126. Kinh Phù Di

( Majhima  Nikàya )

Chuyển thể Thơ :

Giới Lạc  MAI LẠC HỒNG  tự TUỆ NGHIÊM

 ( Huynh Trưởng Cấp Tấn  - GĐPTVN tại Hoa Kỳ )

Email : honglacmai1@yahoo.com

126. Kinh  PHÙ-DI

( Bhùmija sutta )

Như vậy, tôi nghe :

          Một thời, Đức Thế Tôn Giác Giả 

          Trú Vương-Xá – Rá-Chá-Ga-Ha 

              Tinh Xá Vê-Lú-Va-Na 

      (Trúc Lâm Tinh Xá cũng là nơi đây)

          Gần nơi này nuôi nhiều sóc lạ

         (Ka-Lanh-Đá-Ka-Ní-Vá-Pa). 

              Vị Tôn-giả Phu-Mi-Cha           ( Bhùmija )

       Buổi sáng mang bát cùng là đắp y

          Tôn-giả đi đến nơi trú xứ

          Của Vương-tữ Cha-Dá-Sê-Na,   ( Jayasena )

              Được mời ngồi chỗ soạn ra.

       Vương-tử Cha-Dá-Sê-Na mở đầu

          Nói những lời đón chào, thăm hỏi.

          Sau khi nói thân hữu, xã giao

              Một bên vương-tử ngồi vào

       Hướng tới Tôn-giả, bắt đầu thưa qua :

    – “ Thưa ngài Phu-Mi-Cha ! Sự cố

          Có một số Sa-môn, Bàn-môn

              Có lý thuyết họ bảo tồn

       Cũng là quan điểm Bàn-môn sẵn dành :

         ‘Nếu ước nguyện thực hành Phạm-hạnh

          Thời không đạt được Thánh vị đâu !

              Nếu không ước nguyện nhằm vào

       Thực hành phạm-hạnh, không sao đạt thành

          Được quả vị tịnh thanh nào đó.

          Nếu có và không có ước mong

              Thực hành phạm-hạnh cần công

       Không đạt quả vị dù lòng không mong.

          Nếu không có và không không có

          Ước nguyện phạm-hạnh đó thực thi 

              Thời không đạt quả vị chi.

       Đạo Sư Tôn-giả nói gì điều đây ?

          Có lập luận điều này sao vậy ? ”.

    – “ Thưa Vương-tử ! Điều ấy thực ra

              Tôi không tận mặt Phật Đà

       Được nghe như vậy hoặc là nhớ ghi

          Sự việc này nếu khi xảy tới

          Thế Tôn với giải thích như sau :

             ‘Nếu có điều ước nguyện nào

       Để hành phạm-hạnh thuộc vào dạng chi

          A-Dô-Ni-Sô – không chánh đáng,   ( Ayoniso )

          Thời không đạt được quả vị gì.

              Nếu không có ước nguyện chi

       Để hành phạm-hạnh, không vì chánh chân

          Thời cũng không đạt phần quả vị.

          Nếu đích thị có & không mong gì

              Hành phạm-hạnh bất chánh, thì

       Không đạt quả vị bất kỳ ước & không.

          Nếu không có và không không có

          Hành phạm-hạnh chẳng có chánh chân

              Thời không đạt quả vị cần.

       Còn nếu vị ấy có phần ước mong

          Hành phạm-hạnh sáng trong, chánh đáng

          Thời sẽ đạt quả vị quang huy.

              Nếu không có ước nguyện gì  

       Hành phạm-hạnh, nhưng hành trì chánh chân

          Sẽ đạt phần quả vị lành đó.

          Nếu có và không có ước mong

              Hành phạm-hạnh đúng, sáng trong

       Sẽ đạt quả vị viên thông, vừa lòng.

          Nếu không có và không không có

          Ước nguyện đó, phạm-hạnh thực hành

              Một cách chánh đáng, tịnh thanh

       Cũng được quả vị đạt thành viên thông.

          Thưa Vương-tử ! Tôi không tận mặt

          Nghe Đức Phật hay được nhớ ghi.

              Sự việc ấy xảy ra, thì

       Thế Tôn có giải thích y như vầy ”.

    – “ Nếu Đạo Sư của ngài thuyết vậy

          Lập luận vậy, thời tôi nghĩ là   

              Thầy Tôn-giả Phu-Mi-Cha

       Đứng đầu hơn cả các Bà-la-môn

          Hay Sa-môn tầm thường tất cả ”.

