Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. quangduc@quangduc.com* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

Vô niệm trong Pháp Bảo Đàn Kinh

11/02/201417:57(Xem: 7278)
Vô niệm trong Pháp Bảo Đàn Kinh

99.luctohuenang

VÔ NIỆM TRONG PHÁP BẢO ĐÀN KINH


Pháp là Pháp môn, Chánh pháp của Phật.

Bảo nói sơ lược có sáu nghĩa: Hiếm có, Thanh tịnh, Quý giá, Đẹp đẽ rực rỡ, Rất tốt, Thường chẳng đổi.

Đàn trong chữ Tất Đàn nghĩa là bố thí rộng khắp.

Pháp Bảo Đàn Kinh là đem kinh pháp hiếm có, quý báu, thanh tịnh, thường hằng chẳng biến đổi mà bố thí rộng khắp thế gian, giống như cơn mưa đúng lúc đúng thời thấm nhuần lợi ích khắp muôn loài, không đâu chẳng được mưa pháp rưới mát.

Sơ tổ Thiền tông là Ngài Maha Ca Diếp tại hội Linh Sơn, nhân khi đức Phật cầm đóa sen giơ lên và mỉm cười thành giai thoại “Niêm hoa vi tiếu” nổi tiếng thanh tao và ý vị. Đức Thế Tôn bảo: “Nầy Ca Diếp, Ta có chánh pháp nhãn tạng, Niết-bàn diệu tâm, thật tướng vô tướng, pháp môn vi diệu, bất lập văn tự, truyền ngoài giáo pháp, vậy ngươi cẩn thận gìn giữ chánh pháp này”.

Từ đó, Thiền tông được thành lập, truyền tại đất Ấn Độ qua 28 đời Tổ. Tổ thứ 28 là Đạt Ma Sư tổ tuân theo giáo hóa của Thầy sang Trung Hoa tuyên dương chánh pháp, được coi là Sơ tổ Thiền tông Trung hoa.

Ngài truyền y bát cho Tổ Huệ Khả và nói kệ:

Ta đến đây với nguyện

Truyền pháp cứu mê tình

Một hoa nở năm cánh

Kết quả tự nhiên thành.

Đó là lời huyền ký, đến vị Tổ thứ sáu là Tổ Huệ Năng sẽ làm rạng rỡ Thiền tông, đem chánh pháp chiếu sáng khắp nơi nơi.

Trong phẩm Định Huệ, Tổ dạy chúng rằng: Thiện tri thức, CHÁNH GIÁO vốn chẳng đốn tiệm, tánh người tự có lợi độn, kẻ mê tiệm tu, người ngộ đốn khế. Ðốn tiệm chỉ là giả danh kiến lập mà thôi, nếu tự nhận được bổn tâm, tự thấy được bổn tánh thì chẳng sai biệt vậy. Thiện tri thức, pháp môn này xưa nay lập VÔ Niệm làm tông, VÔ TƯỚNG làm thể, VÔ Trụ làm gốc.

Thế nào là Tông? Chỗ trọng lời nói gọi là Tông. Vì Phật Tổ lập giáo, lời lẽ trong một bộ kinh, thiên trọng về chỗ nào thì chỗ đó gọi là Tông. Như vậy thì bộ Pháp Bảo Đàn Kinh trọng về Vô Niệm. Muốn hiểu được ý sâu xa của Tổ ắt phải hiểu Vô niệm là gì?

Vô niệm vốn có 3 tầng huyền nghĩa, đó là tùy theo căn cơ của chúng sinh vậy.

Tầng nghĩa thứ 1: Vô niệm là chẳng sinh một niệm nào.

Trạng thái này còn gọi là đoạn kiệt. Đó là pháp vô niệm của Tiểu thừa.

Vì Tiểu thừa chẳng thấu nguồn Tâm, chẳng rõ Phật tánh, còn thấy hai bờ Hữu và Vô.

Phàm phu vốn đủ hai cố chấp là Chấp Ngã và Chấp Pháp.

Thánh quả Tiểu thừa mới chỉ phá được Ngã Chấp, được Ngã Không mà Chấp Pháp còn nguyên.

Vậy nên Tiểu thừa là Chấp Pháp. Chấp là lỗi ở người chẳng phải ở Pháp. Vạn pháp vốn tự thông suốt, chỉ vì tâm cố chấp mà phân Đại, Tiểu chứ thật ra Đại Tiểu vốn không có Tánh.

