Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. quangduc@quangduc.com* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

Văn Hóa ... Chọt !

15/09/201816:38(Xem: 3678)
Văn Hóa ... Chọt !

VĂN HÓA...CHỌT !

 

Sáng cuối tuần gọi điện thoại cho một người bạn thân gốc Huế nhưng không có tiếng trả lời. Đến lượt thứ ba mới có tiếng trả lời uể oải bên kia:


Không có ai bắt máy hết. Cả nhà ai cũng đương mắc… chọt rồi ôn ơi!

 

 Van-Hoa-chotchotchot-0000

 

Tôi hiểu ngay là cả nhà, mỗi người đều đang dán mắt và bấm bấm, quẹt quẹt vào mặt kính cái smartphone của mình.

 

Tẩn mẩn, tôi đi tìm chữ “chọt”. Lạ thiệt! Tiếng Việt có chữ “chọt” được chính thức ghi vào từ điển quy ước trong các từ ngữ kép như chạy chọt, lọt chọt, cà chọt. Nhưng tìm trong Đại Từ Điển Tiếng Việt năm 1999 do Trung tâm Ngôn ngữ và Văn hóa Việt Nam thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo phát hành thì lại không có chữ “chọt” đứng một mình. Trong lúc đó thì Việt Nam Tân Tự điển của Thanh Nghị ra đời gần 50 năm trước đó và Từ Điển Tiếng Huế của Bùi Minh Đức ra đời sau đó đều có chữ “chọt” đứng riêng với định nghĩa là “thọc” hay “nói chọc tức” ở mức độ nhẹ nhàng. Phương ngữ Huế dùng tiếng “chọt” cũng tương tự như thế. Trường hợp như “chọt ngón tay vô nước lèo để nếm”. Hoặc “nói chọt tức mình….

 

Từ khi có các thiết bị điện tử nhấn nút ra đời thì tiếng “chọt” có thêm một vị trí gợi hình khác nữa. Xuất phát từ độ nhạy của các nút điều khiển máy điện tử càng ngày càng tinh xảo và nhanh nên chỉ cần chạm nhẹ ngón tay vào là điều khiển được. Nhưng từ khi có cái điện thoại thông minh (smartphone) ra đời, tất cả đều điều khiển bằng cái chạm nhẹ ngón tay trên mặt kính thì sẽ có ngay hiệu ứng điều khiển.   

 

​Trong khi tiếng Anh giàu có hơn mình nên trong thao tác hướng dẫn dùng smartphone thì “chọt” có tới 3 động tác: Tap (gõ nhẹ), swipe (quẹt) và pinch (bấm). Nhưng trong tiếng Việt thì các từ ngữ dùng để chỉ đối tượng dùng smartphone chưa có một từ nào sáng giá và nổi trội được toàn thể cộng đồng nói tiếng Việt trong cũng như ngoài nước lấy làm tiêu chuẩn ngôn ngữ cả. Nào là: Bấm, quẹt, nhấn, chạm, sờ… chẳng có chữ nào vừa gợi hình, vừa sống động, vừa bình dân, vừa gọn gàng dễ hiểu bằng… chọt. Chọt là đưa đầu ngón tay chạm nhẹ vào và rút lui tức khắc để… chọt tiếp cái khác.

 

Smartphone đang biến thành một hiện tượng gây nghiện nhanh chóng nhất trong lịch sử nhân loại trên toàn thế giới xưa nay. Ngày nay đi bất cứ nơi đâu, hình ảnh “một người, một phôn, một thế giới” không còn xa lạ với bất cứ ngõ ngách nào trên hành tinh nầy. Tỷ số người Việt Nam dùng điện thoại thông minh (smartphone) cao nhất Đông Dương, hơn cả Thái Lan và Ấn Độ.

