5. Cùng học sinh tại Rajghat, 22 tháng giêng 1954

Cùng học sinh tại Rajghat, 22 tháng giêng, 1954

Người hỏi: Tại sao chúng ta sợ hãi chết?

Krishnamurti: Bạn đã đặt ra câu hỏi đó: “Tại sao chúng ta sợ hãi chết?” Bạn biết chết là gì không? Bạn trông thấy chiếc lá xanh tươi; nó đã sống suốt mùa hè, đã nhảy múa trong gió, đã thẩm thấu ánh mặt trời; những cơn mưa đã rửa sạch nó; và khi mùa đông đến, chiếc lá khô héo rồi chết đi. Con chim đang vẫy cánh là một cảnh đẹp, và cũng vậy nó tiều tụy rồi chết đi. Bạn trông thấy những thân thể con người được khiêng ra bờ sông rồi thiêu ra tro. Vậy là bạn biết chết là gì. Tại sao bạn sợ hãi nó? Bởi vì bạn đang sống như chiếc lá, như con chim, và một cơn bệnh hay chuyện gì đó xảy đến cho bạn, và bạn kết thúc. Vì vậy bạn nói, “Tôi muốn sống, tôi muốn thụ hưởng, tôi muốn sự việc được gọi là sống này tiếp tục trong tôi.” Vì vậy sợ hãi chết là sợ hãi kết thúc, phải không? Chơi cricket, tận hưởng ánh mặt trời, nhìn ngắm dòng sông ngày này sang ngày khác, mặc vào bộ quần áo cũ, đọc sách báo, gặp gỡ bạn bè đều đều – tất cả việc đó đến kết thúc. Vì vậy bạn sợ hãi chết.

Bởi vì sợ hãi chết, bởi vì biết rằng chết không tránh khỏi, chúng ta suy nghĩ phương cách vượt khỏi chết; chúng ta có vô vàn lý thuyết. Nhưng nếu chúng ta biết cách kết thúc như thế nào, không còn sợ hãi; nếu chúng ta biết cách chết đi mỗi ngày như thế nào, vậy thì không còn sợ hãi. Bạn hiểu rõ chứ? Nó hơi hơi khác suy nghĩ thông thường. Chúng ta không biết cách chết như thế nào bởi vì chúng ta luôn luôn đang thâu lượm, đang thâu lượm, đang thâu lượm. Chúng ta luôn luôn suy nghĩ dựa vào ngày mai: “Tôi là thế này, và tôi sẽ là thế kia.” Chúng ta không bao giờ hoàn tất trong một ngày; chúng ta không sống như thể chỉ có một ngày để được sống. Bạn hiểu rõ điều gì tôi đang nói chứ? Chúng ta luôn luôn đang sống trong ngày mai hay trong hôm qua. Nếu ai đó bảo với bạn rằng bạn sẽ chết vào cuối ngày, bạn sẽ làm gì? Bạn sẽ không sống trọn vẹn cho ngày đó hay sao? Chúng ta không sống phong phú trọn vẹn của một ngày. Chúng ta không tôn thờ một ngày; chúng ta luôn luôn đang suy nghĩ về chúng ta sẽ là gì ngày mai, về trận cricket chúng ta sẽ xem ngày mai, về kỳ thi chúng ta sẽ có trong sáu tháng nữa, về chúng ta sẽ thưởng thức món ăn của chúng ta như thế nào, về chúng ta sẽ mua loại quần áo gì, và vân vân, luôn luôn ngày mai hay hôm qua. Và thế là chúng ta chưa bao giờ đang sống, chúng ta thực sự luôn luôn đang chết trong hiểu biết sai lầm.