          Rồi vương-tử Cha-Dá-Sê-Na 

              Mời Tôn-giả Phu-Mi-Cha

       Dùng với Tha-Lí-Pa-Ka bát mình     ( Thalipaka )

          Để thọ thực an bình hoan hỷ

          Rồi Tôn-giả Phu-Mí-Cha này

              Sau khi thọ thực tại đây

       Trở về, đến hương thất Ngài Thế Tôn,

          Đảnh lễ đức Thế Tôn Vô thượng

          Rồi ngồi xuống bên cạnh Phật Đà,

              Cung kính, Tôn-giả thưa qua

       Đầu đuôi câu chuyện Cha-Da-Sê-Nà 

          Đã hỏi và Tôn-giả đã đáp       

          Như vậy có thuận hạp với lời

              Của đức Thế Tôn một thời

       Đã dạy, không xuyên tạc lời Thế Tôn

          Với điều không đúng với sự thật,

          Hay giải thích này rất chánh chân,

              Đúng pháp, tùy pháp – là phần

       Các đồng-phạm-hạnh khi cần, nói ra

          Đúng pháp và tùy pháp nói đó

          Sẽ không có điều chỉ trích ra ?.

        – “ Thật vậy, này Phu-Mi-Cha !    

       Với câu hỏi của Cha-Da-Sê-Nà

          Câu trả lời ông đà sử dụng,

          Ông nói đúng lời của Như Lai,

              Ông không xuyên tạc Như Lai

       Do sai sự thật. Ở đây ông dùng

          Lời giải thích tựu trung đúng pháp

          Và tùy pháp, không thể trách chê  

              Từ đồng-phạm-hạnh cận kề,

       Không cớ chỉ trích vấn đề nêu trên.   

          Phu-Mi-Cha ! Tuổi tên Phạm-chí

          Hay Sa-môn các vị trải qua

              Có tà kiến, tư-duy tà,

       Tà ngữ, tà nghiệp, sống tà mạng luôn

          Tà tinh cần, tà niệm, tà định   

          Nếu họ tính ước nguyện thực hành

              Phạm hạnh, thời sẽ không thành,

       Không đạt quả vị tịnh thanh bao giờ.

          Nếu họ không bao giờ ước nguyện

          Hành Phạm hạnh, tà kiến chấp vào

              Thời không đạt quả vị đâu !

       Nếu có & không có chú vào ước mong

          Hành phạm-hạnh, cũng không đạt đó.

          Nếu không có & không không có mong

              Không đạt quả vị viên thông,

       Vì sao vậy ? Vì đây không phải là

          Phương pháp mà để đạt quả vị.

          Phu-Mi-Cha ! Như ví một người 

              Cần dầu, tìm kiếm khắp nơi.

       Rồi y đổ cát vào nơi cái thùng

          Cứ rưới nước rồi dùng sức ép 

          Để cát bị sức ép ra dầu.

              Nếu y có ước nguyện vào

       Sự ép cát để lấy dầu cho mau,

          Y không thể lấy dầu từ cát.

          Hoặc người khác, không có ước mong,

              Có và không có ước mong,           

       Không có & không không có mong ước nào

          Để ép cát lấy dầu như thế

          Cũng không thể lấy được dầu đâu !

              Này Phu-Mi-Cha ! Vì sao ?

       Vì không phải cách lấy dầu trải qua

          Không phải là phương pháp tinh chế.

          Cũng như thế, này Phu-Mi-Cha !

              Những vị Sa-môn, hay là

       Những vị Phạm-chí có tà kiến ni,

          Tà tư-duy, tà ngữ, tà nghiệp,

          Tà mạng, tiếp là tà tinh cần,

              Tà niệm. tà định thực hành

       Quả vị không thể đạt thành được đâu !

          Vì không phải thuộc vào phương pháp    

          Để chứng đạt quả vị thanh cao.

              Phu-Mi-Cha ! Ví như sau :

       Một người cần sữa, tìm cầu sữa tươi,

          Đi khắp nơi để tìm sữa ấy,

          Rồi nắm lấy sừng con bò con,

              Cố gắng vắt sữa bò con,

       Nhưng y rốt cuộc cũng không được gì.

          Vì sao vậy ? Bởi vì điều ấy

          Vốn không phải phương pháp tìm cầu

              Để y có sữa được đâu !

       Cũng như một kẻ tìm cầu sanh-tô

          Tìm sanh-tô chỗ này chỗ khác,

          Y lấy bát đổ nước vào ghè

              Khuấy đánh bằng một cái que

       Với chỉ nước lã trong ghè khuấy lên

          Mong trở nên sanh-tô sao đạt ?

          Vì phương pháp sai lạc làm ra.

              Ví như, này Phu-Mi-Cha ! 

       Một người cần lửa, gần xa tìm cầu

          Y mau mau đem đồ quay lửa

          Cọ xát, cứa vào một khúc cây

              Ướt nhẹp và có nhựa đầy

       Để mong có lửa, việc này uổng công !

          Vì sao vậy ? Vì không đúng cách. 