 

Van-Hoa-chotchotchot-0001

 

 

 

​Thế giới đã đặt định một nền “Văn Hóa” riêng cho giới dùng smartphone đó là Văn Hóa Smartphone hay Văn Hóa Điện Thoại Thông Minh (Smartphone Culture hay Always-On Smartphone Culture) mà kẻ viết những dòng nầy mạo muội dịch ra là “Văn Hóa… Chọt”.

 

Văn Hoá Chọt đã thay đổi bộ mặt thế giới. Những con người cách xa nhau đầu trời cuối đất nhưng bất cứ giờ nào cũng có thể gọi nhau và thấy mặt nhau cùng hình ảnh sinh hoạt đang diễn ra tức khắc. Con người không còn cô đơn nhưng cũng bị mất dần đi sự riêng tư lắng đọng riêng một phương trời.

 

Nó mở ra một thách thức mới cho giới trẻ mà hậu quả nghiêm trọng không biết đi về đâu trong vòng năm ba mươi năm trở lại.

 

Thực trạng thời hiện tại là cả nhân loại đang ghiền smartphone. Nó là người thân thiết đến mức 50 phần trăm người Mỹ không thể sống thiếu nó và 70 phần trăm đều thú nhận công việc đầu tiên trong ngày vừa mở mắt thức dậy là vớ ngay cái phone lúc nào cũng ấp ủ bên mình. Trẻ con đang sống trên đất Mỹ hơn 90% mê game và những trò chơi giải trí trên smartphone. Trừ những giờ bắt buộc trong lớp, ngoài ra khi về nhà hay đi đâu đó thì mắt dán vào phone và cố tình tách rời tất cả để sinh hoạt riêng với cái phone trên tay. Nếu buộc phải làm điều gì cần phải làm như làm bài tập ở nhà, giúp việc lặt vặt trong gia đình, sinh hoạt xã hội không từ chối được thì các cháu sẽ làm rất nhanh cho xong để được trở lại với cái phone. Giới cha mẹ, phụ huynh đang bất lực vì đây là một phong trào tập thể và toàn diện của xã hội ngày nay…

 

Ngay cả trong gia đình, hiện tượng cả nhà đông đảo năm, mười người; thế mà mỗi người tìm một góc để dán mắt vào cái phone của mình mà... chọt là chuyện rất thường, hầu như ở đâu và lúc nào cũng gặp. Hãy làm quen với những hình ảnh bất thường đó. Lấy vô thường làm thường là đang tu hành đắc đạo đó bạn ạ.

 

​Hôm nay, ngày 12 tháng 9 năm 2018 là ngày “trọng đại” của nước Mỹ và nhiều nơi trên thế giới. Việc gì quan trọng quá đang xảy ra vậy? Thưa, hôm nay là ngày ra mắt sản phẩm smartphone với các mẩu mã Iphone tân kỳ nhất của hãng Apple. Báo chí đã chuẩn bị bàn ra tán vào về những mẫu Iphone nầy hàng tháng trước ngày hôm nay. Tưởng như vớ vẩn thật; nhưng đấy lại là sự thật đang diễn ra trước mắt. Năm nay, hãng Apple là công ty tư nhân đầu tiên trong lịch sử kinh tế và thương mãi của Hoa Kỳ đạt tới số vốn 1000 tỷ đô la (trillion). Giá một IPhone mới nhất và loại đắt nhất tại Mỹ được thông báo trong ngày hôm nay là: 1.299 USD + thuế 8% .