Lại có câu "Pháp vốn thông đạt, mà sao tâm chẳng thông vậy".

Đức Lục Tổ có nói: Thiện tri thức, chớ nên nghe ta nói KHÔNG mà liền chấp KHÔNG. Trước nhất chớ chấp KHÔNG, nếu để tâm KHÔNG tĩnh tọa là lọt vào VÔ KÝ KHÔNG.

Tầng nghĩa thứ 2: Là tầng nghĩa pháp Đại thừa: Vô niệm là niệm mà chẳng chấp có niệm. Cũng có nghĩa là niệm và vô niệm chẳng hai chẳng khác. Vì Hữu dựa vào Không mà thành lập, Không dựa vào Hữu mà được thành lập. Nếu không có Hữu thì cái Không chẳng do đâu mà thành lập được, nên nói niệm và vô niệm chẳng hai chẳng khác; lìa được cái Thức phân biệt giả dối ở giữa thì được gọi là Vô niệm.

Vì vốn chẳng hai bờ Hữu niệm và Không niệm nên gọi là Vô niệm.

Trong Pháp Bảo Đàn Kinh, đức Lục Tổ cũng dạy:

"Thiện tri thức, đối với mọi cảnh tâm chẳng nhiễm, trong niệm thường tự lìa mọi cảnh, chẳng ở trên cảnh sanh tâm gọi là VÔ Niệm Nếu là trăm điều chẳng nghĩ, làm cho niệm tuyệt, một niệm tuyệt liền chết, thọ sanh nơi khác, ấy là cái lỗi lầm lớn, người học đạo nên xét kỹ! Nếu chẳng hiểu ý Chánh Pháp, tự lầm còn đỡ, lại khuyên người khác học theo, tự mê chẳng thấy, lại thêm tội phỉ báng Kinh Phật, vì vậy nên lập VÔ Niệm làm tông.

Sao gọi là vô niệm? Nếu thấy tất cả pháp tâm không nhiễm trước gọi là VÔ NIỆM, dùng thì khắp nơi, cũng chẳng dính mắc ở khắp nơi, hễ sạch được bổn tâm, khiến lục thức ra cửa lục căn, đối với lục trần mà chẳng nhiễm chẳng trước, đi lại tự do, ứng dụng vô ngại tức là BÁT NHÃ TAM MUỘI, tự tại giải thoát, gọi là hạnh VÔ NIỆM. Chứ chẳng phải như người lầm tưởng cho là trăm điều chẳng nghĩ, chỉ cho niệm tuyệt, ấy là pháp trói buộc, tức là biên kiến."

Trong Tịnh tông cũng có câu:

Nắm lấy chuỗi tràng, trần niệm dứt

Nghiễm nhiên thành Phật đã từ lâu.

Như vậy, niệm ở đây là niệm trần ai, niệm hữu lậu. Vô niệm là dứt niệm hữu lậu, lìa phân biệt giả dối.

Tầng nghĩa thứ 3:Đây là tầng nghĩa của pháp Tối thượng thừa, cũng là pháp Thiền đốn ngộ trực chỉ Chân tâm, kiến tánh thành Phật.

Nghĩa đó là: Nếu ngộ được nguồn tâm, thấy được Tâm này là Phật, Tâm này làm Phật, thì Vô niệm là Thể Chân như, tức là Tự tánh.

Đức Lục Tổ dạy rằng: Thiện tri thức, VÔ là Vô việc gì? Niệm là Niệm vật gì? VÔ là VÔ NHỊ TƯỚNG (Pháp đối đãi), VÔ tất cả tâm trần lao. Niệm là Niệm CHÂN NHƯ BẢN TÁNH. CHÂN NHƯ là thể của Niệm, Niệm là dụng của CHÂN NHƯ. Chân như tự tánh khởi niệm, chẳng do nhãn nhĩ tỷ thiệt năng niệm, chân như có tánh cho nên khởi niệm, nếu chân như không tánh thì nhãn nhĩ sắc thanh ngay đó liền hoại. Thiện tri thức, chân như tự tánh khởi niệm, lục căn dù có kiến văn giác tri mà chẳng nhiễm muôn cảnh, chân tánh thường tự tại. Nên Kinh nói: Khéo phân biệt được các pháp tướng mà nơi đệ nhất nghĩa thường chẳng động là vậy.

