Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. quangduc@quangduc.com* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

18. Hoàng hậu Mahāmāyā

11/10/201320:17(Xem: 11323)
18. Hoàng hậu Mahāmāyā
Con_Gai_Duc_Phat_Minh_Duc_Trieu_Tam_Anh_2

18
Hoàng hậu Mahāmāyā

(Phật mẫu)


Dưới chân ngn Himalaya cao ngt tng mây, có vương quc Kapilavatthu nhbé, cxưa, có núi sông xinh tươi, kỳ vĩ, chính là quê hương ngàn đi ca dòng ging Sakyā anh hùng đã đến đây lp quc tthi Okkāka đtam. Đc vua hin ti là Suddhodana, hoàng hu là Mahāmāyā. Mahāmāyā là em rut ca đc vua Suppabuddha vương quc Koliyā kếcn1, cách nhau bi con sông Rohini. Đc vua Suppabuddha li kết duyên vi bà Amitā Pamitā,là em gái ca đc vua Suddhodana. Vì vy tình thân ca hai vương quc này nhưda vi xương, nhưmôi vi răng... Mahāmāyā kết tóc se tơvi vua Suddhodana năm va mười sáu tui. Bà có năm vđp và sáu mươi bn tướng tt ca người phn; tính tình mm mng, du dàng, đoan trang, phúc hu li giàu lòng nhân ái na - do stích lũy công hnh Pāramī đã mt trăm ngàn kiếp vtrước, và tđó vsau, qua các kiếp sng, bà luôn gitròn ngũ gii2. Em rut ca bà là Pajāpati Gotamī cũng cùng chung mi lương duyên này, làm hoàng phi ca vua Suddhodana. Thếnhưng, đã ln tui mà hai bà vn không có con, đc vua trông người ni dõi đã mi mòn con mt.

1 Vương quốc Kiliyā cũng thuộc dòng dõi Sakyā.

2 Theo Dictionary of Pāḷi proper names - q.2 - trang 609.

Ngày y, theo lthường vào mi bui sáng, đc Mahāmāyā thc dy tht sm, tm ra sch s, nếu đúng kỳ đu và gia tháng thì bà thbát quan trai gii1. Khi tiếng trng tlâu thành đã đim tàn canh ba2 là lnh bà đã chun bsn sàng cùng vi thnthng kiu ra ngoi thành, các phường p xa xôi đlàm vic tthin. Đây là nim vui ca lnh bà, mà chính đc vua Suddhodana cũng khuyến khích điu y. Nhà vua còn thm nguyn rng, biết đâu nhvic thin y mà các vthượng đng thn trên đu trên cthương xót mà ban cho hmt mn con trai?

Lnh bà Mahāmāyā bthí rt nhiu; lúc rau trái, lúc y áo, lúc chăn nm, lúc thuc men, lúc lương thc go bp, sn khoai hoc tin bc... Vi tâm bi mn, lnh bà bthí có đến bn c3 đng tin vàng vào mi ngày nhưthế. Nhng git sương nhân ái kia du không thm đm

được sa mc cuc đi nhưng cũng mát dnhng loài lau cthân phn thp hèn, bé mn!

Hôm kia, sau khi trao tng hết đng tin cui cùng, nhưcó mi giao cm linh thiêng nào đó, lnh bà cm thy tâm hn an vui, thưthái llùng, nim hlc lâng lâng no đy sut cngày. Đêm y, lnh bà đi ri ttchìm vào gic mng huy hoàng, mát m. Tđi vào gic ngan lành

1 Bát quan trai giới: Không sát sanh, không trộm cắp, không hành dâm, không nói dối, không dùng các chất say, không ăn quá ngọ, không múa ca hát xướng, trang điểm, phấn son và không nằm chỗ cao đẹp, sang trọng.

2 Canh ba: Đêm Ấn Độ chia làm ba canh.

3 Ức: 100.000.

Thiên vương1 cao sang, chói sáng thưkhông hin xung, phò long sàng ca lnh bà đi vào ngn núi Himavā rt cao trên tuyết lãnh. Vi cchnghiêm cn và đy trân trng, Tđi Thiên vương đt lnh bà trên tng đá cao sáu mươi do-tun, dưới gc cây sāla cao mt trăm do-tun, gn ao lưu ly Anotatta, đon thnh lnh bà xung tm. Các vì thiên nkiu dim đến nghinh tiếp lnh bà bước xung trên vùng hoa sen trng ta hương ngào ngt.

Xong đâu đó, hmang trân châu, bo ngc và hương hoa ca cõi tri trang đim cho hoàng hu ri thnh lnh bà vào nghtrong mt tòa lu bng bc. Phía Bc có mt qunúi bng vàng long lanh chóa mt, đng đnh bước ra mt con voi trng to ln, sáu chiếc ngà nhưsáu cánh tay trân trng ôm mt đài sen trng tươi thm còn đng sương mai. Bch tượng đi quành vhướng Đông, tiến xung phía Nam, rng mt tiếng to, nhiu ba vòng vphía hu quanh long sàng ri chui vào hông phi ca hoàng hu.

Đi b-tát, thiên tSetaketu tcung tri Tusita, thếlà đã giáng sanh vào lòng Pht mu Mahāmāyā.