 

Dù với tinh thần bảo thủ hay cấp tiến, chúng ta khó mà phủ nhận được vai trò “cây đàn muôn điệu” của smartphone. Nó là người thầy, người bạn, người cộng sự, người đầy tớ trung thành, toàn hảo và đáp ứng nhanh chóng nhất tất cả những yêu cầu về nhiều mặt của bạn. Nó là thư viện, là phim trường, là sân khấu đại nhạc hội, là phòng chơi game, là trung tâm đánh cờ, đánh bạc, là tiệm chụp hình, máy quay phim, là người đưa thư, là trạm nhắn tin, là điện thoại truyền hình, là tờ báo, nhà xuất bản riêng, là thư ký đánh máy, là đèn pin, đồng hồ, máy báo thức, bản đồ định vị, là kho mua sắm, là thế giới khắp năm châu… và hàng bao nhiêu dịch vụ khác. Chỉ với một Iphone của hãng Apple, bạn nắm sẵn trong tay 400.000 APPS ứng dụng cho muôn vàn dịch vụ cần thiết… Đó là điều lý giải tại sao smartphone không là nhan sắc, là hương, là vị… thế mà vẫn làm cho hai phần ba dân số thế giới đủ mọi thành phần và hoàn cảnh xuất thân mê tơi như điếu đổ!

 

Van-Hoa-chotchotchot-0002

 Van-Hoa-chotchotchot-0003

Tâm lý đẳng cấp smartphone (Smartphone Psychology) cũng là một hiện tượng xã hội tương đối mới mẻ trong ngành tâm lý học ứng dụng mới ra đời không lâu. Thế giới có nhiều hãng chế tạo smartphone, nhưng chỉ có khoảng 10 công ty là nổi tiếng nhất. Trong đó, đứng đầu về số lượng sản xuất là Samsung và đứng đầu về kỹ thuật tinh xảo cùng phẩm chất diệu dụng là hãng Apple với sản phẩm Iphone. Bởi vậy, có một thứ tâm lý đẳng cấp trong việc sở hữu Iphone. Tôi có một người anh em bạn thân đã 80 tuổi. Nhưng anh phải mua cho được cái Iphone loại mới và đắt tiền nhất. Tôi hỏi anh sao già rồi mà còn đèo bòng “đồ xịn” làm chi cho thêm phiền não. Anh vuốt râu cười ha hả, trả lời tỉnh bơ: “Vì ta sẽ hết đi chơi mà đi thật… về với một thế giới nào đó nay mai nên hôm nay ta muốn có được cái cảm giác rất xốc nổi và trẻ con của một ông già tám chục là có đôi phút sống ngang hàng với tỷ phú Bill Gates và Nữ Hoàng Elizabeth… xem thử nó ra sao!” Tôi hơi ngớ ra nhìn anh bạn già. Anh lại cười ngặt nghẽo trả lời: “Có chi mô mà ngạc nhiên. Cái smartphone của hai nhân vật đó dùng cũng chỉ là thứ Iphone đời mới ‘tóp’này thôi, không có loại phone nào ‘đẳng cấp’ hơn nữa!”

 

Thì ra là thế. Tôi biết nói gì khi phá vỡ một định kiến còn khó hơn là phá vỡ một nguyên tử, nên nói cà rỡn: “Tui chẳng cần Ai phone, Anh phone, Chị phone… chi cả mà vẫn có cái ngang hàng với hai nhân vật đó…” Đến lượt anh bạn trố mắt ngạc nhiên dò hỏi thì tôi… giải mã, rằng “Tui cũng đang thở cùng một không khí địa cầu và đang sống trên cùng hành tinh nầy như họ nên cũng ngang hàng với họ theo tinh thần anh nói mà có cần phone phiếc gì đâu!”

 

​Và, rốt nhưng chưa ráo là: một ứng dụng của smartphone tuy ai cũng biết nhưng ít dùng cái “app. rất hấp dẫn” này. Đó là đọc viết (dictation). Thay vì… chọt để viết bằng ngón tay thì bạn hãy viết bằng cách đọc ngay vào phone. Này nhé, bạn chỉ việc... chọt vào 

