Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. quangduc@quangduc.com* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

Phần Bốn

18/01/201109:02(Xem: 2276)
Phần Bốn

 

J. KRISHNAMURTI
SỔ TAY CỦA KRISHNAMURTI

Lời tựa: MARY LUTYENS - Lời dịch: ÔNG KHÔNG
Bản dịch 2006 – Hiệu đính 2008

4

20.

Rất tối; các vì sao sáng rõ trong một bầu trời không mây và không khí vùng núi mát mẻ và trong lành. Những ngọn đèn pha quét rõ những cây xương rồng cao và chúng được đánh bóng màu bạc; những giọt sương mai rơi trên chúng và chúng chiếu sáng; những cây nhỏ xíu sáng lên cùng sương mai và những ngọn đèn pha làm cánh đồng xanh lấp lánh và lóe sáng một màu xanh không thuộc về ban ngày. Mỗi cây đều yên lặng, bí mật và đang mơ mộng và không thể tiếp cận được. Chòm sao Orion và chòm sao Thất tinh đang lặn giữa những quả đồi tối sẫm; ngay cả những con cú cũng xa xôi và yên lặng; ngoại trừ tiếng ồn của chiếc xe đang chạy, vùng quê đang ngủ; chỉ còn những con cú muỗi, có đôi mắt đỏ lóng lánh, trông thấy được do ánh đèn pha, đang ngồi trên mặt đường, nhìn chăm chăm vào chúng tôi rồi vỗ cánh bay đi. Còn quá sớm, những ngôi làng đang ngủ và một ít người ở trên đường quấn quanh kín người chỉ lộ rõ những khuôn mặt đang bước đi mệt mỏi từ làng này qua làng khác; họ nhìn như thể là họ đã phải đi bộ suốt đêm; một ít người dồn cục quanh một đống lửa, đổ những cái bóng dài qua con đường. Một con chó đang ngồi gãi giữa đường; nó sẽ không đi chỗ khác và chiếc xe hơi phải chạy quanh nó. Rồi bỗng nhiên, sao mai ló dạng; ngay tức khắc to bằng cái đĩa, rực sáng kinh ngạc và dường như lắc lư lay động cả hướng đông. Khi nó lên cao, sao Thủy xuất hiện, ngay phía dưới chòm sao Orion, nhợt nhạt và đang lấn lướt. Bầu trời hưng hửng sáng và bình minh đang bắt đầu ở xa xa. Con đường uốn khúc vào ra, không khi nào thẳng và những hàng cây ở hai bên đường giữ chặt nó khỏi lang thang vào những cánh đồng. Có những con kênh dẫn nước rộng lớn, được sử dụng để tưới ruộng vào mùa hè khi nước khan hiếm. Những con chim vẫn còn đang ngủ, ngoại trừ một hoặc hai con và khi bình minh đến gần hơn, chúng bắt đầu thức dậy, những con quạ, những con kên kên, những con bồ câu và vô số những con chim nhỏ khác nữa. Chúng tôi đang đi xe lên cao và qua một rặng núi dài phủ nhiều cây cối; không một con thú rừng nào chạy băng qua đường. Và bây giờ có những con khỉ trên đường, một con khỉ to lớn, đang ngồi dưới gốc cây me lớn; nó không bao giờ di chuyển khi chúng tôi đi qua trong khi những con khác lại chạy lung tung bất kể phương hướng. Có một con nhỏ xíu, chắc chỉ mới được sanh ra ít ngày, bấu vào bụng con mẹ trông hơi bực dọc mọi thứ. Bình minh đang nhượng bộ ban ngày và những chiếc xe tải ầm ĩ chạy qua đã tắt đèn. Và lúc này những ngôi làng đã thức dậy, người ta đang quét những bậc tam cấp trước nhà và hất bụi ra ngoài đường; nhiều con chó gầy còm vẫn còn ngủ say ngay giữa đường; chúng có vẻ thích ngay trung tâm con đường hơn; những chiếc xe tải phải vòng quanh chúng, những chiếc xe nhỏ và mọi người cũng vậy. Phụ nữ đang xách nước từ cái giếng, có những em nhỏ theo sau. Mặt trời mỗi lúc một nóng và chói lòa và những quả đồi cằn cỗi có ít cây hơn và chúng tôi đang rời núi non để đi xuống biển vào trong một vùng quê bằng phẳng và rộng; không khí ẩm ướt nóng nực và chúng tôi đang tiến đến gần hơn một thành phố lớn, bẩn thỉu và đông đúc * bỏ lại sau lưng những quả đồi.

Xe hơi đang chạy khá nhanh và nơi này rất tốt cho thiền định. Tự do khỏi từ ngữ và không cho nó quá nhiều quan trọng; hiểu rõ từ ngữ không là sự vật và sự vật không bao giờ là từ ngữ; không bị vướng vào những gợi ý của từ ngữ nhưng sử dụng từ ngữ cẩn thận và hiểu rõ, nhạy bén với từ ngữ và không bị oằn xuống bởi chúng; phá vỡ rào cản từ ngữ và cân nhắc sự kiện; tránh sự đầu độc của từ ngữ và cảm nhận vẻ đẹp của chúng; dẹp bỏ mọi đồng nhất với từ ngữ và tìm hiểu chúng, bởi vì từ ngữ là cái bẫy giăng và đánh lừa. Chúng là những biểu tượng và không là sự thực. Cái màn chắn của từ ngữ đóng vai một chỗ trú ẩn cho cái trí dối gạt, không suy nghĩ và lười biếng. Nô lệ vào từ ngữ là khởi đầu của không hành động mà có vẻ là hành động và một cái trí bị vướng mắc trong những biểu tượng không thể vươn xa được. Mỗi một từ ngữ, tư tưởng uốn nắn cái trí và nếu không hiểu biết mọi tư tưởng, cái trí trở thành vật nô lệ cho từ ngữ và đau khổ bắt đầu. Những kết luận và những giải thích không kết thúc được đau khổ.

Thiền định không là một phương tiện dẫn đến một kết thúc; không có kết thúc, không có tới nơi; thiền định là một chuyển động trong thời gian và vượt khỏi thời gian. Mỗi hệ thống, phương pháp, trói chặt tư tưởng vào thời gian nhưng tỉnh thức không chọn lựa được mọi tư tưởng và cảm thấy, hiểu rõ những động cơ của chúng, hệ thống máy móc của chúng, thả lỏng chúng nở hoa là khởi đầu của thiền định. Khi tư tưởng và cảm thấy ở tột

* Madras. Ông đến ở lại tại một ngôi nhà trong khu đất rộng bảy mẫu nằm trên bờ phía bắc của con sông Adyar. Con sông này chảy vào vịnh Bengal phía nam Madras.

đỉnh và chết đi, thiền định là chuyển động ra khỏi thời gian. Trong chuyển động này có ngây ngất; trong trống không hoàn toàn có tình yêu, và cùng tình yêu có hủy diệt và sáng tạo.

21.

Tất cả sự tồn tại là chọn lựa; chỉ trong cô đơn không có chọn lựa. Chọn lựa, trong mọi hình thức, là xung đột. Mâu thuẫn chắc chắn xảy ra trong chọn lựa; mâu thuẫn này, cả bên trong lẫn bên ngoài nuôi dưỡng hoang mang và đau khổ. Tẩu thoát khỏi đau khổ này, thần thánh, niềm tin, chủ nghĩa quốc gia, cam kết vào những khuôn mẫu hoạt động khác nhau trở thành những nhu cầu cấp bách. Tẩu thoát rồi, chúng trở nên quan trọng nhất và tẩu thoát là con đường của ảo tưởng; tiếp theo sợ hãi và âu lo bắt đầu hiện diện. Thất vọng và đau khổ là con đường của chọn lựa và không có kết thúc cho đau khổ. Chọn lựa, tuyển lựa, phải luôn luôn tồn tại khi nào còn có người chọn lựa, cái ký ức được tích lũy của đau khổ và vui thú, và mọi trải nghiệm của chọn lựa chỉ củng cố thêm ký ức mà phản hồi của nó trở thành tư tưởng và cảm thấy. Ký ức chỉ có một ý nghĩa từng phần, để đáp trả một cách máy móc; đáp trả này là chọn lựa. Không có tự do trong chọn lựa. Bạn chọn lựa dựa vào nền tảng quá khứ mà bạn đã được nuôi dưỡng trong nó, dựa vào tình trạng bị điều kiện về tôn giáo, kinh tế và xã hội của bạn. Chọn lựa luôn luôn củng cố thêm tình trạng bị điều kiện này; không có tẩu thoát khỏi tình trạng bị điều kiện này, nó chỉ nuôi dưỡng nhiều đau khổ hơn nữa.

Có một ít đám mây đang tụ họp quanh mặt trời; chúng ở xa phía dưới trên đường chân trời và đang rực lửa. Những cây cọ dừa có màu sẫm tương phản bầu trời chói lọi; chúng đứng trong những ruộng lúa có màu xanh lá cây vàng nhẹ trải dài vào đường chân trời. Có một cây hoàn toàn riêng lẻ, trong một cánh đồng lúa xanh đang chín vàng; nó không cô đơn, dù rằng nó trông khá thương tâm và xa cách. Một cơn gió nhẹ êm ả đang thổi từ biển vào và một ít đám mây đang đuổi bắt nhau, nhanh hơn cơn gió. Những ngọn lửa đang yếu dần đi và ánh trăng làm đậm đà thêm những cái bóng. Mọi nơi đều có những cái bóng, đang thì thầm lặng lẽ cùng nhau. Mặt trăng vừa lên trên đỉnh đầu và bên kia đường những cái bóng đậm màu và dễ gây lầm lẫn. Một con rắn nước có lẽ đang băng qua đường; yên lặng trườn đi, đuổi theo một con ếch; có nước trong những ruộng lúa và những con ếch đang kêu ộp ộp, hầu như cùng nhịp điệu; trong cái kênh dẫn nước dài bên cạnh con đường, đầu của chúng ngoi lên, khỏi mặt nước, chúng đang đuổi bắt nhau; chúng sẽ chìm xuống và ngoi lên để rồi lại biến mất. Mặt nước màu sáng bạc, lấp lánh và ấm áp khi sờ vào và đầy những tiếng ồn kỳ lạ. Những chiếc xe bò đi qua, chở củi đến thị trấn; một tiếng chuông xe đạp kêu leng keng, một chiếc xe tải với ngọn đèn pha sáng lóa mắt rít lên đòi nhường chỗ và những cái bóng vẫn bất động. Một buổi tối thật đẹp và đó kìa ở trên con đường rất gần thị trấn, có tĩnh lặng lắng sâu và không một âm thanh nào quấy nhiễu được nó, thậm chí cả mặt trăng hoặc chiếc xe tải. Nó là một tĩnh lặng mà không tư tưởng nào, không từ ngữ nào diễn đạt được, một tĩnh lặng kéo theo ếch nhái và những chiếc xe đạp, một tĩnh lặng theo sát bạn, bạn đi trong nó, bạn hít thở cùng nó, bạn thấy nó. Nó không e thẹn, nó ở đó nài nỉ và nghênh đón. Nó vượt khỏi bạn vào trong những bao la vô hạn và bạn có thể theo cùng nó nếu tư tưởng và cảm thấy của bạn hoàn toàn yên lặng, tự lãng quên chúng và tự mất chúng cùng những con ếch dưới dòng nước; chúng không quan trọng và có thể tự làm mất đi rất dễ dàng, để bị nhặt lên khi được cần đến. Một buổi tối mê hoặc, đầy rõ ràng và nụ cười tắt nhanh.

Chọn lựa luôn luôn đang nuôi dưỡng đau khổ. Hãy nhìn ngắm nó và bạn sẽ thấy nó, lẩn lút, đòi hỏi, nằng nặc và nài nỉ, và trước khi bạn biết bạn ở nơi nào bạn đã bị kẹt trong mạng lưới của những bổn phận, những trách nhiệm và những thất vọng không tẩu thoát được . Hãy nhìn ngắm nó và bạn sẽ tỉnh thức được sự kiện. Hãy tỉnh thức được sự kiện; bạn không thể thay đổi sự kiện; bạn có thể bao bọc nó, chạy trốn nó, nhưng bạn không thể thay đổi nó. Nó ở đó. Nếu bạn thả nó một mình, không ngăn cản nó bằng những ý kiến và những hy vọng, những sợ hãi và những thất vọng của bạn, bằng những phán đoán ranh mãnh và tính toán của bạn, nó sẽ nở hoa và bộc lộ tất cả những phức tạp của nó, những phương cách nhỏ nhiệm của nó và có nhiều, những nguyên tắc đạo đức và sự quan trọng hời hợt của nó, những tưởng tượng và những động cơ của nó. Nếu bạn thả sự kiện một mình, nó sẽ bộc lộ cho bạn tất cả những sự việc này và nhiều thêm nữa. Nhưng bạn phải tỉnh thức được nó không chọn lựa, theo sát nó thật nhẹ nhàng. Sau đó bạn sẽ hiểu rằng chọn lựa, đã nở hoa, chết đi và có tự do, không phải rằng là bạn được tự do nhưng có tự do. Bạn là người tạo ra chọn lựa, bạn phải ngừng tạo ra chọn lựa. Không có gì để chọn lựa. Từ trạng thái không chọn lựa này cô đơn nở hoa. Chết của nó không bao giờ kết thúc. Nó luôn luôn đang nở hoa và nó luôn luôn mới mẻ. Chết đi cái đã được biết là cô đơn. Tất cả chọn lựa đều ở trong lĩnh vực của cái đã được biết; hành động trong lãnh vực này luôn luôn nuôi dưỡng đau khổ. Có kết thúc của đau khổ trong cô đơn.

22.*

Trong khoảng hở của những đống lá cây là một đóa hoa màu hồng có ba cánh; nó bị ôm chặt trong màu xanh lá cây và chắc hẳn nó cũng bị ngạc nhiên bởi vẻ đẹp riêng của nó. Nó mọc trên một bụi hoa cao, đấu tranh để sống còn giữa tất cả đám cây cỏ xanh rì này; có một cái cây thật to đồ sộ phủ trên nó và có vài bụi hoa nhỏ khác, tất cả đều đang chiến đấu để sinh tồn. Có nhiều đóa hoa khác trên bụi hoa này nhưng đóa hoa này lẫn trong những chiếc lá không có bạn đồng hành, nó hoàn toàn chỉ có một mình và vì thế gây sững sờ nhiều hơn. Có một làn gió nhẹ len lỏi giữa những lá cây nhưng nó không bao giờ đến được đóa hoa này; nó bất động và cô đơn và bởi vì nó cô đơn, nó có một vẻ đẹp lạ lùng, giống như một vì sao duy nhất khi bầu trời trống không. Và ra ngoài những chiếc lá xanh là một thân cây cọ màu đen; nó không đen lắm nhưng nó trông giống một cái vòi voi. Và khi bạn

* Sáng hôm đó ông có buổi nói chuyện đầu tiên trong tám buổi ở Madras, tiếp tục đến 17-12.

nhìn ngắm nó, màu đen chuyển thành màu hồng đang rực rỡ nhất; mặt trời hoàng hôn ập vào nó và tất cả những ngọn cây đều rực lửa, bất động. Cơn gió nhẹ không còn thổi nữa và những đốm sáng của mặt trời hoàng hôn đang phủ trên những chiếc lá. Một con chim nhỏ đậu trên nhánh cây, đang rỉa lông. Nó ngừng lại nhìn chung quanh và lúc này bay đi vào mặt trời. Chúng tôi đang ngồi đối diện những nhạc công và họ đang hướng về mặt trời hoàng hôn; có rất ít nguời trong chúng tôi và cái trống nhỏ đang được vỗ bằng kỹ thuật phi thuờng cùng niềm vui thú; những ngón tay kia thật uyển chuyển dịu dàng làm sao. Người chơi trống không bao giờ nhìn bàn tay anh ấy; chúng dường như có cuộc sống riêng, chuyển động rất vững vàng và mau lẹ, đập vào mặt trống căng thật chính xác và rõ ràng; không bao giờ lưỡng lự. Công việc bàn tay phải làm bàn tay trái không bao giờ biết đến vì lúc đó nó đang bận rộn tạo ra một âm điệu khác hẳn nhưng luôn luôn kết hợp hài hòa. Nhạc công còn rất trẻ, nghiêm nghị nhưng đôi mắt sáng long lanh; cậu ta có tài năng và mãn nguyện khi đang chơi cho một nhóm nhỏ thính giả trân trọng thưởng thức. Tiếp theo một nhạc khí bằng dây nhập vào và cái trống nhỏ đuổi theo. Nó không còn cô đơn nữa.

Mặt trời đã lặn và một ít đám mây lang thang chuyển màu hoa hồng lạt; ở độ cao này không có ánh hoàng hôn và mặt trăng, gần gần tròn trịa, trông rõ ràng trong một bầu trời không mây. Dạo bộ trên con đường đó, cùng ánh trăng trên mặt nước và tiếng ộp ộp của nhiều con ếch, trở thành một phước lành. Thật lạ lùng khi thấy rằng thế giới đã ở thật xa và người ta đã thâm nhập vào chiều sâu bao la. Cột điện báo, những chiếc xe buýt, những chiếc xe bò và những người dân làng còm cõi ở đó bên cạnh bạn nhưng bạn lại thật xa xôi, thăm thẳm đến nỗi mọi tư tưởng không thể theo sau được; mọi cảm thấy đều ở quá xa. Bạn đang đi bộ, ý thức được mọi sự vật đang xảy ra quanh bạn, mặt trăng đang tối dần đi bởi những đám mây đồ sộ, tiếng chuông xe đang leng keng để cảnh báo, nhưng bạn ở thật xa, không phải bạn nhưng chiều sâu bao la, vô tận. Chiều sâu này tiếp tục tự thăm thẳm thêm trong chính nó,

vượt khỏi thời gian và những giới hạn của không gian. Ký ức không thể theo nó; ký ức bị xiềng xích, nhưng cái này lại không. Nó là tự do nguyên vẹn và tổng thể, không gốc rễ và phương hướng. Và thật thẳm sâu, thật xa xôi khỏi tư tưởng có một năng lượng đang bùng ra là ngây ngất, một từ ngữ có ý nghĩa bày tỏ sự biết ơn và làm vừa lòng tư tưởng nhưng tư tưởng không bao giờ bắt giữ được nó hoặc vượt một khoảng cách không không gian để đuổi theo nó. Tư tưởng là một sự việc cằn cỗi và không bao giờ có thể theo sau hoặc giao tiếp với cái không thời gian. Chiếc xe buýt to lớn, với ngọn đèn lóa mắt, gần như hất người ta ra khỏi con đường, vào những vũng nước đang nhảy múa.

Bản thể của kiểm soát là đè nén. Thấy thuần khiết kết thúc mọi hình thức đè nén; thấy tinh tế nhiều hơn chỉ kiểm soát. Kiểm soát tương đối dễ dàng, nó không cần nhiều hiểu rõ; tuân theo một khuôn mẫu, vâng lời quyền lực đã được thiết lập, sợ hãi không làm điều đúng, sợ hãi vì truyền thống, thôi thúc để thành công, đây chính là những sự việc tạo ra sự đè nén cái gì là hoặc sự thăng hoa cái gì là. Động thái thuần khiết của đang thấy sự kiện, dù sự kiện là bất cứ việc gì, mang lại hiểu rõ riêng của nó và từ việc này, thay đổi xảy ra.

25.

