TAM TẠNG THÁNH KINH PHẬT GIÁO
TẠNG KINH (NIKÀYA)
Thi Hóa
TRUNG BỘ KINH
( Majjhima Nikàya )
Tập II
Hòa Thượng THÍCH MINH CHÂU
Dịch sang tiếng Việt từ Tam Tạng Pàli
Chuyển thể Thơ :
Giới Lạc MAI LẠC HỒNG tự TUỆ NGHIÊM
( Huynh Trưởng Cấp Tấn - GĐPTVN tại Hoa Kỳ )
Email : [email protected]
( Majhima Nikàya )
37. Tiểu Kinh ĐOẠN TẬN ÁI
( Cùlatanhàsankhaya sutta )
Như vậy, tôi nghe :
Một thời, đức Thế Tôn Thiện Thệ
Trú Xá Vệ tức Sá-Vách-Thi (1)
Tại Đông Viên Tự (2) mọi thì
( Vi-Sa-Khá Ưu-bà-di (2) cúng dường )
Có giảng đường tên là Lộc Mẫu
Mi-Ga-Rá-Ma-Tú (3) cũng là.
Đêm đến, Thiên Chúa Sắc-Ka (4)
( Thiên Vương Đế Thích ) hiện ra tức thì
Chỗ đấng Chánh Biến Tri đang ngụ,
Ông khể thủ đảnh lễ Phật Đà
Rồi một bên, ông đứng qua
Hướng về Đức Phật, thưa ra như vầy :
– “ Bạch Phật ! Xin trình bày tóm tắt
Đến mức nào, một bậc Tỷ Kheo
Đoạn tận ái, giải thoát theo
Cứu cánh thành tựu thảy đều đạt xong ?
_____________________________
(1) : Thành Xá Vệ – Savatthi .
(2) : Pubbaràma – Đông Phương Tự hay Đông Viên , do Đại Tín
Nữ Visakhà ( vị Thí chủ lớn nhất về phía Tín Nữ , như Thí chủ
Cấp Cô-Độc bên Thiện Nam ) dâng cúng đến Đức Phật .
(3) : Lộc Mẫu giảng đường – Migaramutu .
(4) : Sakka , vị Chúa tể cõi Trời Đao Lợi – Tàvatimsà , thường
được gọi là Tam Thập Tam Thiên ( cõi trời Ba Mươi Ba ).Vị
này còn được gọi là Thích Đề Hoàn Nhân .
Trung Bộ (Tập 2) Tiểu Kinh 37 : ĐOẠN TẬN ÁI *MLH – 002
An ổn khỏi các vòng khổ ách
Và cứu cánh phạm hạnh, mãn viên
Tối thắng giữa Người &Chư Thiên ? ”.
– “ Này vị Thiên Chủ ! Nhân duyên một thời
Vị Tỷ Kheo nghe lời nào đó :
‘Thật không có xứng đáng, nếu mà
Có sự thiên vị xảy ra
Với tất cả pháp. Nghe qua như vầy
Thì vị này biết tất cả pháp
Biết rõ tất cả pháp tận tường
Do biết các pháp tận tường
Nên có cảm thọ nào thường đến ngay
Hoặc lạc thọ nào, hay khổ thọ
Bất lạc bất khổ thọ phải vương
Vị ấy quán tánh vô thường
Ly tham, đoạn diệt cũng thường quán tri
Quán xả ly trong từng cảm thọ,
Vì nhờ có quán tánh như vầy
Nên không chấp-trước mảy may
Một vật gì ở đời này vào trong.
Không chấp-trước nên không phiền não,
Không phiền não, chứng đạt Niết Bàn.
Vị ấy tuệ tri rõ ràng :
‘Phạm hạnh thành tựu, sự Sanh tận rồi,
Việc cần, thời đã làm làm hết thảy
Ta không còn trở lại đời này’.
Thiên Chúa Sắc-Ká ! Như vầy
Một cách tóm tắt, trình bày ở đây.