Sáng ngày, trong không gian còn ta nc mùi hương, lnh bà cm thy tinh thn phơi phi và tâm hn thanh khiết mt cách kỳ l. Đc vua Suddhodana được nghe lnh bà kli, lp tc lâm triu, cho vi sáu mươi bn vbà-la-môn tinh thông đim triu đến bàn vgic mng y.

1 Four Mahārāja-Gods.

Nghe xong, tt ccác thy bà-la-môn đu phphc ly mng. Mt vct ging sang sng:

- Qutht là gic mng đi cát tường, tâu đi vương! Thếlà hoàng hu đã ththai mt nhân cách phi phàm, cao c; là linh khí kết tca núi sông, nht nguyt muôn triu năm mi có mt ln. Đây chính là mt ân sng thiêng liêng mà đc Brāhman đã ưu ái ban tng cho đi vương.

Đc vua Suddhodana vô cùng đp d, ban thưởng trng hu cho các thy bà-la-môn ri truyn ngy túc trc sn sàng đsăn sóc sc khe cho hoàng hu. Tđi Thiên vương nhn được lnh tthiên chSakka; thay nhau cm bu kiếm htrì lnh bà luôn sut

mười tháng nhưthế.

Đi b-tát tkhi vào lòng Pht mu, gá thai bào, ln ln ln lên, không hlàm cho lnh bà khó chu; trái li, được sc khe, an vui và mát mhơn. Thai nhi ngi an nhiên trong bng nhưmt bc tượng vàng trong đng báu, chân xếp kiết già, hướng mt ra phía trước rt khác

vi phàm nhân.

Thếri... tháng ngày chim ca hoa n, lá ny hương, chi xanh ny ngc, trăng thanh gió mát, phơi phi mây lành... khp nơi cung tía lu son, nhc vui thanh thoát, tiếng cười nói du dàng... bao quanh hoàng hu nhưto thêm duyên lành cho đng siêu vit sra đi.

Đến ngày trăng tròn tháng Vesākha, theo phong tc thi by gi, hoàng hu xin được phép vkinh đô Devadaha, nước Koliyā, là quê mca lnh bà đchngày mãn nhy khai hoa. Thếri, mt toán phi mã cp tc mang thông đip ca đc vua Suddhodana sang đc vua Suppabuddha đưa tin ngày lnh bà lên đường. Dân chúng chai nước hn hchào đón ngày vui, htđng sa sang đường sá, cu cng, khe rch; nhà nhà treo đèn kết hoa, cngũ sc... rc r, náo nhit, tưng bng...

Hôm y, tri thanh, gió nh, lnh bà bước lên kiu hoa có cung nga dìu hai bên. Hoàng phi Pajāpati Gotamī cùng thnthân tín bước lên nhng chiếc kiu sang trng khác. Đoàn người rm rlên đường, trước sau có hai đi quân danh dca hoàng gia nai nt, yên cương, quân phc, khí gii, giáp bào sáng chói, uy nghi trên thân chiến mã cn trng hgiá. Ra khi cng thành kinh đô hoa l, đoàn xa giá ln ra ngoi ô. Hai bên đường, dân chúng hò reo, tung hoa, ry nước. Khi ti mt rng cây sāla, thuc lâm viên Lumbinī, giáp ranh biên đa hai nước, thy phong cnh xinh đp lthường, hoàng hu Mahāmāyā truyn lnh dng li. Lúc y crng hoa sāla trhoa trái mùa, rc rphô sc gia nhng mng màu xanh biếc. Hoàng hu Mahāmāyā thy lòng khoan khoái, thanh thn do chơi. Sao l? Không khí nhưướp hương, muôn chim nhưtri nhc; tri đt, cây lá, choa... tt thy đu xanh trong, mn màng nhưnhung, nhưngc...

Đến mt gc cây sāla đi th, hoa ntgc ti ngn, kết dt nhưmt tm thm gm, hoàng hu ngước nhìn. Có mt vòi hoa vươn dài ra, hoa to và đm sc - hoàng hu đưa tay đnh níu. Bt cht, vòi hoa y đt nhiên on xung ri đt nhlên lòng bàn tay ca lnh bà. Ngay lúc y, hoàng hu Mahāmāyā trd, cung nga thnhi hgiăng màn. Đi b-tát đn sanh trong giphút thiêng liêng này. Ngài ra khi lòng mnhnhàng nhưvpháp sưdui chân bước xung pháp tòa.

Và đng thi, nhưva đp vào cánh ca huyn mt, siêu nhiên; ba tng tri thy đu rúng đng, đi đa chao đo, nước bin trong bn đi dương dâng cao, m ào vgia hưkhông. Thiên nhc tri lên, thiên hoa tung bay; phm thiên, chưthiên trong ba ngàn cõi mhi vui mng. Hai con rng vàng trong mây xanh bay sà xung, tuôn hai vòi nước nóng và lnh ngào ngt hương, tm cho đi b-tát. Bn vđi phm thiên cõi tri Tnh Cưđng bn góc, giăng tm lưới bng vàng mn đthân đi b-tát không cho rơi xung đt. Hnói thong vào tai lnh bà Mahāmāyā rng:

- Xin hoan hchúc mng hoàng hu. Vu nhi này slà mt bc thiên hvô song, trí tuvà đc hnh khp cba cõi, sáu đường không ai dám sánh. Ngài chính là mt bc Vô thượng Chí tôn.

Li va dt, Tđi Thiên vương đã che chiếc lng báu và đưa tm nhung mn tiếp bng ngài, ri trao qua cho cung nm ngài trên tm la Dukūla.