Mặt trời đằng sau những đám mây và những mảnh đất bằng phẳng trải dài vào đường chân trời đang chuyển thành nâu vàng và đỏ; có một con kênh nhỏ trên nó là con đường giữa nhiều ruộng lúa. Chúng là màu vàng của vàng và xanh lá cây, trải rộng trên cả hai bên đường, cả đông và tây, đến biển và đến cả mặt trời hoàng hôn. Có một sự việc gì đó gây xúc động và đẹp lạ thường khi nhìn ngắm những cây cọ dừa, đen tương phản bầu trời nóng bỏng, giữa những ruộng lúa; không phải bởi phong cảnh lãng mạn hay đa cảm hay giống như tấm bưu ảnh; có thể bởi tất cả sự vật này nhưng có mãnh liệt và cao quý lan rộng cùng hài lòng trong chính quả đất và trong những sự vật thông thường mà người ta đi ngang qua mỗi ngày. Con kênh, một dải nước hẹp và dài có màu của lửa dịu, chảy về phía bắc và nam giữa những ruộng lúa, yên lặng và cô đơn; không có nhiều giao thông trên nó; có những chiếc xà lan, được làm thô sơ, với những cánh buồm hình tam giác hoặc vuông đang chở gỗ hoặc cát và những người đàn ông ngồi chụm vào nhau, nhìn rất nghiêm nghị. Những cây cọ thống trị quả đất xanh và rộng; chúng có mọi hình thể và kích cỡ, độc lập và vô tư lự, cuốn theo gió và rừng rực cùng mặt trời. Những ruộng lúa đang chín có màu vàng của vàng và có những con chim màu trắng khá lớn trong ruộng lúa; bây giờ chúng đang bay vào mặt trời hoàng hôn, những cái chân dài duỗi thẳng ra phía sau, cánh vỗ thư thả trong không gian. Những chiếc xe bò, chở củi thông đến thị trấn, đi qua, một hàng dài xe, kêu cót két và người đánh xe đi bộ và xe chất đầy củi. Không phải những cảnh tượng thông thường này làm nên sự mê hoặc của buổi chiều tối; chúng là mọi thành phần của buổi chiều tối, những chiếc xe buýt ồn ào, những chiếc xe đạp yên lặng, những tiếng kêu ộp ộp của ếch nhái, mùi của buổi chiều tối. Có mãnh liệt đang mở rộng ở sâu thẳm, một rõ ràng kề cận của cái khác lạ, cùng sức mạnh không xuyên thủng và tinh khiết của nó. Cái gì đẹp đẽ lúc này được tôn vinh trong tráng lệ; mọi sự vật được bao phủ trong nó; có ngây ngất và hân hoan không những sâu thẳm bên trong mà còn lẫn trong những cây cọ và ruộng lúa. Tình yêu không chỉ là một sự việc thông thường nhưng nó ở đó trong ngôi nhà tranh cùng ngọn đèn dầu; nó ở cùng bà cụ già, đang đội trên đầu một thứ gì đó nặng nề; nó ở cùng cậu bé trần truồng, đang nhún nhảy trên một miếng gỗ phát ra nhiều tia lửa, vì nó là pháo hoa của cậu ta. Nó ở khắp mọi nơi, thông thường đến nỗi bạn có thể nhặt nó dưới một chiếc lá rụng hoặc trong cây hoa nhài kia bên cạnh ngôi nhà cũ kỹ xiêu vẹo. Nhưng mọi người đều bị chứa đầy ắp; bận rộn và mất hút. Nó ở đó tràn ngập quả tim bạn, cái trí của bạn và bầu trời; nó vẫn còn ở đó và sẽ không bao giờ rời xa bạn. Bạn chỉ cần chết đi mọi thứ, không còn gốc rễ, không còn một giọt nước mắt. Lúc đó nó sẽ đến cùng bạn, nếu bạn may mắn và bạn mãi mãi ngừng theo đuổi nó, nài nỉ, hy vọng, khóc lóc, van xin. Dửng dưng với nó, nhưng không có đau khổ, và tư tưởng để lại thật xa. Và nó sẽ ở đó, trên con đường tối tăm và bụi bặm kia.

Nở hoa của thiền định là tốt lành. Nó không là một đức hạnh được thâu lượm từng chút một, từ từ trong không gian của thời gian; nó không là luân lý được kính trọng bởi xã hội và nó cũng không là lễ giáo do uy quyền quy định. Chính vẻ đẹp của thiền định tạo hương thơm cho nở hoa của nó. Làm thế nào có thể có hân hoan trong thiền định nếu nó là sự dụ dỗ của ham muốn và đau khổ; làm thế nào để nó nở hoa nếu bạn đang tìm kiếm nó qua kiểm soát, đè nén và hy sinh; làm thế nào nó có thể nở hoa trong tối tăm của sợ hãi hoặc trong tham vọng đồi bại và trong hương vị của thành công; làm thế nào nó có thể nở rộ trong bóng của hy vọng và thất vọng? Bạn sẽ phải bỏ lại tất cả những sự việc này thật xa, không tiếc nuối, thật dễ dàng, thật tự nhiên. Bạn biết chứ, thiền định không có dòng giống xây dựng những phòng vệ, để chống cự và để tàn tạ; nó không được tạo thành từ sự luyện tập được duy trì của bất kỳ hệ thống nào. Tất cả mọi hệ thống chắc chắn định hình tư tưởng đến một khuôn mẫu và sự tuân phục hủy diệt nở hoa của thiền định. Nó nở hoa chỉ trong tự do và sự héo tàn của cái là. Nếu không có tự do không có hiểu rõ về chính mình và nếu không có hiểu rõ về chính mình không có thiền định. Tư tưởng luôn luôn tầm thường và nông cạn dù nó có thể lang thang xa bao nhiêu khi tìm kiếm hiểu biết; đang thu được hiểu biết nhiều hơn không là thiền định. Nó nở hoa chỉ trong tự do khỏi cái đã được biết và bị héo tàn trong cái đã được biết.

26.

Có một cây cọ dừa, hoàn toàn một mình, ở giữa một ruộng lúa; nó không còn nhỏ nữa, chỉ có một ít cây cọ. Nó rất cao và rất thẳng; nó có chất lượng của đạo đức ngược lại sự nhốn nháo và ồn ào của kính trọng. Nó ở đó và nó cô đơn. Nó không bao giờ biết đến mọi sự vật khác và nó sẽ tiếp tục như thế cho đến khi nó chết hoặc bị hủy hoại. Bạn bỗng nhiên gặp nó tại khúc quanh của con đường và bạn bị giật mình khi thấy nó giữa những ruộng lúa phì nhiêu và dòng nước đang chảy; dòng nước và những ruộng lúa xanh rì đang thì thầm cùng nhau như chúng luôn luôn làm như vậy từ những ngày xa xưa và những tiếng thì thầm hòa nhã này không bao giờ với tới cây cọ; nó cô đơn cùng bầu trời cao và những đám mây trôi nhanh. Nó ở một mình, toàn diện và cách biệt và nó sẽ không là bất kỳ sự vật gì khác nữa. Dòng nước đang lấp lánh trong ánh hoàng hôn và xa xa khỏi con đường hướng về phía tây là cây cọ dừa và qua khỏi nó là nhiều cánh đồng lúa hơn; trước khi bắt gặp nó bạn phải đi qua vài con đường bụi bặm, bẩn thỉu và ồn ào, đầy trẻ em, những con dê và trâu bò; những chiếc xe buýt bốc những đám bụi lên mà dường như không một người nào thèm lưu tâm và những con chó dơ xương đông nghẹt con đường. Chiếc xe tách khỏi con đường chính chạy thẳng, qua nhiều ngôi nhà nhỏ và vườn tược, qua những ruộng lúa. Chiếc xe quẹo trái, chạy qua vài cái cổng tráng lệ, và xa hơn chút nữa, kia kìa ở khoảng trống có những con nai, đang gặm cỏ. Phải có đến hai hoặc ba tá; một vài con đã có những cái sừng cao và nặng và một số những con nhỏ đang nhú sừng, sắc bén, cái gì chúng sẽ là; phần nhiều trong số chúng có đốm trắng; chúng trông kích động, ve vẩy đôi tai lớn của chúng nhưng vẫn tiếp tục gặm cỏ. Nhiều con đã băng qua con đường đất đỏ để vào khu đất trống và có nhiều con nữa đang chờ đợi giữa những bụi cây để xem thử chuyện gì sắp sửa xảy ra; chiếc xe nhỏ đã ngừng lại và lúc này tất cả chúng đã băng qua đường và nhập vào những con khác. Buổi tối thật trong sáng và các vì sao đang ló dạng, rực rỡ và rõ ràng; cây cối đang co rút lại cho đêm tối và tiếng hót ríu rít nôn nóng của những con chim đã ngừng lại. Ánh sáng buổi chiều tối ở trên mặt nước.

Trong ánh sáng chiều tối đó, dọc theo con đường chật hẹp đó, mãnh liệt của hân hoan gia tăng và không có nguyên nhân tạo ra nó. Nó bắt đầu khi đang nhìn ngắm con nhện nhỏ bé đang nhảy nhót bằng sự mau lẹ kinh ngạc vào những con ruồi và kẹp chặt chúng rất dữ tợn; nó bắt đầu khi đang nhìn ngắm một chiếc lá duy nhất lay động trong khi những chiếc lá khác đứng yên; nó bắt đầu khi đang nhìn ngắm con sóc nhỏ có vằn, đang la mắng cái gì đó hoặc một con khác, cái đuôi dài của nó đang nhấp nhô lên xuống. Hân hoan không có nguyên nhân, và niềm vui mà là một kết quả quá nhỏ nhoi và bị biến đổi theo sự thay đổi. Hân hoan không mong đợi, lạ lùng này gia tăng trong mãnh liệt của nó và cái gì mãnh liệt không bao giờ hung bạo; nó có phẩm chất nhượng bộ tuy nhiên nó vẫn duy trì mãnh liệt. Nó không là mãnh liệt của tất cả năng lượng, được tập trung; nó không bị gây ra bởi tư tưởng đang theo đuổi một ý tưởng hoặc bị choán đầy bởi chính nó; nó không là một cảm thấy được đẩy lên cực điểm, bởi vì tất cả sự việc này có những động cơ và những mục đích. Mãnh liệt này không nguyên nhân, không kết thúc, nó cũng không được làm hiện hữu qua tập trung mà thực sự ngăn cản sự thức dậy của năng lượng tổng thể. Nó gia tăng mà không cần một sự việc nào đó thực hiện cho nó; nó là, như một sự việc nào đó bên ngoài bạn, mà bạn không kiểm soát được nó; bạn không có quyền quyết định trong sự việc này. Trong đà gia tăng của mãnh liệt, có hòa nhã. Từ ngữ này gây lầm lẫn; nó thể hiện sự yếu ớt, ủy mị, không kiên quyết, một rút lui, nhút nhát, một sợ hãi nào đó và vân vân. Nhưng nó không là một trong những sự việc này; nó đầy sinh khí và mạnh mẽ, không có những phòng vệ và vì thế, mãnh liệt. Bạn không thể vun quén nó, nếu bạn muốn làm; nó không thuộc sự phân loại của mạnh mẽ và yếu ớt. Nó mong manh giống như tình yêu vậy. Hân hoan cùng hòa nhã của nó gia tăng mãnh liệt. Không có sự việc nào khác nữa ngoại trừ nó. Việc đến và đi của con người, chuyến đi trong xe hơi và buổi nói chuyện, con nai và cây cọ dừa, các vì sao và những ruộng lúa ở đó, trong vẻ đẹp và trong sáng của chúng, nhưng tất cả chúng đều ở bên trong và ở bên ngoài mãnh liệt này. Một ngọn lửa có một hình dạng, một đường nét, nhưng bên trong ngọn lửa chỉ có sức nóng mãnh liệt không hình dạng và đường nét.

27.

Những đám mây đang chồng chất bị cuốn đi về hướng tây nam bởi một cơn gió mạnh; chúng là những đám mây cuồn cuộn to lớn, hoành tráng, đầy cuồng nộ và chiếm không gian; chúng có màu trắng và xám sẫm, có mang mưa, đầy bầu trời. Những cây già cỗi tức giận chúng và cơn gió. Chúng muốn được để lại một mình, mặc dù chúng cần mưa; cơn mưa sẽ tắm rửa chúng sạch sẽ, rửa hết mọi bụi bặm và những chiếc lá của chúng sẽ lấp lánh lại nhưng chúng không thích bị quấy nhiễu, giống như những người già. Ngôi vườn có thật nhiều hoa, thật nhiều màu sắc và mỗi bông hoa đang thực hiện một vũ điệu, một điệu nhảy cách quãng hay một điệu nhảy vọt và mỗi chiếc lá đều lay động; ngay cả những cọng cỏ nhỏ xíu trên bãi cỏ nhỏ đang bị lắc lư. Và hai bà cụ gầy còm đang nhổ cỏ; hai cụ già; già trước tuổi, ốm yếu và mệt mỏi; họ đang ngồi xổm trên bãi cỏ, nói chuyện đùa và nhổ cỏ, thanh thản; họ không phải ở đó hoàn toàn, họ ở nơi nào đó, bị mang đi bởi tư tưởng, mặc dù họ đang nhổ cỏ và nói chuyện. Họ trông thông minh, đôi mắt long lanh nhưng có lẽ do có quá nhiều con cái và thiếu hụt thức ăn bổ dưỡng làm cho họ già nua và tiều tụy. Bạn trở thành họ, họ là bạn và cỏ và những đám mây; nó không là một chuyển tải của từ ngữ mà nhờ đó bạn có lòng trắc ẩn hay cảm tình lạ lùng, hão huyền nào đó; bạn không đang suy nghĩ gì cả, những cảm xúc của bạn cũng không bị khuấy động. Chúng là bạn và bạn là chúng; khoảng cách và thời gian đã kết thúc. Một chiếc xe hơi chạy đến cùng người tài xế và ông ấy nhập vào thế giới đó. Nụ cười nhút nhát và sự chào đón kính trọng của ông ấy là những sự việc của bạn và bạn đang thắc mắc không hiểu ông ấy đang mỉm cười với ai và ông ấy đang chào đón ai; ông ấy cảm thấy hơi hơi ngượng ngùng, không quen thuộc hoàn toàn với cảm giác cùng nhau đó. Hai bà cụ và người tài xế là bạn và bạn là họ; hàng rào họ thiết lập đã biến mất và khi những đám mây trên đầu trôi đi, tất cả sự việc đó có vẻ giống như một vòng tròn đang lan rộng, bao gồm thật nhiều thứ, con đường bẩn thỉu và bầu trời hoành tráng và người qua đường. Nó không liên quan gì đến tư tưởng, tư tưởng chỉ là một sự việc hèn hạ và cảm thấy cũng không liên quan đến. Nó giống như một ngọn lửa đốt cháy rụi mọi thứ trên đường đi mà không để lại một dấu vết, không để lại tro tàn; nó không là một trải nghiệm, với những kỷ niệm của nó, để được lặp lại. Chúng là bạn và bạn là chúng và nó chết cùng cái trí.

Thật lạ lùng, lòng ham muốn để phô trương mình hoặc để là một ai đó. Tánh đố kỵ là hận thù và lòng tự cao gây hủy hoại. Có vẻ quá khó khăn khi muốn đơn giản, để là bạn là gì mà không giả vờ. Để là bạn là gì trong chính nó rất gay go mà không cố gắng trở thành một cái gì đó, một điều quá dễ dàng. Bạn có thể luôn giả vờ, khoác vào một cái mặt nạ nhưng để là bạn là gì là một công việc vô cùng phức tạp; bởi vì bạn luôn luôn đang thay đổi; bạn không bao giờ giống như hệt và mỗi tích tắc lại bộc lộ một khía cạnh mới, một chiều sâu mới, một bề mặt mới. Bạn không thể là tất cả sự việc này trong một tích tắc vì mỗi tích tắc mang lại sự thay đổi riêng của nó. Vì vậy nếu bạn thực sự thông minh, bạn nên từ bỏ là bất kỳ cái gì. Bạn nghĩ rằng bạn rất nhạy cảm và một sự việc xảy ra, một tư tưởng thoáng qua, chứng tỏ rằng bạn không như vậy; bạn nghĩ bạn khôn ngoan, đọc nhiều, có năng khiếu nghệ thuật, có đức hạnh nhưng khi bạn gặp tình huống khó xử, bạn phát hiện rằng bạn không là một trong những sự việc này nhưng thật ra bạn rất tham vọng, đố kỵ, thiếu sót, hung dữ và lo âu. Bạn tuần tự là tất cả những sự việc này và bạn muốn thứ gì đó để liên tục, bền vững, dĩ nhiên chỉ sự việc gì cho bạn lợi lộc, khoái trá. Vì vậy bạn đuổi theo cái đó và tất cả nhiều sự việc là bạn khác nữa đang ầm ĩ đòi hỏi để có dịp hiện diện, để có dịp thể hiện nó. Thế là bạn trở thành bãi chiến trường và thông thường là tham vọng, cùng những vui thú và đau khổ, đạt được, mà có cả ganh tỵ và sợ hãi. Từ ngữ tình yêu được thêm vào để bày tỏ sự kính trọng và để giữ gia đình vào cùng nhau nhưng bạn lại vướng mắc trong những cam kết và hoạt động riêng của bạn, cách biệt, la hét đòi hỏi sự công nhận và nổi danh, bạn và quốc gia của bạn, bạn và đảng phái của bạn, bạn và vị chúa an ủi của bạn.

Vì vậy để là bạn là gì là một công việc vô cùng gian nan; nếu bạn hoàn toàn tỉnh thức, bạn biết mọi sự việc này và mọi đau khổ của nó. Vì vậy bạn chìm ngập bản thân trong công việc, trong niềm tin của bạn; trong những lý tưởng và những hệ thống thiền định tuyệt vời của bạn. Đến lúc đó bạn đã già và sẵn sàng cho nấm mồ, nếu bạn không chết sẵn rồi phía bên trong. Dẹp bỏ tất cả những sự việc này, cùng những mâu thuẫn và đau khổ đang gia tăng của chúng, và không là gì cả là sự việc thông minh và tự nhiên nhất phải thực hiện. Nhưng trước khi bạn có thể không là gì cả, bạn phải khai quật tất cả những sự việc giấu giếm này, phơi bày chúng ra và vì thế hiểu rõ chúng. Muốn hiểu rõ những thôi thúc và ép buộc giấu giếm này, bạn phải tỉnh thức được chúng, không chọn lựa, như với chết; sau đó trong hành động đang thấy thuần túy, chúng sẽ tàn tạ và bạn sẽ không còn đau khổ và vì thế không là gì cả. Là không là gì cả không là một trạng thái tiêu cực, chính sự phủ nhận mọi sự việc bạn đã là là hành động tích cực nhất, không phải tích cực của phản ứng, mà là không hành động; chính không hành động này gây ra đau khổ. Phủ nhận này là tự do. Hành động tích cực này cho năng lượng, và chính những ý tưởng hao phí năng lượng. Ý tưởng là thời gian và sống trong thời gian là không hòa đồng, đau khổ.

28.

Có một khoảng trống rộng lớn trong cánh rừng trồng thông sát nhau và dày dặc bên cạnh một con đường yên tĩnh; gần về chiều tối cánh đồng tối đen, hiu quạnh và khoảng trống đó mời mọc bầu trời. Xa hơn phía dưới con đường là một cái nhà nhỏ có tường mỏng và những chiếc lá cọ, được bện thắt vào nhau, dùng lợp mái; trong nhà có một ánh sáng mập mờ, một cái bấc đang cháy trong một đĩa dầu và hai người, một người đàn ông và một người đàn bà, đang ngồi trên nền nhà, đang ăn tối, nói chuyện lớn tiếng, thỉnh thoảng có tiếng cười. Hai người đàn ông đang tiến đến qua những ruộng lúa trên một con đường mòn nhỏ, phân chia ruộng lúa và dùng chặn nước. Họ đang nói chuyện huyên thuyên, mang một cái gì đó trên đầu. Có một nhóm dân làng, cười the thé và đang giải thích một điều gì đó cho nhau, bằng rất nhiều cử chỉ điệu bộ. Một con bê vài ngày tuổi đang được dắt đi bởi một phụ nữ, theo sau là con mẹ dịu dàng tạo tự tin cho con con. Một đàn chim trắng có chân dài đang bay về hướng bắc, cánh của chúng vỗ trong không gian chầm chậm và theo nhịp điệu. Mặt trời đã lặn trong bầu trời quang đãng và một tia sáng có màu hoa hồng vạch ngang bầu trời gần như từ đường chân trời này đến đường chân trời kia. Một buổi tối rất yên tĩnh và những ánh đèn thành phố thật xa. Chính khoảng trống nhỏ xíu đó trong cánh rừng trồng thông ôm trọn buổi tối và khi người ta dạo bộ qua nó, người ta ý thức được tĩnh lặng lạ thường của nó; tất cả những ánh sáng và sự chói lòa của ban ngày đã bị quên lãng và sự nhộn nhịp đến và đi của những người đàn ông cũng vậy. Bây giờ khoảng trống đó yên lặng, được vây phủ bởi cây cối tối đen và ánh sáng phai lạt nhanh. Không những yên lặng mà còn có hân hoan trong nó, hân hoan của cô đơn bao la và khi người ta đi qua nó, cái khác lạ luôn luôn lạ lùng đó đến, như một cơn sóng bao phủ quả tim và cái trí trong vẻ đẹp và rõ ràng của nó. Tất cả thời gian ngừng lại, khoảnh khắc kế tiếp không có khởi đầu. Chỉ từ trống không mới có tình yêu.

Thiền định không là một trò chơi của tưởng tượng. Mọi hình thức của hình ảnh, từ ngữ, biểu tượng phải kết thúc cho nở hoa của thiền định. Cái trí phải mất đi tánh nô lệ của nó vào những từ ngữ và phản ứng của chúng. Tư tưởng là thời gian, và biểu tượng, dù cổ xưa và có ý nghĩa như thế nào chăng nữa, phải không tác động vào tư tưởng. Lúc đó tư tưởng không còn tánh liên tục; và ngay đó tư tưởng chỉ là khoảnh khắc này sang khoảnh khắc khác và thế là mất đi tánh khăng khăng máy móc của nó; sau đó tư tưởng không định hình cái trí và bao phủ nó trong cái khung của những ý tưởng và quy định nó theo văn hóa, theo xã hội, mà nó sống ở trong đó. Không phải tự do khỏi xã hội nhưng tự do khỏi ý tưởng; sau đó liên hệ, xã hội không còn quy định cái trí. Toàn bộ ý thức là cặn bã còn sót lại, đang chuyển đổi, đang bổ sung, đang tuân phục và thay đổi chỉ có thể được khi thời gian và tư tưởng kết thúc. Kết thúc không là một kết luận; một từ ngữ để bị hủy hoại, một ý tưởng để bị phủ nhận hay bị chấp nhận. Nó phải được hiểu qua hiểu rõ về chính mình; biết không là học hỏi; biết là công nhận và tích lũy mà ngăn cản học hỏi. Học hỏi từ khoảnh khắc này sang khoảnh khắc khác bởi vì cái tôi làm chủ, cái tôi lệ thuộc, luôn luôn đang thay đổi, không bao giờ cố định. Tích lũy, hiểu biết, gây xuyên tạc và kết thúc học hỏi. Thâu lượm hiểu biết, dù ranh giới của nó có mở rộng bao nhiêu chăng nữa, trở thành máy móc và một cái trí máy móc không là một cái trí tự do. Hiểu rõ về chính mình giải phóng cái trí khỏi cái đã đựơc biết; sống toàn bộ cuộc đời trong hoạt động của cái đã được biết chỉ nuôi dưỡng xung đột và đau khổ vô tận. Thiền định không là sự thành tựu của cá thể, một tìm kiếm sự thật của cá thể; thiền định trở thành cá thể khi nó bị kềm hãm bởi những phương pháp và những hệ thống và thế là những dối gạt và những ảo tưởng được nuôi dưỡng. Thiền định làm tự do cái trí khỏi sự tồn tại bị giới hạn, chật hẹp để đến sự sống không thời gian và luôn luôn đang lan rộng.

