải bỏ đi. Như thế cha mẹ chính là địa ngục.

-Rồi thì bao nhiêu khổ đau do con cái gây ra cho cha mẹ? Như ngang tàng cãi lời, chơi bời lêu lêu lổng, xì-ke ma túy, vòi tiền, gia nhập băng đảng, cuối cùng phạm pháp lâm vòng tù tội…gieo bao khổ lụy cho cha mẹ. Thậm chí con cái còn giết cha mẹ để lấy tiền. Vậy thì con cái có phải là địa ngục, là “tiền oan nghiệp chướng” không? Lúc đó các bậc cha mẹ có thể than, “Thà không sinh nó ra. Thà không có trên cõi đời này có lẽ đỡ khổ hơn? Trên đời này biết bao người đau khổ vì con cái?

-Vợ chồng không thể hòa thuận, không nhường nhịn nhau thì tổ ấm biến thành địa ngục. Có khi âm mưu giết chồng, giết vợ vì ngoại tình hay không chịu đựng nổi nhau nữa. Như thế vợ hay chồng chính là “Oan gia trái chủ” là địa ngục của nhau. Rất nhiều bà vợ đã bỏ đi, bỏ cả con cái khi người chồng bị bệnh ung thư hay mằm liệt giường liệt chiếu. Cũng có người chồng đã bỏ đi khi người vợ gặp tại nạn cụt một tay. Vì nếu ở lại họ không thể chịu đựng được cái địa ngục, nỗi khổ mà người kia gieo cho mình. Tin mới nhất ngày 4/1/2021 từ AP cho biết một người cha ở Mễ Tây Cơ, sau khi cãi vã với người vợ đã giết ba đứa con trai của mình để gây khổ đau cho người vợ. Còn địa ngục nào kinh khủng hơn địa ngục này?

-Trong một quốc gia mà tôn giáo khác biệt, tranh giành quyền lực chính trị. Hoặc cùng tôn giáo nhưng khác hệ phái như ở Trung Đông sẽ trở thành địa ngục với những cuộc đánh bom tự sát và chặt đầu. Lúc đó, đám cưới, các buổi cầu nguyện, các nơi vui chơi, trường học, chợ búa đều trở thành “Cánh đồng chết” (The Killing Field). Cùng chủng tộc nhưng khác tôn giáo có khi trở thành “địa ngục” của nhau.

-Trong một quốc gia mà khác biệt chính kiến không thể hòa hợp, các đảng phái tranh giành quyền lực, triệt hạ nhau. Lúc đó, lưỡng đảng sẽ chia đôi đất nước, tam đảng sẽ chẻ ba đất nước và đa đảng, đất nước sẽ nát như tương. Người dân đứng vào phe này phe kia sẽ coi nhau như kẻ thù, với những cuộc xuống đường đốt phá, hôi của, hăm dọa treo cổ, hành hình và tung tin bịa đặt để bôi bẩn lẫn nhau. Khi đó đất nước biến thành bãi chiến trường, một cuộc nội chiến “Nồi da xáo thịt” chẳng khác nào địa ngục.

-Trong một thế giới mà “cá lớn nuốt cá bé”, các quốc gia xung đột quyền lợi, dùng sức mạnh quân sự để độc chiếm kho tài nguyên của thế giới…lôi kéo đồng minh, dụ dỗ phe đảng theo mình…thì trái đất này sẽ biến thành bãi chiến trường.

-Sau hết, chỉ có tha nhân mới có thể làm phiền, chiếm đoạt, tranh giành, lấy đi cái của ta. Chứ thần linh ma quỷ, cây cỏ, gỗ đá không thể lấy đi bất cứ cái gì của ta. Do đó muốn sống hạnh phúc thì phải xa lánh tha nhân và bảo vệ một cuộc sống riêng tư. Mới đây một bà Mỹ trắng hết mực lo lắng cho chồng con. Một ngày kia bà bỗng la lên rằng bà không hề có một phút giây riêng tư nào để sống cho mình. Thế là bà bỏ đi ra khách sạn ở một tuần lễ để có những giây phút riêng tư, để được sống cho chính mình. Vậy thì chồng con ở đây chính là nỗi khổ của bà. Sống độc thân, không liên lụy tới ai có lẽ sướng hơn?