Bng, đi b-tát vùng đng dy, đi vhướng Đông by bước, dưới đt tri lên by hoa sen đgót chân ngài, có hai vthiên bưng năm món triu phc ca Chuyn luân Thánh vương đi hu hai bên. Đi b-tát mt tay chthượng, mt tay chh, nói lên câu k:

Aggohamasmi lokasmi

Seṭṭho jeṭṭho anuttaro

Ayamantimāme jāti

Natthi dāni punabbhavoti.

Nghĩa là: “Ta là chúng hữu tình cao quý và lớn hơn tất cả các loài trong tam giới. Đây là kiếp cuối cùng của ta. Ta sẽ không còn luân hồi tái sanh nữa”.

Kinh krng, ngay khi đi b-tát đn sanh, vì do túc duyên ba-la-mt tnhiu a-tăng-kỳ kiếp, lúc y cùng có by nhân vt đng sanh1 đtrduyên cho quvChánh Đng Giác:

Nhưvy là nhm ngày trăng tròn tháng Vesākha, năm sáu trăm hăm ba trước Tây lch knguyên, ti kinh thành Kapilavatthu thuc vương quc Sakyā ckính, bên ranh gii Tây Bc n Đthuc xNépal ngày nay, dưới chân ngn Himalaya hùng vĩ, trong vườn Lumbinī, đã giáng sinh mt hoàng tmà sau này trthành giáo chca nhng giáo ch, đo sưca nhng đo sưvĩ đi nht trên thếgian, trong lch sloài người, đó là đc Siddhattha, hlà Gotama, vua cha là Suddhodana, mu hu là Mahāmāyā. Đo sĩ Asita sau khi đoán mng cho u nhi, chc chn ba mươi lăm năm strthành mt đc Chánh Đng Giác, đã nói vi hoàng hu Mahāmāyādevī nhưsau:

1 Công chúa Yasodharā; Ānanda, con thân vương Amitodana, em ruột đức vua Suddhodana; Channa, người hầu ngựa; Kāḷudāyi, con một lão thần lương đống, sau này thỉnht đức Đại Giác về thăm Kapilavatthu; Ngựa Kaṇṭhaka; cây Bodhi, nơi Phật ngồi thành đạo; Bốn hầm châu ngọc.

- Tâu lnh bà! Chưthiên và nhân loi rt cm kích và tri ân lnh bà đã cưu mang mt bc vĩ nhân, mt hin thân siêu phàm. Lnh bà strthành mt vPht mu đúng theo đi nguyn ca lnh bà tnhiu kiếp trước. Ân đc và phước báu ca lnh bà quá ln, hàm tàng mt năng lc quá mnh, srng thân thnng nô trc ca thếgian tđi kia không đsc chmang được na. By ngày sau, lnh bà stbnhc thân y, hóa sanh làm mt vthiên nam cung tri Tusita (Đẩu-suất)! Ri bn mươi hai năm sau1, khi nhân duyên tròn đ, chính đc Chánh Đng Giác - con trai vĩ đi ca lnh bà, slên cõi tri Ba Mươi Ba thuyết pháp đtrnân huyết sa; và lnh bà sđc quThánh đy, vĩnh vin skhông còn trli chn trn gian đy thng khnày na!

Tht qunhưli tiên tri ca đo sĩ Asita, by ngày sau, hoàng hu Mahāmāyādevī không bnh, mm cười lìa trn, tc khc hóa sanh vào cung tri Tusita - có tên là Māyādevaputta.

Ôi! Không ai dgì có đphước báu đlàm mca mt vPht. Sliu còn ghi rõ rng, trong rt nhiu Jātaka, bà đã làm mca đi b-tát, nhưtrong Alīnacitta, trong Kaṭṭhahari, trong Kurudhamma... bi li nguyn dưới chân đc Pht Vipassī chín mươi mt đi kiếp vtrước2.

1 Chỉ vào hạ thứ 7 của đức Phật, ngài đã lên cung trời Đao Lợi thuyết tạngAbhidhamma để độ Phật mẫu. Thiên tử Māyādevaputta đã từ Đẩu Suất sang để thính pháp, đắc quả Tu-đà-hoàn.

