Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. quangduc@quangduc.com* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

Vô niệm trong Pháp Bảo Đàn Kinh

11/02/201417:57(Xem: 7276)
Vô niệm trong Pháp Bảo Đàn Kinh

99.luctohuenang

VÔ NIỆM TRONG PHÁP BẢO ĐÀN KINH


Pháp là Pháp môn, Chánh pháp của Phật.

Bảo nói sơ lược có sáu nghĩa: Hiếm có, Thanh tịnh, Quý giá, Đẹp đẽ rực rỡ, Rất tốt, Thường chẳng đổi.

Đàn trong chữ Tất Đàn nghĩa là bố thí rộng khắp.

Pháp Bảo Đàn Kinh là đem kinh pháp hiếm có, quý báu, thanh tịnh, thường hằng chẳng biến đổi mà bố thí rộng khắp thế gian, giống như cơn mưa đúng lúc đúng thời thấm nhuần lợi ích khắp muôn loài, không đâu chẳng được mưa pháp rưới mát.

Sơ tổ Thiền tông là Ngài Maha Ca Diếp tại hội Linh Sơn, nhân khi đức Phật cầm đóa sen giơ lên và mỉm cười thành giai thoại “Niêm hoa vi tiếu” nổi tiếng thanh tao và ý vị. Đức Thế Tôn bảo: “Nầy Ca Diếp, Ta có chánh pháp nhãn tạng, Niết-bàn diệu tâm, thật tướng vô tướng, pháp môn vi diệu, bất lập văn tự, truyền ngoài giáo pháp, vậy ngươi cẩn thận gìn giữ chánh pháp này”.

Từ đó, Thiền tông được thành lập, truyền tại đất Ấn Độ qua 28 đời Tổ. Tổ thứ 28 là Đạt Ma Sư tổ tuân theo giáo hóa của Thầy sang Trung Hoa tuyên dương chánh pháp, được coi là Sơ tổ Thiền tông Trung hoa.

Ngài truyền y bát cho Tổ Huệ Khả và nói kệ:

Ta đến đây với nguyện

Truyền pháp cứu mê tình

Một hoa nở năm cánh

Kết quả tự nhiên thành.

Đó là lời huyền ký, đến vị Tổ thứ sáu là Tổ Huệ Năng sẽ làm rạng rỡ Thiền tông, đem chánh pháp chiếu sáng khắp nơi nơi.

Trong phẩm Định Huệ, Tổ dạy chúng rằng: Thiện tri thức, CHÁNH GIÁO vốn chẳng đốn tiệm, tánh người tự có lợi độn, kẻ mê tiệm tu, người ngộ đốn khế. Ðốn tiệm chỉ là giả danh kiến lập mà thôi, nếu tự nhận được bổn tâm, tự thấy được bổn tánh thì chẳng sai biệt vậy. Thiện tri thức, pháp môn này xưa nay lập VÔ Niệm làm tông, VÔ TƯỚNG làm thể, VÔ Trụ làm gốc.

Thế nào là Tông? Chỗ trọng lời nói gọi là Tông. Vì Phật Tổ lập giáo, lời lẽ trong một bộ kinh, thiên trọng về chỗ nào thì chỗ đó gọi là Tông. Như vậy thì bộ Pháp Bảo Đàn Kinh trọng về Vô Niệm. Muốn hiểu được ý sâu xa của Tổ ắt phải hiểu Vô niệm là gì?

Vô niệm vốn có 3 tầng huyền nghĩa, đó là tùy theo căn cơ của chúng sinh vậy.

Tầng nghĩa thứ 1: Vô niệm là chẳng sinh một niệm nào.

Trạng thái này còn gọi là đoạn kiệt. Đó là pháp vô niệm của Tiểu thừa.

Vì Tiểu thừa chẳng thấu nguồn Tâm, chẳng rõ Phật tánh, còn thấy hai bờ Hữu và Vô.

