Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. [email protected]* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

Nhất chi mai - Chất người muôn thuở

08/01/201214:25(Xem: 7697)
Nhất chi mai - Chất người muôn thuở

NHẤT CHI MAI - CHẤT NGƯỜI MUÔN THUỞ

Người,cũng là muôn loài trong cái thế giới ta bà, vẫn mang tứ khổ của cuộc đời, vẫnphải chịu bao cảnh trầm luân, vẫn phải nỗ lực tu tập để thoát khỏi luân hồi.Tôi cũng thế. Có lúc tôi chịu đớn đau, chịu bao phiền não. Tôi nào thoát đượcchốn trần gian đầy khổ ải.

Đôikhi, vì cớ này cớ nọ, tôi tìm đọc những vần thơ Thiền. Và tôi bắt gặp bài kệ Cáo tật thị chúng(Có bệnh bảo mọingười) của Thiền Sư Mãn Giác (1052 – 1096):

Xuân khứ bách hoa lạc,canh_mai_vang

Xuân đáo bách hoakhai.

Sự trục nhãn tiềnquá,

Lão tòng đầu thượnglai.

Mạc vị xuân tàn hoalạc tận,

Đình tiền tạc dạnhất chi mai.

Xuân ruỗi, trăm hoarụng,

Xuân tới, trăm hoacười.

Trước mắt, việc đimãi,

Trên đầu, già đếnrồi.

Đừng tưởng xuân tànhoa rụng hết,

Đêm qua, sân trước,một cành mai.

(Ngô Tất Tố dịch)

Thơ Văn Lý – Trần, tập 1, Nxb Khoa họcXã hội, Hà Nội – 1977

Thiềnsư nhìn sự vật trôi, với tâm định, định đến vô cùng, hòa nhập với chân như, nêntâm Ông rung lên tiếng thơ lòng thiền. Trước tự nhiên, tâm tự nhiên theo. Ôngan nhiên theo vòng sinh hóa vũ trụ:

Xuân khứ bách hoalạc,

Xuân đáo bách hoakhai.

Tựnhiên là vậy. Xuân khứrồi xuân đáo, hoa lạcrồi hoa khai. Cóphải đó là quy luật sinh hóa? Có phải đó là quy luật thời gian?

Nóivề mùa xuân là để nói đến tứ mùa. Thời gian cứ trôi, kiếp làm người cũng nhưmuôn loài phải mang chuyện sinh tử, phải chứng kiến những sự đời trôi qua trướcmắt: Sự trục nhãn tiền quá. Sự đờitrôi theo thời gian, mà thời gian lại trôi theo tâm, bởi tâm là con mắt huệ - mắtthiền. Đời trôi mà tâm định là cớ làm sao?

Nhưng,làm người cũng có thể tâm định kia mà!

Tâmđịnh, nhưng thời gian vẫn cứ trôi. Và thế là cái lão vẫn cứ đến với con người.

Đólà sự nghiệt ngã của tự nhiên dành cho con người. Cái già từ từ đến trên đầu: Lão tòng đầu thượng lai. Đọc câu thơ,tôi bỗng nhận ra một điều: trên đầu tôi tóc đã hóa trắng. Tôi đang đến già. Giàvì biết, vì khổ não, phiền trược. Tôi già theo thời gian...

Thờigian của vũ trụ, của ánh sáng thì vô cùng. Thời gian của đời người thì có hạn. Tôinghe có ai đó nói bên tai tôi là, chỉ có vượt cái có hạn đế đến cái vô cùng mớicó thể vượt qua vòng luân hồi của tử sinh - sinh tử.

Vàtrong tôi như thấy giờ phút sắp viên tịch, chất thiền của Mãn Giác Thiền sư tỏasáng bên các đệ tử:

Mạc vị xuân tàn hoalạc tận,

Đình tiền tạc dạnhất chi mai.

Dẫuhoa tàn khi xuân hết. Nhưng sức sống của thiên nhiên vẫn mãnh liệt. Trong cáitàn của hoa xuân lại ẩn hiện mầm sống của đất trời qua hình ảnh nhất chi mai. Thiền sư không nói hoa nởtrước sân, nhưng tâm cảm một cành mai đang hấp thụ, chắt lọc tinh túy của đấttrời để tồn tại trên cõi đời này. Cùng sự đồng cảm với Mãn Giác, Thiền sư ChânKhông (1046 – 1100) nói về Diệu Đạo: Xuânlai xuân khứ nghi xuân tận. Hoa lạc hoa khai chỉ thị xuân(Tạm dịch: Xuânđến xuân đi tưởng xuân hết. Hoa tàn hoa nở vẫn hoàn xuân).

Tấtcả cũng chỉ là sự sinh hóa của vũ trụ, sự tuần hoàn của Đại Ngã. Cảm nhận sựtuần hoàn ấy, hồn thơ của Mãn Giác đã định trước đổi thay, trước luân hồi củavạn vật. Không còn tứ khổ khi Nhà thơ Thiền mang bệnh lại nói nhất chi mai. Bởi vì Thiền sư đã annhiên cái lẽ thường tình sinh tử: Sinhlão bệnh tử- Tự cổ thường nhiên(Diệu Nhân, 1041 – 1113).

Cảbài kệ đầy chất thơ, từng câu từ đầu đến cuối đều có ý niệm thời gian. Tác giảdùng thời gian như là qui luật mà con người phải nhận lấy để làm Người, đểkhẳng định sự tồn tại của chất Người -nhất chi mai. Quả thật, ở Thiền sư, thời gian tịnh đến độ như không có gìđể nói, như bản ngã người hòa với Đại Ngã Tự nhiên, như chân như của người, củaPhật.