2 Xem tự điển đã dẫn, q.2 - trang 610.

Tỳ-khưu-ni Puṇṇikā

(Cô gái nô lệ đội nước)1

1 Xem “ Therī Upadāna Pāḷi (38. Puṇṇāpadānaṃ)

Thân phận chiên-đà-la

Như bọ hung đội phẩn

Như dòi trong hầm xí

Hôi hám và dơ dáy

Bị mọi người coi khinh

Bị xã hội ruồng bỏ

Làm những việc hạ tiện

Như nạo vét ống cống

Như chùi rửa cầu tiêu

Giặt vật dơ, vật uế

Lau góc nhà, xó bếp

Cạo nồi niêu, soong chảo

Đội nước và gánh phân

Chăn dê và chăn bò

Ngủ hoang giữa chuồng trại

Không tấm đắp, tấm nằm

Quen muỗi lằn, sâu kiến

Quen đất cát, bụi bẩn

Nhận chửi mắng, đánh đập

Chịu tra tấn, đòn vọt

Là sở hữu của chủ

Muốn làm gì thì làm

Như kê chân, lót thân

Như giải tỏa tình dục

Rao bán như món hàng

Chọn mông và chọn vú

Chọn săn chắc, cơ bắp

Có cả quyền giết chết

Vì chúng không phải người

Là con heo, con chó

Là con bò, con trâu

Là công cụ sản xuất

Là công cụ phục dịch

Nô lệ đến suốt đời

Đổ mồ hôi, nước mắt

Ăn cơm thừa, canh cặn

Bệnh tật và ốm đau

Mụn nhọt và lở loét

Chết thì quăng bãi cốt

Xương thịt lần rã hoại

Tứ đại trả tứ đại

Chỉ còn lại hư vô

Nỗi đau và nỗi nhục

Chỉ còn lại hư vô

Kêu than không thấu trời

Rên rỉ không đụng đất

Thượng đế cũng ngoảnh mặt

Vô cảm và vô tri

Bỏ mặc cháu con ngài

Tàn ác và bất nhân

Cho trần gian tự diệt...

Bài thơkngũ ngôn y - là đc tthân phn ca hng người bn cùng, hlit, bt hnh nht trong xã hi n Đthi đc Pht. Hbđy ra khi bn giai cp, được gi là chiên-đà-la. Hsng lúc nhúc nhưsâu, nhưdòi trong các mương cng, trong nhng cái chòi rách nát, ti tăm nhưhang cáo, chut... bao gicũng cách ly vi các giai cp khác. Có mt stin dân sng nô lmãn đi trong các tri sn xut đloi nhưchăn nuôi, trng trt; trong các gia đình ông chln, ông chnhnhưthương gia, tiu phú, đi phú, bà-la-môn, quý tc...

Cô gái có tên là Puṇṇikā được nói lên đây là tin dân, thuc hng người chiên-đà-la y. Nhưng cô li được năm điu may mn, dim phúc hơn các cô gái khác cùng hng. Mt là cô có chút hc hành, có kiến thc, tri thc. Hai là cô có sc đp, tuy không hơn ai, nhưng mn mà, duyên dáng, ni bt hn trong chúng. Ba là cô được phước lành làm nô ltrong đi gia tc ca trưởng giCp Cô Đc (Āthapiṇḍika), mt cn snam thun thành ca đc Pht, giàu tín tâm và lòng nhân ái. Bn là cô có chăn chđàng hoàng, xiêm áo đy đvà ăn ung không hthiếu thn. Năm là cô được làm thường xuyên mt công vic xem ra là nhnhàng nht, y là vic đi nước... Tuy nhiên, cô bun, cô bc, cô chán, cô ghét, cô hn, cô luôn mun bt thoát ra khi gông xing, bgãy cái lng st đbước ra thếgii bên ngoài, mun hít thkhông khí

trong lành và mát mca tdo.

Trưởng giCp Cô Đc đi xrt công bng, rt tt đi vi bn nô bc, nô l; ông còn khuyên mi người sng hin lành, tp gingũ gii, bát quan trai gii. Ai mà làm được thế, ông thưởng bng ncười nhân hu cùng vi go tin, vi vóc, mùng mn, xiêm áo... Ông thy ai gii

giang, cht phác, thun hu, chăm công, chăm vic trong mt thi gian nào đó, ông sn sàng xóa bđi sng nô l, mun đi xut gia theo Pht hay lp gia đình, cũng được, ông sn sàng to cho công ăn vic làm nhưmt con người tdo!

Puṇṇikā biết vy nên cô luôn luôn cgng chăm chuyên, cn mn trong công vic đi nước và cô còn tý làm cnhng vic ngoài bn phn ca mình. Gii giang thếnhưng dường nhưkhông ai thích cô bi cái mt luôn luôn hếch lên tri, bi cách nói nhưluôn chng tshiu biết ca mình; bi cái lưng làm ai cũng có cm giác nhưluôn ưỡn lên, dng thng lên; bi cái ncười không bao gicó vtnhiên, hn nhiên mà là nhưbiếm nh, ngo mn; bi cái ging nói làm ai cũng cm giác chua nhưdm, đng nhưtrái bhòn! Đúng ri, Đúng là cô quá cao ngo, quá ngã mn! Cô cao ngo, ngã mn trong khi giao tiếp, khi nói chuyn, trong vic làm, lúc ra đường và

ctrong góc bếp. Đến ni cái cách đi nước ca cô người ta ai cũng ghét - có cái gì đó chng tnhư: “Ừ, thì là việccủa ta đấy! Ừ, ta là nô lệ đấy! Ừ, thì ta là vậy đấy!” Là nô lnhưng cô không bao gitránh mt hay tránh bước chân các giai cp khác. Gp lúc phi nói chuyn vi h, cô xưng tôi và đi thoi nhưngang hàng chng sgì c. Cô chkính ncó đc Pht, chưtăng ni giáo hi và ông bà chCp Cô Đc mà thôi. Vua chúa, bà-la-môn, tướng lãnh, quý tc, đi phú gia, tiu phú gia... cô cũng khinh khnh, không thèm kính trng, hmình làm gì!

Puṇṇikā biết, khni là cô gái tbiết mà cô không ththay đi được; cái kiêu ngo, ngã mn y nó ngngm trong dòng nghip ri, to nên bn cht, cá tính sâu dày mt ri. Cô không thhc được skhiêm cung, nhún nhường, ttn, bao dung, rng lượng, nhân ái nhưông Cp Cô Đc được. Đôi khi cô cũng tthn, thy ghét mình, căm mình... nhưng sáng ngày ra, tánh nào tt y, không thay đi được. Cái cao ngo, ngã mn là mt cái gì nhưnăng lc ngm, li cun hút cô đi, tác đng lên thân, lên khu, lên ý trong sinh hot hng ngày...