Phàm phu vốn đủ hai cố chấp là Chấp Ngã và Chấp Pháp.

Thánh quả Tiểu thừa mới chỉ phá được Ngã Chấp, được Ngã Không mà Chấp Pháp còn nguyên.

Vậy nên Tiểu thừa là Chấp Pháp. Chấp là lỗi ở người chẳng phải ở Pháp. Vạn pháp vốn tự thông suốt, chỉ vì tâm cố chấp mà phân Đại, Tiểu chứ thật ra Đại Tiểu vốn không có Tánh.

Lại có câu "Pháp vốn thông đạt, mà sao tâm chẳng thông vậy".

Đức Lục Tổ có nói: Thiện tri thức, chớ nên nghe ta nói KHÔNG mà liền chấp KHÔNG. Trước nhất chớ chấp KHÔNG, nếu để tâm KHÔNG tĩnh tọa là lọt vào VÔ KÝ KHÔNG.

Tầng nghĩa thứ 2: Là tầng nghĩa pháp Đại thừa: Vô niệm là niệm mà chẳng chấp có niệm. Cũng có nghĩa là niệm và vô niệm chẳng hai chẳng khác. Vì Hữu dựa vào Không mà thành lập, Không dựa vào Hữu mà được thành lập. Nếu không có Hữu thì cái Không chẳng do đâu mà thành lập được, nên nói niệm và vô niệm chẳng hai chẳng khác; lìa được cái Thức phân biệt giả dối ở giữa thì được gọi là Vô niệm.

Vì vốn chẳng hai bờ Hữu niệm và Không niệm nên gọi là Vô niệm.

Trong Pháp Bảo Đàn Kinh, đức Lục Tổ cũng dạy:

"Thiện tri thức, đối với mọi cảnh tâm chẳng nhiễm, trong niệm thường tự lìa mọi cảnh, chẳng ở trên cảnh sanh tâm gọi là VÔ Niệm Nếu là trăm điều chẳng nghĩ, làm cho niệm tuyệt, một niệm tuyệt liền chết, thọ sanh nơi khác, ấy là cái lỗi lầm lớn, người học đạo nên xét kỹ! Nếu chẳng hiểu ý Chánh Pháp, tự lầm còn đỡ, lại khuyên người khác học theo, tự mê chẳng thấy, lại thêm tội phỉ báng Kinh Phật, vì vậy nên lập VÔ Niệm làm tông.

Sao gọi là vô niệm? Nếu thấy tất cả pháp tâm không nhiễm trước gọi là VÔ NIỆM, dùng thì khắp nơi, cũng chẳng dính mắc ở khắp nơi, hễ sạch được bổn tâm, khiến lục thức ra cửa lục căn, đối với lục trần mà chẳng nhiễm chẳng trước, đi lại tự do, ứng dụng vô ngại tức là BÁT NHÃ TAM MUỘI, tự tại giải thoát, gọi là hạnh VÔ NIỆM. Chứ chẳng phải như người lầm tưởng cho là trăm điều chẳng nghĩ, chỉ cho niệm tuyệt, ấy là pháp trói buộc, tức là biên kiến."

Trong Tịnh tông cũng có câu:

Nắm lấy chuỗi tràng, trần niệm dứt

Nghiễm nhiên thành Phật đã từ lâu.

Như vậy, niệm ở đây là niệm trần ai, niệm hữu lậu. Vô niệm là dứt niệm hữu lậu, lìa phân biệt giả dối.

Tầng nghĩa thứ 3:Đây là tầng nghĩa của pháp Tối thượng thừa, cũng là pháp Thiền đốn ngộ trực chỉ Chân tâm, kiến tánh thành Phật.

Nghĩa đó là: Nếu ngộ được nguồn tâm, thấy được Tâm này là Phật, Tâm này làm Phật, thì Vô niệm là Thể Chân như, tức là Tự tánh.