29.

Nếu không có nhạy cảm không thể có thương yêu; phản ứng cá thể không thể hiện nhạy cảm; bạn có lẽ nhạy cảm về gia đình của bạn, về thành tựu của bạn, về địa vị và khả năng của bạn. Loại nhạy cảm này là một phản ứng, bị giới hạn, chật hẹp, và gây thoái hóa. Nhạy cảm không là khiếu thẩm mỹ tốt vì khiếu thẩm mỹ tốt thuộc cá thể và tự do khỏi phản ứng cá thể là ý thức được vẻ đẹp. Nếu không trân trọng được vẻ đẹp và nếu không ý thức nhạy cảm được nó, không có tình yêu. Ý thức nhạy cảm này về thiên nhiên, về con sông, về bầu trời, về con người, về con đường bẩn thỉu là thương yêu. Bản thể của thương yêu là nhạy cảm. Nhưng hầu hết mọi người đều sợ hãi nhạy cảm; đối với họ nhạy cảm là bị tổn thương và vì thế họ làm chai lì chính họ và thế là duy trì đau khổ của họ. Hoặc là họ tẩu thoát vào mọi hình thức giải trí, nhà thờ, đền chùa, ngồi lê đôi mách và phim ảnh và đổi mới xã hội. Nhưng nhạy cảm không là cá thể và khi nó là cá thể, nó dẫn đến đau khổ. Phá vỡ phản ứng cá thể này là thương yêu, và tình yêu dành cho một người cùng nhiều người; nó không bị hạn chế cho một người hay cho nhiều người. Muốn nhạy cảm, tất cả giác quan phải hoàn toàn sinh động, năng động và sự sợ hãi là một nô lệ của những giác quan chỉ là sự lẩn tránh của một sự kiện tự nhiên. Tỉnh thức được sự kiện không dẫn đến sự nô lệ; chính sợ hãi về sự kiện mới dẫn đến ngục tù. Tư tưởng thuộc về những giác quan và tư tưởng góp phần vào sự giới hạn nhưng vẫn vậy bạn lại không sợ hãi tư tưởng. Trái lại nó được tạo thêm cao quý bằng sự kính trọng và làm cho linh thiêng bằng tính tự phụ. Ý thức nhạy cảm về tư tưởng, về cảm giác, về thế giới quanh bạn, về văn phòng của bạn và về thiên nhiên, là bùng nổ trong thương yêu từ khoảnh khắc này sang khoảnh khắc khác. Nếu không có thương yêu, mọi hành động trở thành nhàm chán và máy móc và dẫn đến thoái hóa.

Một buổi sáng có mưa và bầu trời nặng trĩu những đám mây, u ám và hỗn loạn; bắt đầu có mưa rất sớm và bạn đang nghe nó lẫn trong những chiếc lá. Và có rất nhiều chim chóc trên bãi cỏ nhỏ xíu, những con lớn và những con nhỏ, màu xám nhẹ, màu nâu với đôi mắt vàng; những con quạ màu đen to lớn và những con bé tí, nhỏ hơn những con chim sẻ; chúng đang bới tìm, lôi kéo, hót líu lo, liên tu bất tận, than van và hài lòng. Đang có mưa bụi và chúng có vẻ không thèm bận tâm nhưng khi bắt đầu mưa lớn hơn, tất cả những con chim đều bay tản đi, than van ầm ĩ. Nhưng những bụi cây và những cây già cỗi to lớn lại đang vui sướng; những chiếc lá của chúng được rửa sạch sẽ hết mọi bụi bặm của nhiều ngày. Những giọt mưa đang víu vào ngọn của những chiếc lá; một giọt sẽ rơi xuống mặt đất và một giọt khác sẽ hình thành để rơi xuống; mỗi một giọt là cơn mưa, con sông và biển cả. Và mỗi một giọt đều sáng ngời, long lanh; nó lộng lẫy hơn tất cả những viên kim cương và đáng yêu nhiều hơn; nó gom tụ thành một giọt, giữ nguyên trong vẻ đẹp của nó và biến mất vào trong đất, không để lại dấu vết. Nó là một đám rước vô tận và biến mất vào trong đất. Nó là một đám rước vô tận vượt khỏi thời gian. Lúc này đang mưa và quả đất đang nuốt trọn những giọt mưa để bù đắp cho những ngày cháy bỏng trong nhiều tháng trường. Mặt trời ở đằng sau nhiều đám mây và quả đất đang nghỉ ngơi sau đợt nóng. Con đường rất xấu, quá nhiều ổ gà sâu, đầy nước đục ngầu; thỉnh thoảng một chiếc xe nhỏ chạy qua chúng, thỉnh thoảng tránh chúng nhưng lại tiếp tục chạy. Có những bông hoa màu hồng leo lên cây cối, dọc theo những hàng rào kẽm gai, mọc hoang dại trên những bụi cây, và cơn mưa lẫn trong chúng, biến màu sắc chúng mịn màng hơn và hòa nhã hơn; chúng ở khắp mọi nơi và sẽ không bị khước từ. Con đường chạy qua một ngôi làng bẩn thỉu, có những cửa hàng bẩn thỉu và những nhà hàng bẩn thỉu và khi nó quẹo, có một ruộng lúa, được vây quanh bởi những cây cọ dừa. Chúng bao bọc thửa ruộng, gần như giữ nó cho riêng chúng, vì sợ rằng con người sẽ phá hỏng nó. Ruộng lúa này nương theo những hàng cây cọ quanh co và vượt xa nó là những mảnh rừng chuối và những chiếc lá to bóng láng của chúng có thể nhìn thấy qua những cây cọ. Thửa ruộng đó gây mê hoặc, màu xanh lục của nó thật kinh ngạc, thật đậm đà và kỳ diệu; nó không thể tin được, nó tước đoạt quả tim và cái trí của bạn. Bạn nhìn ngắm nó và bạn biến mất, không bao giờ giống như cũ lại. Màu sắc đó là chúa, là âm nhạc, là tình yêu của quả đất; bầu trời tiến đến những cây cọ và bao phủ quả đất. Nhưng ruộng lúa đó lại là ơn lành của vĩnh cửu. Và con đường tiếp tục ra biển; biển có màu xanh lục lạt, cùng những cơn sóng cuồn cuộn, khổng lồ đang vỗ mạnh vào bờ; chúng là những con sóng tàn phá và khốc liệt do bởi sự cuồng nộ bị dồn ép lại của nhiều cơn bão; biển trông bình thản nhưng lại hung dữ ngấm ngầm và những cơn sóng biểu lộ mối nguy hiểm của nó. Không một chiếc thuyền nào trên biển, những chiếc thuyền thân đôi mỏng manh và nhẹ nhàng kia, được buộc chặt lại với nhau thật thô thiển bằng một sợi dây thừng; tất cả dân chài đều ở trong những cái nhà lợp lá cọ dừa tối tăm trên những bãi cát, sát cạnh nước. Và những đám mây cuồn cuộn được những cơn gió mang đến mà bạn không thể cảm thấy được. Và sẽ có mưa lại, cùng vui tươi dễ chịu.

Đối với những người tạm gọi là tôn giáo khi có nhạy cảm là phạm tội lỗi, một điều xấu xa chỉ dành riêng cho thế giới trần tục; đối với những người tôn giáo, cái đẹp là sự cám dỗ, phải bị kềm hãm lại; nó là một xao lãng đầy tội lỗi phải bị khước từ. Những công việc phước đức không là một thay thế cho tình yêu, và nếu không có tình yêu mọi hoạt động đều dẫn đến đau khổ, cao quý hoặc thấp hèn. Bản thể của thương yêu là nhạy cảm và nếu không có nó mọi thờ phụng là một tẩu thoát khỏi thực tại. Đối với các vị thầy tu, các khất sĩ, những giác quan là phương tiện của đau khổ, huống chi là tư tưởng đều phải dành cho vị chúa của tình trạng bị điều kiện của họ. Nhưng tư tưởng lại thuộc về những giác quan. Chính tư tưởng tụ họp thời gian lại và chính tư tưởng làm cho nhạy cảm thành có tội. Vượt khỏi tư tưởng là đạo đức và đạo đức đó là nhạy cảm ở cực điểm mà chính là tình yêu. Tình yêu và không có tội lỗi; tình yêu và làm cái gì bạn muốn và sau đó không có đau khổ.

30.

Một vùng quê nếu không có một con sông rất bất hạnh. Nó là một con sông nhỏ, nếu nó có thể được gọi là một con sông, nhưng nó lại có một cái cầu bằng đá và gạch khá lớn; * nó không rộng lắm nên những chiếc xe buýt và xe hơi phải chạy chầm chậm và luôn luôn có dân làng đi bộ cũng như những chiếc xe đạp. Nó giả vờ là một con sông và trong thời điểm có những cơn mưa nó trông giống như một con sông căng phồng nhưng lúc này khi những cơn mưa gần chấm dứt, nó lại là một dải nước rộng lớn với một hòn đảo to, có nhiều bụi cây ở giữa nó. Nó chảy ra biển, ở ngay phía đông, bằng nhiều náo nhiệt và hân hoan. Nhưng bây giờ đã có một bờ cát rộng chặn lại và vì thế nó chờ đợi mùa mưa sau. Gia súc đang lội lên hòn đảo và vài dân chài đang cố gắng bắt một ít cá; những con cá luôn luôn nhỏ, khoảng cỡ một ngón tay lớn và chúng ngửi tanh hôi khi người ta đang bày bán dưới những cái cây. Và chiều tối đó, dưới dải nước lặng, có một con cò lớn, hoàn toàn cứng đơ và yên lặng. Nó là một con chim duy nhất trên sông; vào chiều tối những con quạ và những con chim khác thường đang bay qua con sông nhưng chiều nay không có con chim nào cả,

* Cầu Elphilstone trên sông Adyar. Ngôi nhà ông đang ở phía bắc cái cầu.

ngoại trừ duy nhất con cò đó. Bạn không thể nào không nhìn nó được; nó rất trắng, bất động, hòa cùng bầu trời có ánh sáng mặt trời. Mặt trời ngả vàng và biển màu xanh lạt ở xa xa và khi đất đai chuyển về phía chúng, ba cây cọ lớn đối diện với con sông và biển cả. Mặt trời hoàng hôn phủ tràn chúng và biển ở xa xa, náo động, nguy hiểm và có màu xanh dễ chịu. Từ nơi cầu, bầu trời dường như thật mênh mông, thật gần gũi và tinh khiết; nó cách phi trường thật xa. Nhưng buổi chiều đó, con cò cô đơn và ba cây cọ là toàn quả đất, thời gian quá khứ và hiện tại và sự sống không quá khứ. Thiền định trở thành một nở hoa không gốc rễ và vì thế một chết. Tiêu cực là một chuyển động kỳ diệu của sự sống và tích cực chỉ là một phản ứng đối với sự sống, một kháng cự. Với kháng cự không có chết nhưng chỉ có sợ hãi; sợ hãi nuôi dưỡng sợ hãi thêm nữa và thoái hóa. Chết là nở hoa của mới mẻ; thiền định là chết của cái đã được biết.

Lạ thay khi người ta không bao giờ có thể nói, “Tôi không biết”. Muốn thực sự nói nó và cảm thấy nó, phải có khiêm tốn. Nhưng người ta không bao giờ thú nhận sự kiện là không bao giờ biết; chính tự cao nuôi dưỡng cái trí bằng hiểu biết. Tự cao là một căn bệnh lạ lùng, luôn luôn hy vọng và luôn luôn thất vọng. Nhưng thú nhận không biết là kết thúc qui trình máy móc của biết. Có nhiều ý nghĩa khi nói, “Tôi không biết” – giả vờ và tất cả những phương pháp lén lút và nhỏ nhiệm của nó, để gây ấn tượng, để có được sự quan trọng và vân vân; “Tôi không biết” mà thực sự đang chờ thời gian để tìm ra và “Tôi không biết” mà không đang tìm kiếm để biết; trạng thái đầu tiên không bao giờ học hỏi, nó chỉ thâu lượm và vì vậy không bao giờ học hỏi, và trạng thái sau luôn luôn học hỏi, mà không bao giờ tích lũy. Phải có tự do khi học hỏi và vì thế cái trí có thể duy trì trong sáng và hồn nhiên; tích lũy làm cái trí suy sụp, trở nên già nua và tàn tạ. Hồn nhiên không là không trải nghiệm nhưng là tự do khỏi trải nghiệm; tự do này là chết đi mọi trải nghiệm và không cho phép nó bám rễ trong mảnh đất của bộ não phong phú. Sống không là gì cả nếu không có trải nghiệm nhưng sống không là gì cả khi mảnh đất chứa đầy gốc rễ. Nhưng khiêm tốn không là lau sạch sẽ có ý thức cái đã được biết; đó là tự cao của thành tựu, nhưng khiêm tốn là hoàn toàn không biết mà là chết. Sợ hãi chết chỉ xảy ra trong biết, không xảy ra trong không biết. Không có sợ hãi của cái không biết được, chỉ có sợ hãi trong thay đổi của cái đã được biết, trong kết thúc của cái đã được biết.

Nhưng thói quen của từ ngữ, nội dung cảm xúc của từ ngữ, những ám chỉ giấu giếm của từ ngữ, ngăn cản tự do khỏi từ ngữ. Nếu không có tự do này bạn là một nô lệ của những từ ngữ, của những kết luận, của những ý tưởng. Nếu bạn sống dựa vào những từ ngữ, giống như nhiều người sống như vậy, sự đói khát bên trong không thể thỏa mãn được; nó mãi mãi đang cày bừa và không bao giờ đang gieo hạt. Vậy thì bạn sống trong thế giới của không thật, của giả vờ, của đau khổ mà không có ý nghĩa gì cả. Một niềm tin là một từ ngữ, một kết luận của tư tưởng, được sáng chế bởi những từ ngữ và chính vì điều này mới gây hủy hoại, gây hư hỏng vẻ đẹp của cái trí. Hủy diệt từ ngữ là phá sập cấu trúc bên trong của an toàn, mà không có sự thật gì cả. Không an toàn, mà không là cảm giác đau khổ cực độ khi mất đi an toàn, dẫn dắt đến nhiều hình thức khác nhau của bệnh tật, nhưng không an toàn đó mà có từ nở hoa của an toàn, là khiêm tốn và hồn nhiên mà sức mạnh của nó người ngạo mạn không bao giờ biết được.

1-12-1961

Con đường đầy bùn, bị làm lún sâu, đông người; nó ở ngoài thị trấn và dần dần một vùng ngoại ô đang được xây dựng, nhưng lúc này nó bẩn không tưởng được, đầy những hố; những con chó, những con dê, gia súc lang thang, những chiếc xe buýt, những chiếc xe hơi, mỗi lúc mỗi đông người thêm; những cửa hàng đang bán những thứ nước uống có màu trong chai, những cửa hàng bày bán vải vóc, thực phẩm, củi đốt, một ngân hàng, một cửa hàng sửa xe đạp, nhiều thực phẩm thêm, nhiều dê và nhiều người thêm. Vẫn còn có vùng quê ở hai bên đường, những cây cọ, những ruộng lúa, và những vũng nước lớn. Mặt trời ở giữa những đám mây sau những cây cọ đang bừng lên màu sắc và những cái bóng rộng lớn; những vũng nước rực sáng và mỗi bụi nhỏ và mỗi cái cây bị sững sờ bởi sự bao la của bầu trời. Những con dê đang nhấm nháp những cái rễ của chúng, phụ nữ đang giặt giũ quần áo tại vòi nước, trẻ em đang tiếp tục nô đùa; mọi nơi đều có hoạt động và không một ai bỏ chút thời gian nhìn ngắm bầu trời hay những đám mây kia, mang đầy màu sắc; một buổi chiều sẽ biến mất thật mau và không bao giờ tái hiện và có vẻ không một người nào thèm lưu tâm. Ngay lập tức là quan trọng nhất, ngay lập tức mà có lẽ kéo dài vào tương lai ra khỏi thị lực. Tầm nhìn xa là tầm nhìn ngay lập tức. Chiếc xe buýt xuất hiện ào ào trên đường, không bao giờ nhường đường, tự tin về chính nó, mọi người đều nhường lối, nhưng con trâu kềnh càng đã chặn nó lại; nó ở ngay giữa đường, di chuyển bằng dáng điệu nặng nề cố hữu, không lúc nào thèm lưu tâm đến tiếng kèn và tiếng kèn tắt ngấm đầy điên tiết. Trong đáy lòng, mỗi một người đều là một nhà chính trị, quan tâm đến ngay lập tức và cố gắng cưỡng bách tất cả cuộc sống vào ngay lập tức. Và tiếp theo sẽ có đau khổ, quanh một ngã đường, nhưng sự việc đó không thể tránh khỏi; có thuốc men, nhậu nhẹt, đền chùa và gia đình của những ngay lập tức. Bạn có thể chấm dứt tất cả sự việc đó nếu bạn tin tưởng mãnh liệt một sự việc nào đó hoặc đắm mình trong công việc hoặc giao phó bản thân vào một khuôn mẫu nào đó của tư tưởng. Nhưng bạn đã thử tất cả những việc đó rồi và cái trí của bạn cằn cỗi như quả tim và bạn băng qua phía bên kia con đường và bị lạc lối trong ngay lập tức. Lúc này những đám mây nặng trĩu trong bầu trời và chỉ còn một mảng màu sắc nơi mặt trời đã hiện diện. Con đường tiếp tục, qua những cây cọ, những cây thông, những ruộng lúa, những chòi tranh và tiếp tục tiếp tục rồi bỗng nhiên như luôn luôn không mong đợi, cái khác lạ đến cùng tinh khiết và sức mạnh đó mà không có tư tưởng hoặc trạng thái điên khùng nào đã có lần hình thành được và nó ở đó và quả tim của bạn dường như nổ tung vào bầu trời trống không, cùng ngây ngất. Bộ não hoàn toàn tĩnh lặng, bất động, nhưng nhạy cảm, tỉnh thức. Nó không thể theo vào trống không; nó thuộc thời gian nhưng thời gian đã kết thúc và nó không thể trải nghiệm; trải nghiệm là công nhận và cái gì nó công nhận sẽ là thời gian. Vì thế bộ não bất động, im lìm thụ động, không đang dò hỏi, không đang tìm kiếm. Và tổng thể của tình yêu này hoặc bất kỳ từ ngữ nào bạn muốn, từ ngữ không là sự việc đó, đã thâm nhập vào mọi sự việc và biến mất. Mọi sự việc có không gian của nó, nơi chỗ của nó, nhưng cái này không có và vì thế nó không thể được tìm ra; dù bạn muốn làm bất kỳ sự việc gì bạn sẽ không tìm được nó. Nó không ở nơi chợ búa cũng như trong mọi đền chùa; mọi thứ phải được hủy diệt, mọi ngõ ngách sâu kín phải được lật tung, không còn một nền tảng để bám víu, nhưng thậm chí sau đó trống không này phải không kèm một giọt nước mắt, lúc đó cái không thể biết được có lẽ trôi qua. Nó ở đó và vẻ đẹp.

Mọi khuôn mẫu cố ý của thay đổi là không-thay đổi; thay đổi có động cơ, mục đích, phương hướng và vì thế nó chỉ là một tiếp tục, bị bổ sung thêm, của cái gì đã là. Thay đổi như thế đều vô ích; nó giống như thay quần áo cho một con búp bê nhưng con búp bê vẫn y nguyên, máy móc, không sinh khí, dễ vỡ, để bị đập bể và bị quẳng đi. Chết là sự kết thúc hiển nhiên của thay đổi; cách mạng xã hội, kinh tế là chết trong khuôn mẫu của thay đổi. Nó không là một cách mạng gì cả, nó là một tiếp tục, bị bổ sung thêm, của cái gì đã là. Thay đổi, cách mạng tổng thể, xảy ra chỉ khi nào thay đổi, khuôn mẫu của thời gian, được hiểu rõ như điều giả dối và trong phủ nhận toàn bộ của nó thay đổi xảy ra.

2.