ĐọcCáo tật thị chúngcủa Mãn Giác Thiềnsư trong thời buổi này, tôi vẫn thấy nhấtchi maitheo thời gian hấp thụ tinh khí thần của Nhật - Nguyệt - Tinh ĐạiNgã để thành Người.

MừngXuân Nhâm Thìn – 2012

PhanTrang Hy

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
29/01/2014(Xem: 6075)
Thay vì thả cá, chim, có thể ưu tiên phóng sinh rùa, ba ba. Đây là những động vật sống dai, lại có thể khắc chữ "phóng sinh" lên mai con vật để người sau bắt được tiếp tục cho nó được sống. Xét về nghĩa, phóng sinh chính là "giải phóng sinh mệnh về với tự nhiên", trong đó con người là chủ thể của tự nhiên, có thể sát sinh, nên cũng có thể phóng sinh. Nhưng phóng sinh phải có những cách làm tích cực, để cứu tính mệnh của những sinh vật đang bị bắt, đợi giết... Vậy thực tế cần làm gì?
29/01/2014(Xem: 5742)
Mỗi dịp xuân về, chúng ta đều đón Tết vào đầu năm mới âm lịch. Không khí Tết thực sự bắt đầu vào rằm tháng chạp. Ai trồng hoa bích đào (miền Bắc) và mai (miền Nam) đều biết ngày này, ngày mà người ta phải bứt bỏ lá để cho hoa trổ bông đúng ngày mồng một Tết. Không phải ai cũng làm công việc này vì tính chuyên nghiệp trồng hoa cảnh rất cao, tuy nhiên, chơi hoa đào, hoa mai ngày Tết là một truyền thống, và để hoa nở đúng ngày mồng 1 Tết thì duy nhất có ở Việt Nam.
29/01/2014(Xem: 9308)
mam ngu qua Miền Bắc thường bày 5 loại quả có 5 màu sắc khác nhau theo Ngũ hành. Ở miền Nam, các loại quả trong mâm khi ghép lại trở thành những cái tên ý nghĩa, cầu mong sự thịnh vượng. Mâm ngũ quả đặt trên bàn thờ tổ tiên dịp Tết theo 5 sắc màu tượng trưng cho mong ước được ngũ phúc: giàu có, sang trọng, sống lâu, khỏe mạnh, bình yên. Theo thuyết ngũ hành: Kim màu trắng, Mộc màu xanh, Thủy màu đen, Hỏa màu đỏ, Thổ màu vàng. Mâm ngũ quả thường theo 5 sắc màu đó để phối trí.
29/01/2014(Xem: 5935)
Đón năm mới, ai cũng mong muốn mọi việc đều mới. Mới ở đây mang ý nghĩa may mắn, bình an, khá giả hơn những gì đã xảy ra trong năm cũ.
29/01/2014(Xem: 7431)
Trong nhân gian, người đời coi ngày mồng một Tết là ngày quan trọng của đầu năm, còn nhà Phật xem đây là ngày đánh dấu sự có mặt của một vị Phật đương lai, đó là Bồ tát Di Lặc, nên mừng xuân năm mới chính là mừng Xuân Di Lặc.
29/01/2014(Xem: 6454)
Đi cho hết cõi Ta Bà, sống cho trọn kiếp nhân sinh, cuối cùng chúng ta quay đầu về cố quận, điểm không cùng của sanh tử, lằn ranh vô tận của vô minh, khởi đầu và chung cuộc. Một sự đối diện gay go, thách đố giữa hai bờ mê ngộ, trên từng đỉnh cao ngút ngàn của gian truân vất vả, với vô thường cận k
28/01/2014(Xem: 8134)
Đàn ngựa dũng mãnh chạy đua cùng thời gian, hàng dừa, ruộng lúa và hàng nghìn loại hoa đã tụ hội về đường hoa Nguyễn Huệ để sẵn sàng đón du khách thưởng lãm vào 19h ngày 28 tháng Chạp.
28/01/2014(Xem: 6322)
Trên những đoạn đường đi qua, biết bao thăng trầm nghiệt ngã, vì đua chen danh-lợi, chức quyền, vì đảo điên hơn thua địa vị, cuộc sống con người trở nên nặng nề mệt mỏi. Không ai trong chúng ta không mong ước có được những phút giây bình lặng, những tháng ngày yên ả, để lắng nghe làn gió thoảng của đất trời, tiếng nước chảy rì rào từ nguồn suối mát tâm linh thực sự.
28/01/2014(Xem: 6857)
Mỗi mùa Xuân đến, mọi người đều in thiệp chúc Tết nhau. Trong nhà chùa nói chung, nhất là Phật giáo Bắc tông, hầu hết đều chúc nhau một mùa Xuân Di-lặc. Như vậy đức Phật Di-lặc có liên hệ gì đến mùa Xuân, mà chúng ta cầu chúc nhau như thế. Có nhiều người cho rằng ngày mồng một Tết là ngày vía đản sanh của đức Di-lặc. Tôi chưa biết đó là ngày đản sanh của Hóa thân nào, vào thời đại nào.
27/01/2014(Xem: 10082)
Hoa vàng, Sen nở Tịnh Độ là đây Nụ cười tươi mở Di Lặc cười hay.
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Most Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com
http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
[email protected]