Đức Lục Tổ dạy rằng: Thiện tri thức, VÔ là Vô việc gì? Niệm là Niệm vật gì? VÔ là VÔ NHỊ TƯỚNG (Pháp đối đãi), VÔ tất cả tâm trần lao. Niệm là Niệm CHÂN NHƯ BẢN TÁNH. CHÂN NHƯ là thể của Niệm, Niệm là dụng của CHÂN NHƯ. Chân như tự tánh khởi niệm, chẳng do nhãn nhĩ tỷ thiệt năng niệm, chân như có tánh cho nên khởi niệm, nếu chân như không tánh thì nhãn nhĩ sắc thanh ngay đó liền hoại. Thiện tri thức, chân như tự tánh khởi niệm, lục căn dù có kiến văn giác tri mà chẳng nhiễm muôn cảnh, chân tánh thường tự tại. Nên Kinh nói: Khéo phân biệt được các pháp tướng mà nơi đệ nhất nghĩa thường chẳng động là vậy.

Có thể hiểu điều này như sau:

Khi nhìn nhận một cách tổng quát thì mọi vật đều có Thể và Dụng. Như khi ta dùng Vàng chế ra đồ vật như Nhẫn Vàng, Vòng Vàng,... thì Nhẫn, Vòng,... là Dụng hay gọi là công năng, còn Thể của chúng luôn là Vàng. Dụng (công năng) có thể biến đổi chứ Vàng chẳng bị biến đổi. Tự tánh vốn bất biến mà tùy duyên, tùy duyên mà bất biến.

Cũng vậy Vô niệm là thể còn Hữu niệm là dụng. Vô niệm là thể nên phải dựa vào niệm để phát huy tác dụng, ví như có quặng vàng mà chẳng chế ra đồ thì cũng chẳng sử dụng vào việc gì; nên thể và dụng chẳng tách rời như sóng và nước vậy. Chư Phật cũng thường ở nơi Thường Tịch Quang mà hóa thân muôn ức cứu độ chúng sinh là thế.

Nếu ngộ được như vậy thì Hữu niệm sẽ là Chánh niệm từ Chân như tự tánh khởi ra.

Nên đức Lục Tổ nói: Nếu khai ngộ đốn giáo, chẳng chấp lấy hình tướng bên ngoài, chỉ ở trong tự tâm thường khởi chánh kiến, phiền não trần lao thường chẳng ô nhiễm, tức là KIẾN TÁNH.

Ngũ Tổ Hoằng Nhẫn cũng từng dạy: Chẳng nhận được bổn tâm, học pháp vô ích, nếu nhận được bổn tâm, thấy được bổn tánh, tức gọi là Trượng Phu, Thiên Nhơn Sư, Phật.

Cần phải biết rằng trong một vật thì Dụng chẳng lìa Thể, như sóng chẳng lìa khỏi thể nước; cũng lại như vạn pháp chẳng lìa Tự tánh.

Nên khi Ngũ Tổ thuyết Kinh Kim Cang cho Lục Tổ, đến câu: Ưng vô sở trụ nhi sanh kỳ tâm thì Tổ Huệ Năng ngay đó đại ngộ tất cả vạn pháp chẳng lìa tự tánh, bèn bạch Tổ rằng:

Ðâu ngờ tự tánh vốn tự thanh tịnh,

Ðâu ngờ tự tánh vốn chẳng sanh diệt,

Ðâu ngờ tự tánh vốn tự đầy đủ,

Ðâu ngờ tự tánh vốn chẳng lay động,

Ðâu ngờ tự tánh hay sanh vạn pháp!