          Cũng như vậy, phân tách sâu xa

              Những Sa-môn, Bàn-môn – mà

       Tà kiến, tà mạng cùng tà tư duy,

          Hay mọi thì tà ngữ, tà nghiệp,

          Tà tinh tấn, tà niệm, định tà

              Nếu có ước nguyện, hay là           

       Không có ước nguyện – có và cũng không,

          Nếu không có và không không có

          Ước nguyện đó – phạm hạnh thực hành

              Nhưng vì tà đạo sẵn dành

       Không thể chứng quả vị thanh tịnh nào.

          Vì cớ sao ? Làm sai phương pháp

          Để họ đạt quả vị thanh cao.

              Phu-Mi-Cha ! Sa-môn nào

       Hay những Phạm-chí trước sau mọi thì

          Có chánh kiến, tư duy chân chánh,

          Chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh tinh cần,

              Chánh mạng, chánh niệm cùng phần

       Chánh định. Nếu họ tự thân ước nguyền

          Hành phạm-hạnh cần chuyên, thời chắc

          Họ sẽ đắc quả vị thanh cao.

              Nếu không có ước nguyện nào,

       Nếu có & không có chú vào ước mong,

          Nếu không có và không không có

          Ước nguyện đó – phạm-hạnh thực hành

              Sẽ đạt quả vị tịnh thanh,

       Vì sao ! Vì phương pháp dành cho ai

          Thực hành để chứng ngay quả vị.

          Phu-Mi-Cha ! Như ví người này

              Cần dầu, tìm khắp đó đây

       Tìm được hạt đậu, dừa hay hạt mè

          Hông đậu, dừa hay mè, sau đó

          Y chịu khó đổ vào cái thùng

              Ép cho ra dầu để dùng,

       Đó là phương pháp sẽ cung cấp dầu.

          Cũng vậy, bao Sa-môn, Phạm-chí  

          Có chánh kiến cho chí định thiền,

              Dù có hay không ước nguyền

       Thực hành phạm-hạnh thì liền đạt ngay

          Quả vị Thánh. Điều này sao thế ?

          Vì là phương pháp để đạt thành

              Quả vị thanh cao tịnh thanh.

       Này Phu-Mi-Chá ! Có anh tìm cầu

          Sữa tươi, nên đi vào chuồng trại

          Vắt sữa từ bò cái đương thì

              Y lấy được sữa mang đi.

       Cũng như có kẻ – Phu-Mi-Cha này !

          Cần sanh-tô, đó đây tìm kiếm

          Sau  khi kiếm được lạc (đa-thi)

              Đổ vào cái ghè tức thì

       Lấy que khuyấy đánh kiên trì liền tay

          Y có ngay sanh-tô ở đấy.

          Nếu người ấy ước nguyện hay không

              Cũng có sanh-tô vừa lòng,

       Vì sao ? Vì người ấy trong việc này

          Làm đủ đầy đúng phương pháp ấy.

          Cũng như vậy, có một người nào   

              Cần lửa, khắp chốn tìm cầu

       Lấy đồ quay lửa, cọ vào khúc cây

          Là khúc cây khô, không có nhựa

          Cọ mạnh hoài thì lửa bùng lên.

              Nếu y không ước nguyện nên,

       Có hay không có ước nguyền ở trong,

          Nếu không có và không không có

          Ước nguyện đó, người ấy vẫn là

              Có sanh-tô, có lửa ra.   

       Này Phu-Mi-Chá ! Những Sa-môn nào

          Hay Bàn-môn thuộc vào chánh kiến

          Chánh tư duy, chánh nghiệp, lời chân,

              Chánh niệm và chánh tinh cần,

       Chánh mạng, chánh định – tám phần sạch trong.

          Dù ước nguyện hay không ước nguyện

          Hành phạm-hạnh, diễn tiến đạt thành

              Quả vị thanh cao tịnh thanh    

       Vì sao ? Phương pháp thực hành trải qua

          Đúng chính là để đạt quả vị.

          Nếu bốn ví dụ ấy khởi ra        

              Từ nơi ông, Phu-Mi-Cha !

       Nói với vương-tử Cha-Da-Sê-Nà

          Thời vương-tử tại nơi trú xứ

          Ông trú ngụ đã tin tưởng ông,

              Sẽ hành động đúng trong vòng

       Cung cách tin tưởng nơi ông từ đầu ”.

    – “ Bạch Thế Tôn ! Làm sao được thế !

          Con không thể nào nẩy sinh ra

              Bốn ví dụ Ngài nêu ra

       Để vị Cha-Dá-Sê-Nà vững tin ”.    

          Đức Thế Tôn cao minh giảng giải

          Pháp như vậy cho Phu-Mi-Cha

              Tôn-giả đảnh lễ thiết tha

       Hoan hỷ tín thọ Phật Đà kim ngôn ./-

Nam mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật  ( 3 L )

*  *   *

( Chấm dứt Kinh số 126 : PHÙ-DI  – BHÙMIJA  Sutta )