Biển động, với những con sóng gầm thét hung bạo ập vào từ xa; gần bên là một ngôi làng được xây dựng quanh một cái ao sâu và rộng, nó được gọi là bồn chứa nước, và một ngôi đền đã sụp đổ. Nước của cái bồn chứa này có màu xanh lục nhạt và có những bậc thềm dẫn xuống nó, từ mọi phía. Ngôi làng bị bỏ quên, bẩn thỉu và hiếm có con đường nào, và quanh cái bồn này là những ngôi nhà và ở một phía là ngôi đền cũ bị phá hủy hoàn toàn và một ngôi đền hơi mới, có những bức tường kẻ vạch đỏ; những ngôi nhà xiêu vẹo nhưng cái làng đó có một cảm giác thân thiện, quen thuộc quanh nó. Bên cạnh lối đi dẫn ra biển nguyên một nhóm phụ nữ đang mặc cả rất to tiếng để mua một số cá; mọi người có vẻ hứng thú về mọi thứ; đó là cách giải trí buổi chiều của họ vì họ đều đang cười đùa vui vẻ. Và rác rưởi bụi bặm của con đường dồn thành đống lớn ở một góc và những con chó xơ xác chúi mũi vào nó sục sạo và một cửa hàng gần đống rác đang bán thức uống, đồ ăn, và một người đàn bà cơ cực bế một em bé quấn trong những cái giẻ rách đang đứng xin ăn tại cửa của cửa hàng. Biển hung dữ gần bên, tiếng ầm ầm vọng lại và những ruộng lúa xanh rì thơm ngát ở ngoài ngôi làng, thanh bình, đầy hứa hẹn trong ánh hoàng hôn. Những đám mây đang bay đến từ hướng biển, chậm rãi, mang theo mặt trời và mọi nơi đều có hoạt động và không một ai ngước nhìn lên bầu trời. Những con cá chết, nhóm người ồn ào, dòng nước xanh trong cái ao sâu đó, những bức tường kẻ vạch của ngôi đền dường như giữ lại mặt trời hoàng hôn. Nếu bạn dạo bộ trên con đường, ngang qua con kênh, bên cạnh ruộng lúa và cánh rừng thông, mọi người đi ngang qua mà bạn biết, họ đều thân thiện, họ ngừng lại nói chuyện với bạn, rằng bạn nên đến sống cùng họ, rằng họ sẽ chăm sóc bạn, và bầu trời đang tối dần và màu xanh của những ruộng lúa không còn thấy nữa và các vì sao sáng rực rỡ.

Dạo bộ trên con đường đó dưới bóng đêm cùng ánh đèn của thành phố trong những đám mây, sức mạnh không thể xâm phạm đó đến cùng phong phú và rõ ràng đến nỗi nó làm bạn sững sờ. Tất cả sự sống là sức mạnh đó. Nó không là sức mạnh do ý chí cẩn thận phát triển thành, cũng không là sức mạnh của những phòng vệ hay kháng cự; nó không là sức mạnh của lòng can đảm và cũng không là sức mạnh của ganh tị và chết. Nó không có chất lượng, không diễn tả nào có thể bộc lộ được nó và tuy vậy nó ở đó như những quả đồi xa xăm tối đen kia và những cây cối kia bên cạnh con đường. Nó bao la quá đến độ tư tưởng không thể tạo ra hay suy đoán. Nó là một sức mạnh không nguyên nhân và vì thế không có thứ gì có thể được thêm vào hoặc lấy bớt đi khỏi nó. Nó không thể biết được; nó không có hình thể, vóc dáng và không thể tiếp cận được. Biết là công nhận nhưng nó luôn luôn mới mẻ, một sự việc gì đó không thể được đo lường trong thời gian. Nó ở đó suốt ngày, ngập ngừng, không một kèo nài giống như tiếng thì thầm nhưng lúc này nó ở đó đầy khẩn khoản và phong phú đến độ không còn sự việc gì khác ngoại trừ nó. Những từ ngữ đã bị làm hư hỏng và bị biến thành thông thường; từ ngữ tình yêu đã bị mua bán nhưng từ ngữ đó có một ý nghĩa hoàn toàn khác hẳn, khi đang dạo bộ trên con đường không một bóng người đó. Nó theo cùng sức mạnh không thể xuyên thấu đó; hai thứ không tách rời, giống như màu sắc của một cánh hoa. Bộ não, quả tim, và cái trí bị nó nuốt trọn và không còn sót lại bất kỳ thứ gì ngoại trừ cái đó. Nhưng vẫn vậy những chiếc xe buýt chạy rất nhanh, dân làng đang nói chuyện lớn tiếng và chòm sao Thất tinh vừa ở trên đường chân trời. Nó tiếp tục, dù dạo bộ một mình hay cùng những người khác, và nó tiếp tục suốt đêm đến lúc bình minh xuất hiện giữa những cây cọ. Nhưng nó vẫn ở đó giống như một tiếng thì thầm lẫn trong những chiếc lá.

Thiền định là một sự việc thật kỳ lạ. Nếu có bất cứ loại cưỡng bách nào, nỗ lực nào để bắt buộc tư tưởng phải tuân phục, bắt chước, vậy thì nó trở thành một chịu đựng gây suy sụp. Tĩnh lặng được ham muốn kết thúc soi sáng; nếu nó là sự theo đuổi của những tưởng tượng và trải nghiệm, vậy thì nó dẫn đến những ảo tưởng và tự thôi miên. Chỉ trong nở hoa của tư tưởng và vì thế kết thúc tư tưởng thì thiền định mới có ý nghĩa; tư tưởng chỉ có thể nở hoa trong tự do chứ không phải trong những khuôn mẫu luôn luôn mở rộng của hiểu biết. Hiểu biết có lẽ tạo thêm những trải nghiệm mới mẻ hơn của cảm xúc thú vị hơn nhưng một cái trí đang tìm kiếm những trải nghiệm thuộc mọi loại đều không chín chắn. Chín chắn là tự do khỏi tất cả trải nghiệm; nó không còn bị trói buộc bởi bất kỳ mọi ảnh hưởng để là và để không là. Chín chắn trong thiền định là làm tự do cái trí khỏi hiểu biết vì hiểu biết tạo khuôn mẫu và kiểm soát tất cả trải nghiệm. Một cái trí là một ngọn đèn cho chính nó không cần trải nghiệm. Không chín chắn là khao khát có được trải nghiệm rộng rãi hơn và lớn lao hơn. Thiền định là đang rong chơi qua thế giới của hiểu biết và đang tự do khỏi nó để thâm nhập vào cái không biết được.

3.

Họ đang cãi nhau trong cái túp lều nhỏ đó, với ngọn đèn dầu, trên con đường dễ chịu đó; bằng giọng nói lớn và rít lên, bà ấy đang the thé một điều gì đó về tiền bạc, không còn sót lại thứ gì để mua gạo; trong âm điệu hù dọa, hạ thấp giọng ông ấy đang lầm bầm một điều gì đó. Bạn có thể nghe được giọng nói của bà ấy từ khá xa và chỉ có chiếc xe buýt đông nghẹt mới lấn át được nó. Những cây cọ đã yên lặng và ngay cả những ngọn thông nhẹ như lông cũng ngừng sự rung động dịu dàng của nó. Không có trăng và trời tối thui, mặt trời đã lặn giữa những đám mây đang tụ họp, cách đây một khoảng thời gian. Những chiếc xe buýt và xe hơi đã chạy qua, thật nhiều trong số chúng, vì tất cả những chiếc xe đã đến đây để tham quan một ngôi đền cổ và con đường trở lại yên lặng, tách rời và xa cách. Một ít dân làng đi qua nói chuyện nhỏ nhẹ, rã rời sau một ngày lao động. Bao la lạ lùng đó đang đến và nó ở đó đầy dịu dàng và thương yêu không thể tin được; giống như một chiếc lá non, mềm mại vào mùa xuân, thật dễ dàng bị tan nát, nó ở đó hoàn toàn không phòng vệ và vì thế luôn luôn không thể hủy diệt. Mọi tư tưởng và cảm thấy biến mất và công nhận ngừng hẳn.

Rất kỳ lạ khi tiền bạc đã trở thành quan trọng làm sao đâu, cả với người cho lẫn với người nhận, người có quyền hành lẫn người nghèo khổ. Họ nói về tiền bạc liên tục hoặc lẩn tránh nói về nó, vì nó là hình thức xấu xa nhưng lại biết rõ về tiền bạc. Tiền bạc để làm công việc phước đức, tiền bạc cho buổi tiệc, tiền bạc cho ngôi đền, và tiền bạc để mua gạo. Nếu bạn có tiền bạn bị khổ sở và nếu bạn không có tiền bạn cũng khổ sở. Họ bảo với bạn anh ấy trị giá bao nhiêu khi họ kể với bạn chức vụ của anh ấy và những bằng cấp anh ấy đã đậu, sự tài khéo của anh ấy, khả năng của anh ấy và anh ấy đang kiếm được bao nhiêu tiền. Sự ghen tỵ của người giàu và sự ghen tỵ của người nghèo, sự ganh đua để phô trương, hiểu biết, quần áo và tài giỏi khi nói chuyện. Mọi người đều muốn gây ấn tượng đến một người nào đó, đám đông càng lớn bao nhiêu càng tốt hơn bấy nhiêu. Nhưng tiền bạc quan trọng hơn bất kỳ thứ gì khác ngoại trừ quyền lực. Hai sự việc này là một kết hợp tuyệt vời; vị thánh có quyền lực, mặc dù ông ấy không có tiền; ông ấy đang gây ảnh hưởng đến cả người giàu lẫn người nghèo. Nhà chính trị sẽ sử dụng quốc gia, vị thánh, các thần thánh hiện diện, để đạt đến tột đỉnh và bảo cho bạn điều vô lý của tham vọng lẫn sự tàn nhẫn của quyền lực. Không có chấm dứt đối với tiền bạc và quyền lực; bạn càng có nhiều bao nhiêu, bạn càng muốn nhiều thêm bấy nhiêu và không có chấm dứt đối với nó. Nhưng đằng sau cả tiền bạc lẫn quyền lực, có đau khổ mà không thể bị phủ nhận; bạn có thể cất nó qua một bên, cố gắng quên nó nhưng nó luôn luôn ở đó, một vết thương hằn sâu mà không thứ gì có vẻ chữa khỏi.

Không người nào muốn được tự do khỏi nó, muốn hiểu rõ được đau khổ quá phức tạp; nó đều được giải thích trong những quyển sách, và những quyển sách, những từ ngữ, những kết luận, trở thành quan trọng nhưng đau khổ ở đó vẫn còn bị bao bọc bởi những ý tưởng. Và tẩu thoát trở thành quan trọng; tẩu thoát là bản thể của nông cạn, mặc dù nó có lẽ có chiều sâu biến đổi. Nhưng đau khổ không dễ dàng bị lừa gạt. Bạn phải đi vào ngay tâm điểm của nó để kết thúc nó; bạn phải đào xới thật sâu vào chính bạn, không bao giờ để lại một ngõ ngách nào chưa lật tung. Bạn phải thấy được mọi vặn vẹo và biến đổi của tư tưởng tinh ranh, mọi cảm thấy về mọi thứ, mọi chuyển động của mọi phản ứng, mà không kềm hãm, mà không chọn lựa. Nó giống như theo sau một con sông về nguồn của nó; con sông sẽ mang bạn đến đó. Bạn phải theo sau mọi đe dọa, mọi manh mối dẫn đến tâm điểm của đau khổ. Bạn chỉ cần quan sát, nhìn, nghe; tất cả đều ở đó không che đậy và rõ ràng. Bạn phải thực hiện chuyến hành trình, không phải lên mặt trăng, không phải đến các thần thánh nhưng thâm nhập vào chính bạn. Bạn có thể thực hiện một bước tức khắc vào chính bạn và vì thế tức khắc kết thúc đau khổ hoặc kéo dài chuyến hành trình, thư thả, lười biếng và bình thản. Bạn cần có đam mê để kết thúc đau khổ, và đam mê không mua được nhờ vào tẩu thoát. Nó ở đó khi bạn ngừng tẩu thoát.

4.

Rất yên lặng dưới những cái cây; có quá nhiều chim chóc đang gọi nhau, đang hót, đang líu lo, liên tu bất tận. Những nhánh cây rất to lớn, có hình dáng đẹp, bóng loáng, nhẵn thín và bạn rất sững sờ khi nhìn thấy chúng và chúng có một cảm xúc và một duyên dáng làm bạn rơi lệ và làm bạn kinh ngạc về mọi sự vật của quả đất. Quả đất không còn sự vật nào đẹp đẽ hơn cái cây đó và khi nó chết nó sẽ vẫn còn đẹp đẽ; mọi nhánh cây đều trơ trụi, phơi bày trước bầu trời, bị tẩy trắng bởi mặt trời và sẽ có chim chóc dựa vào sự trơ trụi của nó. Sẽ có nơi ẩn náu cho những con cú, ở đó trong những cái lỗ sâu, và những con vẹt rực rỡ đang lanh lảnh sẽ làm tổ cao thật cao trong cái lỗ của nhánh cây đó; những con chim gõ kiến sẽ đến, cùng những cái lông trang trí trên cái mào đỏ nhô thẳng ra khỏi cái đầu của chúng để điều khiển vào trong một vài cái lỗ; tất nhiên sẽ có những con sóc có sọc kia, chạy thật nhanh quanh những cành cây, luôn luôn càu nhàu một điều gì đó và luôn luôn hiếu kỳ; ngay trên nhánh cây cao nhất, sẽ có một con chim đại bàng màu đỏ và trắng đang quan sát vùng đất đầy uy nghi và cô đơn. Sẽ có nhiều kiến, đỏ và đen, chạy lon ton thẳng lên cây và những con khác cũng lon ton chạy xuống và nếu bị nó cắn chắc sẽ đau lắm. Nhưng lúc này cái cây vẫn còn sống, tuyệt vời, và có nhiều bóng râm và mặt trời đang bùng lửa không bao giờ chạm đến bạn; bạn có thể ngồi đó cả tiếng đồng hồ và trông thấy và lắng nghe mọi thứ còn sống và đã chết, bên ngoài và bên trong. Bạn không thể trông thấy và lắng nghe bên ngoài mà không nghĩ lan man vào bên trong. Thật ra bên ngoài là bên trong và bên trong là bên ngoài và rất khó khăn, hầu như không thể tách rời chúng được. Bạn nhìn cái cây tráng lệ đó và bạn thắc mắc ai đang nhìn ngắm ai và lúc này không còn người quan sát. Mọi thứ rất sinh động và chỉ còn lại sự sống và người quan sát đã chết như chiếc lá đó. Không có đường phân chia giữa cái cây, chim chóc, và người đàn ông đó đang ngồi dưới bóng râm và quả đất thật trù phú. Đạo đức ở đó không tư tưởng và vì thế có trật tự; trật tự không là trường cửu; nó ở đó chỉ từ khoảnh khắc này sang khoảnh khắc khác và bao la đó đến hòa cùng mặt trời đang lặn thật ngẫu nhiên, đang nghinh đón đầy khoáng đạt. Chim chóc bắt đầu im lặng vì trời đang tối và mọi sự vật đang dần dần sẵn sàng hoàn toàn cho đêm tối. Bộ não, cái vật sinh động, nhạy cảm, tuyệt diệu đó hoàn toàn tĩnh, chỉ quan sát, nghe mà không có một máy động của phản ứng, mà không ghi lại, mà không trải nghiệm, chỉ thấy và nghe. Cùng bao la đó, có tình yêu và hủy diệt và hủy diệt đó là một sức mạnh không thể tiếp cận. Tất cả những lời này chỉ là những từ ngữ, giống như cái cây chết đó, một biểu tượng của cái đã là và nó không bao giờ là. Nó đã trôi qua rồi, di chuyển xa khỏi từ ngữ; từ ngữ không có sinh khí và sẽ không bao giờ nắm bắt được trống không càn quét đó. Chỉ từ trống không bao la đó mới có tình yêu, cùng hồn nhiên của nó. Làm thế nào bộ não hiểu rõ được tình yêu đó, bộ não mà thật năng động, nhồi nhét, trĩu nặng bởi hiểu biết, bởi trải nghiệm? Mọi thứ phải bị phủ nhận để cho cái đó hiện hữu.

Thói quen, dù thuận tiện bao nhiêu, gây hủy diệt nhạy cảm; thói quen cho cảm giác an toàn và làm thế nào có thể được tỉnh thức, nhạy cảm, khi thói quen được nuôi dưỡng; cũng không phải rằng không an toàn có thể mang lại ý thức tỉnh táo. Mọi thứ trở thành thói quen rất mau lẹ làm sao, đau khổ cũng như vui thú và tiếp theo đó chán ngán hiện diện và một việc đặc biệt đó được gọi là nhàn hạ. Sau thói quen mà đã vận hành suốt bốn chục năm dài, lúc đó bạn mới có nhàn hạ hoặc là nhàn hạ vào cuối một ngày. Thói quen có chuyển động tròn của nó và lúc này đến phiên của nhàn hạ mà lại chuyển thành thói quen. Nếu không có nhạy cảm sẽ không có thương yêu và hòa đồng đó mà không là phản ứng thúc bách của sự tồn tại mâu thuẫn. Bộ máy của thói quen là tư tưởng luôn luôn đang tìm kiếm an toàn, một trạng thái dễ chịu nào đó để từ đó nó sẽ không bao giờ bị quấy rầy. Chính bởi sự tìm kiếm có được vĩnh cửu đã khước từ nhạy cảm. Nhạy cảm không bao giờ gây tổn thương, chỉ có những thứ mà bạn đã tìm đến ẩn náu tạo ra đau khổ. Nhạy cảm tổng thể là sinh động hoàn toàn và đó là tình yêu. Nhưng tư tưởng rất tinh ranh; nó sẽ lẩn tránh người theo đuổi, mà là một tư tưởng khác; tư tưởng không thể theo đuổi một tư tưởng khác. Chỉ có nở hoa của tư tưởng có thể được trông thấy, được lắng nghe, và cái gì nở hoa trong tự do kết thúc, chết đi mà không để lại một dấu vết.

5.

Con chim cu đang gáy từ lúc bình minh này nhỏ hơn một con quạ, có màu xám hơn, cái đuôi dài và cặp mắt đỏ rực sáng; nó đang đậu trên một cái cây cọ nhỏ gần gần giấu mình; gáy bằng những âm điệu êm ả rõ ràng; đuôi và đầu của nó đang nhô ra và đó kìa trên một cái cây nhỏ là bạn tình của nó. Con mái nhỏ hơn, nhút nhát hơn, giấu mình nhiều hơn; sau đó con đực bay đến con cái đã ló ra đậu trên một nhánh cây trống; chúng ở đó, con đực gáy và lúc này chúng bay đi. Có những đám mây trong bầu trời và một cơn gió nhẹ đang nô đùa giữa những chiếc lá; những cây cọ nặng nề đứng yên, giờ của chúng sẽ đến, muộn hơn trong ngày, gần về chiều tối để biểu diễn vũ điệu dữ dội của chúng nhưng lúc này chúng đứng yên, im lìm và dửng dưng. Trời chắc đã mưa suốt đêm và mặt đất ướt át và cát tơi vụn; ngôi vườn thanh bình vì ngày vẫn chưa bắt đầu; những cây to còn ngủ và những cây nhỏ hơn đều thức giấc, và hai con sóc đang đuổi bắt nhau giỡn cợt luồn lách ra sau và ra trước những nhánh cây. Những đám mây của bình minh sớm đang nhường chỗ cho những đám mây của ban ngày và những cây thông đang lay động.

Mỗi động thái của thiền định không bao giờ giống nhau, có một hơi thở mới mẻ, một tàn phá mới mẻ; không có khuôn mẫu để bị phá nát vì không có đang xây dựng của một sự việc khác, một thói quen mới mẻ đang che lấp cái cũ kỹ. Tất cả những thói quen, dù vừa có được, đều cũ kỹ; chúng được hình thành từ những sự việc cũ kỹ nhưng thiền định không tàn phá những khuôn mẫu cũ để có một khuôn mẫu mới. Thiền định mới mẻ và đang hủy diệt; nó mới mẻ, không ở trong lãnh vực của những khuôn mẫu cũ; nó đã không bao giờ đi vào mảnh đất đó; nó mới mẻ vì nó không bao giờ biết những cái cũ kỹ; nó đang tàn phá trong chính nó; nó không đang phá nát một sự việc nào đó nhưng chính nó là hủy diệt. Nó hủy diệt và vì thế nó mới mẻ và có sáng tạo.

Không có một đồ chơi trong thiền định mà thu hút bạn hoặc bạn thu hút chúng. Nó là hủy diệt của tất cả món đồ chơi, những tầm nhìn, những ý tưởng, trải nghiệm mà dẫn đến sự tạo thành thiền định. Bạn phải đặt nền móng cho thiền định đúng đắn nếu không bạn sẽ vướng mắc vào những hình thái khác nhau của ảo tưởng. Thiền định là sự tiêu cực tinh khiết nhất, tiêu cực mà không là kết quả của phản ứng. Phủ nhận và ở lại cùng phủ nhận trong tiêu cực là hành động không động cơ, mà là tình yêu.

6.