Hôm kia, vào mt ngày đông lnh, cô li đi đi nước nhưthường l, chuyến này ri chuyến khác. Đu tiên, khi thò cái hũ xung nước, bàn tay ca cô tê cóng, nhưbđóng băng. Có cái gì nghe bì bõm. Khnhìn ra xa. Mt người đàn ông bà-la-môn tím thâm cmt mũi đang tm ra, cxát trong dòng nước lnh but. Cô ra thm: “Rửatội ư? Quả là một tin tưởng ngu nghếch! Cái đầu óc của ôngđạo sĩ kia có lẽ làm bằng đất sét chăng? Bằng cái mê muộiđặc sệt, trơ lì, đóng chai trong tâm thức truyền đời nên tưduy, hiểu biết không thể động cựa, nhúc nhích được chăng?Rõ thảm!”

Nâng được hũ nước lên b, cô rướn lưng đng thng, quay sang phía ông đo sĩ, nga mt lên tri, nói ln:

- Chà, tôi vc nước, múc nước trong cái giá băng ca dòng nước, tôi chu khslà vì công vic, là vì thân phn nô l, là vì sbchry, chpht, chđánh. Còn ai kia là ti làm sao vy ha? Không biết là do shãi điu gì, ai ry, ai pht, ai đánh mà phi chu khs, tím tái trong dòng

nước lnh but kinh khng nhưthế- này hi người bàla- môn!1

Người bà-la-môn y tên là Sotthiya - cũng là mt đo sĩ hu danh - thy cô gái đi nước, hng tin dân li nói trng không, kiêu ngo nhưthế, ông gin run. Cgng kim chếcơn gin, ông nói:

- Ta nghe ông trưởng giCp Cô Đc có mt cô gái nô l, không cam chu thân phn mình mà thường hng hách, vô l, cao ngo - có tên là Puṇṇikā; vi ming lưỡi chanh chua nhưvy thì đúng Puṇṇikā là cô đây ri. Nhưng ta cũng không chp làm gì!

Ri ông nói tiếp:

- Này cô Puṇṇikā! Chính cô biết rõ ta tm trong nước là ta mun ty uế, mun ra cho sch hết ti li nơi thân, nơi tâm - là cái tín ngưỡng thiêng liêng ca đo bà-la-môn tngàn xưa mà! Ti sao đã biết ri mà cô li givmun hi? Cái cách hi ca cô dường nhưlà mun cht vn, mun chtrích cái cách ta đang ngăn điu ác, bng vic làm lành tt nhưthếnày hay sao?

1 Phỏng dịch từ đoạn Pāḷi: Udahārī ahaṃ sīte sadā udakamotariṃ,ayyānaṃdaṇḍa bhayabhītā vācādosabhayaṭṭitā. Kassa brāhmaṇa tvaṃbhīto sadā udakamotari, vedhamānehi gattehi sītaṃ vedayase bhusaṃ.

Bt cai dù già, dù trmà trước đây đã tng to nghip bt thin qua thân, khu ý - nếu được tm ra thường xuyên trong dòng nước mthiêng liêng liêng này - thì đu được gii trtt cmi ác nghip, mi ti li! Cô không biết thếsao?1

Cô gái cht cười hì hì:

- Trâu bò tm sông còn nhiu hơn ccác ông đo sĩ bà-la-môn. Chc bây gitrâu bò quanh hai bsông Gagāđu đã thành thánh cri, phi vy không, thưa ngài?

Nghe cô gái nói “trâu bò”, ông Sotthiya gin run:

- Ngươi dám...

- Phi! Tôi dám ch! Nếu ngài ra ti trong bao năm, chc hn ngài sthành thánh trước ctrâu, cbò, thưa ngài!

Đo sĩ Sotthiya gin run ly by. Va lnh, va gin - nhưng ông không đáp ni trước cô gái quá qut!

Cô gái cười dài nhưcchc gin thêm:

- Đo sĩ nếu đã thành thánh thì chc không còn gin, không còn sân, đây thì ngược li. Chng tgì? Chng tquan nim tm nước sông Gagā ty sch hết ti li là mt tín ngưỡng sai lm, si ngc!

1 Phỏng dịch từ đoạn Pāḷi: Yo vuḍḍho daharo vāpi pāpakammaṃ pakubbati,dakābhisiñcanā bhoti pāpakammā pamuccati. Uttarantassa akkhāsiṃdhammatthasaṃhitaṃ padaṃ,taṃ ca ñatvā sa saṃviggo pabbajitvā ’rahāahu.

Đo sĩ Sotthiyta im sng, không đáp được.

Cô gái tn công tiếp:

- Nước chra sch thân th, không thra sch cái tâm được, thưa đo sĩ khkính! Bng chng là cái tâm tham, sân, si ca đo sĩ vn còn y nguyên. Phi biết nhúc nhích cái đu óc mt chút mà tưduy cho đúng đn, chân chính và sâu sc hơn...