Có thể hiểu điều này như sau:

Khi nhìn nhận một cách tổng quát thì mọi vật đều có Thể và Dụng. Như khi ta dùng Vàng chế ra đồ vật như Nhẫn Vàng, Vòng Vàng,... thì Nhẫn, Vòng,... là Dụng hay gọi là công năng, còn Thể của chúng luôn là Vàng. Dụng (công năng) có thể biến đổi chứ Vàng chẳng bị biến đổi. Tự tánh vốn bất biến mà tùy duyên, tùy duyên mà bất biến.

Cũng vậy Vô niệm là thể còn Hữu niệm là dụng. Vô niệm là thể nên phải dựa vào niệm để phát huy tác dụng, ví như có quặng vàng mà chẳng chế ra đồ thì cũng chẳng sử dụng vào việc gì; nên thể và dụng chẳng tách rời như sóng và nước vậy. Chư Phật cũng thường ở nơi Thường Tịch Quang mà hóa thân muôn ức cứu độ chúng sinh là thế.

Nếu ngộ được như vậy thì Hữu niệm sẽ là Chánh niệm từ Chân như tự tánh khởi ra.

Nên đức Lục Tổ nói: Nếu khai ngộ đốn giáo, chẳng chấp lấy hình tướng bên ngoài, chỉ ở trong tự tâm thường khởi chánh kiến, phiền não trần lao thường chẳng ô nhiễm, tức là KIẾN TÁNH.

Ngũ Tổ Hoằng Nhẫn cũng từng dạy: Chẳng nhận được bổn tâm, học pháp vô ích, nếu nhận được bổn tâm, thấy được bổn tánh, tức gọi là Trượng Phu, Thiên Nhơn Sư, Phật.

Cần phải biết rằng trong một vật thì Dụng chẳng lìa Thể, như sóng chẳng lìa khỏi thể nước; cũng lại như vạn pháp chẳng lìa Tự tánh.

Nên khi Ngũ Tổ thuyết Kinh Kim Cang cho Lục Tổ, đến câu: Ưng vô sở trụ nhi sanh kỳ tâm thì Tổ Huệ Năng ngay đó đại ngộ tất cả vạn pháp chẳng lìa tự tánh, bèn bạch Tổ rằng:

Ðâu ngờ tự tánh vốn tự thanh tịnh,

Ðâu ngờ tự tánh vốn chẳng sanh diệt,

Ðâu ngờ tự tánh vốn tự đầy đủ,

Ðâu ngờ tự tánh vốn chẳng lay động,

Ðâu ngờ tự tánh hay sanh vạn pháp!

Giống như mặt biển muôn trùng con sóng nối tiếp, mà nước biển đồng nhất là một. Cũng vậy, Hóa Phật và chúng sinh như những con sóng, nhưng đều chung Phật tánh, như nước nơi đại dương. Như mặt trăng trên cao chiếu soi khắp thế gian, vô lượng bóng trăng nhưng chẳng phải thế mà có hai mặt trăng. Chấp riêng lấy cái bóng mà quên mất mặt trăng là chúng sinh, nhìn nhận được bóng trăng chẳng lìa mặt trăng là Phật.

Lại cần biết cái thân chỉ là Dụng, nên cũng gọi là vọng, là huyễn nên mới nói năng, suy lường, phân biệt khởi từ cái thân đều là vọng chẳng thể đến được Tri kiến Phật. Vì vậy, muốn nhìn nhận được Thể tánh chỉ có cách tự mình xoay lại bên trong trực nhận Tự tánh mà thôi.

Phàm người học Phật mà chẳng rõ Tự tâm, Bản lai diện mục của mình cũng coi là chưa học Phật. Ví như đứa trẻ lạc mẹ muốn tìm về nhà cũng cần biết nơi mà về. Cũng vậy, điều cốt yếu của Pháp Bảo Đàn Kinh chỉ là chỉ rõ cho chúng ta ngay từ nơi cái tâm phan duyên này mà trực nhận Diệu tâm, Chân tâm chính mình. Nhận được như vậy, cũng như người lạc đường nay có người chỉ cho đường về nhà, cứ thế mà đi thẳng ắt sẽ có ngày về được đến nhà.

