Hòa thượng Thích Ngộ Tịnh thế danh là Lê Thâu, sinh năm Bính Tuất - 1946 (giấy tờ ghi là 1950), tại làng Trà Trì, xã Hải Xuân, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. Ngài sinh ra và lớn lên tại "quê hương của tu sĩ", tức trong làng nhà nào cũng có người xuất gia. Thân phụ là cụ ông Lê Đức Sứ, thân mẫu là cụ bà Nguyễn Thị Thạnh. Hòa thượng là người con thứ 3 trong gia đình có 5 anh em.
Thời kỳ mới xuất gia
Vốn sẵn có túc duyên với Phật pháp, năm 1957, dưới sự dìu dắt của chư vị minh sư Thanh Trúc và Chánh Lạc, Hòa thượng đã xuất gia, làm đệ tử Hòa thượng Thích Viên Nhơn, có pháp danh là Quảng Chơn. "Chú điệu Thâu" theo hầu Thầy bổn sư đi khắp các trú xứ để hoằng pháp như chùa Phước Huệ - Bảo Lộc, Phương Bối Am - Đà Lạt, v.v.
Năm 1960, "chú Thâu" (cái tên gắn liền với Hòa thượng suốt gần 20 năm đầu xuất gia, được chư Tăng, Phật tử lúc ấy thường gọi) về tại chùa Chi Hội Phật Giáo Ninh Hòa, vừa tu tập vừa theo học trường tiểu học Pháp Việt; sau đó từ 1963 - 1970, học trung học Trần Bình Trọng. Tư chất "nhà giáo" được un đúc từ nhỏ trong quá trình thị giả sư phụ, trong khoảng thời gian mới học Trung học đệ nhị, đệ tam, chú Sa di Quảng Chơn đã mở những lớp dạy thêm các môn Việt Văn, Anh Văn tại chùa Chi Hội (nay là chùa Đức Hòa).
Trường Trung Học Bồ Đề Ninh Hòa được thành lập từ năm 1958, dưới sự sáng lập và điều hành của quý thầy Ngộ Giác, Tịnh Mãn, Viên Nhơn, .v.v. Trong thời gian thầy Tịnh Minh làm hiệu trưởng, Hòa thượng đã tham gia giảng dạy cả 2 chi nhánh Bồ đề Ninh Hòa và Bồ đề Dục Mỹ, từ đầu thập niên 1970 cho đến lúc hệ thống tư thục Bồ Đề giải thể năm 1975 .
Thời kỳ hành đạo
Năm 1973, ngài được đăng đàn thọ Cụ túc giới tại Đại Giới đàn Phước Huệ, do HT. Thích Trí Thủ chánh chủ đàn, tổ chức tại Phật học viện Hải Đức - Nha Trang. Giới đàn này cung thỉnh Hòa thượng Thích Phúc Hộ làm đàn đầu truyền giới. Hòa thượng được ban pháp tự Ngộ Tịnh, hiệu Minh Hạnh. Kể từ đây, Hòa thượng chính thức dự nhập hàng Chúng Trung Tôn, cất bước lên đường thay Thế Tôn hoằng truyền đạo giải thoát.
Cuối năm 1974, cùng sư huynh là HT. Thích Ngộ Tánh thừa tiếp huấn dụ của tôn sư, hai huynh đệ xây dựng thiền thất Viên Ngộ, tại thôn Ninh Ích, xã Ninh An, Ninh Hòa, Khánh Hòa, sau này chính là ngôi già lam, chốn tổ đình của chư Tăng thuộc tông môn Viên Ngộ. Sau năm 1975, đất nước chuyển mình, Hòa thượng cùng sư huynh phát rẫy, làm ruộng, lao động tự túc kinh tế, song song việc đọc sách, nghiên tầm giáo nghĩa để làm nền tảng hoằng dương chánh pháp trong giai đoạn mới. Dù thời cuộc đổi thay, khó khăn gian khổ nhưng những trang kinh sách chẳng rời tay, ánh đèn khuya vẫn sáng một góc thư phòng bên "chùa Cốc".