Giống như mặt biển muôn trùng con sóng nối tiếp, mà nước biển đồng nhất là một. Cũng vậy, Hóa Phật và chúng sinh như những con sóng, nhưng đều chung Phật tánh, như nước nơi đại dương. Như mặt trăng trên cao chiếu soi khắp thế gian, vô lượng bóng trăng nhưng chẳng phải thế mà có hai mặt trăng. Chấp riêng lấy cái bóng mà quên mất mặt trăng là chúng sinh, nhìn nhận được bóng trăng chẳng lìa mặt trăng là Phật.

Lại cần biết cái thân chỉ là Dụng, nên cũng gọi là vọng, là huyễn nên mới nói năng, suy lường, phân biệt khởi từ cái thân đều là vọng chẳng thể đến được Tri kiến Phật. Vì vậy, muốn nhìn nhận được Thể tánh chỉ có cách tự mình xoay lại bên trong trực nhận Tự tánh mà thôi.

Phàm người học Phật mà chẳng rõ Tự tâm, Bản lai diện mục của mình cũng coi là chưa học Phật. Ví như đứa trẻ lạc mẹ muốn tìm về nhà cũng cần biết nơi mà về. Cũng vậy, điều cốt yếu của Pháp Bảo Đàn Kinh chỉ là chỉ rõ cho chúng ta ngay từ nơi cái tâm phan duyên này mà trực nhận Diệu tâm, Chân tâm chính mình. Nhận được như vậy, cũng như người lạc đường nay có người chỉ cho đường về nhà, cứ thế mà đi thẳng ắt sẽ có ngày về được đến nhà.

Ngưỡng mong Tam Bảo gia hộ cho đại ý lời văn của con hợp với lời kinh, chẳng đến nỗi biến diệu dược thành độc được.

Nam mô Bổn sư Thích Ca Mâu Ni Phật

Nam mô A Di Đà Phật.

