Ý NGHĨA CHÂN THẬT VỀ PHẬT GIÁO

Thích Hạnh Phú

I. PHẬT GIÁO CÓ PHẢI LÀ MỘT TÔN GIÁO KHÔNG?

Để giải đáp cho câu hỏi này, trước tiên chúng ta phải hiểu “Tôn giáo là gì?”. Định nghĩa của một Tôn giáo được hiểu là chí ít có một đấng giáo chủ tối cao và những giáo điều, tín điều. Nghĩa là người tu trước trở thành vị giáo chủ tối cao, người tu sau sẽ không thể trở thành vị giáo chủ tối cao thứ hai (như Thiên chúa chẳng hạn) và những giáo điều thường bắt buộc đệ tử của mình phải làm theo.

Còn Phật giáo được hiểu “đứcPhật chỉ là một vị thầy dẫn đường, vị thầy thuốc”, là người hướng dẫn tất cả mọi loài đạt đến sự giác ngộ giải thoát giống như Ngài. Với câu nói “Ta là Phật đã thành chúng sanh là Phật sẽ thành” như một chân lý bất di bất dịch, nghĩa là Ngài tu Tứ đế, thập nhị nhân duyên, ba mươi bảy phẩm trợ đạo, lục độ, v.v… đã thành Phật. Ngày nay nếu như chúng ta tu giống như thế thì cũng sẽ thành Phật như Ngài đã thành. Ví như người đi trước học lớp 1, lớp 2, rồi lên đại học, thạc sĩ, tiến sĩ. Chúng ta là những người đi sau học theo trình tự đó rồi cũng lên thạc sĩ, tiến sĩ, giống như người đi trước. Chính vì thế mà Phật giáo không phải là một Tôn giáo.

Tuy nhiên hiện nay, chúng ta thấy Phật giáo được xem là một Tôn giáo qua những hình thức như tụng kinh, cầu nguyện, lạy Phật, v.v… nhưng bên trong hình thức ấy Phật giáo mang những thâm ý thoát ra ngoài vẻ trần tục. Bởi việc tụng kinh, cầu nguyện là những môn học nhằm dạy con người khởi tâm Phật, tâm thiện thương người mến vật. Để ngày một hoàn thiện bản thân đạt đến chân – thiện – mỹ trong cuộc sống.

Điều đặc biệt là đức Phật không bắt buộc đệ tử của mình phải tu theo giáo lý của Ngài. Chúng ta thấy trong kinh Di Giáo, Ngài dạy các đệ tử: “Các ngươi phải cố gắng tu hành để tự giải thoát, ta chỉ là người hướng dẫn mà thôi. Trong công việc chiến thắng mọi trở lực trên đường tiến triển để đi đến đích, chỉ có các ngươi là người có công hơn cả”. Đức Phật cũng dạy thêm: “Ta như thầy thuốc hay, biết bệnh cho thuốc. Uống hay không uống, lỗi ấy không phải tại thầy thuốc. Ta như vị chỉ đường, dạy con đường phải. Nghe mà không đi, lỗi ấy không phải tại người chỉ đường”. 

Giống như Khổng Tử, vị thầy khai sáng ra nền Nho giáo. Cũng vậy, đức Bổn Sư Thích-ca Mâu-ni Phật là vị thầy khai sáng đạo Phật. Quan hệ giữa ta và đức Phật là quan hệ thầy trò. “Bổn” là gốc, là đầu tiên. “Sư” là thầy. “Bổn sư” nghĩa là vị thầy đầu tiên. Ngôi chùa giống như một trường học. Do đó, Phật giáo không phải là một Tôn giáo như nhiều người thường nghĩ.