Khi Ban Đại diện Phật giáo Ninh Hòa thành lập, Hòa thượng suốt một thời gian dài, luôn đảm nhiệm trách vụ hoằng pháp, vốn là bản hoài trong hạnh nguyện của mình.
Năm 1990, khi hai vị huynh đệ Thích Ngộ Tánh, Thích Ngộ Trí rời trú xứ đi trụ trì các chùa Chi Hội, Thiên Bửu, sau đó là Trường Thọ, Hòa thượng lưu xứ nhận trách nhiệm trụ trì, chăm sóc ngôi tổ đình Viên Ngộ cho đến lúc mãn duyên. Song song đó, Hòa thượng vẫn luôn tích cực đồng hành cùng huynh đệ và chư Tăng huyện nhà trong công tác thúc đẩy hoằng pháp, giáo dục, phát dương đạo giải thoát ngày thêm xán lạn trên quê hương Ninh Hòa. Hòa thượng là Giáo thọ chính, đứng lớp dạy giáo lý cho cư sĩ tại gia. Các buổi giảng thường xuyên được diễn ra, như lớp giáo lý vào các đêm thứ 2, 4, 6, thời giảng Pháp Hoa chiều chủ nhật tại chùa Chi Hội; các lớp bổ túc giáo lý cho tiểu điệu nhân mùa Kiết hạ. Các pháp thoại tu Bát quan trai mỗi nửa tháng ở Ninh Hòa và các buổi lễ sám - pháp thoại các kỳ sóc, vọng ở Dục Mỹ luôn diễn ra đều đặn. Bên cạnh đó, tổ chức Gia Đình Phật Tử cũng luôn được Hòa thượng quan tâm phát triển, tạo điều kiện sinh hoạt mạnh dần trở lại.
Tham gia công tác Phật sự cấp tỉnh, trong suốt nhiều nhiệm kỳ từ năm 2005 đến 2017, Hòa thượng luôn đảm trách chức vụ trưởng ban Văn Hóa Phật giáo tỉnh Khánh Hòa. Với cương vị đầu ngành Văn hóa Phật Giáo của tỉnh, Hòa thượng đã phối hợp cùng ban Văn Hóa Phật giáo Trung ương tổ chức thành công các sự kiện văn hóa lớn: - Tuần lễ Văn hóa Phật giáo toàn quốc tại thành phố Nha Trang, năm 2009. - Đại lễ tưởng niệm 50 Bồ tát Thích Quảng Đức vị pháp thiêu thân tại chùa Long Sơn, thành phố Nha Trang, năm 2013.
Năm 2017, khi HT. Thích Ngộ Tánh vào Nha Trang để đảm nhiệm công tác Phật sự tỉnh Khánh Hòa, Hòa thượng đảm trách chức vụ trưởng ban Trị sự GHPG thị xã Ninh Hòa, để thừa tiếp điều hành Phật sự tại địa phương.
Những công hạnh chính
"Sự sư" - thiên thứ hai trong 24 thiên Oai Nghi luôn thấm nhuần trong công hạnh xuất gia từ những ngày đầu của Hòa thượng. Thị giả hầu thầy luôn được Hòa thượng đề cao trong thời khóa mỗi ngày và trong những lời giáo huấn đệ tử sau này. Từ những năm còn làm điệu để chỏm, Hòa thượng đã được theo dấu tôn sư trên vạn nẻo đường hành cước du phương hóa đạo. Khi đun nước, lúc têm trầu, lo lắng chu toàn cho Thầy từ giấc ngủ áo quần đến sách đèn nghiên bút. Vào những năm 1971, 72, khi tôn sư lâm bệnh, Hòa thượng đã vào Quảng Hương Già Lam - Sài Gòn, hầu cận nuôi bệnh, phụng dưỡng cẩn mật trọn những năm tháng cuối đời, cho đến khi tôn sư viên tịch, hầu nhục thể về an trí tại bảo tháp uy nghiêm trên đồi Trại Thủy - Nha Trang.