Tha nhân là ân nhân của ta:

Thế nhưng này bạn ơi,

-Hãy thử tưởng tượng, từ lúc chào đời cha mẹ đã lo lắng cho bạn như thế nào. Không có sự yêu thương đùm bọc, ấp ủ đó thì bạn đã trở thành đứa trẻ mồ côi, một đứa trẻ lạc loài, vô cùng bất hạnh. Mà cha mẹ là ai? Cha mẹ chính là tha nhân nhưng “tha nhân” này lại hy sinh cho bạn? Vậy thì tha nhân đâu phải địa ngục? Trong trường hợp này tha nhân chính là ân nhân, là thiên đường của ta.

-Nhìn ra ngoài xã hội, không phải cặp vợ chồng nào cũng đau khổ, cũng sống trong địa ngục. Nhiều cặp vợ chồng sống rất hạnh phúc vì họ biết yêu nhau, biết giữ gìn tình yêu, biết xây đắp cho tình yêu, biết nhường nhịn nhau, biết kính trọng nhau. Khi đó nơi họ ở chính là tổ ấm, là thiên đường. Thế nhưng vợ đối với chồng đều là “tha nhân”. Mà tha nhân ở đây lại đem lại hạnh phúc cho nhau chứ không phải là “địa ngục” của nhau.

-Bên cạnh những quốc gia mà người dân coi nhau như kẻ thù vì khác chính kiến, vì khác tôn giáo, lại có những quốc gia mà người dân coi nhau như huynh đệ. Thống kê cho biết một số quốc gia sống vô cùng hạnh phúc như: Na Uy, Thụy Điển, Hà Lan, Tân Tây Lan, Costa Rica và Phần Lan. Cuộc sống ở đây tuy không lý tưởng 100% nhưng con người không phải là địa ngục của nhau.

-Bên cạnh những siêu cường hiếp đáp những quốc gia nhỏ, chúng ta còn có Liên Hiệp Quốc và những tổ chức nhân đạo quôc tế để giúp đỡ những quốc gia nhược tiểu. Dù chưa hoàn toàn đầy đủ nhưng nó thể hiện tinh thần tha nhân biết giúp đỡ tha nhân trong tình đồng loại. Ngoài ra lại còn có Tòa Án Quốc Tế để xét xử những tội như: diệt chủng, tội phạm chiến tranh và tội ác chống nhân loại. Những tổ chức này đều là “tha nhân” của những người, những quốc gia được giúp đỡ - nhưng tha nhân biết bảo vệ tha nhân.

-Ngay trong đất nước, cũng có rất nhiều nhà hảo tâm, các tổ chức từ thiện đã đóng góp công sức, của cải của mình để giúp đỡ cho những kẻ thiếu may mắn. Những người này không phải là địa ngục của ai mà họ là niềm an ủi cho những con người bất hạnh. Cho nên chúng ta không thể nói tất cả mọi người (tha nhân) là địa ngục.

-Tất cả những tiện nghi mà chúng ta đang được hưởng đây đểu do tha nhân làm ra. Cả chiếc áo mà chúng ta đang mặc cũng do tha nhân làm ra chứ không phải lá cây hay da thú tự tay chúng ta săn được, hái được. Như vậy tha nhân rất hữu ích cho cuộc sống của chúng ta.

Tha nhân chẳng phải là địa ngục mà cũng chẳng phải là thiên đường:

            
Từ những nhận định trên chúng ta thấy tha nhân vừa đem lại hạnh phúc vừa tạo khổ đau cho nhau theo triết lý “Vạn vật tương sinh, tương khắc”. Còn theo giáo lý của nhà Phật thì tùy duyên, tùy hoàn cảnh, tùy Tâm mà “tha nhân” trở thành kẻ thù hay ân nhân của chúng ta. Hơn thế nữa, Đức Phật còn dạy rằng con người vốn có Phật tánh. Khi Phật tánh hiển lộ thì trên đời này không có ai là kẻ thù. Còn khi Phật tánh bị che khuất thì cha, mẹ, vợ con, anh em, đồng bảo, đồng đội…đều trở thành địa ngục hay kẻ thù của nhau.

Bạn ơi,

Khi bạn cho rằng điều bạn suy nghĩ là đúngquyền lợi của bạn là trên hết và cái Tôi của bạn phải được thỏa mãn…mà bạn cứ nằng nặc như thế… thì bạn không thể sống với ai trên cõi đời này. Và khi đó “Tha nhân chính là địa ngục!”