Có một con chim đốm xám, to gần bằng con quạ; nó không nhút nhát lắm và nó có thể được nhìn ngắm lâu đến chừng nào người ta còn thích; nó đang ăn những quả dâu, chọn lựa rất cẩn thận, đang đeo lủng lẳng trong những chùm nặng trĩu, có màu xanh lục và bạc. Lúc này hai con chim khác; to gần bằng con chim có đốm, đến để bám trên những chùm dâu khác; chúng là những con chim cu của ngày hôm qua; lần này không có những tiếng gáy êm dịu từ cổ họng, tất cả chúng đều đang bận rộn ăn. Thông thường chúng là những con chim nhút nhát, những con chim cu này, nhưng chúng có vẻ không lưu tâm đến người nào đó đang đứng rất gần nhìn ngắm chúng, chỉ cách một vài feet. Sau đó con sóc có sọc đến để nhập vào chúng nhưng cả ba con đều bay đi và con sóc quả quyết bắt đầu và đang ăn ngấu nghiến thì bỗng nhiên một con quạ vừa đến vừa kêu và từng này đã quá no cho con sóc nên nó chạy biến đi. Con quạ không ăn quả dâu nào cả nhưng có thể không thích những con khác thụ hưởng. Buổi sáng mát mẻ và mặt trời đang lên chầm chậm đằng sau những cái cây rậm rạp; có những cái bóng dài và giọt sương mai mịn màng vẫn còn trên cỏ, và trong cái ao nhỏ có hai bông huệ tây màu xanh với nhụy màu vàng; nó có màu vàng lạt và màu xanh là màu xanh của bầu trời mùa xuân và những cái lá đang nổi của nó tròn trĩnh, xanh lục sẫm và một con ếch nhỏ đang ngồi trên một trong những chiếc lá, không cựa quậy, đôi mắt nhìn chăm chăm. Hai đóa huệ tây này là niềm vui thú của cả ngôi vườn, ngay cả những cây lớn cũng nhìn xuống chúng mà không có cái bóng nào; chúng mảnh khảnh, mềm mại và lặng lẽ trong cái ao của chúng. Khi bạn nhìn ngắm chúng, mọi phản hồi ngừng hẳn, những tư tưởng và những cảm thấy của bạn kết thúc và chỉ có hai đóa hoa còn tồn tại, trong vẻ đẹp và yên lặng của chúng; chúng mãnh liệt, giống như mọi sự vật đang sống, ngoại trừ con người luôn luôn bận rộn với bản thân. Khi bạn nhìn ngắm hai đóa hoa này, thế giới được thay đổi, không phải để vào một trật tự xã hội tốt đẹp hơn nào đó, có ít chuyên chế hơn và nhiều tự do hơn hoặc là sự cơ cực được loại bỏ, nhưng không có đau thương, không sầu khổ, đến và đi của lo âu và không có sự nặng nhọc của buồn chán; nó được thay đổi bởi vì hai đóa hoa kia ở đó, màu xanh với nhụy vàng. Nó là kỳ diệu của vẻ đẹp.

Bây giờ con đường đó thân thuộc với tất cả chúng tôi, người dân làng, một hàng dài xe bò với một người đàn ông bên cạnh mỗi chiếc xe, mười lăm hoặc hai chục chiếc theo một hàng dài, cùng những con chó, những con dê và những ruộng lúa đang chín, và chiều tối đó nó đang mỉm cười cởi mở và bầu trời rất gần gũi. Đã tối rồi và con đường sáng lên do ánh sáng của bầu trời và đêm đang vây kín. Thiền định không là con đường của nỗ lực; mọi nỗ lực đều gây mâu thuẫn, kháng cự; nỗ lực và chọn lựa luôn nuôi dưỡng xung đột và rồi thì thiền định chỉ trở thành một tẩu thoát khỏi sự kiện, cái gì là. Nhưng trên con đường đó, thiền định nhường lối cho cái khác lạ, làm câm lặng hoàn toàn bộ não đã yên tĩnh sẵn rồi; bộ não chỉ là một nơi chuyển qua cho cái không thể đo lường được đó; như một con sông rộng và sâu chảy giữa hai bờ dốc đứng, cái khác lạ lạ lùng đó chuyển động, không phương hướng, không thời gian.

7.

Từ cửa sổ bạn có thể trông thấy một cây cọ non và một cái cây đầy những bông hoa lớn có cánh hồng giữa những chiếc lá xanh lục. Những chiếc lá cọ đong đưa mọi phương hướng, nặng nề và vụng về và những bông hoa không lay động. Ở thật xa là biển cả và bạn nghe được nó suốt đêm, sâu lắng và xuyên thấu; nó không bao giờ thay đổi âm thanh nặng nề của nó mà cứ cuồn cuộn vào; trong nó có một đe dọa, không ngơi nghỉ và một sức mạnh hung bạo. Theo cùng bình minh tiếng gầm thét của biển tắt dần và những tiếng ồn khác thế chỗ, chim chóc, xe cộ và cái trống. Thiền định là ngọn lửa thiêu rụi tất cả thời gian và khoảng cách, thành tựu và trải nghiệm. Chỉ có trống không không giới hạn, bao la nhưng trong nó có chuyển động, sáng tạo. Tư tưởng không thể sáng tạo; nó có thể gom góp mọi sự việc vào với nhau, trên một bức tranh vải, trong những từ ngữ, khắc trên đá hay trong một hỏa tiễn phi thường; tư tưởng, dù được đánh bóng bao nhiêu, dù tinh tế bao nhiêu vẫn còn trong những giới hạn của thời gian; nó chỉ có thể bao phủ không gian; nó không thể vượt khỏi chính nó. Nó không thể tự làm tinh khiết; nó không thể theo đuổi chính nó; nó chỉ có thể nở hoa, nếu nó không ngăn chặn chính nó và chết. Mọi cảm thấy đều là cảm xúc và trải nghiệm thuộc về nó, và cảm thấy cùng tư tưởng thiết lập những biên giới của thời gian.

9.

Từ khá xa bạn đã có thể nghe được biển, ầm ầm vọng lại, con sóng này tiếp theo con sóng khác, vô tận; đây không là những con sóng vô hại; chúng nguy hiểm, cuồng nộ, tàn nhẫn. Biển trông có vẻ êm đềm, mơ mộng, nhẫn nại nhưng những con sóng rất to, cao và kinh hãi. Nguời ta bị cuốn đi, bị chết đuối và có một dòng nước đang chuyển động mạnh mẽ. Những con sóng không bao giờ dịu dàng, những hình cong cao của chúng hoành tráng, hùng vĩ khi nhìn ngắm từ xa nhưng có sức mạnh hung bạo và tàn khốc. Những con thuyền thân đôi, rất ọp ẹp, những người đàn ông ốm yếu có nuớc da ngăm đen, chun qua những con sóng kia, dửng dưng, cẩu thả, không bao giờ có chút sợ hãi; họ sẽ ra xa đến tận chân trời và có thể sẽ trở lại muộn trong ngày, trên thuyền đầy cá. Những con sóng chiều nay đặc biệt cuồng nộ, rất cao kèm theo trạng thái mất kiên nhẫn và tiếng ầm ầm của chúng khi đập vào bờ làm điếc tai mọi người; bờ biển trải dài theo hướng bắc nam, cát được rửa sạch sẽ, hơi hơi vàng, bị thiêu cháy bởi mặt trời. Và mặt trời cũng chẳng dịu dàng gì cả; nó luôn luôn nóng bỏng, bừng bừng và chỉ trong sáng sớm, ngay khi nó đang ló dạng khỏi biển hay hoàng hôn giữa những đám mây đang tụ họp, nó mới dịu dàng dễ chịu. Biển cuồng nộ và mặt trời cháy bỏng đang tra tấn đất đai và con người cơ cực, ốm yếu, luôn luôn đói; đau khổ ở đó, luôn luôn hiện diện và chết chóc rất dễ dàng, còn dễ hơn sinh sản, đang nuôi dưỡng sự dửng dưng và suy sụp. Những người khá giả cũng dửng dưng, chai lì, ngoại trừ trong việc kiếm tiền và tìm quyền lực hay trong việc xây dựng một cây cầu; họ rất khôn ngoan khi làm loại công việc này, có thêm nhiều hơn và nhiều hơn – nhiều hiểu biết hơn, nhiều khả năng hơn – nhưng luôn luôn đang mất mát và luôn luôn có chết. Chết có tính kết thúc, nó không thể bị lừa gạt, không có biện luận nào, dù sâu sắc và tinh khôn, có thể ngăn chặn nó; nó luôn luôn ở đó. Bạn không thể xây dựng những bức tường chống lại nó nhưng bạn có thể chống lại sống; bạn có thể lừa gạt nó, chạy trốn khỏi nó, đi đến đền chùa, tin tưởng những đấng cứu rỗi, đi lên mặt trăng; bạn có thể làm mọi thứ với sống nhưng đau khổ ở đó và chết. Bạn có thể che giấu đau khổ nhưng không che giấu được chết. Ngay cả tại khoảng cách đó bạn vẫn nghe được những con sóng vọng lại ầm ầm và nhìn thấy những cây cọ tương phản bầu trời hoàng hôn đỏ rực. Những vũng nước và con kênh đang lóe sáng cùng mặt trời hoàng hôn.

Mọi loại động cơ điều khiển chúng ta, mọi hành động có một động cơ và vì thế chúng ta không có tình yêu. Chúng ta cũng không thương yêu điều gì chúng ta đang làm. Chúng ta nghĩ rằng chúng ta không thể hành động, hiện hữu, sống mà không có một động cơ và vì thế biến sự tồn tại của chúng ta thành một sự việc tầm thường và tối tăm. Chúng ta sử dụng chức năng để đạt được địa vị; chức năng chỉ là một phương tiện dẫn đến một sự việc nào khác. Tình yêu cho chính sự việc đó không tồn tại và vì thế mọi sự việc trở thành xoàng xĩnh và liên hệ chỉ là một vấn đề gây kinh sợ. Quyến luyến chỉ là một phương tiện bao bọc nông cạn, cô độc, thiếu thốn riêng của chúng ta; đố kỵ chỉ nuôi dưỡng hận thù. Tình yêu không có động cơ và bởi vì không có tình yêu, mọi loại động cơ rón rén len vào. Sống không có động cơ thúc đẩy rất dễ dàng; nó đòi hỏi hòa đồng và không tuân phục vào những ý tưởng, những niềm tin. Có hòa đồng là tỉnh thức tự phê bình, tỉnh thức được mình là gì từ khoảnh khắc này sang khoảnh khắc khác.

10.

Một mặt trăng còn rất non dường như đang treo lơ lửng giữa những cây cọ; nó không ở đó ngày hôm qua; nó có lẽ đang núp sau những đám mây, nhút nhát lẩn trốn, vì nó chỉ là một vệt nhỏ giống như một đường cong màu vàng mảnh khảnh, và ở giữa những cây cọ, tối và trang nghiêm, nó là niềm thích thú kỳ diệu. Những đám mây đang dồn vào che giấu nó nhưng nó ở đó cởi mở, dịu dàng và thật gần gũi. Những cây cọ yên lặng, khô khan, khắc nghiệt và những ruộng lúa đang ngả vàng do gần chín. Buổi chiều tối đầy những câu chuyện giữa những chiếc lá và biển đang vỗ ầm ầm xa xa. Dân làng không thấy được vẻ đẹp của buổi chiều tối; họ đã quen thuộc với nó; họ chấp nhận mọi thứ, nghèo khổ của họ, đói kém của họ, bụi bặm, dơ bẩn và những đám mây đang gom tụ. Người ta quen thuộc với mọi sự vật, với đau khổ và với hạnh phúc; nếu bạn không quen thuộc với mọi thứ bạn sẽ đau khổ hơn, bực dọc hơn. Nên sống vô cảm, chai lì còn hơn là mời mọc thêm phiền phức; chết từ từ, dễ dàng hơn nếu sống như thế. Bạn có thể tìm ra những lý do tâm lý và kinh tế cho tất cả việc này nhưng sự thật vẫn còn nguyên, với cả người khá giả lẫn người nghèo nàn, rằng sẽ dễ dàng hơn khi quen thuộc với mọi thứ, đi tới cơ quan, nhà máy, trong ba chục năm kế tiếp, nhàm chán và vô ích trong tất cả sự việc này; nhưng người ta phải sống, người ta còn có trách nhiệm và vì thế sẽ an toàn hơn khi quen thuộc với mọi thứ. Chúng ta quen thuộc với tình yêu, với sợ hãi và với chết. Thói quen trở thành tốt lành và đạo đức và thậm chí cả những tẩu thoát lẫn thần thánh. Một cái trí nhồi nhét đầy những thói quen là một cái trí đờ đẫn, nông cạn.

11.

Bình minh chậm chạp có mặt; các vì sao vẫn còn sáng rực và cây cối vẫn còn khép kín; không có con chim nào đang hót, thậm chí cũng không còn tiếng kêu của nhũng con cú nhỏ đã huyên thuyên suốt đêm từ cây này qua cây khác. Yên lặng lạ thường ngoại trừ tiếng ầm ầm của biển. Có mùi của nhiều bông hoa đó, những chiếc lá đang rữa nát và mặt đất ẩm ướt; không khí quá lặng và có mùi ở khắp nơi. Quả đất đang chờ đợi bình minh và ngày sắp đến; có sự chờ đợi; kiên nhẫn và tĩnh lặng lạ kỳ. Thiền định tiếp tục cùng tĩnh lặng đó và tĩnh lặng đó là tình yêu; nó không là tình yêu về một sự việc gì đó hoặc về một người nào đó, hình tượng và biểu tượng, từ ngữ và những bức họa. Nó đơn giản chỉ là tình yêu, không cảm giác, không cảm thấy. Nó là một sự việc gì đó trọn vẹn trong chính nó, trống không, mãnh liệt, không gốc rễ và phương hướng. Âm thanh của con chim xa xa kia là tình yêu đó; nó là phương hướng và khoảng cách, nó ở đó không thời gian và từ ngữ. Nó không là một cảm xúc, mà phai lạt và tàn ác; biểu tượng, từ ngữ có thể bị thay thế nhưng không là tình yêu. Vì trống không, nó hoàn toàn mong manh và vì thế không thể hủy diệt. Nó có sức mạnh không thể tiếp cận của cái khác lạ, cái không thể biết được, đang đến qua cây cối và vượt khỏi biển cả. Thiền định là âm thanh của con chim đó đang hót từ trống không đó và tiếng gầm rống của biển, ầm ầm vỗ vào bờ. Tình yêu chỉ có thể trong trống không hoàn toàn. Bình minh đang xám dần ở đó xa xa trên đường chân trời và những cái cây sẫm màu sậm hơn và mạnh mẽ hơn. Trong thiền định không có lặp lại, một tiếp tục của thói quen; có chết của mọi sự việc đã được biết và nở hoa của cái không biết được. Các vì sao đã phai nhạt và những đám mây đã thức giấc cùng mặt trời đang đến.

Trải nghiệm giết chết rõ ràng và hiểu rõ. Trải nghiệm là cảm xúc, sự đáp trả đến mọi loại kích thích khác nhau, và mọi trải nghiệm làm dày dặc những bức tường vây bọc, dù trải nghiệm đó có phát triển và rộng lớn như thế nào chăng nữa. Tích lũy hiểu biết có tính máy móc, mọi qui trình thêm vào đều như thế, và đều cần thiết cho sự tồn tại máy móc, nhưng hiểu biết trói buộc vào thời gian. Khao khát trải nghiệm không ngừng nghỉ giống như tất cả cảm xúc. Sự tàn khốc của tham vọng là làm tăng thêm trải nghiệm, trong cảm xúc của năng lực và vô nhạy cảm trong chức năng. Trải nghiệm không thể mang lại khiêm tốn mà là bản thể của đạo đức. Trong khiêm tốn tự nó có học hỏi và học hỏi không là thâu lượm hiểu biết.

Một con quạ bắt đầu buổi sáng và mọi chim chóc trong vườn phụ hoạ vào và bỗng nhiên mọi sự vật thức giấc và cơn gió nhẹ len lỏi giữa những chiếc lá và có huy hoàng.

13.

Có một dải dài những đám mây đen chứa đầy mưa từ đường chân trời này qua đường chân trời kia, bắc, nam, và màu trắng là những vệt chặn ngang; nó đang dồn đống ở phía bắc và từ từ chuyển về phía nam, và từ chiếc cầu bắc ngang con sông có một đường dài màu trắng của những con sóng tương phản chân trời màu đen. Những chiếc xe buýt, xe hơi, xe đạp và những bàn chân đất đang cố gắng tìm lối đi qua cầu và mưa đang trút xuống đầy hung tợn. Con sông hiu quạnh, vì nó thường như vậy vào thời gian này và nước sông cũng tối đen như bầu trời; thậm chí cũng chẳng còn con cò dễ thương và nó rất cô đơn. Qua bên kia cầu là một phần của thị trấn lớn, đông đúc, ồn ào, bẩn thỉu, phô trương, phồn thịnh, và xa hơn chút nữa về phía bên trái là những ngôi nhà tranh trét bùn, những tòa nhà đổ nát, những cửa hàng nhỏ, dơ dáy, một nhà máy nhỏ và một con đuờng đông nghẹt, một con bò đang nằm ngay chính giữa con đường, xe buýt và xe hơi đi quanh nó. Có những vệt đỏ rực ở phía tây nhưng chúng cũng đang bị che lại bởi cơn mưa đang đến. Đi qua khỏi đồn cảnh sát, qua một chiếc cầu chật hẹp, là một con đường len lỏi giữa những ruộng lúa, hướng về phía nam, thoát khỏi thị trấn bẩn thỉu ồn ào. Sau đó bắt đầu có mưa, mưa như trút nước và nặng hạt nên trong chốc lát tạo thành vũng nước trên con đường và có dòng nước chảy nơi đất cứng; một cơn mưa hung tợn, một cơn mưa đang bùng nổ và rửa sạch sẽ, tẩy xóa, làm tinh khiết quả đất. Dân làng thấm ướt sũng đến tận da nhưng họ có vẻ không thèm lưu tâm; họ vẫn tiếp tục cười cợt và tán chuyện gẫu, bàn chân đất của họ trong những vũng nuớc. Cái chòi tranh nhỏ xíu có ngọn đèn dầu đang bị dột, những chiếc xe buýt gầm thét chạy ngang qua, bắn nước tung tóe vào mọi người, và những chiếc xe đạp, với những ngọn đèn yếu ớt, chạy qua kêu leng keng, chun vào cơn mưa tầm tã.

Mọi sự việc đang được lau chùi sạch sẽ, quá khứ và hiện tại, không thời gian, không tương lai. Mỗi một bước chân đều không thời gian, và tư tưởng, một vật của thời gian, kết thúc; nó không thể tiến xa hơn hoặc lùi lại, nó không tồn tại. Và mỗi một giọt nước của cơn mưa hung tợn đó là sông ngòi, biển cả, và tuyết đông đặc. Có trống không hoàn toàn, toàn bộ và trong nó là sáng tạo, tình yêu và chết, không phân lìa. Bạn phải bước đi thật cẩn thận, những chiếc xe buýt chạy ngang qua gần như chạm vào bạn.

15.

Buổi chiều tối rất đẹp; một vài đám mây đã tụ họp quanh mặt trời hoàng hôn; có vài đám mây lang thang, quá nhiều màu sắc lóa mắt và mặt trăng non bị nhốt lại giữa chúng. Tiếng gầm thét của biển vọng lại qua cây thông và cây cọ, làm dịu bớt cơn cuồng nộ. Những cây cọ thẳng, cao có màu đen đối nghịch màu đỏ hồng chát chúa, rực rỡ của bầu trời và nguyên một đàn chim nước màu trắng đang bay về phương bắc, đàn này tiếp theo đàn khác, đôi chân mảnh khảnh của chúng duỗi thẳng ra phía sau, cánh của chúng vẫy chầm chậm. Và một hàng dài xe bò kêu cót két đang hướng về thị trấn, chất đầy củi, những cây thông bị đốn xuống. Con đường đông nghẹt người trong một khoảng thời gian và hầu như vắng tanh khi bạn tiếp tục đi xa thêm nữa và khi trời tối thêm. Ngay lúc mặt trời lặn, lặng lẽ trên đất đai kia kìa một ý thức lạ lùng về bình an, một hòa dịu, một đang tẩy sạch. Nó không là một phản ứng; nó ở đó trong thị trấn cùng những tiếng ồn ào, dơ bẩn, cơ cực, những con người bận rộn hối hả; nó ở đó trong một mảnh đất nhỏ xíu bị bỏ bê; nó ở đó nơi cái cây có con diều đầy màu sắc bị vướng vào; nó ở đó trên con đường trống không, bên kia ngôi đền; nó ở mọi nơi, chỉ cần người ta phải trống không ngày hôm đó. Và chiều hôm đó, dọc theo con đường đó, nó ở đó, dịu dàng quyến rũ bạn ra khỏi mọi sự vật và mọi con người, và khi trời tối thêm, nó càng trở nên mãnh liệt và đẹp đẽ. Các vì sao giữa những cây cọ và chòm sao Orion lại ở giữa chúng, đang vươn lên từ biển, và vượt khỏi tầm đến của chúng là chòm sao Thất tinh đã thực hiện xong ba phần tư chuyến hành trình. Dân làng đang dần dần biết chúng tôi, muốn nói chuyện với chúng tôi, bán cho chúng tôi miếng đất nào đó, để cho chúng tôi có thể gần gũi họ. Và khi chiều tối đang đến cái khác lạ ập xuống cùng phước lành đang nổ tung và bộ não bất động như những cái cây kia, không một chiếc lá nào lay động. Mọi sự vật trở nên mãnh liệt hơn, mỗi một màu sắc, mỗi một hình thể và trong ánh trăng nhạt đó mọi vũng nuớc ở phía bên đường là nước của sự sống. Mọi sự vật phải qua đi, phải được xóa sạch sẽ, không để thâu nhận nó nhưng bộ não phải hoàn toàn tĩnh lặng, nhạy cảm, để quan sát, để nhìn ngắm. Giống như một cơn lụt phủ lên một mảnh đất khô nứt nẻ nó đến đầy thích thú và rõ ràng và nó ở lại.