Thy đo sĩ có vim lng lng nghe, cô gái chm rãi thuyết ging:

- Ông chca tôi, trưởng giCp Cô Đc tkhi gp giáo pháp ca đc Pht Cù-đàm, ông cúng dường gn hết cgia sn mà ông luôn tươi cười, vui v, rng lượng, tham sân si gì đó dường nhưdit mt gn hết. ng nhưông thánh vy đó. Tu vy mi gi là tu! Còn ông thì sao nào? Chng biết tu làm sao c! Vy là nhcái nước song ngu ngc kia tu giùm, nó ra ti giùm cho! Hãy tnh trí li đi! Hãy bcái đo si mê kia mà tu theo giáo pháp ca ông Pht Cù-đàm đi!

Tri lnh, nước lnh mà “bài giảng” ca cô gái “trời đánh thánh vật” càng làm cho ông bà-la-môn lnh hơn.Nhlnh hơn cho nên ông tnh ng, thi gian sau, ông btt cxin xut gia tỳ-khưu trong giáo pháp ca đc Đo sưvà trthành mt vA-la-hán.

Còn cô gái? Hôm kia, trưởng giCp Cô Đc kêu cô li và nói:

- Con đã làm vic rt tt trong bao nhiêu năm qua, hôm nay ta tuyên blà sxóa thân phn nô lcho con. Vy con sthu xếp đi mình tđây vsau nhưthếnào, con hoàn toàn tùy nghi chn la. Ta ha sgiúp con.

- Thưa ch! Cho con xin được xut gia nhưthanh niên Dasaka mà trước đây chđã cho chàng ta thoát khi than phn nô l.

Ông trưởng gihoan hmm cười gt đu:

- ! Con còn nhchuyn Dasaka à? Đc ThếTôn rt khen ngi. Bây givy đã là mt bc A-la-hán1.

Thếri, cô gái được xut gia, và thi gian sau tỳ- khưu-ni Puṇṇikā đc quA-la-hán, đy đthng trí thn thông và luôn cbn tuphân tích. Cô đã sdng sbin tài, thông thái ca mình đhàng phc chúng ngoi đo mm mép, đem li li lc ti thượng cho rt nhiu người.

Hôm kia, sau ginghngơi, thhưởng lc vthin, lc vqu, tỳ-khưu-ni Puṇṇikā dùng thiên nhãn thông, thn túc thông, soi li các kiếp sng xa xăm, được biết rng, cô đã có nhân duyên vi chưChánh Đng Giác Vipassī, Sikhī, Vessabhū, Kakusandha và Koṇāgamana. Cô đã tng là mt vtỳ-khưu-ni gương mu, rng ngi vgii hnh, thu thúc nghiêm túc, nghe nhiu hc rng, ging nói ý nghĩa vpháp và lut thâm sâu, qung bác vi ngôn ngbin tài, lưu loát nhưnước chy mây trôi, đúng nhưdưâm tquá kh: “Do tu tập cô trở thành vị ni có đại trí tuệ, và do

nghe nhiều cô trở thành vị ni thông thái”2 Vì coi mình có đi trí tu, coi mình là thông thái nên

1 Có thể xem phụ lục nằm sau truyện này.

2 Bhāvanāya mahāpaññā sutena ca sutāvinī.

cô sinh ra cng cao ngã mn, coi thường các vtrưởng lão ít hc, khinh r, mt sát hc chúng là ngu si, là đn đn. Cho nên, việc bị sanhra trong gia tộc hạ tiện là do ngã mạn ẩn tiềm trong dòngnghiệp không bị tiêu hoại1. Vì do nghip “ngã mạn” y nên kiếp này, ti thành phSāvatthi, trong giáo pháp ca ThếTôn Gotama, cô sinh ra làm hng tin dân, nô l. Thy nhân duyên và quba đi, tỳ-khưu-ni Puṇṇikā khngâm lên mt câu k, nhưmt trăng khvén lp mây mđsoi chiếu vn vt, núi sông, cây c:

Ngã mạn và kiêu căng

Cống cao và tự đại

Ỷ mình hay mình giỏi

Cậy mình thông mình tài

Chê mọi người ngu si

Khinh thế gian cỏ rác

Sinh làm người nô lệ

Phải sống kiếp tiện nhân

Gieo gì thì được nấy

Pháp như thực như chân!

Puṇṇikā - vtỳ-khưu-ni A-la-hán xut thân nô lbt giác mm n“tiếu sanh tâm” thơm ngào ngt ca trí tuhương và gii thoát hương.

1 Mānena nīcakulajā na hi kammaṃ vinassati.

Phụ lục: Chuyn t-khưu Dasaka

Có mt vtỳ-khưu tên là Dasaka xut thân là nô l, ông ta là con ca mt nnô ltrong đi gia đình trưởng giCp Cô Đc. Khi tnh xá Kỳ Viên đi vào sinh hot, công vic tp dch rt bn b, trưởng giCp Cô Đc đã sai thanh niên nô lDasaka hng ngày đến đy đtrông coi vườn tược kiêm cvic gác cng. Dasaka bm cht tháo vát, lanh li, chu khó nên ai cũng mến yêu và tin cy. Ngày qua ngày, Dasaka cm thy đi sng xut gia sao mà thanh bình, an n và cao đp quá, cu thm ước ao trong lòng, là làm sao mình cũng sng được đi sng phm hnh nhưvy. Hôm kia, đến Kỳ Viên có vic, trưởng giCp Cô Đc tình ctrông thy Dasaka đng lng trông theo đoàn chưvtỳ-khưu đang ôm bát vào kinh thành đkht thc. Đôi mt ca Dasaka nhưbhút dính vào hình nh vô svà thanh thoát y không chu buông ri.