Ngưỡng mong Tam Bảo gia hộ cho đại ý lời văn của con hợp với lời kinh, chẳng đến nỗi biến diệu dược thành độc được.

Nam mô Bổn sư Thích Ca Mâu Ni Phật

Nam mô A Di Đà Phật.

Viết xong Xuân Giáp Ngọ 2014

Đệ tử Pháp Đức 

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
21/08/2019(Xem: 4843)
Trước hết chúng ta hãy tìm hiểu xem độc tố này là gì. Xao lãng là xu hướng của tâm thức nhảy hết chuyện này sang chuyện khác. Đó là trường hợp của những người có một tâm thức tương tự như con cào cào hay con bướm, không sao có thể dừng lại với bất cứ một thứ gì, dù chỉ trong một khoảnh khắc. Câu thơ nổi tiếng của T.S. Eliot (Thomas Stearns Eliot, 1888-1965, thi hào người Anh gốc Mỹ, đoạt giải Nobel văn chương năm 1948) : « xao lãng bởi sự xao lãng của sự xao lãng » có thể nói lên điều đó. Câu thơ này nêu lên một cách ngắn gọn cuộc sống ngày nay trong xã hội : đó là một quá trình liên tục – hết ngày này đến tuần khác – của sự « xao lãng bởi sự xao lãng của sự xao lãng ». Liều thuốc hóa giải sự xao lãng trong hoàn cảnh đó – ít nhất là đối với lãnh vực tâm thần – là sự chú tâm vào hơi thở. Một sự tập trung thật mạnh hướng vào quá trình hô hấp của mình là một phương pháp rất hiệu nghiệm, có thể hóa giải được tất cả mọi hình thức xao lãng.
09/08/2019(Xem: 4371)
‘Khổ và sự diệt khổ’ là trọng tâm của lời đức Phật dạy, được diễn đạt qua Kinh Chuyển Pháp Luân.[2] ‘Idaṁ dukkhaṁ ariyasaccaṁ’ pariññeyyan-ti ‘Chính sự thật về khổ’, cần được con người am hiểu, rõ biết tường tận.[3] Nhận định này có thể tư duythông qua bài kinh ‘Ví Dụ Tấm Vải’[4] như sau: Ví như tấm vải bị hoen ố, vấy bẩn và người thợ nhuộm đã cố gắng làm đẹptấm vải bằng cách nhúng nó vào thuốc nhuộm loại tốt này hay loại tốt khác, nhưng kết quả cho ra không được như ý. Bởi vì thực chất của tấm vải là dơ bẩn, không sạch, uế nhiễm.
06/08/2019(Xem: 3578)
Trong toán học, muốn giải một bài toán cơ bản luôn cần có một mẫu số chung, đó là con số quan trọng cần thiết để đưa đến kết quả chính xác cho bài toán. Ngoài ra vì tính khoa học, những con số còn giúp cho mọi việc được mạch lạc, rõ ràng thứ lớp hơn mà chính Đức Thế Tôn của chúng ta cách đây 2600 năm cũng đã sử dụng nó để nói đến trong toàn bộ những bài giảng của Ngài. Khi giảng nói về các loại tâm vô hình, trừu tượng khó nhớ Đức Phật đã dùng những con số cụ thể trong Vi diệu pháp (Duy thức học). Chính nhờ vậy việc tìm hiểu về các loại Tâm vương, Tâm sở đầy phức tạp đã được Ngài hướng dẫn, phân loại rõ ràng cho từng loại tâm khác nhau. Tuy nhiên đây chỉ là những học thuyết sâu rộng của triết lý Phật giáo dành cho lãnh vực nghiên cứu.
02/08/2019(Xem: 3950)
Vào sáng Chủ Nhật 14 tháng 7 2019, tại hội trường báo Người Việt (Westminster, Little Saigon) đã có một cuộc hội thảo với chủ đề tìm cách đem sự thực tập chánh niệm tỉnh thức đến với giới thanh thiếu niên gốc Việt tại Quận Cam.
02/08/2019(Xem: 3799)