Đến mức độ như vầy, tinh tấn
Một Tỷ Kheo đoạn tận ái nhanh
Trung Bộ (Tập 2) Tiểu Kinh 37 : ĐOẠN TẬN ÁI *MLH – 003
Giải thoát, cứu cánh tựu thành,
Cứu cánh phạm hạnh an lành vô biên,
Khỏi khổ ách, mãn viên cứu cánh
Bậc tối thắng giữa Người & chư Thiên ”.
Thiên Chúa Sắc-Ka hiện tiền
Hoan hỷ tín thọ lời uyên thâm này.
Thân bên hữu hướng ngay Thiện Thệ (1)
Ông đảnh lễ Đức Phật chí thành,
Biến mất tại chỗ thật nhanh.
Lúc ấy, tịnh tọa an lành không xa
Ngài Ma-Ha Mốc-Gan-La-Ná (2)
Tức Tôn-giả Đại Mục Kiền Liên
Chứng kiến việc ấy, nghĩ liền :
‘Không hiểu Dắc-Khá (3) cõi Thiên-giới này
Tín thọ ngay hay không tín thọ
Lời Thế Tôn, mà tỏ hân hoan
Ta hãy tìm biết rõ ràng’.
Rồi vị Tôn-giả định sang cõi Trời
Như lực-sĩ tức thời duỗi thẳng
Cánh tay hắn co lại trước đây,
Hay hắn co lại cánh tay
Vốn đang duỗi thẳng ở đây dễ dàng,
Biến hoàn toàn tại nơi Lộc Mẫu
Hiện an hảo ở giữa Chư Thiên
________________________________
(1) : Thiện Thệ – Sugato : Một trong Thập Hiệu mà người đời
xưng tụng Đức Phật .
(2) : Tôn-giả Mahà Mogganlana – Đại Mục Kiền Liên : Đại đệ-tử
Thần Thông Đệ Nhất của Đức Phật .
(3) : Yakkha có 2 loại : Devayakkha – Dạ-Xoa Chư Thiên và
Petayakkha – Dạ-Xoa Ngạ Quỷ ( hay Ác quỷ ).
Trung Bộ (Tập 2) Tiểu Kinh 37 : ĐOẠN TẬN ÁI *MLH – 004
Cõi Trời Tam Thập Tam Thiên
( Băm ba – Đao Lợi tên riêng cõi này )
Lúc bấy giờ, nơi đây vân tụ
Để phục vụ Thiên Chúa Sắc-Ka
Năm trăm vị Càn Thát Bà (1)
Với nhiều nhạc khí đang hòa nhạc lên
Tại vườn Nhất Bạch Liên, hát múa.
Bỗng Đế Thích Thiên Chúa thấy ra
Ma-Ha Mốc-Gan-La-Na
Tôn-giả ấy đang từ xa đến gần.
Thiên Chúa bảo năm trăm nhạc khí
Đang hòa nhạc, tạm nghỉ đàn ca.
Tôn-giả Mốc-Gan-La-Na
Được vị Thiên Chúa bước ra đón mửng.
Đoạn Sắc-Ká thưa cùng Tôn-giả :
– “ Chào Thiện-hữu Mốc-Gá-La-Na !
Trải qua thời gian lâu xa
Thiện hữu mới có dịp mà đến đây,
Hãy ngồi đây, chỗ ngồi sẵn có ”.
Rồi Thiên Chúa sau đó ngồi lên
Chiếc ghế thấp khác một bên.
Tôn-giả Đại Mục-Kiền-Liên nói liền :
– “ Kô-Si-Dá ! Trước tiên xin hỏi
Lời Thế Tôn đã nói ông nghe
Một cách tóm tắt, vấn đề
Mà ông đã hỏi thuộc về mới đây.
Thật lành thay ! Nếu ông hoan hỷ
________________________________
(1) : Càn-Thát-Bà – Gandhabba : Các nhạc sĩ , nhạc công ở
Cõi Trời , chuyên phục vụ âm nhạc cho Chư Thiên .
Trung Bộ (Tập 2) Tiểu Kinh 37 : ĐOẠN TẬN ÁI *MLH – 005
Thuật lại cho, dù chỉ một phần ”.