Note để mở chương trình ra. Nhưng trước đó nhớ vào “setting” để thêm cho bàn phím Keyboard phần Tiếng Việt sau tiếng Anh. Thế rồi, bạn đọc những gì mà mình muốn viết. Bạn đọc chữ nào, chương trình viết của smartphone sẽ ghi ra chữ ngay trên màn ảnh. Xong một bài viết, nếu muốn cho hoàn chỉnh để gởi đi các trang mạng và báo chí, bạn copy vào email và đưa lên computer hay sửa ngay trên phone các lỗi chính tả và chữ đánh sai. Thế là xong. Những dòng tôi đang viết nơi đây là văn đọc nên có thể chạy với tốc độ rất nhanh. Có lần khi “chat” trên phone, đứa cháu la làng: “Chú ơi!  Con nổi tiếng đánh text trên phone đã nhanh rồi mà sao chú đánh nhanh thế; còn nhanh gấp mấy lần con nữa!” Tôi cười thầm trong bụng: “Con ơi, con có biết là chú đang đọc đây không...” Và giữ bí mật quân sự một mình cho đứa cháu phục lăn chơi!

 

Bạn có thấy Văn Hóa… Chọt vui không? Vui thì xin mỉm cười với đoạn văn đọc “phiếm bàn” nầy bạn nhé.

 

Sacramento, ngày Apple 12-9-2018

Trần Kiêm Đoàn

 


  Van-Hoa-chotchotchot-0000


NỐI KẾT TÌNH THƯƠNG


Kính bạch Thầy, Sáng nay, con đọc bài : Văn Hoá...Chọt ! của bác Trần Kiêm Đoàn hay quá. Bài bác viết vui và thâm ý . Có câu bác viết mà con vô cùng tâm đắc : Lấy vô thường làm thường là đang tu hành đắc đạo đó bạn ạ. Kính cảm ơn sự chia sẻ của bác Đoàn.


Nối kết tình thương chọt với nhau

Bốn bể năm châu gõ nhẹ vào
Trao đổi hương tình NHÂN rộng mở
QUẢ liền tự đến đẹp biết bao
Iphone phương tiện thường nhớ nghĩ
Kết nối cùng nhau một tiếng chào
Sáng nay thức dậy thiền chọt gõ
Đêm về sáng đẹp cả vì sao.