- Con đang suy nghĩ gì đy, này Dasaka?

Trưởng gict tiếng hi, Dasaka git mình quay li, lp bp:

- D... d...

Nhưđc được tâm ý ca người thanh niên, ông trưởng giquan tâm ct tiếng hi:

- Con có thích đi sng y không, Dasaka?

- Thưa, con không dám đâu. Con là thân phn nô lthp hèn...

Trưởng givi tm lòng bao dung, rng lượng, nncười thơm ngát nhưhương hoa sen:

- Giáo hi ca đc Tôn sưkhông hp hòi thếđâu con! Máu ai cũng đvà nước mt ai cũng mn, ngài không hphân bit giai cp. Nếu con sng được đi sng xut gia cao thượng y, ta sxóa bthân phn nô lcho con. Khi y con skhông còn là knô lthp hèn na. Và nếu con tu tp tt, ta sđnh lcon, cúng dường nhng vt dng cn thiết đến cho con vi tt ctm lòng thành, vi tt csquý kính...

Thanh niên Dasaka xúc đng, chy nước mt, quỳ xung ôm chân trưởng gi, nghn ngào không nói được nên li.

Thếri, sau đó, thanh niên Dasaka được xut gia. Tuy tu hành đnh tugì cũng không bng người nhưng ông ta có đc tính phc vrt ni bt. Bt cvic gì mà chưtăng giao phó, ông đu vâng li chu toàn bn phn. Đc bit, do trong dòng nghip, tích lũy nhiu đi là phi nhân nên

ông ta có đôi chân đi nhanh và do dai đến llùng. Do vy, vic trao truyn thông tin đây đó, tquc đnày sang quc đkhác, ttnh xá này sang tnh xá kia thường là trách nhim và bn phn ca Dasaka. Cũng vì vic Tăng nên hôm kia tỳ-khưu Dasaka đến Kosambī, đúng lúc, tỳ- khưu Khemaka ngã bnh đang nm mt nơi ho lánh ti Badarika.

Chưtăng Kosambī tlâu vn đã nghe tiếng tu hành nghiêm túc ca tỳ-khưu Khemaka, rt ngưỡng mngài nên nhtỳ-khưu Dasaka đến thăm hi bnh tình. Tỳ-khưu Dasaka vn tht hc, cht phác, không biết ăn nói nên tình tht hi:

- Vy phi thưa hi làm sao?

- Nói là chưtăng Kosambī quan tâm, lo lng thăm hi bnh tình ca ngài, hin ngài có kham nhn ni vi cơn đau hay không? Ngài đã xoay xvà tcha bnh cho mình có hiu quhay không?

Đến công viên Badarika, tỳ-khưu Dasaka thy tỳ-khưu Khemaka nm bnh nơi mt cái chòi hoang ti tàn, dường nhưchcòn bxương nhưng thn sc rt an nhiên, tti.

Sau khi lp li li thăm hi ca chưtăng Kosambī, đi câu trli nhưng không nghe ông ta nói gì c. Tỳ-khưu Dasaka bèn tđng đi quét dn, chùi ra nơi này nơi khác, tìm cách múc nước đy nơi chcha - lng lđnh lvtrưởng lão ri tgiã. Trước sau, tỳ-khưu Khemaka vn không nói mt li, ông chnghĩ thm trong bng rng: “Mấy ông tỳ-khưu ở Kosambī không có việc gì làm haysao mà cho người đến thăm hỏi vớ vẩn như vậy chứ? Tukhông chịu tu, cứ làm ba cái chuyện tào lao không!”

Sau khi không nhn được câu trli nào, tỳ-khưu Dasaka được cđi mt ln na, vi câu hi ca chưtăng Kosambī: “Ngài đã thấy tự tánh của ngũ uẩn chưa?” Ln này, tỳ-khưu Khemaka cũng chng vi chng h! Tiếp tc, tỳ-khưu Dasaka được cđi ln thba vi câu hi: “Ngài đãđắc quả A-la-hán chưa?” Nghĩ là vi câu hi y thì hơi quá đáng, và cũng đã “quá tam ba bận”, không đáp không được, tỳ-khưu Khemaka nói cc lc, ct ngn: “Chưa!”Thếmà vn không yên, Dasaka được cđi ln thtưvi câu hi: “Khemaka có nghĩa là gì trong tự tánh?”Hết chu ni vi nhng câu hi ngu ngc, phù phiếm ca nhng tỳ-khưu Kosambī, bn ln khó chu dường nhưvón đc li thành mt cc trong chng, khc mãi không ra, tỳ-khưu Khemaka vùng ngi dy. Mc du sc khe còn yếu, ông cũng gng gượng chng gy, nhtỳ- khưu Dasaka dìu tng bước cho đến Kosambī. Và tht kỳ diu, do đường xa lao nhc, ông toát mhôi lp này đến lp khác và người cm thy rt nhnhàng, ri lành bnh.

Và cuc đi thoi gia tỳ-khưu Khemaka vi nhóm sáu mươi tỳ-khưu Kosambī đã xy ra:

- Ti sao quý vlàm phin tôi quá vy?

- Nghe đn vđi sng gii hnh nghiêm túc và khnăng thông bác giáo pháp ca ngài, nên chúng tôi chmun hc hi thôi!