– “ Thưa Tôn-giả ! Tự bản thân
Có nhiều công việc đang cần chúng tôi.
Nơi chúng tôi có nhiều việc bận
Cho chư Thiên hay bận viêc riêng
Tại cõi Tam-thập-tam Thiên.
Lại nữa, này Mục-Kiền-Liên bạn lành !
Lời Thế Tôn tịnh thanh thuyết giảng
Được khéo nghe, viên mãn Chân Như,
Khéo nắm vững, khéo suy tư
Và khéo thẩm lự, thuần từ thanh cao
Không thể nào mau quên cho được.
Này Thiện-hữu ! Khi trước khởi lên
Cuộc chiến tranh giữa Chư Thiên
Cùng A-Su-Ra chúng (1), trận tiền giao tranh.
Kết thúc nhanh, Chư Thiên toàn thắng
A-Tu-La bại trận, chạy xa.
Thiện-hữu Mốc-Gan-La-Na !
Sau khi thắng trận, hoan ca về Trời
Chúng tôi thời dựng xây trước đã
Lâu đài tên Vê-Chá-Danh-Ta (2)
( Hay Tối Thắng Điện cũng là )
Một trăm vọng tháp của tòa lầu kia
Mỗi vọng tháp lại chia không khác
Bảy ngôi nhà tam giác ở trong.
______________________________
(1) : Asura – A-Tu-La là loại chúng sinh trong 4 Ác đạo : do
quá khứ nhiều sân hận nên sinh vào loài này . Tính hung hăng
sân hận nên thường kéo lên Cung Trời Đao Lợi để đánh nhau
với Chư Thiên ở đây , nhưng lần nào cũng bị thất bại .
(2) : Lâu đài Vejayanta .
Trung Bộ (Tập 2) Tiểu Kinh 37 : ĐOẠN TẬN ÁI *MLH – 006
Mỗi nhà tam giác xây xong
Có bảy tiên nữ, họ đồng sống chung.
Mỗi tiên nữ ung dung nhàn nhã
Bảy thị-nữ hầu hạ mỗi nàng.
Này Thiện-hữu ! Có muốn sang
Xem lâu đài rất đẹp sang mỹ miều ? ”.
Tôn-giả im, ra chiều đồng ý
Cùng Thiên Chúa và vị Đại Vương
Là Tỳ-Sa-Môn Thiên Vương (1)
( Vết-Sa-Vá-Ná – Bắc phương chủ trì )
Rồi các vị cùng đi đến cả
Tòa lâu đài Vê-Chá-Danh-Ta.
Các thị-nữ của Sắc-Ka
Thấy ngài Mốc-Gá-La-Na đến gần,
Như cô dâu muôn phần bẽn lẽn
Và hổ thẹn khi thấy cha chồng
Liền cùng nhau chạy vào phòng.
Thiên Chúa Đế Thích trong lòng vui ra
Cùng Thiên Vương Vết-Sa-Vá-Ná (1)
Đưa Tôn-giả Đại Mục-Kiền-Liên
Đi thăm lâu đài khắp miền.
– “ Này Thiện hữu Mục-Kiền-Liên ! Xem này
___________________________________
(1) : Một trong Tứ Đại Thiên Vương : Kuvera hay Vessavana –
Tỳ-Sa-Môn Thiên Vương ( Chủ tể các loài Da-Xoa – Yakkha )
ở về phương Bắc .
Ba vị khác là : a/ Phương Đông – Trì Quốc Thiên Vương –
Dhatarattha ( Chủ tể loài Càn-Thát-Bà – Gandhabba ) .
b/ Phương Nam – Tăng Trưởng Thiên Vương – Virulalka ( Chủ
tể loài Cưu-Bàn-Trà – Kumbhanda ).
c/ Phương Tây – Quảng Mục Thiên Vương hay Long Vương –
Virùpakkha ( Chủ tể loài Rồng – Nàgà ) .
Trung Bộ (Tập 2) Tiểu Kinh 37 : ĐOẠN TẬN ÁI *MLH – 007
Điều khả ái lâu đài lộng lẫy
Vê-Cha-Danh-Tá, thấy như vầy
Chói sáng nhờ công đức dày
Của Kô-Si-Dá vị này thời xưa.
