Phẩm thứ tám: Quán Phá “Pháp Tác” Và “Kẻ Tác”

PHẨM THỨ TÁM: QUÁN PHÁ “PHÁP TÁC” VÀ “KẺ TÁC”

(pháp làm và kẻ làm)

Quyết định có kẻ tác

Chẳng tác, nghiệp "quyết định"

Quyết định chẳng kẻ tác

Chẳng tác, chẳng "định nghiệp"

Quyết định "nghiệp" vô tác

Nghiệp ấy chẳng kẻ tác

Nếu kẻ tác chẳng tác

Kẻ tác cũng chẳng "nghiệp"

Quyết định có kẻ tác

Thì phải có nghiệp tác

Kẻ tác và nghiệp tác

Tức đọa nơi vô nhân (không có nhân)

Nếu đọa nơi vô nhân

Thì vô nhân vô quả

Vô "tác" vô "kẻ tác"

Pháp tác thành vô dụng

Chẳng có những pháp tác (pháp, kẻ, nghiệp)

Thì chẳng có tội phước

Vì tội phước đã không

Tội phước báo cũng không

Nếu chẳng tội phước báo

Cũng chẳng đại Niết Bàn

Những việc có sở tác

Ðều "không", chẳng có quả

Giải thích. "Pháp tác" với "kẻ tác" và "nghiệp sở tác". Ba thứ hòa hợp nên có quả báo, ba thứ trên nếu thuộc hữu vi, thì trong hữu vi đã phá. Nếu thuộc vô vi, thì trong vô vi đã phá. Kỳ thực pháp phá của mỗi phẩm đều giống nhau, tức là dùng nghĩa trung đạo để phá nhị biên của tương đối vậy.