Viết xong Xuân Giáp Ngọ 2014

Đệ tử Pháp Đức 

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
26/08/2022(Xem: 2184)
Sai lầm lớn nhất của con người là cố chấp cái nhìn cục bộ của mình. Thực ra chân lý là pháp phổ biến, không dành riêng cho bất cứ ai. Mỗi người giác ngộ chân lý qua tầm nhìn của mình về chính mình và vạn pháp. Người có tầm nhìn lớn nhất là người thông suốt được tất cả tầm nhìn của nhân loại. Như đức Phật thấy được 62 tà kiến của thế gian. Đừng hiểu tà kiến là thấy sai, cái sai không phải ở thấy mà ở cố chấp cục bộ. Ví dụ như những người mù sờ voi, cho con voi là cái chân, cái bụng, cái lưng, cái ngà, cái đuôi, cái vòi, cái tai, con mắt
25/08/2022(Xem: 1816)
Thiền tập CHÁNH NIỆM sẽ giúp cho chúng ta cảm nhận được sự an lạc trong từng giây phút của cuộc sống. Thiền cũng tăng sự tập trung, tăng kỹ năng nhớ, vượt qua áp lực căng thẳng trong đời sống hằng ngày… Thể theo nhiều yêu cầu của các bạn trong và ngoài nước, buổi họp ra mắt lớp Thiền Tập Chánh Niệm và Yoga sẽ được họp qua hệ thống ZOOM. Vào: * Ngày 24 tháng 09, 2022 lúc 6:30pm-8:00pm (Central time/Hoa Kỳ-Tối Thứ 7 tại Hoa Kỳ) *Nhằm ngày 25 tháng 09, 2022 lúc 6:30am-8:00am (sáng Chủ Nhật tại Việt Nam)
07/01/2022(Xem: 3133)
Chứng ngộ không phải là một kết luận mà người ta đạt được bằng suy luận; nó coi thường mọi xác định của trí năng. Những ai đã từng kinh nghiệm điều nầy đều không thể giải thích nó một cách mạch lạc và hợp lý. Một khi người ta cố tình giải thích nó bằng ngôn từ hay cử chỉ, thì nội dung của nó đã bị thương tổn ít nhiều. Vì thế, kẻ sơ cơ không thể vói tới nó bằng những cái hiển hiện bên ngoài, mà những ai đã kinh nghiệm qua một lần chứng ngộ thì thấy rõ ngay những gì thực sự không phải là nó. Kinh nghiệm chứng ngộ do đó luôn luôn mang đặc tính ‘bội lý,’ khó giải, khó truyền. Theo Thiền sư Đại Huệ thì Thiền như là một đống lửa cháy lớn; khi đến gần nhất định sém mặt. Lại nữa, nó như một lưỡi kiếm sắp rút ra khỏi vỏ; một khi rút ra thì nhất định có kẻ mất mạng. Nhưng nếu không rút ra khỏi vỏ, không đến gần lửa thì chẳng hơn gì một cục đá hay một khúc gỗ. Muốn đến nơi thì phải có một cá tính quả quyết và một tinh thần sung mãn. Ở đây chẳng có gợi lên một chút suy luận lạnh lùng hay phân biệt
12/12/2021(Xem: 3128)
Thế Tôn là bậc tuệ tri mọi pháp, bậc y vương, thầy của trời người trong tam giới. Vì thế, Đấng Thiện Thệ trong 45 năm thuyết pháp đã để lại cho thế gian một kho tàng pháp bảo, là những diệu dược tùy theo bệnh (tham sân si) của chúng sanh mà kê toa thích ứng nhằm chuyển hóa nỗi khổ, niềm đau thành an lạc, niết bàn. Riêng trong tạng Pali, ngoài tứ niệm xứ, minh sát tuệ, Thế Tôn từ mẫn với trí tuệ toàn giác (tuệ tri mọi pháp) đã 'có nhiều phác đồ điều trị khác nhau trên nền tảng của đạo đế: Bát Chánh Đạo' diệu dụng mà theo đó tùy theo căn cơ (tùy pháp, hành pháp), sẽ đến bờ giải thoát, hoặc bậc hữu học vv.
16/11/2021(Xem: 6971)
01. Niết-bàn 02. Vô minh 03. Giáo lý Vô thường 04. Không có ngã hay Không phải ngã 05. Pháp môn Không phải ngã 06. Định nghĩa của Niệm 07. Giáo dục lòng Từ Bi 08. Tin vào Trái Tim: Giáo lý về Saṁvega & Pasāda 09. Làm sao để hiểu tâm mình? 10. Hoà Giải, Phải & Trái 11. Gốc rễ của chủ nghĩa Lãng mạn Phật giáo * AFFIRMING THE TRUTHS OF THE HEART - BUDDHIST ESSAYS by Thanissaro Bhikkhu CONTENTS 01. The Image of Nirvāṇa 02. Ignorance 03. All About Change 04. No-self or Not-self? 05. The Not-self Strategy 06. Mindfulness Defined 07. Educating Compassion 08. Affirming the Truths of the Heart: The Buddhist Teachings on Saṁvega & Pasāda 09. How to Read Your Own Mind 10. Reconciliation, Right & Wrong 11. The Roots of Buddhist Romanticism