- Thếti sao quý vkhông chu khó khi cái tâm mt chút, chu khó nhc cái chân mt chút mà li làm phin đến tỳ-khưu Dasaka cht phác và hin lành này?

- Chúng tôi thy người bn trnày rt nhit tình và không hthan van ly na li.

- Hóa ra, do vy mà các vđã li dng lòng tt ca người ta?

- Chúng tôi xin sám hi!

- Không phi là vi tôi!

Tỳ-khưu Dasaka vi xua xua tay, mm cười nói:

- Tôi có đôi chân tt, giúp nhau mt tí thôi! Không cn thiết phi nghiêm trng sám hi nhưvy đâu!

Sau đó, đon đi thoi được tiếp tc. Tỳ-khưu Khemaka nghiêm sc mt:

- Ri còn nhng câu hi na. Ti sao chưvcchơi cái trò rng không và vô ích nhưthế?

Nhóm tỳ-khưu kia cúi đu nhưnhn li. Tỳ-khưu Khemaka nghĩ là cn phi nghiêm khc, đưa htđường biên trvvi no chánh, bèn thuyết giáo rng:

- Chnhng câu nói giúp nhau tiến trin gii, đnh, tuvà tugii thoát mi được gi là li nên nói, mi là chánh ng, đy là pháp giáo nghiêm hun ca đc Tôn sư. Ngoài ra, không chnói và nghe suông mà còn cn phi thc hành, thường trc nim và quán ngày cũng nhưđêm, đêm cũng nhưngày. Ttánh ca ngũ un là sanh dit, là rng không, điu đó ai cũng biết, nhưng chbiết bng tưởng tri hoc thc tri thì có ích li gì, có hay hướm gì mà đt câu hi? Cái biết y chlà ngoài da. Chúng phi được nhìn thy và chng nghim bi tugiác do công phu hành trì miên mt, quý vphi hiu nhưthếch!

Thy nhóm tỳ-khưu kia có vchăm chú lng nghe, có vphc thin nên ngài tiếp:

- Còn Khemaka có nghĩa là gì trong ttánh ư? Câu hi ngc nghếch. Chng có gì ráo! Nó chlà cái tên suông thôi! Tuy nhiên, ngay chính tôi cũng chưa hthy được nhưthc cái tên suông y, cái danh y, bao gitôi cũng sinh khi cái tôi ấy mà biết, sinh khi cái của tôi ấy màhành! Chưa bao gitôi trđược ttánh vô thường, vô ngã li cho vô thường và vô ngã c! Tôi chưa làm được điu đó. Mt vthánh A-na-hàm du đã đon tn năm món kết buc và sai s1 mà vn còn bràng buc bi cái tôi y, cthlà vn còn ngã mn, phóng tâm và vô minh. Chưvhãy biết rõ nhưvy, thy rõ nhưvy ch!

Li ca tỳ-khưu Khemaka va chm dt, cht ông lng người, mt skỳ diu xy ra trong tâm ông, ông đc quA-la-hán ngay ti ch. Và còn kỳ diu hơn thếna, sáu mươi vtỳ-khưu kia cũng đc quA-la-hán luôn.

Thếri, khi câu chuyn này được lan truyn ra, mi người tín m, ctăng và tc ùn ùn kéo đến; tđó, Badarika mi bt đu được xây dng cc liêu ngày càng nhiu và mi công trình chính và phtrông cũng tươm tt. Hin giđược gi là công viên Badarikārāma.

Đc Pht kngang đó, biết mi người còn thc mc vthân phn nô lca tỳ-khưu Dasaka, ngài nói tiếp, và sau đó, ai cũng hiu nhưsau:

- Bây gitỳ-khưu Dasaka đã đc quA-la-hán ri. Trước đây, ông tinh tn phc vthì tt nhưng hcngi thin thì hôn trm, thy miên li kéo đến. Đc Pht và tôn giMahā Moggallāna đã khin trách và cũng đã nhiu ln sách tn, khuyến khích, tìm bin pháp thích nghi dìu dt ông ta tng bước mt. Do nhân duyên quá kh, cách đây chín mươi mt kiếp (kappa), tin thân Dasaka gp được đc Pht Đc Giác Ajita và có cúng dường đến vnày mt quxoài. Đến thi đc Pht Kassapa, ông ta đã là mt vtỳ-khưu. Đây là nhân và duyên

1 5 món kiết sử: Thân kiến, hoài nghi, giới cấm thủ, tình dục, bất bình.

giúp tỳ-khưu Dasaka đc A-la-hán qu. Tuy nhiên, trong mt kiếp quá khkhác, ông ta sai bo mt vA-la-hán làm mt svic lt vt cho mình nên đã nhiu đi kiếp phi mang thân

nô l.

Nhân nhưvy đó, duyên nhưvy đó và qucũng nhưvy đó; hãy chiêm nghim mà tu tp, hãy chiêm nghiêm mà hành trì; khi nào chưa thy rõ ttính vô thường, vô ngã ca tâm và pháp thì khi y còn cn phi miên mt an trú chánh nim trước mt ti mt căn nhà trng, ti mt bãi

đt hoang hay ti mt nghĩa đa thiêu xác... Hãy nhly!

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Senior Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com ; http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
quangduc@quangduc.com , tvquangduc@bigpond.com
KHÁCH VIẾNG THĂM
110,220,567