Với bản tính thông tuệ, thích đọc sách và thường nghiên tầm giáo điển, Hòa thượng luôn thể hiện là hình mẫu của một nhà sư phạm, một bậc giáo thọ nghiêm khắc, giản dị, chuẩn mực, uy nghiêm. Rất nhiều thế hệ học trò cả xuất gia lẫn tại gia đều được thấm nhuần Phật pháp, thọ hưởng tinh hoa Phật học chân chánh từ sự truyền trao của ngài.
Từ những năm 2000, Hòa thượng tham gia ban Giảng huấn, giảng dạy tại trường Trung Cấp Phật Học tỉnh Khánh Hòa, các khóa III, IV, V. Song song công tác hoằng pháp và giáo dục, Hòa thượng cũng rất thiện xảo lồng ghép Phật pháp vào việc điều hành các lễ hội Phật giáo, với chủ trương "hoằng pháp trong mọi tình huống". Suốt mấy thập niên liền, Hòa thượng luôn là MC chính điều hành tất cả các buổi lễ lớn nhỏ tai huyện Ninh Hòa và một số địa phương khác. Bên cạnh đó, các buổi lễ kỳ an, kỳ siêu tại tư gia Phật tử, dưới sự quyền biến khéo léo của Hòa thượng, ngài luôn mở ra cơ hội cho gia chủ được lắng nghe nhiều hơn, và hiểu biết nhiều hơn theo hướng chánh tín Tam Bảo.
Từ năm 1993, các Đại giới đàn do Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Khánh Hòa tổ chức, với sự uyên bác Phật học và nghiêm túc uy nghi của mình, Hòa thượng luôn được giao công tác giáo thọ khảo hạch và quản giới tử. Hòa thượng luôn tâm niệm và sách tấn đàn hậu học rằng "lớn hay nhỏ đều là Phật sự, phụng sự ở đâu hay phụng sự cho ai đều có giá trị như nhau", cho nên ngài luôn hoàn thành các công tác mà Giáo hội giao phó.
Mang hành trạng của một bậc thầy tinh cần khắc kỷ, một vị giáo thọ chuẩn mực thông thái, một nhà hoằng pháp thiện xảo đa năng, Hòa thượng đã cùng hai huynh đệ giáo dưỡng và đào tạo nên nhiều thế hệ tăng tài, có thể kể như các vị: Nhuận Hải – Đạo Tâm, Nhuận Thông – Đạo Minh, Nhuận Quang – Đạo Nguyên, Nhuận Dung – Đạo Tuyên, Nhuận Đức – Đạo Thuyên, v.v. Bên cạnh đó, một số tỳ kheo trẻ là đệ tử đích truyền của Hòa thượng có đầy nhiệt huyết hoằng dương, xây dựng đạo tràng, mở mang Phật chủng khắp nơi trong và ngoài nước, như Nhuận Thiện - Tường Thanh ở Hàn quốc, Nhuận Hà - Tường Nghiêm ở Nhật Bản, v.v.
Xứng đáng bậc Upadhyaya, vị Thân giáo sư, người tạo ra sức tu hành cho đệ tử, vị trưởng lão có trí tuệ và đầy đủ đức độ, tại Đại hội đại biểu Phật giáo toàn quốc năm 2012, ngài được đức Pháp chủ Thích Phổ Tuệ tấn phong, liệt vào hàng Giáo phẩm Hòa Thượng.
Vượt thắng bệnh duyên và Viên tịch
Năm 2011, Hòa thượng mắc phải chứng bệnh ung thư vòm hầu, đã tiến hành xạ trị để triệt tiêu khối u nhỏ nằm sâu trong phần đầu. Theo báo cáo y khoa của các bác sỹ, chứng bệnh này nếu trị được thì bệnh nhân cũng chỉ sống được nhiều lắm là 6 năm. Vì ảnh hưởng của hơn 30 tia laser bắn vào phụ cận vùng não, nên thân tứ đại của Hòa thượng cũng theo đó biểu hiện tướng suy hao. Từ hình ảnh một người cường tráng khỏe mạnh biến thành một lão tăng ốm gầy, phần da và răng cũng bị biến chuyển xấu. Thể xác tuy là thế, nhưng tinh thần của Ngài lại thể hiện hoàn toàn trái ngược. Hòa thượng luôn nuôi dưỡng tinh thần lạc quan, và truyền cảm hứng cho rất nhiều người khi đến thăm viếng, vấn an sức khỏe. Như một phép mầu, tinh thần dõng mãnh vượt thắng bệnh duyên một cách lạc quan của Hòa thượng đã giúp ngài vẫn an nhiên mỗi ngày, thân tứ đại vẫn điều hòa và thong dong cùng tuế nguyệt.