"Lý tưởng nhất là các lớp học không có cảm giác sợ hãi và căng thẳng làm việc dạy và học trở nên nặng nề. Lý tưởng nhất là giáo viên tạo dựng được nề nếp học trong không khí êm ả và chú tâm của lớp học. Tuy nhiên, không khí trong các lớp học công lập của Hoa Kỳ thường xuyên không được như vậy,…" Đó là lời phát biểu của Tiến Sĩ Bạch Xuân Phẻ khi anh thuyết trình về lợi ích của việc thực tập hơi thở trong tỉnh thức ở học đường. Phương pháp này giúp con người trị được nhiều căn bệnh về tâm lý và đối đầu được những cảm giác hồi hộp, căng thẳng, sợ sệt, bất an, trầm cảm, thường xảy ra cho các học sinh và cả trong giới giáo chức.
20/07/2019(Xem: 5979)
Các bộ kinh Nikāya ghi nhận tầm quan trọng của thiềnna (jhana) trong cấu trúc của con đường hành trì trong Phật giáo. Trong bài kinh Sa-môn quả (Sāmaññaphala Sutta, DN 2), Tiểu kinh Dụ Dấu Chân Voi (Cūḷahatthipadopama Sutta, MN 27) và nhiều bài kinh khác về sự tu tập tiệm tiến (anupubbasikkhā) của một tu sĩ Phật giáo, Đức Phật luôn đề cập đến thiền-na để minh họa cho việc tu tập tâm định. Khi vị tỳ-khưu hoàn tất tu tập về căn bản giới đức, vị ấy tìm nơi thanh vắng, sống độc cư và thanh lọc tâm, loại trừ “năm triền cái”. Khi tâm vị ấy được thanh lọc, vị ấy nhập và an trú vào bốn tầng thiềnna, được mô tả rất nhiều trong kinh tạng Nikāya qua một công thức kiểu mẫu:
03/07/2019(Xem: 3643)
Bài này sẽ viết về Thiền, phần lớn sẽ ghi về một số lời dạy của Đức Phật trong thiền pháp Thiền Tông, còn gọi là Thiền Đông Độ, hay Thiền Đạt Ma, hay Thiền Tổ Sư, và riêng tại Việt Nam còn gọi là Thiền Trúc Lâm. Chủ yếu nơi đây dựa vào kinh điển, và người viết không phải là tiếng nói thẩm quyền nào. Tất cả những gì viết nơi đây đều rất dễ hiểu; độc giả có thể ngưng ở bất kỳ dòng nào để thử nghiệm tự nhìn lại tâm. Với các bất toàn tất nhiên sẽ có, xin thành kính sám hối trước Tam Bảo.
01/07/2019(Xem: 3779)
Tâm là chủ thể tiếp nhận các đối tượng từ bên ngoài lẫn bên trong. Khi đang ngủ say, thì tâm được cho là trống rỗng, hay nói cách khác, đó là trạng thái vô thức ( bhavaïga, tiềm thức, tâm hộ kiếp). Chúng ta luôn kinh qua một trạng thái tiêu cực như vậy khi tâm mình phản ứng lại các đối tượng bên ngoài. Dòng chảy vô thức (bhavaïga) này bị gián đoạn khi các đối tượng thâm nhập vào tâm. Kế đó, tâm vô thức (bhavaṅga) rung động trong một chóc lát ý tưởng và biến mất.
03/06/2019(Xem: 4446)
Ta nghe con sóng bạc vỗ vào bờ cát trắng bên hàng dương êm ả làm dịu mát lại bầu không khí oi bức. Trời nóng đến tận cùng không gian khiến ta hết chỗ ẩn náu nên ta nghe được giọt mưa rơi tí tách mỗi khi bầu trời đổ mưa khiến không khíêm dịu lại, tâm hồn thanh bình, nhẹ hơn.
27/05/2019(Xem: 4188)
Sống Trong Từng Sát Na là phương pháp thực tập sống tỉnh thức, sống và ý thức về sự sống trong từng mỗi phút giây. Đây là phương thức tu tập dựa trên tinh thần Kinh Bốn Lãnh Vực Quán Niệm. Kinh Bốn Lãnh Vực Quán Niệm (Satipatthana Sutta), còn gọi là Kinh Tứ Niệm Xứ, là bản kinh do Ngài đại đức Ananda thuật lại những lời thuyết giảng của Đức Phật lúc Đức Phật đang cư trú ở Kammasadamma, một thủ phủ của xứ Kuru.
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Senior Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com ; http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
quangduc@quangduc.com , tvquangduc@bigpond.com
KHÁCH VIẾNG THĂM
110,220,567