06/11/2021(Xem: 8555)
Kinh Hoa Nghiêm là tên gọi tắt của bộ ‘Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh’ do Ngài Long Thọ Bồ tát viết ra vào thế kỷ thứ 2, tức khoảng 600 năm sau khi Đức Thích Ca Mâu Ni nhập diệt. Hoa Nghiêm (Avatamsaka) có nghĩa là đóa hoa tuyệt đẹp, thanh khiết. Phần Hán tự đã được dịch ra từ thế kỷ thứ 5, dưới ba hệ thống Bát Nhã (40 quyển), Giác Hiền (60 quyển) và Nan Đà (80 quyển) . Nhập-Pháp-Giới (Gandavyuha) là phẩm thứ 39 trong số 40 phẩm, cũng là phẩm dài nhất, tiêu biểu cho giáo lý căn bản của kinh Hoa Nghiêm nói riêng và Phật giáo Đại thừa nói chung, diễn tả con đường cầu đạo của ngài Thiện Tài Đồng Tử qua 52 vị Thiện Tri Thức dưới nhiều hình tướng, khởi đầu là ngài Văn Thù Sư Lợi, chư Thiên, Dạ thần, Tỳ kheo, Tỳ kheo ni, Đức Phật Di Lặc..., và cuối cùng là Ngài Phổ Hiền.
18/06/2021(Xem: 8959)
Tác phẩm này là tuyển tập 7 bài pháp thoại của tôi trong các khóa tu thiền Vipassanā tại chùa Giác Ngộ và một số nơi khác. Kinh văn chính yếu của tác phẩm này dựa vào kinh Tứ niệm xứ thuộc kinh Trung bộ và kinh Đại niệm xứ thuộc kinh Trường bộ vốn là 2 bản văn quan trọng nhất giới thiệu về thiền của đức Phật. Thiền quán hay thiền minh sát (Vipassanā bhāvanā) còn được gọi là thiền tuệ (vipassanāñāṇa). Giá trị của thiền quán là mang lại trí tuệ cho người thực tập thiền. Minh sát (vipassanā) là nhìn thẩm thấu bằng tâm, nhìn mọi sự vật một cách sâu sắc “như chúng đang là”, hạn chế tối đa sự can thiệp ý thức chủ quan vào sự vật được quan sát, khi các giác quan tiếp xúc với đối tượng trần cảnh. Khi các suy luận dù là diễn dịch, quy nạp, tổng hợp, phân tích… thoát ra khỏi ý thức về chấp ngã chủ quan và chấp ngã khách quan, lúc đó ta có thể nhìn sự vật đúng với bản chất của chúng. Cốt lõi của thiền quán là chính niệm trực tiếp (satimā) và tỉnh giác trực tiếp (sampajāno) với đối tượng
03/04/2021(Xem: 4559)
Trước khi vào nội dung bài viết ta nhắc lại một vài kiến thức của vật lý cấp 2 phổ thông cần thiết cho chủ đề này. Một vài thuật ngữ: Trọng tâm G của một vật: là điểm đặt của trọng lực P tác dụng lên vật đó (P được biểu thị bằng một mũi tên thẳng đứng có chiều hướng xuống dưới). Chân đế: là đa giác lồi nhỏ nhất chứa tất cả các điểm tiếp xúc giữa một vật với mặt phẳng đỡ nó. Chân đế là một hình phẳng, nó cũng có trọng tâm G1, với những hình đặc biệt như hình vuông thì trọng tâm của nó là giao điểm của 2 đường chéo, nếu là hình tam giác thì trọng tâm của nó là giao điểm của 3 đường trung tuyến.
15/10/2020(Xem: 3519)
Có lẽ bài viết này sẽ không đúng thời, đúng lúc vào hoàn cảnh hiện nay (riêng cho Việt Nam, các miền Bắc Trung Bộ từ Quảng Trị vào đến Thừa Thiên (Huế) nơi các vị Thầy khả kính của tôi đang chịu nhiều áp lực của thiên tai (sạt lỡ và lũ lụt trầm trọng hơn bao giờ hết, vượt lên trên những hậu quả của năm 1999 và hơn thế nữa... thế giới đang chịu nạn đại dịch Covid 19 hoành hành làm ảnh hưởng đến kinh tế toàn cầu. Nhưng hậu bối trộm nghĩ nếu mình không ráng tu học để được giải thoát khỏi sinh tử luân hồi khi còn được may mắn có cơ hội làm người và có cơ hội giác ngộ hơn những động vật và loài cỏ đá vô tình, thì cũng uổng phí một đời...
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Senior Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com ; http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
quangduc@quangduc.com , tvquangduc@bigpond.com
KHÁCH VIẾNG THĂM
110,220,567