Tuy nhiên, duyên phần ở cõi Ta Bà cũng đến hồi viên mãn. Ngày 31/7/2021, thân tứ đại biến chuyển, không còn được điều hòa như ý muốn, cơ quan hô hấp từ chối hỗ trợ Người kiên trì ý chí. Hai hôm sau, vào lúc 01 giờ 45 phút, ngày 02/8/2021 (tức 24 tháng 6 năm Tân Sửu), Hòa thượng đã nhẹ nhàng từ bỏ phàm thể, đóng khép lại hành trình 75 mùa xuân thu hoán chuyển, viên tròn hạnh nguyện 48 hạ lạp tinh nghiêm. Ngày viên tịch, khi tất cả con người và cỏ cây thu mình trong biệt cảnh, Hòa thượng một mình độc bộ vân du, mỉm cười đi vào trạng thái tâm hành im lặng tuyệt đối, hòa điệu cùng sự yên tĩnh đến lạnh lùng của quả địa cầu đang bị tổn thương vì đại dịch.
Kính lạy Giác linh Hòa thượng nối dòng Lâm Tế đời thứ 45, trụ trì tổ đình Viên Ngộ, tôn danh Thích Ngộ Tịnh, húy Quảng Chơn, hiệu Minh Hạnh, rải lòng hiểu thương chứng giám.
Môn đồ pháp quyền đồng phụng soạn. (xem tiếp)
Đúng 6 giờ 30, Hòa thượng Thích Nguyên Quang, Ủy viên Hội đồng Trị sự, Phó ban Trị sự Phật giáo tỉnh Khánh Hòa, đương vi chủ sám tang lễ cùng chư Tăng hộ niệm và môn đồ pháp quyến đã thực hiện những nghi lễ phát hành, cung thỉnh kim quan Hòa thượng Thích Ngộ Tịnh đến nơi trà-tỳ.
Tang lễ tổ chức giới hạn người tham dự trong hoàn cảnh dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp
Vì tình hình dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến phức tạp, toàn tỉnh đang thực hiện các Chỉ thị 15, 16 về phòng chống dịch bệnh nên tang lễ Hòa thượng Thích Ngộ Tịnh được tổ chức đơn giản, gói gọn và đảm bảo các nguyên tắc phòng dịch.
Sau lễ trà-tỳ tại nhà Hỏa táng Nghĩa trang Phía Bắc TP.Nha Trang, nhục thân Hòa thượng sẽ được nhập bảo tháp tại chùa Viên Ngộ (thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa), nơi Hòa thượng đã dày công vun bồi những ngày còn trụ thế.
Những công hạnh của Hòa thượng vẫn mãi là tấm gương sáng cho đàn hậu học. Toàn thể Tăng Ni, Phật tử tỉnh Khánh Hòa đồng bái vọng, góp chút tâm thành tiễn ngài về cõi Tây phương.
Hình ảnh di quan, trà-tỳ kim quan Hòa thượng tân viên tịch
Một trong tôn giáo cổ xưa
Có thầy tu nọ rất ưa tế thần
Tuy ông nổi tiếng xa gần
Nhưng mà mê muội tâm thần nhiều thay.