Bạn ơi,

Ngay trong cuộc sống này.

Những ai chỉ nghĩ về mình.

Và khi cái Tôi của ta quá lớn,

Thì họ đang sống trong địa ngục.

Địa ngục của tư tưởng.

Địa ngục của trí tuệ,

Địa ngục của vô minh.

Và địa ngục của lòng tham.

Còn những ai mà cái Tôi khiêm tốn,

Biết chan hòa với mọi người,

Thì họ đang sống trong một thế giới rất thực.

Rất hạnh phúc và chẳng thấy khổ đau.

Đó là quan niệm Trung Đạo của nhà Phật.

Vậy thì địa ngục ở trong ta,

Chẳng ở đâu xa.

Cuối cùng chúng ta xin cám ơn Jean Paul Sartre đã cho người đời một bài học: Chẳng cần tìm kiếm địa ngục ở đâu. Chỉ cần nhốt chung những người bảo thủ, những người cố chấp, những người cực đoan, những người cuồng tín, những người không chịu lắng nghe người khác, không biết cảm thông với người khác… vào một chỗ... thì nơi họ ở chính là một địa ngục vô cùng khủng khiếp.


Thiện Quả Đào Văn Bình

(California ngày 8 /1 /2021)

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
14/12/2016(Xem: 13928)
Bước vào thiên niên kỷ mới, trong mười năm của giai đoạn đầu tiên (2006-2016), Phật giáo đã khai dụng được nhiều cơ hội nhưng cũng phải đối diện với lắm thách thức giữa một thế giới đầy biến động. ● Xin nhận diện một số cơ hội: Xu thế mà người dân trong hai lục địa Âu và Mỹ đón nhận Phật giáo vừa như một triết lý sống nhân bản, vừa như một khoa học trị liệu hiệu quả đã bước qua khỏi giai đoạn nghiên cứu kinh viện để lan tỏa ra trong nhiều lãnh vực ứng dụng thiết thực khác của đời sống. – Hiện tượng những tổ chức Phật giáo quốc gia đơn lẽ đang nhịp nhàng gia nhập vào các mạng lưới Phật giáo quốc tế đã trở nên chặt chẻ hơn. – Những công trình nghiên cứu và khảo sát kinh điển Phật pháp càng lúc càng nhiều và càng có phẩm chất nhờ ứng dụng công nghệ thông tin khi xử lý các văn bản. – Nghệ thuật và văn học Phật giáo được giới trí thức trên thế giới khám phá và xác nhận như một dòng chủ lưu đóng góp vào những giá trị nhân văn của nhân loại – …
12/12/2016(Xem: 7593)
Thưa bà, lâu nay ít thấy bà “xuất hiện” trên mặt báo, phải chăng bà đang có dự án mới? Tạ Thị Ngọc Thảo (TTNT): Đúng, hơn nửa năm nay tôi ít “xuất hiện” trên mặt báo là vì những đề tài tôi quan tâm, nghiên cứu và viết ra đã gởi thẳng đến “địa chỉ” nơi nhận. Và tôi cũng nhận được phản hồi tích cực, vì nơi gởi và nơi nhận cùng trăn trở một mối lo “sau khi du lịch biển và đánh bắt không còn là thế mạnh thì làm sao để chuyển đổi ngành nghề cho bà con các tỉnh miền Trung”? Rồi hai bên cùng bàn cách “làm như thế nào!”. Chúng ta đều biết, có những việc nhờ báo chí đưa duyên, nhưng có những việc làm trước nói sau; cho chắc (cười).
09/12/2016(Xem: 7646)
Các thiền sư Phật giáo luôn nhắc nhở các đệ tử không được phát khởi vọng niệm ham muốn (tham), cho dù đó là “ham muốn được thành Phật”; không được phát khởi vọng niệm sân hận, cho dù đó là “sân hận người đã giết cha của mình”; không được phát khởi vọng niệm si mê (si), tin tưởng một cách mù quáng, cho dù đó là “tin tưởng vị thầy của mình”. Thamsân-si là ba chất độc gây đau khổ cho bản thân của chính mình và cho người khác. Trong cuộc sống hàng ngày, người Phật tử cũng còn phải thực tập để làm ngược trở lại những tiến trình của “tham-sân-si”. Thí dụ: Muốn tránh tánh tham lam (lấy vào), thì phải thực tập bố thí (cho ra); Muốn tránh “thù hận”, thì phải thực tập “hiểu và thương” bằng việc làm từ thiện; muốn tránh “si mê”, thì phải thực tập hơi thở chánh niệm, ý thức về lời nó