17.*

Còn lâu lắm mới đến bình minh thì bỗng nhiên có tiếng kêu lanh lảnh của một con chim đã đánh thức đêm tối trong chốc lát và sự thanh thoát của tiếng kêu đó tan dần. Và cây cối vẫn còn tối đen, bất động, tan vào không gian; một đêm yên tĩnh và êm dịu, sinh động vô tận; nó không ngủ, có chuyển động; đang có khuấy động sâu thẳm cùng yên lặng hoàn toàn. Ngay cả ngôi làng gần bên, có nhiều con chó luôn luôn sủa, cũng yên lặng. Nó là yên lặng lạ lùng, đầy tiềm năng, sinh động nhưng hủy diệt. Nó rất sinh động và tĩnh lặng đến độ bạn sợ hãi chuyển động; vì thế thân thể bạn đông cứng thành bất động và bộ não, mà đã được đánh thức bởi tiếng kêu lanh lảnh của con chim, đã trở nên tĩnh, cùng nhạy cảm cực điểm. Một đêm sáng với các vì sao trong một bầu trời không mây; chúng dường như thật gần gũi và chòm sao Thánh Giá Nam vừa ở trên cây cối, lóe sáng trong bầu không khí ấm áp. Mọi sự vật rất yên lặng. Thiền định không bao giờ ở trong thời gian; thời gian không thể tạo ra thay đổi; nó có thể tạo ra thay đổi mà cần được thay đổi lại, giống như tất cả những đổi mới, thiền định khởi nguồn từ thời gian luôn luôn đang trói buộc, không có tự do trong nó và nếu không có tự do luôn luôn có chọn lựa và xung đột.

18.

Thật cao trong những hòn núi, giữa những tảng đá trơ trụi không một cái cây lẫn một bụi rậm, là một con suối nhỏ, bắt đầu từ tảng đá đồ sộ, không đến được; hầu như không gọi là con suối được, nó là một giọt nước rỉ rỉ. Khi nó chảy xuống nó tạo thành một thác nước, chính xác là một tiếng thì thầm, và nó chảy xuống, xuống tới thung lũng, và nó đang la hét gom tụ sức mạnh, nó sẽ chảy thật xa, qua những thị trấn, những thung lũng, những cánh rừng và những khoảng không gian khoáng đãng. Nó sẽ là một con sông không kềm hãm nổi, quét qua hai bờ, tự làm trong sạch khi nó chảy đi, đâm sầm vào những tảng đá, trôi vào những

* Ngày ông có buổi nói chuyện cuối cùng.

nơi xa xôi, chảy vô tận ra biển cả.* Nó không lưu tâm đến việc đang chảy ra biển, nhưng nó đang là một con sông, rất rộng, rất sâu, màu mỡ và hoành tráng; nó sẽ nhập vào biển cả và tan biến trong đại dương mênh mông không đáy nhưng biển cả còn xa lắm, cách đây nhiều ngàn dặm, nhưng từ bây giờ đến lúc đó nó là sự sống, vẻ đẹp và tươi vui vô tận; không vật gì có thể chặn được sự việc đó, thậm chí cả những nhà máy hay những cái đập. Nó đúng là một con sông kỳ diệu, rộng, sâu, cùng rất nhiều thành phố bên hai bờ sông, trôi chảy tự do và không bao giờ ruồng bỏ chính nó. Mọi sự sống đều ở đó trên hai bờ của nó, những cánh đồng xanh tươi, những cánh rừng, những ngôi nhà cô đơn, sự chết, tình yêu và hủy diệt; có những chiếc cầu bắt qua nó rộng và dài, thanh tú và được sử dụng cẩn thận. Những dòng suối và những con sông khác nhập vào nó nhưng nó là mẹ của mọi con sông, những con sông nhỏ và những con sông lớn. Nó luôn luôn đầy nước, luôn luôn tự làm trong sạch, và vào một buổi chiều tối nhìn ngắm con sông là một phước lành, cùng màu sắc đang sậm thêm trong những đám mây và nước rực vàng của nó. Nhưng giọt nước rỉ rỉ ở thật xa, giữa những tảng đá đồ sộ kia mà dường như rất tập trung trong việc sinh ra con suối, là khởi đầu của sự sống và kết thúc của nó vượt khỏi hai bờ và biển cả.

Thiền định cũng giống con sông đó, chỉ không có khởi đầu và kết thúc; nó khởi đầu và kết thúc của nó là khởi đầu của nó. Không có nguyên nhân và chuyển động của nó là mới mẻ của nó. Nó luôn luôn mới mẻ, nó không bao giờ thâu nhận để trở nên cũ kỹ; nó không bao giờ bị vấy bẩn bởi vì nó không có gốc rễ trong thời gian. Rất tốt khi thiền định, không cưỡng bách nó, không tạo ra bất kỳ nỗ lực nào, khởi đầu cùng giọt nước rỉ rỉ đó và vượt khỏi thời gian và không gian, nơi tư tưởng và cảm thấy không thể đi vào, nơi trải nghiệm không còn.

* Bây giờ ông đang ở Benares và đang nhớ lại cái nguồn sông Hằng mà ông đã viếng thăm lúc trước. Ông ở tại Rajghat, ngay phía bắc Benares, trên bờ sông Hằng, nơi có một trường học của Krishnamurti. Người Ấn độ gọi đó là Benares Banaras hay Varanesi.

19.

Sáng nay thật đẹp, khá mát mẻ và bình minh vẫn còn lâu lắm; một vài cái cây và bụi rậm quanh ngôi nhà dường như đã trở thành một cánh rừng trong suốt đêm và đang giấu giếm nhiều con rắn và thú hoang và ánh trăng cùng hàng ngàn cái bóng làm sâu đậm thêm ấn tượng; chúng là những cây to lớn, ở xa và cao trên ngôi nhà và chúng đều yên lặng chờ bình minh. Và bỗng nhiên, qua cây cối và từ xa xa vọng lại một bài hát, một bài hát hiến dâng của tôn giáo; giọng hát rất thanh thoát và người hát đang hướng hết tâm hồn vào nó và giọng hát lướt thật xa vào đêm tối có ánh trăng. Khi bạn lắng nghe nó, bạn lướt trên làn sóng âm thanh và bạn thuộc về nó và vượt khỏi nó, vượt khỏi tư tưởng và cảm thấy. Tiếp đó lại có một âm thanh khác của một loại nhạc cụ, rất yếu ớt nhưng rõ ràng.

26.

Con sông rộng và tráng lệ ở đây; rất sâu và phẳng lặng như một cái hồ, không một gợn sóng. Có một vài con thuyền, hầu hết đều của dân chài và một chiếc thuyền lớn, có một cánh buồm bị rách, đang chở cát đến thị trấn, bên kia chiếc cầu. Cái gì thực sự đẹp đẽ là dải nước chảy về hướng đông và hai bờ sông; con sông trông giống như một cái hồ khổng lồ, đầy vẻ đẹp không tả và không gian tương xứng cùng bầu trời; nó là một vùng quê bằng phẳng và bầu trời tràn đầy quả đất, và đường chân trời vượt ngoài cây cối, xa thật xa. Cây cối ở bờ bên kia ngoài cánh đồng lúa mì vừa gieo hạt; có những cánh đồng trải rộng xanh tươi và xa xa chúng là cây cối, vây quanh những ngôi làng. Con sông dâng lên rất cao trong suốt những cơn mưa và mang theo phù sa màu mỡ và vụ lúa mì đông được gieo khi mực nuớc sông hạ xuống; một cánh đồng tuyệt vời, thật màu mỡ và trù phú, và bờ sông rộng và dài là một tấm thảm xanh mê hoặc. Từ bờ bên này con sông cây cối trông giống như một cánh rừng dày dặc nhưng có những ngôi làng tụm lại trong chúng. Nhưng có một cái cây, thật to lớn, rễ lộ trên mặt đất, là niềm vinh hạnh của bờ sông; một ngôi đền màu trắng, nhỏ xíu ở dưới nó nhưng các vị thần của nó cũng giống như những dòng nước chảy đi và cái cây còn ở lại; nó có tán lá dày và những chiếc lá có phần cuối dài và chim chóc vượt sông để qua đêm ở đó; nó cao và phủ trùm những cây khác và dù bạn đi bộ thật xa ở bờ bên này con sông bạn vẫn có thể trông thấy nó. Nó có sự hiện diện của vẻ đẹp, sự uy nghi của cô đơn. Nhưng những ngôi làng kia rất đông đúc, nhỏ, dơ bẩn, và con người phóng uế bừa bãi quanh chúng. Từ bờ bên này, những bức tường màu trắng của ngôi làng lẫn trong cây cối trông tươi mát, dịu dàng và có vẻ đẹp tuyệt vời. Vẻ đẹp không phải do con người tạo ra được; những sự vật của con người kích thích những cảm giác, cảm tính, nhưng những sự vật này không liên hệ đến vẻ đẹp. Vẻ đẹp không bao giờ có thể xếp đặt vào chung, không ở sự vật được làm ra, cũng không trong viện bảo tàng. Người ta phải vượt khỏi tất cả những sự việc này, mọi lựa chọn và thưởng thức cá nhân, phải tẩy sạch mọi cảm xúc bởi vì tình yêu là vẻ đẹp. Con sông lượn quanh hoành tráng khi nó chảy về hướng đông *, qua làng mạc, thị trấn, và những cánh rừng hun hút nhưng ở đây, ngay dưới thị trấn và chiếc cầu, con sông và bờ bên kia là bản thể mọi sông ngòi và hai bờ của chúng; mọi con sông đều có bài ca riêng của nó, thích thú và tinh anh riêng của nó, nhưng ở đây từ yên lặng của nó, nó chứa đựng quả đất và bầu trời. Nó là một con sông thiêng liêng, như mọi con sông khác, nhưng lại nữa ở đây một phần của con sông khúc khuỷu và dài, có dịu dàng của hủy diệt và chiều sâu vô hạn. Nhìn nó lúc này, bạn sẽ bị đắm đuối bởi tuổi tác chín chắn và thanh tịnh của nó. Và bạn sẽ quên cả quả đất lẫn thiên đàng. Trong tĩnh lặng thanh bình đó cái khác lạ lạ lùng đến và thiền định không còn ý nghĩa. Nó giống như một con sóng, đang tiến đến từ xa, tăng sức mạnh khi nó đến, đâm sầm vào bờ, quét sạch mọi thứ trước mặt nó. Chỉ không có thời gian và khoảng cách; nó ở đó bằng sức mạnh vô song, bằng sinh lực hủy diệt và vì thế là bản thể của vẻ đẹp mà là tình yêu. Không một tưởng tượng nào có thể hình dung ra tất cả sự việc này; không

* Mặc dầu Rajghat ở phía bắc của Benares nhưng nó xuôi dòng, vì con sông uốn về phía đông bắc tại vị trí này trước khi chảy trở lại về hướng nam.

một thôi thúc ẩn nấp sâu thẳm đã có lần chiếu rọi bao la này. Mỗi một tư tưởng và mỗi một cảm thấy, mỗi một khao khát và thúc giục hoàn toàn vắng mặt. Nó không là một trải nghiệm; trải nghiệm ngụ ý công nhận, một trung tâm đang tích luỹ, ký ức và một tiếp tục. Nó không là một trải nghiệm; chỉ có người không chín chắn mới thèm muốn trải nghiệm và vì vậy bị vướng mắc trong ảo tưởng; nó đơn giản chỉ là một sự kiện, một sự việc đang xảy ra, một sự thật, giống như một mặt trời lặn, giống như chết và con sông uốn khúc. Ký ức không thể bắt nó bỏ vào trong cái lưới và giữ nó và vì vậy hủy diệt nó. Thời gian và ký ức không thể điều khiển nó và tư tưởng cũng không thể theo đuổi nó. Nó là một lóe sáng trong đó tất cả thời gian và vĩnh cửu bị nuốt trọn, không để lại bất kỳ tro bụi, ký ức. Thiền định là đang làm trống không hoàn toàn và toàn bộ cái trí, không phải với mục đích để thu nhận, để kiếm được, để đến, nhưng là một lột bỏ không động cơ; nó thực sự đang làm trống không cái trí khỏi cái đã được biết, ý thức và tiềm thức, khỏi mọi trải nghiệm, tư tưởng và cảm thấy. Tiêu cực chính là bản thể của tự do; khẳng định và theo đuổi tích cực là ngục tù.

30.

Hai con quạ đang đánh nhau, chúng tức giận nhau đầy ác ý; có sự hung tợn trong tiếng kêu của chúng, cả hai đều ở trên mặt đất nhưng một con đang có lợi thế chúi cái mỏ đen và cứng vào con kia. La hét can ngăn chúng từ cửa sổ không có hiệu quả và một con sắp sửa bị giết chết. Một con quạ bay ngang đột ngột bẻ quặp đường bay đâm bổ xuống, kêu lên, quạc quạc lớn tiếng hơn hai con ở dưới đất; nó hạ xuống bên cạnh chúng, vỗ đôi cánh bóng láng và đen của nó vào hai con kia. Trong chốc lát, hơn nửa tá quạ đến, tất cả đều quạc quạc hung dữ và nhiều con trong số chúng dùng đôi cánh và cái mỏ tách lìa hai con đang dự tính giết nhau. Chúng có lẽ giết những con chim khác, những sinh vật khác, nhưng sẽ không có giết chóc trong loài riêng của chúng và điều đó có nghĩa là kết thúc tất cả chúng. Hai con vẫn còn muốn đánh nhau nữa nhưng những con khác đang bảo chúng ngừng lại và lúc này tất cả bọn chúng đều bay đi và có yên lặng trong khoảng không gian trống trải nhỏ xíu giữa cây cối bên cạnh con sông. Đã trễ vào buổi chiều, mặt trời đằng sau cây cối và cái lạnh rất khắc nghiệt đã chấm dứt và mọi chim chóc, suốt ngày đang hót, đang gọi nhau và đang tạo ra mọi âm thanh dễ chịu mà chúng thích. Những con vẹt đang điên dại bay vào cây me lớn để nghỉ đêm; còn hơi sớm nhưng chúng đang bay vào; cây me đó có thể chứa được chúng rất nhiều; màu của chim chóc gần giống màu của những chiếc lá nhưng màu xanh của chúng mạnh hơn nhiều, sinh động hơn nhiều; nếu bạn quan sát kỹ càng bạn sẽ thấy được sự khác biệt và bạn cũng thấy được những cái mỏ cong rực rỡ của chúng mà chúng dùng để cắn và leo trèo; chúng khá vụng về khi di chuyển giữa những nhánh cây, từ nhánh này qua nhánh khác nhưng chúng là ánh sáng của bầu trời khi di chuyển; âm thanh của chúng phát ra gay gắt và the thé và đường bay của chúng không bao giờ thẳng, nhưng màu sắc của chúng là mùa xuân của quả đất. Sớm hơn, vào sáng nay, trên một cái nhánh của cây đó, hai con cú nhỏ đang phơi nắng, phơi thân thể trước mặt trời đang mọc; chúng đứng yên đến độ bạn sẽ không nhận thấy chúng, chúng là màu sắc của nhánh cây, màu xám và những đốm khác màu, chỉ do tình cờ, bạn mới thấy được, chúng đang ló ra ngoài cái lỗ của cây me. Thời tiết đã lạnh khắc nghiệt, rất bất thường, và hai con chim ăn ruồi đã rơi xuống chết sáng nay vì đợt lạnh này; một con là con đực và con kia là con cái, chúng đúng là bạn tình của nhau; chúng chết cùng một lúc và thân thể vẫn còn mềm mại khi sờ vào. Chúng có màu xanh lá cây ánh vàng, với những cái mỏ cong và dài; chúng rất mỏng manh, vẻ sinh động trong bất động của chúng rất lạ lùng. Màu sắc kỳ lạ lắm; màu sắc là chúa tể và hai con chim kia là niềm vinh quang của ánh sáng; màu sắc sẽ tồn tại, mặc dù bộ máy của cuộc sống đã chấm dứt. Màu sắc khoan dung nhiều hơn quả tim; nó vượt khỏi thời gian và đau khổ.

Nhưng tư tưởng không thể nào giải quyết được sự đau đớn của đau khổ. Bạn có thể lý luận thông suốt mọi chi tiết nhưng nó vẫn còn đó sau chuyến hành trình phức tạp và lê thê của tư tưởng. Tư tưởng không bao giờ giải quyết được những vấn đề của con người; tư tưởng có tính máy móc và đau khổ lại không. Đau khổ cũng lạ lùng như tình yêu, nhưng đau khổ làm cho tình yêu không hiện diện được. Bạn có thể giải quyết hoàn toàn đau khổ nhưng bạn không thể mời mọc tình yêu. Đau khổ là tự thương xót cùng tất cả những âu lo, những sợ hãi, tội lỗi của nó nhưng tất cả những việc này không thể đuợc lau sạch sẽ bởi tư tưởng. Tư tưởng nuôi dưỡng người suy nghĩ và đau khổ là kết quả giữa chúng. Kết thúc đau khổ là tự do khỏi cái đã được biết.

31.

Có nhiều thuyền đánh cá khi mặt trời đã lặn sâu ở phía tây và bỗng nhiên con sông được đánh thức bởi tiếng cười và chuyện trò lớn tiếng; có hai mươi ba người trong bọn họ và mỗi chiếc thuyền chở hai hoặc ba người. Ở đây con sông rộng và một vài con thuyền này dường như đã là chủ nhân của vùng nước này, họ đang đua thuyền, la hét, gọi nhau bằng giọng nói hứng khởi, giống như các em bé khi đùa giỡn; họ là những con người nghèo khổ, mặc những bộ quần áo rách nát dơ bẩn nhưng ngay lúc này họ chẳng thèm lưu tâm đến việc gì và trò chuyện lớn tiếng cùng tiếng cười đùa vang đầy không gian. Con sông đang lấp lánh và cơn gió nhẹ tạo những khuôn mẫu trên dòng nước. Lúc này những con quạ đang bắt đầu bay trở lại từ bên kia con sông để đến những cái cây thân thuộc của chúng; những con nhạn đang bay thật thấp, gần như chạm mặt nước.

1-1-1962 *

Một con suối uốn khúc đang vạch đường đến con sông rộng; nó chảy qua một vùng dơ dáy của thị trấn bị làm bẩn thỉu bởi mọi thứ có thể tưởng tượng ra được và chảy đến sông gần như đã kiệt sức; gần nơi nó gặp gỡ con sông lớn, có một chiếc cầu yếu ớt bắt qua nó được làm bằng tre, dây thừng và rơm; khi nó đang gần

* Vào ngày này ông có buổi nói chuyện đầu tiên trong bảy buổi tại Rajghat.

gần sụp đổ, họ cắm một cái cọc tại chỗ đáy mềm của con suối và thêm nhiều rơm và bùn và bện chặt nó lại bằng một sợi dây thừng không to lắm và sợi dây thừng đó có nhiều nút. Nguyên chiếc cầu là một vật gần qụy xuống; lúc trước chắc nó khá thẳng, nhưng bây giờ nó trũng xuống gần chạm vào con suối lờ đờ và khi bạn đi bộ qua nó, bạn nghe bùn và rơm rơi lõm bõm xuống dòng nước. Nhưng trên một mức độ nào đó nó phải rất cứng cáp; nó là một chiếc cầu chật hẹp; khá khó khăn khi tránh không chạm phải người đi ngược chiều. Những chiếc xe đạp chất đầy thùng sữa, vui vẻ vượt qua nó, mà không một chút quan tâm cho chính họ lẫn những người khác; nó luôn luôn bận rộn bởi dân làng đi tới thị trấn mang theo nông sản và quay trở về vào buổi chiều đến những ngôi làng của họ, rã rời, kèm theo một món đồ này hay món đồ kia, cái kẹp, cái diều, dầu hôi, một miếng gỗ, một phiến đá mỏng, và những vật dụng họ không thể nhặt nhạnh trong ngôi làng riêng của họ. Họ đều mặc những bộ quần áo như giẻ rách, bẩn thỉu, bệnh tật và có sự nhẫn nại vô biên, đi bộ, bàn chân trần, những dặm dài vô tận; họ không còn năng lượng để phản kháng, để đuổi tất cả các chính khách ra khỏi quốc gia nhưng tiếp theo đó chính bản thân họ chẳng mấy chốc sẽ trở thành các chính khách, trục lợi, ma mãnh, sáng chế những chính sách và phương tiện để bám chặt vào quyền lực, cái tội lỗi mà hủy diệt con người. Chúng tôi đang băng qua chiếc cầu đó cùng một con trâu to sụ, nhiều xe đạp và những dân làng cùng đi; chiếc cầu đã sẵn sàng sụp đổ nhưng dù sao tất cả chúng tôi đã vượt qua nó và con vật cồng kềnh đó dường như chẳng thèm quan tâm. Đi thẳng trên bờ theo một con đường nhỏ có cát đã mòn nhẵn, qua một ngôi làng có một cái giếng lâu đời, bạn đi vào một vùng quê bằng phẳng và trải rộng. Có những cây xoài, những cây me và những cánh đồng lúa mì mùa đông; nó là một vùng quê bằng phẳng trải dài dặm này qua dặm khác cho đến khi nó gặp gỡ, rất xa, những chân đồi và những dãy núi trùng điệp. Con đường mòn rất xưa rồi, nhiều ngàn năm và vô số người hành hương đã dẵm lên nó, với những ngôi đền điêu tàn *. Khi

*Con đường hành hương đi qua khu Rajghat, nối Kashi với Sarnath nơi Đức Phật thuyết pháp lần đầu tiên sau khi Giác ngộ.

con đường quẹo, bạn bắt gặp cảnh tượng của con sông, giữa cây cối ở xa xa.