Một hôm ông chọn dê này
Cho rằng thích hợp, giết ngay tế thần
Nghĩ suy lầm lạc vô ngần:
Tác phẩm Một Đóa Sen, được diễn nói về vận hành tầm sư học đạo của Sư bà Thích Nữ Diệu Từ, thật là gian truân trăm bề, được thấy từ khi mới vào “Thiền Môn Ni Tự” ở các cấp Khu Ô Sa Di, Hình Đồng Sa Di, ứng Pháp Sa Di và Tỳ Kheo Ni ở tuổi thanh niên mười (10) hạ lạp rồi, mà vẫn còn gian nan trên bước đường hành hoạt đạo Pháp. Nhưng Sư bà vẫn định tâm, nhẫn nhục , tinh tấn Ba la mật mà tiến bước lên ngôi vị Tăng Tài PGVN ở hai lãnh vực văn hóa quốc gia và Phật Giáo Việt Nam một cách khoa bảng. Nếu không nói rằng; tác phẩm “Một Đóa Sen và Pháp thân” của Sư bà Diệu Từ, là cái gương soi cho giới Ni PGVN VN hiện tại và hậu lai noi theo…
Mỗi sáng sớm khi sương còn mù mịt trên sông, chiếc thuyền con của lão già đã là đà rẽ nước, hướng về bờ – lúc thì bờ đông, lúc thì bờ tây, nơi những ngôi nhà tranh và những chiếc ghe nhỏ tụ tập. Mái chèo khua nhè nhẹ như thể sợ động giấc ngủ của thế nhân.
Chẳng ai biết chắc lão có gia đình, nhà cửa ở đâu hay không. Nhưng người ta có thể đoán chiếc thuyền con ấy chính là nhà của lão, vì lão phơi thuốc, xắc thuốc, nấu thuốc ngay trên đó. Trên thuyền không còn ai khác. Ban đêm, thuyền của lão neo ở đâu không ai biết, nhưng sáng sớm thì thấy lù lù xuất hiện trên sông hoặc nơi bờ cát. Lão già đến và đi, một mình. Mỗi ngày xách cái túi nhỏ rời thuyền, thường là đi hái thuốc trên núi, ven rừng, bờ suối, có khi vào làng chữa bệnh cho bá tánh rồi ghé chợ mua vài thứ lĩnh kĩnh.
1. Chân như đạo Phật rất mầu
Tâm trung chữ Hiếu niệm đầu chữ Nhân,
Hiếu là độ được song thân
Nhân là cứu độ trầm luân muôn loài.
5. Thần thông nghìn mắt nghìn tay
Cũng trong một điểm linh đài hóa ra,
Sau 30-4-75, tất cả giáo chức chúng tôi đều phải đi học tập chính trị trong suốt 3 tháng hè mà họ gọi nôm na là "bồi dưỡng nghiệp vụ".
Một buổi chiều sau mấy ngày "bồi dưỡng", tôi đạp xe lang thang qua vùng Trương minh Giảng, tình cờ gặp Báu - một người học trò năm xưa, rất xưa, đang ngơ ngẩn đứng trước cửa nhà. Dừng xe đạp, tôi chào:
- Báu hả? Phải em là Trương thị Báu không? Có nhớ ra cô không?
Báu giương mắt nhìn tôi, nhìn đi nhìn lại rồi nghiêng đầu lại nhìn...Em không nhớ nổi... Tôi đã thoáng thấy được một tâm thần bất thường qua thần sắc cũng như qua đôi mắt trống rỗng vô hồn!
Năm 1954 ông Thiện khăn gói đùm đề đưa mẹ, vợ và hai đứa con gái xuống con tàu há mồm vào Nam.Trên bờ, Thụ, người em trai của ông còn đưa tay vẫy vẫy. Đêm hôm qua, ông và người em trai bàn rất nhiều về chuyến ra đi này.Người em nói:
- Đất nước đã hòa bình, độc lập, anh nên ở lại, dù gì cũng là nơi chôn nhau cắt rốn.Vào Nam xứ lạ quê người, chân ướt chân ráo trăm bề khổ sở...
Ông Thiện đã trả lời em:
Trong cả thành phố này, anh chị chỉ có tôi là chỗ thân nhất, vừa là thầy vừa là bạn. Buổi sáng anh gọi phone bảo trưa nay đến đón tôi về nhà dùng cơm cho vui. Hôm nay là sinh nhật của thằng Alexander con một của anh chị.