      Dallas Texas, 15-9-2018
           Tánh Thiện

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
16/09/2017(Xem: 5230)
Phật giáo bao đời nay tồn tại và phát triển , vẫn luôn đúng theo chánh pháp Từ Bi-Hòa Bình và Bình đẳng với tất cả. Một cá nhân tiêu cực hay một sự kiện sai trái dù xảy ra ở nơi đâu, quốc độ nào , sai và trái ra sao nếu có có liên quan đến hai từ " Phật Giáo" đều làm chạnh lòng những người con Phật chân chính. Điều quan trọng nhất ở mỗi người con Phật chúng ta là vẫn mong muốn một sự việc dẫu đúng hay sai xảy ra, phải được gọi đúng tên, đúng chỗ vì thanh danh Phật giáo còn rất lớn, rất rộng và tất nhiên rất đẹp giữa cuộc sống này. Nhìn lại lịch sử hơn ngàn năm , Phật giáo luôn là nạn nhân của chiến tranh, thù hận và đố kỵ do chính bản chất Từ Bi và Hòa Bình của nền tảng chân lý Phật đà muôn thưở. Vậy không có lý do gì Phật giáo là chủ nhân gây chiến, gây bất ổn xã hội ? Chúng ta muốn mọi sự việc phải được gọi đúng tên của nó.
11/09/2017(Xem: 6790)
Theo nội dung vụ án, tháng 12/2005, ông Bửu và ông Xua mang tác phẩm “Việt Nam thi sử hùng ca” đến nhà xuất bản Văn Nghệ TPHCM để xin phép xuất bản. Nhưng sau đó ông Bửu và Xua nhờ ông Trần Trí Trung mang bản thảo tập thơ này đến xin giấy phép tại nhà xuất bản Tổng Hợp TPHCM. Một thời gian sau, nguyên đơn phát hiện tập thơ “Việt Nam thi sử hùng ca” đã được xuất bản và phát hành. Tuy nhiên, tác phẩm này lại ghi tên tác giả là Trần Trí Trung.
24/08/2017(Xem: 4989)
Cách đây 3 tuần, Tòa án Nhân dân huyện Thạch Thất (Hà Nội) đã tuyên phạt 9 tháng tù giam đối với bị cáo Cấn Ngọc Giang, người đã dùng chiếc cốc thủy tinh đập vào đầu bác sĩ L.Q.D. của Bệnh viện Đa khoa huyện Thạch Thất, khiến anh ngất tại chỗ, đầu có 2 vết thương, phải khâu 7 mũi và phải theo dõi chấn thương sọ não.
13/08/2017(Xem: 5577)
Chúng ta đang sống trong thời đại internet, thông tin được trao đổi vô cùng nhanh chóng nhờ sự hỗ trợ của kỹ thuật số và công nghệ thông tin. Trong những công cụ đáp ứng nhu cầu của nhân loại hiện nay có các mạng xã hội, mà Facebook là một mạng xã hội chiếm vị trí hàng đầu thế giới. Riêng tại Việt Nam, theo thống kê năm 2015, hơn 1/3 dân số sở hữu tài khoản Facebook. Vậy Facebook có công năng gì mà tạo sức mạnh lôi cuốn nhiều người như vậy và riêng đối với Tăng Nitrẻ, Facebook mang đến những lợi ích gì đến mức độ phải nghiện Facebook hay không.
13/08/2017(Xem: 4425)
Chúng ta đang sống trong một thế giới toàn cầu hóa, một thế giới ngày càng “phẳng hơn” và mọi sự trao đổi thông tin trở nên nhanh hơn với sự hỗ trợ của kỹ thuật số, khoa học và công nghệ thông tin. Trong số những công cụ phục vụ, đáp ứng nhu cầu vô tận của nhân loại, các mạng xã hội là những công cụ vô cùngtiện ích. Facebook, một mạng xã hội tuy ra đời muộn hơn một số ứng dụng khác như: Myspace, Yahoo!Blog,… nhưng nó đã lấn át các đối thủ, nhanh chóng trở thành một mạng xã hội khổng lồ, chiếm vị trí số một thế giới, thu hút hàng tỷ người tham gia (cán mốc 1 tỷ người vào năm 2012). Nếu Facebook được chấp nhận sử dụng tại Trung Quốc, hẳn số người sử dụng Facebook sẽ không chỉ dừng lại ở con số này!
02/08/2017(Xem: 7608)
Từ một cô gái Việt Nam vô danh, chị đã trở thành nhân vật chính của các buổi tọa đàm ở Hà Nội, các chương trình “Chuyện lạ Việt Nam” trên Đài Truyền hình Việt Nam; là đối tượng nghiên cứu khoa học được các tổ chức quốc tế và Đài Truyền hình Hàn Quốc, Nhật Bản, Đức… mời ra nước ngoài khảo nghiệm, được truyền hình trực tiếp về khả năng đặc biệt của “Người ba mắt”… Trở thành hiện tượng “không muốn tin cũng phải tin”