Và loài Người vốn chưa được thấy.
Thấy cái gì khả ái, nói liền :
‘Cái này chói sáng liên miên
Chính từ Tam thập tam Thiên cõi Trời.
Nó chói sáng nhờ nơi công đức
Kô-Si-Dá, một bực Chúa Tiên
Từ thời xưa đã làm nên”.
Lúc ấy, ngài Mục-Kiền-Liên nghĩ rằng :
‘Dạ-Xoa này sống bằng phóng dật
Một cách thật quá đáng như vầy
Ta hãy làm cho vị này
Hoảng sợ ( để biết bớt ngay ngông liền )
Rồi ngài Mục-Kiền-Liên thị hiện
Thần thông lực thi triển thật kinh
Dùng ngón chân cái của mình
Vê-Cha-Danh-Tá rung rinh tức thì
Chấn động mạnh, cực kỳ rúng động.
Như tỉnh mộng, Thiên Chúa Sắc-Ka &
Thiên Vương Vết-Sá-Va-Na
Cùng chư Thiên cõi Băm Ba các hàng
Tâm cảm thấy vô vàn kỳ diệu
Thật hy hữu ! Phát biểu ở đây :
‘Thật kỳ diệu, hy hữu thay !
Đại thần-thông-lực của ngài Sa-môn
Làm Thiên cung đổ dồn, rúng động
Dù chỉ động ngón chân cái thôi !’.
Trung Bộ (Tập 2) Tiểu Kinh 37 : ĐOẠN TẬN ÁI *MLH – 008
Biết vị Thiên Chúa cõi Trời
Hoảng sợ, dựng ngược đồng thời tóc lông,
Vị Đệ nhất Thần thông Tôn-giả
Nói với vị Sắc-Ká Chúa Trời :
– “ Này Kô-Si-Dá ! Về lời
Thế Tôn đã nói một thời cho ông
Chỉ tóm tắt, nhưng trong mong ước
Thật tốt lành nếu được nghe qua
Chỉ một phần lời thuyết ra ”.
– “ Ở đây, Mốc-Gá-La-Na bạn này !
Khi tôi đến chỗ Ngài Thiện Thệ
Tôi cung kính đảnh lễ Phật Đà
Rồi một bên, tôi đứng qua
Hướng về Đại Giác, thưa ra như vầy :
– “ Bạch Phật ! Xin trình bày tóm tắt
Đến mức nào, một bậc Tỷ Kheo
Đoạn tận ái, giải thoát theo
Cứu cánh thành tựu thảy đều đạt xong
An ổn khỏi các vòng khổ ách
Và cứu cánh phạm hạnh, mãn viên
Tối thắng giữa Người &Chư Thiên ? ”.
Nghe vậy, Phật – đấng thâm uyên – trả lời :
‘Vị Tỷ Kheo nghe lời nào đó :
Thật không có xứng đáng, nếu mà
Có sự thiên vị xảy ra
Với tất cả pháp. Nghe qua như vầy
Thì vị này biết tất cả pháp
Biết rõ tất cả pháp tận tường
Do biết các pháp tận tường
Nên có cảm thọ nào thường đến ngay
Trung Bộ (Tập 2) Tiểu Kinh 37 : ĐOẠN TẬN ÁI *MLH – 009
Hoặc lạc thọ nào, hay khổ thọ
Bất lạc bất khổ thọ phải vương
Vị ấy quán tánh vô thường
Ly tham, đoạn diệt cũng thường quán tri
Quán xả ly trong từng cảm thọ,
Vì nhờ có quán tánh như vầy
Nên không chấp-trước mảy may
Một vật gì ở đời này vào trong.
Không chấp-trước nên không phiền não,
Không phiền não, chứng đạt Niết Bàn.
Vị ấy tuệ tri rõ ràng :
‘Phạm hạnh thành tựu, sự Sanh tận rồi,
Việc cần, thời đã làm hết thảy
Ta không còn trở lại đời này’.
Thiên Chúa Sắc-Ká ! Như vầy
Một cách tóm tắt, trình bày ở đây.