Tiếng Hồng chung Phật Học Viện Hải Đức Nha Trang nói riêng và các chùa trong thành phố Nha trang nói chung, sớm khuya ai cũng có thể nghe được, nhưng nghe để “Trí tuệ lớn” và “Bồ-đề sinh” thì tùy theo “phiền não” của đối tượng nghe có vơi nhẹ hay không? Riêng với nhà văn Võ Hồng, qua tác phẩm “Tiếng chuông triêu mộ” cho thấy Trí tuệ và Bồ đề của ông sanh trưởng tốt. Nhưng nhân duyên như thế cũng chưa đủ, ông là giáo sư của PHV, của trường Bồ Đề, là thiện tri thức của các bậc cao Tăng ở đồi Đông và đồi Tây non Trại Thủy. Có thế mới có truyện ngắn “Cây khế lưng đồi”, có tùy bút “Con đường thanh tịnh”. Thưa thầy Võ Hồng, chừng ấy đủ rồi, đủ cho PHV đi vào lịch sử văn học, đủ cho 100 năm sau, 1000 năm sau hay nhiều hơn thế nữa, nhìn thấy PHV uy nghi như một Linh Thứu thời Phật và cũng cho thấy các bậc cao Tăng Miền Trung nói riêng xứng đáng là những Sứ giả Như Lai đầy trách nhiệm đối với sự trường tồn của Phật giáo Việt Nam.
Tháng 10 năm 1962, TT Chủ Tịch Ủy Ban Liên Phái… nhờ Tôi đi công tác Vũng Tàu, Tôi đi chuyến xe đò lúc 8g30 sáng, xe chạy vừa khỏi hãng xi-man Hà Tiên, thì có 3 người đón xe.
Anh tài xế nói với tôi : “Thầy vui lòng xuống hàng ghế phía dưới để cho “mấy cha”ngồi, vui nghen Thầy”! Tôi lách mình qua khoản trống thì có 2 vị đưa tay đón và đở nhường chỗ ngồi còn nói lớn: “Ngộ ha, cha quí hơn Thầy “! Tôi sợ gây chuyện không vui, nên đưa tay và lắc đầu xin yên lặng. Vì đương thời bấy giờ bóng dáng của các áo đen có nhiều sát khí thế lực!
Nhưng, Mộc dục tịnh, nhi phong bất đình 木欲淨而風不亭.Xe chạy êm ả, gió lùa mát rượi.
Phât tử Chơn Huy ở Hoa Kỳ về có đem theo tập tự truyện dày của Tỳ Kheo Yogavacara Rahula. Cô nói truyện rất hay, khuyên tôi đọc và nhờ tôi dịch ra Việt ngữ để phổ biến trong giới Phật tử Việt Nam. Câu chuyện rất lý thú, nói về đời của một chàng trai Mỹ đi từ chỗ lang bạt giang hồ đến thiền môn. Truyện tựa đề "ONE NIGHT'S SHELTER (From Home to Homelessness)--The Autobiography of an American Buddhist Monk". Tôi đọc đi rồi muốn đọc lại để thấu đáo chi tiết trung thực của một đoạn đời, đời Thầy Yogavacara Rahula. Nhưng thay vì đọc lại, tôi quyết định dịch vì biết rằng dịch thuật là phương pháp hay nhứt để hiểu tác giả một cách trọn vẹn. Vả lại, nếu dịch được ra tiếng Việt, nhiều Phật tử Việt Nam sẽ có cơ duyên chia sẻ kinh nghiệm quý báu của Thầy Rahula hơn.
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường, nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.
May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland, Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below, may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma, the Land of Ultimate Bliss.
Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery Most Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600 Website: http://www.quangduc.com
Chúng tôi sử dụng cookie để cung cấp cho bạn trải nghiệm tốt nhất trên trang web của chúng tôi. Nếu tiếp tục, chúng tôi cho rằng bạn đã chấp thuận cookie cho mục đích này.
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D171337309.-%3B)