09/12/2016(Xem: 7271)
"Hoằng pháp thị gia vụ" đó là câu nằm lòng cho những trưởng tử Như Lai, khi bước chân vào đời. Mọi việc qua bốn oai nghi đều mang trọng trách: "Tác Như Lai sứ". Và khi hành động bất cứ việc gì cũng đều là việc Phật: "Hành Như Lai sự". Qua 35 năm thành hình một tổ chức Phật giáo thống nhất ba miền với các hệ phái, Phật sự từ đó cũng được đáp ứng tùy từng giai đoạn. Mỗi hệ phái, tông phong cũng được duy trì và phát triển chung với sự phát triển của Giáo Hội.
03/12/2016(Xem: 5999)
Cộng đồng Phật giáo chỉ là một nhóm thiểu số tại Cuba. Dù vậy, họ vẫn đang có những bước đi lặng lẽ thơ mộng và trang nghiêmtại đảo quốc xinh đẹp này. Và cũng kỳ lạ, Omar Perez, một nhà thơ và là một nhạc sĩ nổi tiếng ở Cuba – con trai của lãnh tụ du kích Che Guevara – đã trở thành một tu sĩ Thiền Tông.
03/12/2016(Xem: 6598)
Một năm lại sắp trôi qua với những vết tích điêu tàn, khổ nạn để lại trên khắp trái đất. Nhìn lại, chúng ta không khỏi giật mình, và chạnh lòng thương tưởng những nạn nhân từ các thảm họa của thiên nhiên, hoặc của con người gây nên. Có ai đã được gì sau chiến tranh và thiên tai? Có ai được hả hê sung sướng trên những bệnh tật, đói lạnh, xác người chết cứng, và nước mắt khổ đau của những kẻ sống còn sau một cơn hồng thủy, động đất, giông bão… hay sau một vụ oanh kích, nổ bom tự sát…?
09/11/2016(Xem: 11363)
Bài viết này [“Biểu nhất lảm Tam Tạng Kinh Điển Phật giáo” (An Overview of the Buddhist Tripataka)] nhằm cung cấp một cái nhìn duyệt qua kho tàng Kinh điển Phật giáo từ ngày Đức Phật Thích-ca Mâu-ni [khoảng 560 – 480 trước Công Nguyên (tr. CN)] còn tại thế cho đến ngày nay. Đạo Phật đã có một lịch sử trên 2.500 năm.
06/11/2016(Xem: 7279)
Lần nọ của nawm xưa, chúng tôi tham gia 1 khóa tu tại Packchong, Thái Lan. Theo quy định của bất cứ khóa tu nào, nam ở riêng và nữ ở riêng, bất kể là vợ chồng hay mẹ con. Tôi ở cùng 1 người đàn ông phương tây trong 1 căn phòng cho khoảng hơn chục Phật tử. Người đàn ông này khá ít nói, rất nhẹ nhàng, tham gia nghiêm túc các thời khóa.
05/11/2016(Xem: 9200)
Chúng ta đều biết, giáo dục là công trình quan trọng hàng đầu cho mọi nền phát triển của xã hội văn minh. Giáo dục xây dựng tính nhân văn cho một quốc gia và làm thành nhân cách sống con người cao quý, thiện lành, đẹp đẽ và hạnh phúc cho từng cá nhân trên hành tinh này. Đạo phật đã có một bề dầy 26 thế kỷ của công trình giáo dục,
05/11/2016(Xem: 8473)
Hồi còn nhỏ, còn trẻ tôi ít khi nghe đến từ ly dị, cả một cái làng Trại Mộ, cả một xóm Cỏ May (nơi tôi sinh trưởng và lớn lên) không hề nghe đến cặp vợ chồng nào ly dị. Thỉnh thoảng vợ chồng các chị gái có lục đục kình cãi thì mẹ tôi khuyên:"Vợ chồng cũng giống như chén bát trong sóng, khi đụng đến thì phải khua thôi, tụi con mỗi đứa nhịn nhau một chút thì sẽ yên cửa yên nhà". Mẹ khuyên chừng đó thôi, anh chị nghe theo và gia đình không còn xào xáo nữa.
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Most Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com
http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
[email protected]