Một chiều tối dễ thương, mát mẻ, yên tĩnh và bầu trời bao la, không cây cối, không đất đai nào có thể chứa đựng nó; ở chừng mực nào đó, không có đường chân trời, cây cối và quả đất bằng phẳng vô tận tan vào bầu trời lan rộng. Nó là màu xanh da trời thanh thanh và lạt và ánh hoàng hôn đã để lại làn sương mù rực vàng nơi đáng lẽ ra là đường chân trời. Chim chóc đang gọi nhau từ những cái cây trú ẩn của chúng, một con dê đang kêu be be và ở xa một cái xe lửa đang huýt còi; vài dân làng, tất cả là phụ nữ, chen chúc nhau quanh một đống lửa và lạ thay tất cả bọn họ đều yên lặng. Cây mù tạt đang nở hoa, một màu vàng lan rộng và từ một ngôi làng bên kia những cánh đồng một cột khói bốc thẳng lên vào không gian. Tĩnh lặng đang thâm nhập rất lạ lùng; nó qua bạn và ra ngoài bạn; nó không có một chuyển động, không có một làn sóng; bạn đi trong nó, bạn cảm thấy nó, bạn hít thở nó, bạn thuộc về nó. Không phải bạn mang tĩnh lặng này hiện diện, bởi những phĩnh phờ thường lệ của bộ não. Nó ở đó và bạn thuộc về nó; bạn không đang trải nghiệm nó; không có tư tưởng nào có thể trải nghiệm, có thể hồi tưởng, thâu lượm. Bạn không tách rời nó, để quan sát, để phân tích. Chỉ là nó ở đó và không có gì thêm nữa. Thời gian, theo đồng hồ đang muộn và, theo đồng hồ, tĩnh lặng diệu kỳ này kéo dài gần nửa tiếng đồng hồ nhưng không có một khoảng thời gian xác định, không thời gian. Bạn đang đi bộ trở lại trong nó, qua cái giếng cổ, ngôi làng, vượt qua chiếc cầu chật hẹp, vào căn phòng tối thui. Nó ở đó và cùng nó là cái khác lạ, tràn ngập và nghinh đón. Tình yêu không là một từ ngữ lẫn một cảm thấy; nó ở đó cùng sức mạnh vô song và mong manh của một chiếc lá mới, rất dễ dàng bị hủy diệt. Chòm sao Thất tinh lơ lửng ngay trên đầu và chòm sao Orion trên những ngọn cây và vì sao sáng nhất ở trên dòng nước.

2.

Những cậu bé của làng đang thả diều trên bờ dọc theo con sông; chúng đang hò reo hết sức mình, cười đùa, đuổi bắt nhau và lội vào con sông để nhặt lên những chiếc diều bị rơi xuống; hứng khởi của chúng lây lan qua những người lớn tuổi, ngồi cao trên bờ sông, đang quan sát chúng, la hét chúng, khuyến khích chúng. Có vẻ đó là sự giải trí của toàn ngôi làng; ngay cả những con chó đói dơ xương cũng đang sủa; mọi người đang tham dự đầy hứng thú. Họ đều đói lưng lửng, không một ai mập mạp trong số họ, ngay cả những người già; họ càng già bao nhiêu họ càng ốm yếu bấy nhiêu; ngay cả đám trẻ cũng thật gầy còm nhưng chúng dường như có nhiều năng lượng. Tất cả mọi người đều mặc những bộ quần áo bẩn thỉu và rách rưới, vá chằng vá đụp bằng những mảnh vải khác nhau thuộc nhiều màu sắc. Nhưng mọi người đều reo hò vui vẻ, ngay cả những người già yếu và bệnh tật; họ có vẻ không ý thức về cơ cực riêng của họ, về yếu ớt của thân thể họ, vì nhiều người trong số họ đã vác những bó nặng nề; họ có tánh nhẫn nại kinh ngạc và họ phải có nó vì chết chóc ở đó, rất gần gũi và cũng có nỗi khổ cực của cuộc đời; mọi sự việc ở đó cùng một thời điểm, chết chóc, sinh nở, ái ân, nghèo khổ, thiếu ăn, hứng khởi, nước mắt. Họ có một nơi, dưới vài cái cây cao hơn trên bờ sông, không xa ngôi đền cổ hư nát lắm dành chôn cất những người chết; * có nhiều em bé nhỏ xíu quen thuộc tình trạng đói, mùi của thân thể không tắm rửa và mùi của chết. Nhưng con sông luôn luôn ở đó, thỉnh thoảng đe dọa ngôi làng nhưng lúc này yên lặng, bình thản với những con nhạn đang bay lượn rất thấp, gần như chạm vào mặt nước, có màu sắc của lửa dịu. Con sông là mọi thứ, họ thỉnh thoảng ngâm mình trong nó, họ giặt giũ quần áo và rửa ráy sạch sẽ thân thể gầy yếu của họ trong nó, và họ thờ cúng con sông và thả những bông hoa, khi nào họ có thể lấy được chúng, trong con sông để bày tỏ sự tôn kính; họ bắt cá trong nó và chết bên cạnh nó. Con sông quá dửng dưng với niềm vui và đau khổ của họ; nó rất sâu, có một trọng lượng và quyền năng đằng sau nó; nó rất sinh động

* Những dân làng này là tín đồ đạo Hồi.

và đầy nguy hiểm. Nhưng bây giờ nó yên tĩnh, không một gợn sóng và mỗi một con nhạn đều tỏa ra một cái bóng trên nó; chúng không bay xa lắm, chúng thường bay thấp trong khoảng một trăm feet, bay lên cao một chút, lượn vòng và chúi xuống lại và bay trong một trăm feet hay như thế, cho đến khi màn đêm buông xuống. Có những con chim nước nhỏ, đuôi của chúng nhấp nhô lên xuống, nhanh nhẹn khi bay; có những con lớn hơn, gần đồng màu với đất ẩm ướt, màu nâu hơi xám, đang lội lên xuống bờ sông. Nhưng điều kỳ diệu của tất cả là bầu trời, thật mênh mông, không giới hạn, không cả đường chân trời. Ánh sáng chiều muộn rất mềm mại, rõ ràng và rất dịu; nó không để lại một cái bóng và mỗi bụi rậm, mỗi cái cây và mỗi con chim đều cô đơn. Con sông lóe sáng ban ngày bây giờ là ánh sáng của bầu trời, bị mê hoặc, đang mơ màng và mất hút trong tình yêu và vẻ đẹp của nó. Trong ánh sáng này, mọi thứ đều ngừng hiện hữu, quả tim đang kêu van và bộ não đang xảo quyệt; vui thú và đau khổ đã tan biến và chỉ còn lại ánh sáng, trong suốt, dịu dàng và âu yếm. Nó là ánh sáng; tư tưởng và cảm thấy không dự phần trong nó, chúng không bao giờ cho ánh sáng; chúng không ở đó, chỉ có ánh sáng này khi mặt trời hoàn toàn ở phía sau những bức tường của thành phố và không một đám mây trong bầu trời. Bạn không thể thấy ánh sáng này nếu bạn không biết chuyển động không thời gian của thiền định; kết thúc của tư tưởng là chuyển động này. Nhưng tình yêu không là đường đi của tư tưởng hay cảm thấy.

Rất yên tĩnh, không một chiếc lá nào đang lay động và trời tối thui; tất cả các vì sao có thể lấp đầy con sông đều ở đó và chúng lan tràn khắp bầu trời. Bộ não hoàn toàn tĩnh lặng nhưng rất tỉnh táo và đang quan sát, đang quan sát không một người quan sát, không một trung tâm để từ đó nó đang quan sát; cũng không bất kỳ cảm giác nào. Cái khác lạ ở đó, sâu thẳm bên trong tại một chiều sâu không còn là chiều sâu; nó là hành động, đang quét sạch sẽ mọi sự việc không để lại một dấu vết của cái gì đã là và cái gì là. Không có không gian trong đó có một biên giới và cũng không có thời gian trong đó tư tưởng có thể tạo hình cho chính nó.

3.

Có một sự việc gì đó thú vị kỳ lạ khi dạo bộ, một mình, theo một con đường mòn, sâu trong vùng quê, đã được sử dụng trong nhiều ngàn năm bởi những người hành hương; có những cây rất già cỗi dọc theo nó, cây me và cây xoài, và nó băng qua nhiều ngôi làng. Nó đi qua giữa những cánh đồng lúa mì xanh tươi; nó mềm mại dưới bàn chân, như bột khô và mịn màng, và nó chắc chắn trở thành đất sét cứng vào mùa mưa; đất tơi và mịn đó bám vào bàn chân, vào mắt và mũi của bạn, không quá nhiều. Có những ngôi đền và những cái giếng cổ và các vị thần đang bị quên lãng. Đất đai bằng phẳng, bằng phẳng như lòng bàn tay, trải dài tận đường chân trời, nếu có một đường chân trời. Con đường nhỏ có rất nhiều khúc quanh, chỉ cần trong một vài phút nó đã hướng về mọi phương hướng của cái la bàn. Bầu trời dường như theo sau con đường đó cởi mở và thân thiện. Chỉ có một ít con đường mòn giống như thế trong thế giới dù rằng mỗi con đường đều có vẻ quyến rũ và vẻ đẹp. Có một con đường [tại Gstaad] đi qua thung lũng, leo lên dịu dàng, giữa đồng cỏ màu mỡ, sẽ được cắt cho mùa đông để làm thức ăn cho những con bò; thung lũng trắng xóa bởi tuyết nhưng vào lúc đó [thời gian ông ở đó] nó là cuối mùa hè, đầy hoa, với những hòn núi tuyết vây quanh và có một con suối ồn ào chảy qua thung lũng; hầu như không có ai trên con đường đó và bạn đi trên nó trong tĩnh lặng. Sau đó còn có một con đường mòn khác [ở Ojai], leo dốc đứng bên một sườn núi dễ sụp lở có bụi bặm và khô cằn; nó có đá, gồ ghề và trơn trượt; không một cây nào gần bên, ngay cả một bụi rậm; một con chim cút với một đàn chim non còn bé của nó, trên một tá, ở đó và xa hơn ở trên cao bạn bất ngờ gặp phải một con rắn rung chuông nguy hiểm, cuộn tròn toàn thân thể lại, sẵn sàng để mổ nhưng lại thẳng thắn cảnh báo bạn. Nhưng lúc này, con đường mòn này không giống như bất kỳ con đường nào khác; nó đầy bụi bị làm dơ bẩn đó đây bởi con người, và có những ngôi đền cổ bị hư hại cùng những hình ảnh của chúng; một con bò lớn đang nhét đầy bụng bằng những hạt ngũ cốc chưa chín, không bị quấy rầy; cũng có những con khỉ và những con vẹt, ánh sáng của bầu trời. Nó là con đường mòn của hàng ngàn con người trong nhiều ngàn năm. Khi bạn đi bộ trên nó bạn không còn nữa; bạn bước đi mà chẳng còn một tư tưởng nào và có bầu trời quá lạ thường và cây cối đầy tán lá và chim chóc. Có một cây xoài rất to lớn trên con đường đó; nó có lá nhiều đến nỗi không thể trông thấy cành và nó rất già. Khi bạn tiếp tục đi, không một cảm thấy nào cả; tư tưởng cũng biến mất nhưng có vẻ đẹp. Nó tràn đầy quả đất và bầu trời, mỗi chiếc lá và cả mỗi cọng cỏ đang héo tàn. Nó ở đó bao phủ mọi sự vật và bạn thuộc về nó. Bạn không bị bắt buộc để cảm thấy tất cả sự việc này nhưng nó ở đó và vì bạn không hiện hữu nữa, nó ở đó, không một từ ngữ, không một chuyển động. Bạn đi bộ trở lại trong tĩnh lặng và ánh sáng đang phai lạt.

Mọi trải nghiệm để lại một dấu vết và mỗi dấu vết làm biến dạng trải nghiệm; vì thế không có một trải nghiệm nào mà đã không là. Mọi thứ đều cũ kỹ và không có gì mới mẻ. Nhưng đây không là như thế. Tất cả những dấu vết của mọi trải nghiệm đều bị quét sạch; bộ não, kho lưu trữ của quá khứ, trở nên hoàn toàn tĩnh lặng và bất động, không một phản ứng, nhưng sinh động, nhạy cảm; ngay lúc đó nó mất quá khứ và được tạo ra mới mẻ lại.

Nó ở đó, bao la đó, không quá khứ, không tương lai; nó ở đó, không lần nào đang biết hiện tại. Nó tràn đầy căn phòng, đang lan rộng vượt khỏi mọi đo lường.

5.

Mặt trời ra khỏi cây cối và lặn trên thị trấn và ở giữa cây cối và thị trấn là tất cả sự sống, là tất cả thời gian. Con sông chảy giữa chúng, sâu, sinh động và bình lặng; nhiều con thuyền nhỏ đi tới lui trên nó; một số có những cánh buồm vuông và lớn, chở gỗ, cát, đá chẻ và thỉnh thoảng đàn ông và đàn bà quay trở lại làng mạc của họ nhưng hầu hết đều là những con thuyền đánh cá nhỏ bé, với những người đàn ông đen đủi gầy còm. Họ có vẻ là những con người lém lỉnh và rất hạnh phúc, đang kêu gọi và la hét nhau mặc dù họ đều phủ bởi những giẻ rách, không có nhiều để ăn, và không tránh khỏi có quá nhiều con cái. Họ không biết đọc và viết; họ không có một giải trí nào phía bên ngoài, không rạp xi nê vân vân, nhưng họ tự vui đùa bằng cách ca hát, trong hợp xướng, những bài ca hiến dâng hoặc kể những câu chuyện tôn giáo. Họ đều rất nghèo nàn và cuộc sống rất cơ cực, bệnh tật và chết chóc luôn luôn ở đó, giống như quả đất và con sông. Và chiều hôm đó có nhiều chim nhạn hơn bao giờ, bay thấp, gần chạm mặt nước và nước là màu của ngọn lửa đang tàn. Mọi thứ thật sinh động, thật mãnh liệt; bốn hay năm con chó con mập mạp đang nô đùa bên cạnh con mẹ đói và ốm yếu của chúng; những con quạ, nhiều đàn trong chúng, đang bay trở lại bờ bên kia; những con vẹt đang bay trở lại cây cối của chúng, trong dáng điệu rít lên và vút đi thật nhanh; một chiếc xe lửa đang băng qua cầu và tiếng ồn ào của nó vang xa xuống con sông và một người đàn bà đang tắm rửa trong con sông lạnh buốt. Mọi thứ đều đang tranh đấu để sinh tồn, một cuộc chiến để sinh tồn và luôn luôn có chết chóc, để chiến đấu mỗi khoảnh khắc của sống và sau đó để chết. Nhưng giữa khoảng mặt trời mọc và lặn đằng sau những bức tường của thành phố, thời gian đã nuốt trọn tất cả sự sống, thời gian quá khứ và hiện tại bào mòn tâm hồn của con người; anh ta tồn tại trong thời gian và vì vậy biết đau khổ.

Nhưng những người đàn ông ở làng đang đi bộ đằng sau trên con đường mòn chật hẹp bên cạnh con sông, kéo dài thẳng hàng người này tiếp theo người khác, vì lý do nào đó là thành phần của người đàn ông đang đi bộ phía trước; có tám người trong số họ và người đàn ông già ngay phía sau luôn luôn ho sù sụ và khạc nhổ và những người khác hầu như đang im lặng rảo bước. Người đàn ông phía trước ý thức được họ, yên lặng của họ, rã rời của họ sau một ngày dài; họ không khuấy động nhưng yên lặng và không biết chút gì vui vẻ cả. Ông ta ý thức được họ như ông ta ý thức được con sông rực sáng, ý thức được ngọn lửa dịu dàng của bầu trời và chim chóc đang quay về tổ của chúng; không có trung tâm từ đó ông ta đang nhìn, đang cảm thấy, đang quan sát; tất cả sự việc này ám chỉ từ ngữ, tư tưởng. Không có tư tưởng nhưng chỉ có những sự việc này. Tất cả họ đang rảo bước thật nhanh và thời gian không còn hiện hữu; những dân làng kia đang quay về những mái nhà lụp xụp của họ và người đàn ông đang đi cùng họ; họ là thành phần của ông ta, không phải bởi vì ông ta ý thức được họ là thành phần. Họ đang trôi cùng con sông, bay cùng chim chóc và khoáng đãng lẫn rộng khắp như bầu trời. Nó là một sự kiện và không là tưởng tượng, tưởng tượng là một sự việc giả dối và sự kiện là một sự thật nóng bỏng. Tất cả chín người kia đang đi bộ vô tận, không đi nơi nào và không đến từ đâu; đó là một đám rước vô tận của sự sống. Thời gian và mọi nhận dạng đã chấm dứt, thật lạ lùng. Khi người đàn ông phía trước quay người đi trở lại, tất cả dân làng, đặc biệt người đàn ông già đi rất gần, ngay đằng sau ông ta, chào hỏi như thể họ đã là bạn bè từ lâu. Trời đang tối dần, những con chim nhạn đã bay đi; có những ngọn đèn trên chiếc cầu dài và cây cối đang thu rút vào trong chúng. Xa xa một tiếng chuông của ngôi đền đang ngân vang.

7.

Có một con kênh nhỏ, rộng khoảng một foot, chảy giữa những cánh đồng lúa mì xanh tươi. Có một con đường mòn dọc theo nó và bạn có thể đi bộ cùng con kênh trong một khoảng thời gian, mà không gặp gỡ một con người nào. Chiều hôm đó yên tĩnh lạ lùng; một con chim giẻ cùi với đôi cánh màu xanh rực rỡ gây kinh ngạc đang uống nước trong con kênh đó; nó có màu nâu vàng, với đôi cánh xanh rực rỡ kia; nó không là một trong những con chim giẻ cùi kia; bạn có thể tiến lại nó khá gần mà không bị kêu lên. Nó nhìn bạn sửng sốt thú vị và bạn nhìn nó bằng lòng thương yêu bùng nổ; nó tròn trịa và thanh thản và rất đẹp. Nó chờ đợi bạn để xem thử bạn sẽ làm gì và khi bạn không làm gì cả, nó bình tĩnh hơn và lúc này bay vụt đi không một tiếng kêu. Trong con chim đó bạn đã gặp gỡ mọi chim chóc đã từng có trên quả đất này; nhờ vào bùng nổ đó đã tạo cho bạn như thế. Nó không là bùng nổ được tư tưởng nghĩ ra, và được lên kế hoạch cẩn thận; nó chính xác đã xảy ra bởi một mãnh liệt và cuồng nộ mà chính sự choáng váng bị gây ra bởi chúng kết thúc mọi thời gian. Nhưng bạn dạo bộ trên con đường mòn chật hẹp đó, ngang qua một cái cây đã trở thành biểu tượng của một ngôi đền, vì đã có những bông hoa và một hình ảnh được sơn phết vụng về và ngôi đền là biểu tượng của một sự việc nào đó và một sự việc nào đó cũng là một biểu tượng bao la. Những từ ngữ, những biểu tượng đã trở thành, giống như lá cờ, quan trọng kinh khiếp. Những biểu tượng là tro bụi dùng nuôi sống cái trí và cái trí cằn cỗi không còn đơm hoa kết quả nữa và tư tưởng lại sinh ra từ chất thải đó. Nó khôn khéo, có tài sáng chế, giống như tất cả mọi thứ sinh ra từ trống rỗng vô vị đó. Nhưng cái cây rất hùng vĩ, đầy lá, đang ấp ủ vô số chim chóc; mặt đất chung quanh được quét dọn và giữ gìn sạch sẽ; họ đã làm một bệ đất bùn quanh cái cây và trên nó là một bức tượng, dựa vào thân cây đồ sộ. Chiếc lá rất dễ bị héo tàn nhưng bức tượng bằng đá lại không; nó sẽ bao dung, những cái trí đang bị hủy hoại.

8.