01/08/2017(Xem: 3973)
Nước ta từ khi theo chính sách đổi mới (1986) đến nay đã đạt rất nhiều thành tích đáng kể về cả kinh tế lẫn vị thế chính trị trong khu vực Đông Nam Á và trên trương quốc tế. Trong xu thế làm ăn mới nầy, chúng ta đã say sưa theo đuổi chiến lược phát triển kinh tế hầu như duy nhất nhắm làm tăng Tổng Sản Lượng Nội Địa (GDP) (Gross Domestic Product) hay còn gọi là Tổng Thu Nhập Nội Địa (GDI) (Gross Domestic Income). Điều nầy hẵn là không sai vì hầu như mọi nhà kinh tế, nhà chiến lược phát triển quốc gia đều cỗ vũ và lấy GDP làm tiêu chuẩn để đánh giá sự thịnh vượng của một đất nước. Nhưng thật ra là chưa đủ, chưa hoàn toàn đúng hay chưa tối ưu với những nước từ chỗ nghèo nàn, lạc hậu, bị tàn phá vì chiến tranh như nước ta tìm cách vươn lên trong thế giới mà đã có sẵn những nước đã bắt đầu phát triển từ khoảng 300 năm trước với những ưu thế như : chiếm tài nguyên của những xứ thuộc địa hay mua rẽ của những nước lạc hậu làm nguyên liệu sản xuất, và những nước thuộc địa hay lạc hậ
17/06/2017(Xem: 4678)
Đại Thiên là nhân vật xuất hiện sau Phật nhập Niết Bàn 100 năm, hay sau Phật 200 năm? một nhân vật gây sóng gió không những trong Tăng đoàn thời bấy giờ, còn để lại hậu quả lâu dài mà các học giả, các nhà nghiên cứu không ngớt tranh luận. Có những nhà nghiên cứu sử xem ông ta là thủy tổ của Đại chúng bộ, thậm chì là Đại thừa. Điều này không đúng, vì theo quan điểm của Kimura Taiken thì dựa vào văn hóa của Ấn Độ và những tác phẩm trước và sau công nguyên, tư tưởng Đại thừa chưa được hình thành. Trong khi đó lịch sử phiên dịch kinh tạng của Trung Quốc ghi nhận đến thế kỷ thứ II sau Tây Lịch kinh điển Đại thừa mới bắt đầu được phiên dịch. Cho nên học giả Kimura Taiken cho rằng nếu nhận định Phật giáo Đại thừa hình thành từ trước kỷ nguyên Tây lịch thì không phù hợp. Trong khi đó nhà nghiên cứu Lữ Trừng lại cho rằng Đại thừa Phật giáo hình thành vào giữa thế kỷ thứ I đến thế kỷ thứ IV Công nguyên. Ta thấy hai nhà nghiên cứu này, đều
01/06/2017(Xem: 15060)
Trong cuộc sống, việc bất bình thường không phải ít; có khi bị thần kinh, có khi bị ảo giác, hay hoang tưởng, có khi bị chấn thương đưa đến bất thường, có lúc tu tập không có Minh sư hướng dẫn, hành giả không đọc kỹ kinh Lăng Nghiêm… Cũng có khi sở đắc một khía cạnh nào đó rồi cứ ngỡ là toàn giác.
31/05/2017(Xem: 5770)
Nếu những ai yêu thích thể loại nghệ thuật dân tộc Hát Bội thì hẳn biết có bốn thể loại được chia ra theo các cụm chủ đề; đó là Tuồng Đồ, Tuồng Pho, Tuồng Truyện và Tuồng hài dân gian. Ngoài Tuồng Hài Dân Gian còn lại ba thể lọai trên ai cũng đều biết tích truyện lẫn kết cuộc vở diễn, thậm chí biết luôn từng tính cách nhân vật khi họ vửa xuất hiện bên phải cánh gà sân khấu qua gương mặt hóa trang và bộ y phục đang mặc trên người. Ấy vậy mà vẫn làm say đắm biết bao nhiêu khán giả nhiều thế hệ qua chưa hề biết nhàm chán. Bộ môn nghệ thuật Hát Bội là viên ngọc quý của dân tộc bởi nó đã đi trước mọi thời đại do tính chất đặc thù mà phương Tây gọi là "Sân Khấu Ước Lệ", một sân khấu chọn cái tiêu biểu để nói cái bao quát, vượt ra xa mấy chục mét vuông của sàn diễn.
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Senior Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com ; http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
quangduc@quangduc.com , tvquangduc@bigpond.com
KHÁCH VIẾNG THĂM
110,220,567