Đến mức độ như vầy , tinh tấn
Một Tỷ Kheo đoạn tận ái nhanh
Giải thoát, cứu cánh tựu thành,
Cứu cánh phạm hạnh an lành vô biên,
Khỏi khổ ách, mãn viên cứu cánh
Bậc tối thắng giữa Người & chư Thiên ”.
Này Thiện hữu Mục-Kiền-Liên !
Một cách tóm tắt tương liên vấn đề
Phật nói về “ái tận giải thoát”
( Tôi hoan hỷ an lạc tín hành ” ) .
Sau khi nghe rõ ngọn ngành
Tôn-giả hoan hỷ, rồi nhanh cấp kỳ
Như lực-sĩ tức thì duỗi thẳng
Cánh tay hắn co lại trước đây,
Trung Bộ (Tập 2) Tiểu Kinh 37 : ĐOẠN TẬN ÁI *MLH – 010
Hay hắn co lại cánh tay
Vốn đang duỗi thẳng ở đây dễ dàng,
Biến mất ở Thiên đàng Đao Lợi
Hiện thân tới Lộc Mẫu, Đông Viên.
Sau khi ngài Mục-Kiền-Liên
Đi khỏi Tam thập tam Thiên cõi này
Các thị-nữ của ngài Sắc-Ká
Hỏi về vị Tôn-giả vừa qua :
– “ Thưa Thiên Chủ ! Xin hỏi là
Vị ấy có phải Phật Đà Như Lai ?
Là Đạo Sư của ngài không vậy ? ”.
– “ Không, vị ấy không phải Phật Đà
Chính là Mốc-Gan-La-Na
Vị đồng-phạm-hạnh của ta đó mà ! ”.
– “ Thưa Thiên Chủ ! Thật là lành tốt
Cho Thiên Chủ có một thiện duyên
Đồng phạm hạnh Mục Kiền Liên
Có đại oai lực, uy quyền thần thông
Chắc chắn là Thế Tôn thường trụ
Bậc Đạo Sư Thiên Chủ chúng ta ”.
Còn ngài Mốc-Gan-La-Na
Đến chỗ ở của Phật Đà tịnh thanh
Sau khi đến chí thành đảnh lễ
Rồi Tôn-giả ngồi kế một bên
Hướng về Thế Tôn, nói lên
Hỏi đức Thiện Thệ dựa trên chuyện rồi :
– “ Bạch Thế Tôn ! Vào thời trước đó
Thế Tôn có tóm tắt giảng ra
Cho Đại-oai-lực Dạ-Xoa
Trung Bộ (Tập 2) Tiểu Kinh 37 : ĐOẠN TẬN ÁI *MLH – 011
‘Ái tận giải thoát’ giảng qua như vầy ? ”.
– “ Mốc-Gan-La-Na này ! Ta biết
Ở đây thiệt có vị Sắc-Ka
Thiên Chúa cõi Ba-mươi-ba
Hiện đến đảnh lễ, hỏi Ta vấn đề
Điều thuộc về ‘Ái tận giải thoát’ :
Một Tỷ Kheo an lạc hành trì
Đến một mức độ nào, thì
Cứu cánh thành tựu các vì đạt xong ?
An ổn khỏi các vòng khổ ách
Và cứu cánh phạm hạnh, mãn viên
Tối thắng giữa Người & Chư Thiên ?
Được hỏi như vậy, Ta liền giảng qua …”
Rồi sau đó Phật Đà thuật lại
Những lời Ngài giảng giải sâu xa
Khiến vị Thiên Chúa Sắc-Ka
Hoan hỷ tín thọ Phật Đà kim ngôn.
Nghe Thế Tôn thuật qua tất cả
Ngài Ma-Ha Mốc-Gá-La-Na
Tín thọ lời dạy tinh hoa
Hoan hỷ đảnh lễ Phật Đà rồi lui ./-
*
* *
( Chấm dứt Kinh số 37 : Tiểu Kinh ĐOẠN TẬN ÁI –
CÙLATANHÀSANKHAYA Sutta )
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D424972575.-%3B)