Mặt trời sáng sớm ở trên mặt nước, tỏa ánh sáng long lanh, gần như làm mù mắt; chiếc thuyền của một người dân chài đang chui qua con đường mòn rực rỡ đó và có một làn sương mù mỏng lẫn trong cây cối, trên bờ bên kia. Con sông không bao giờ đứng yên, luôn luôn có một chuyển động, một vũ điệu với vô số bước nhảy và sáng nay nó rất sinh động, đang làm cây cối, bụi rậm nặng nề và đờ đẫn ngoại trừ chim chóc đang gọi nhau, đang hót và những con vẹt khi chúng bay ngang kêu két két. Những con vẹt này sống trong cây me bên cạnh ngôi nhà và chúng sẽ đang đến và đang đi suốt ngày, không ngơi nghỉ trên đường bay của chúng. Những thân thể màu xanh lá cây sáng này óng ánh dưới mặt trời và những cái mỏ cong rực rỡ lên khi chúng bay xẹt qua. Đường bay của chúng nhanh và không chao đảo và bạn có thể nhìn thấy chúng trong những lá cây xanh nếu bạn nhìn kỹ càng, và ngay khi chúng ở trên lá cây chúng trở nên vụng về và không ồn ào như trên đường bay của chúng. Tuy rằng còn sớm nhưng tất cả những con chim đã bay khỏi chỗ nghỉ đêm từ lâu trước khi mặt trời ở trên con sông. Thậm chí vào giờ đó con sông được đánh thức bởi ánh sáng của bầu trời và thiền định là đang mài bén sự bao la của cái trí; cái trí không bao giờ ngủ; luôn luôn tỉnh thức; đó đây những mảnh vá ráp nối của nó, bị bào mòn bởi xung đột và đau thương, bị làm đần độn bởi thói quen và những thỏa mãn trôi nhanh, và mỗi vui thú để lại một tì vết của ham muốn. Nhưng tất cả những sự việc gây tối tăm này không để lại một chút không gian nào cho tổng thể của cái trí. Những sự việc này trở nên quan trọng khủng khiếp và luôn luôn nuôi dưỡng thêm nhiều sự quan trọng ngay lập tức và cái bao la vô hạn bị gạt đi để nhường chỗ cho cái nhỏ xíu, cái ngay lập tức. Cái ngay lập tức là thời gian của tư tưởng và tư tưởng không bao giờ có thể giải quyết bất kỳ vấn đề nào ngoại trừ những vấn đề thuộc máy móc. Nhưng thiền định không theo phương cách của một cái máy; nó không bao giờ có thể gom tụ cùng nhau để đạt tới một chỗ nào đó; nó không là con thuyền để đi qua bờ bên kia. Không có bờ, không đang đến và, giống như tình yêu, nó không có động cơ. Nó là một chuyển động vô tận mà hành động của nó ở trong thời gian nhưng không thuộc thời gian. Mọi hành động của ngay lập tức, của thời gian, là mảnh đất của đau khổ; không sự việc nào có thể tăng trưởng trên nó ngoại trừ xung đột và đau thương. Nhưng thiền định là tỉnh thức được mảnh đất này và một cách không chọn lựa, không bao giờ cho phép một hạt giống bám rễ, dù nó có gây thú vị bao nhiêu và dù nó có đau thương bao nhiêu. Thiền định là đang chết đi trải nghiệm. Và ngay lúc đó chỉ còn rõ ràng mà tự do của nó ở trong thấy. Thiền định là một hân hoan lạ lùng không mua được nơi chợ búa; không một vị đạo sư hay đệ tử nào có lần thuộc về nó; mọi tuân theo và hướng dẫn phải kết thúc thật dễ dàng và tự nhiên như một chiếc lá rụng xuống đất.

Vô hạn ở đó, tràn đầy khoảng không gian nhỏ xíu và toàn thể không gian; nó đến êm ả như cơn gió nhẹ thổi qua dòng nước nhưng tư tưởng không thể giữ nó và quá khứ, thời gian, không thể đo lường nó.

9.

Bên kia sông, khói đang bốc lên trong một cụm thẳng đứng; nó là một chuyển động đơn giản bùng lên bầu trời. Không có một hơi thở của không khí; không có một gợn sóng trên con sông và mọi chiếc lá đứng yên; những con vẹt là chuyển động ồn ào duy nhất khi chúng bay xẹt qua. Ngay cả con thuyền của người đánh cá nhỏ xíu cũng không quấy rầy dòng nước; mọi thứ có vẻ đã đông cứng trong tĩnh lặng, ngoại trừ khói. Mặc dù nó đang bốc thẳng lên bầu trời nhưng vẫn có một vẻ tươi vui nào đó trong nó và tự do của hành động tổng thể. Và xa khỏi ngôi làng và khói là bầu trời bừng sáng của buổi chiều. Đã có một ngày mát mẻ và bầu trời khoáng đãng và có ánh sáng của một ngàn mùa đông; nó ngắn, đang xuyên thấu và đang lan rộng; nó theo cùng bạn khắp nơi, nó sẽ không rời bạn. Giống như hương thơm, nó ở trong những nơi không mong đợi nhất; nó dường như đã thâm nhập vào mọi ngõ ngách bí mật nhất của thân tâm người ta. Nó là một ngọn đèn không có bóng và mọi cái bóng đã mất đi chiều sâu của nó; bởi vì nó, mọi vật chất đều mất đi tính dày đặc; như thể bạn nhìn xuyên thủng mọi thứ, qua cây cối ở phía bên kia bức tường, qua cái tôi riêng của bạn. Cái tôi của bạn cũng phảng phất và khoáng đãng như bầu trời. Nó rất mãnh liệt và ở cùng nó là ở cùng đam mê, không phải đam mê của cảm thấy hay ham muốn, nhưng một đam mê sẽ không bao giờ úa tàn hay chết đi. Nó là một ánh sáng lạ lùng, nó phơi bày mọi thứ và làm cho dễ tổn thương, và cái gì không phòng vệ là tình yêu. Bạn không thể là cái gì bạn đã là, bạn bị đốt cháy rụi, không để lại bất kỳ tro tàn nào và thật bất ngờ không còn một sự vật gì ngoại trừ ánh sáng đó.

12.

Một bé gái nhỏ xíu cỡ tuổi mười hoặc mười hai đang dựa vào một cái cọc trong vườn; em bé bẩn thỉu, tóc không được gội trong nhiều tuần lễ, đầy bụi và không được chải; quần áo em bé rách nát và cũng không giặt giũ, giống như thân thể em. Em bé có một miếng giẻ dài quấn quanh cổ và em đang nhìn một số người đang uống trà ở mái hiên; em nhìn bằng dửng dưng hoàn toàn, không một cảm thấy, không một tư tưởng của sự việc gì đang xảy ra; cặp mắt em bé dán vào nhóm người dưới lầu và mỗi con vẹt bay xẹt qua không tạo ấn tượng gì nơi em và cả những con chim bồ câu mềm mại có màu đất ở rất gần em bé cũng vậy. Em không bị đói, có thể em bé là con gái của một trong những người hầu vì dường như em đã thân thuộc nơi này và được cho ăn khá đầy đủ. Em kềm chế bản thân như thể em là một cô gái trẻ đã trưởng thành, đầy tự tin và quanh em có một xa cách lạ lùng. Khi bạn nhìn ngắm em tương phản con sông và cây cối, bạn bỗng nhiên cảm thấy rằng bạn đang nhìn ngắm buổi tiệc trà, không mọi cảm xúc, không mọi tư tưởng, hoàn toàn dửng dưng với mọi sự vật và với mọi chuyện có thể xảy ra. Và khi em bé đi khỏi tới một cái cây nhìn ra con sông, chính là bạn đang đi khỏi, chính là bạn ngồi trên đất, bụi bặm và gồ ghề; chính là bạn nhặt một khúc cây lên và ném nó qua bờ sông, cô đơn, không cười và không bao giờ lưu tâm. Lúc này bạn đứng dậy đi khỏi và lang thang quanh ngôi nhà. Và lạ lùng thay, bạn là những con chim bồ câu, những con sóc chạy thật nhanh lên cây và người tài xế bẩn thỉu, không tắm rửa đó và con sông chảy đi, rất lặng lẽ. Tình yêu không là đau khổ và nó cũng không được tạo ra do ghen tuông nhưng nó nguy hiểm bởi vì nó hủy diệt. Nó hủy diệt mọi thứ con người đã xây dựng quanh anh ấy ngoại trừ những viên gạch. Nó không thể xây dựng đền chùa và cũng không đổi mới xã hội đang thối nát; nó không thể làm gì cả, nhưng nếu không có nó không gì có thể được làm ra, dù bạn có làm bất kỳ việc gì. Mọi máy vi tính và sự tự động hóa có thể thay đổi hình thể của những sự vật và cho con người sự nhàn nhã mà sẽ trở thành một vấn đề khác khi đã có quá nhiều vấn đề rồi. Tình yêu không có vấn đề và đó là lý do tại sao nó rất hủy diệt và nguy hiểm. Con người sống bằng những vấn đề, những sự việc liên tục và không giải quyết được kia; nếu không có chúng, anh ta sẽ không biết làm cái gì; anh ta sẽ không còn nữa và trong không còn nữa không thâu được cái gì cả. Vì vậy những vấn đề gia tăng vô tận; trong khi đang giải quyết một cái thì lại nảy sinh một vấn đề khác, nhưng dĩ nhiên, chết là hủy diệt; nó không là tình yêu. Chết là tuổi già, bệnh tật và những vấn đề mà không máy vi tính nào có thể giải quyết được. Nó không là hủy diệt mà tình yêu mang lại; nó không là chết mà tình yêu mang lại. Nó là tro tàn của một ngọn lửa đã được tạo ra cẩn thận và nó là ồn ào của những cái máy tự động đang chạy liên tục không bị gián đoạn. Tình yêu, chết, sáng tạo không tách rời được; bạn không thể có một sự việc nhưng lại phủ nhận hai sự việc còn lại, bạn không thể mua nó nơi chợ búa hay trong mọi nhà thờ; kia là những nơi cuối cùng mà bạn sẽ tìm nó. Nhưng nếu bạn không nhìn và nếu bạn không có những vấn đề, không một vấn đề nào, sau đó nó có lẽ đến khi bạn đang nhìn hướng khác.

Nó là cái không biết được, và mọi thứ bạn biết phải tự cháy rụi, không để lại tro tàn; quá khứ, hạnh phúc hay bi thảm, phải bị bỏ lại thật ngẫu nhiên, không cần mọi động cơ như cô bé đó đang ném một cây gậy qua bờ sông. Đốt cháy của cái đã được biết là hành động của cái không biết được. Ở xa xa một ống sáo đang thổi không hay lắm và mặt trời đang lặn, một quả cầu đỏ rực khổng lồ đằng sau những bức tường của thị trấn, và con sông là màu sắc của lửa dịu và chim chóc đang ùa vào cây cối để qua đêm.

13.

Bình minh vừa ló dạng và sẵn sàng rồi, mọi con chim dường như thức giấc, đang gọi nhau, đang hót, đang lặp đi lặp lại liên tục một hoặc hai âm điệu; những con quạ là những con lớn tiếng nhất. Có rất nhiều trong số chúng, đang quác quác nhau và bạn phải lắng nghe cẩn thận để bắt được những âm điệu của những con chim khác. Những con vẹt luôn luôn kêu két két khi đang bay, xẹt qua thật lẹ và trong ánh sáng nhạt, màu xanh lá cây dễ yêu của chúng rất tráng lệ. Không một chiếc lá lay động và con sông ánh màu bạc, rộng khắp, dạt dào, sâu thẳm qua một đêm; đêm tối đã làm một sự việc gì đó cho nó; nó đã trở nên màu mỡ hơn, thâm sâu cùng quả đất và không thể tách lìa; nó rất sinh động bằng mãnh liệt gây hủy diệt trong tinh khiết của nó. Bờ bên kia còn chưa tỉnh giấc, cây cối và những cánh đồng lúa mì xanh tươi giăng dài và rộng vẫn còn huyền bí và tĩnh mịch và xa xa một tiếng chuông của ngôi đền ngân vang, không có tiếng nhạc. Mọi thứ lúc này đang bắt đầu thức dậy, reo hò cùng mặt trời đang đến. Mọi tiếng quác quác đều lớn hơn và mỗi tiếng két két và màu sắc của mỗi chiếc lá và bông hoa, và mùi của đất bốc lên rất nồng nặc. Mặt trời đã ở trên những chiếc lá và tạo ra một con đường vàng rực băng qua con sông. Buổi sáng hôm nay rất đẹp và vẻ đẹp của nó sẽ còn tồn tại, không phải trong ký ức; ký ức là giả dối; nó là một vật chết và ký ức không bao giờ có thể nắm bắt được vẻ đẹp hay tình yêu. Nó hủy diệt chúng. Nó là máy móc, có công dụng của nó, nhưng vẻ đẹp không thuộc ký ức. Vẻ đẹp luôn luôn mới mẻ nhưng mới mẻ không liên hệ với cũ kỹ, mà thuộc thời gian.

14*

Mặt trăng còn hơi non tuy vậy nó đã tỏa ra đủ ánh sáng cho những cái bóng; có nhiều bóng và chúng rất tĩnh. Dọc theo con đường mòn chật hẹp đó, mỗi cái bóng dường như sinh động, đang thì thầm cùng nhau, mỗi chiếc lá có bóng đang chuyện phiếm cùng người hàng xóm của nó. Hình thể của chiếc lá và thân cây nặng nề rõ ràng trên mặt đất và con sông phía dưới thuộc về màu bạc; nó rộng, yên lặng và có một dòng nước chuyển động ngầm rất sâu không thấy rung động nào trên bề mặt. Ngay cả cơn gió nhẹ buổi chiều cũng ngừng nghỉ và không có đám mây nào tụ tập quanh mặt trời hoàng hôn; cao hơn trong bầu trời có một làn mây mong manh màu hoa hồng và cô đơn không chuyển động đến khi nó tan biến vào màn đêm. Mỗi cây xoài và cây me đang thu rút vào để chờ đêm tối và tất cả chim chóc đều im lặng, tìm chỗ trú ẩn, thật sâu giữa những chiếc lá. Một con cú nhỏ đang đậu trên đường dây điện báo và đúng lúc bạn ở dưới nó, nó bay đi bằng đôi cánh tĩnh

* Ông có buổi nói chuyện cuối cùng trong bảy buổi sáng hôm đó.

lặng lạ thường. Sau khi giao sữa xong, những chiếc xe đạp đang quay trở lại, những cái thùng thiếc trống không kêu leng keng; có rất nhiều người trong số họ, đi một mình hoặc trong từng nhóm, ngoại trừ mọi huyên thuyên và ồn ào của họ chỉ còn lại sự tĩnh lặng đặc biệt của vùng quê thoáng đãng và bầu trời bao la. Chiều hôm đó không gì có thể quấy rầy nó, thậm chí không cả chiếc xe lửa chở hàng hóa đang băng qua cây cầu bằng thép. Có một con đường mòn nhỏ ở phía bên phải ngoằn ngoèo giữa những cánh đồng lúa mì xanh tươi và khi bạn đi trên nó, rất xa khỏi mọi thứ, khỏi những bộ mặt, những giọt nước mắt, đột nhiên, bạn ý thức được một việc gì đó đang xảy ra. Bạn hiểu rõ nó không là tưởng tượng, ham muốn, đang nhờ cậy vào một ảo tưởng nào đó hay vào một trải nghiệm bị bỏ quên hay sự hồi phục của vui thú và hy vọng nào đó; bạn hiểu rõ nó không là một trong những sự việc này; bạn đã trải qua kỳ sát hạch này trước kia rồi và bạn phủi sạch tất cả những việc này, thật mau lẹ bằng một động tác và bạn ý thức rằng một việc gì đó đang xảy ra. Nó cũng bất ngờ như con bò mộng kia đang xuất hiện qua buổi chiều tối; nó ở đó đầy quả quyết và bao la, cái khác lạ, mà không một từ ngữ hay biểu tượng nào có thể nắm bắt; nó ở đó tràn đầy bầu trời và quả đất và mỗi một vật bé tí đều ở trong nó. Bạn và người dân làng nhỏ người mà không nói một lời nào với bạn khi đi ngang qua, thuộc về nó. Vào cái thời điểm không thời gian đó, chỉ còn lại bao la đó, không còn tư tưởng lẫn cảm thấy và bộ não hoàn toàn tĩnh lặng. Tất cả nhạy cảm thiền định đều biến mất, chỉ còn lại tinh khiết kinh ngạc ở đó. Nó là tinh khiết của sức mạnh, không thể xuyên thấu và không thể tiếp cận nhưng nó ở đó. Mọi sự vật bất động, không chuyển động, không lay động và ngay cả âm thanh của tiếng còi xe lửa cũng ở trong bất động. Nó theo cùng bạn khi bạn đi bộ trở lại căn phòng và nó cũng ở đó, vì nó đã không bao giờ lìa xa bạn.

16.

Cùng con lạc đà chất nặng trên lưng, tất cả chúng tôi băng qua cây cầu mới bắc ngang con suối nhỏ, những người đạp xe đạp, những phụ nữ trong làng quay trở về từ thị trấn, một con chó ốm đói và một ông cụ có chòm râu bạc dài kiêu ngạo. Cây cầu cũ ọp ẹp đã bị tháo đi và có cây cầu mới này, được làm bằng những cái cột nặng, tre, rơm và bùn; nó được xây dựng vững chắc và con lạc đà không ngần ngừ khi băng qua nó; nó kiêu ngạo hơn ông cụ già, đầu ngẩng cao lên trời, khinh khi và bốc mùi khá hôi. Tất cả chúng tôi vượt qua cầu và một số dân làng đi xuống theo con sông và con lạc đà đi về hướng khác. Nó là một con đường mòn đầy bụi, đất sét khô mịn và con lạc đà để lại một vết hằn to và rộng và không chịu khuất phục để đi nhanh hơn nó muốn; nó đang chở những bao lúa mì và nó có vẻ hoàn toàn dửng dưng với mọi thứ; nó đi qua cái giếng cổ và những ngôi đền bị hư hỏng và người lái lạc đà cố gắng hết sức bắt nó đi nhanh hơn, vỗ vào nó bằng bàn tay trần của ông ấy. Có một con đường mòn khác nữa quẹo về bên phải, qua những cây mù tạt màu vàng đang nở hoa, những cây đỗ đang nở hoa và những cánh đồng lúa mì xanh tươi màu mỡ; con đường này không được sử dụng nhiều và rất dễ chịu khi đi bộ trên nó. Cây mù tạt có mùi nhe nhẹ nhưng cây đậu có mùi nồng hơn, và cây lúa mì, đang bắt đầu có bông, cũng có mùi riêng của nó và sự hòa lẫn của ba mùi này phảng phất đầy không khí buổi chiều bằng một mùi hương không quá hắc, dễ chịu và thoang thoảng. Một buổi chiều thật đẹp, cùng mặt trời hoàng hôn đằng sau cây cối; trên con đường mòn đó bạn cách xa mọi nơi, dù có những ngôi làng rải rác chung quanh nhưng bạn rất cách xa và không gì có thể đến gần được bạn. Nó không ở trong không gian, thời gian hay khoảng cách; bạn thật xa xôi và không có đo lường. Chiều sâu không còn trong những đơn vị đo độ sâu; có một chiều sâu mà không có cực điểm, không vòng chu vi. Một người dân làng tình cờ đi ngang qua bạn, mang một vài thứ sơ sài ông ấy đã mua trong thị trấn và khi ông ấy đi ngang qua, hầu như chạm vào bạn, ông ấy lại không gần bạn. Bạn thật xa xôi, đang ở trong một thế giới không biết được nào đó mà không còn ba chiều; thậm chí nếu bạn muốn biết, bạn không thể biết nó được. Nó quá xa khỏi cái đã được biết; nó không liên hệ với cái đã được biết. Nó không là một sự việc mà bạn trải nghiệm; không có cái gì để được trải nghiệm, và hơn nữa tất cả trải nghiệm luôn luôn ở trong lãnh vực của cái đã được biết, được công nhận bởi cái đã là. Bạn ở thật xa, xa vô tận, nhưng cây cối, những bông hoa màu vàng và bông hoa lúa mì gần gũi kinh ngạc, gần hơn cả tư tưởng của bạn và sinh động tuyệt vời, cùng mãnh liệt và vẻ đẹp không bao giờ úa tàn. Chết, sáng tạo và tình yêu ở đó và bạn không biết cái nào là cái nào và bạn là thành phần của nó; chúng không tách rời, không là một thứ gì đó để bị phân chia và bị tranh luận. Chúng không tách rời, liên quan gần gũi lẫn nhau, không phải sự liên quan của từ ngữ và hành động, diễn đạt. Tư tưởng không thể tạo hình nó, và cảm thấy cũng không bao bọc nó, những sự việc này quá máy móc, quá chậm chạp, có gốc rễ của chúng trong cái đã được biết. Tưởng tượng ở trong mảnh đất của chúng và không bao giờ có thể đến gần. Tình yêu, chết, sáng tạo là một sự kiện, một sự kiện có thật, như cái thân thể họ đang thiêu trên bờ sông dưới cái cây. Cái cây, ngọn lửa, nước mắt là thực sự, là những sự kiện không thể phủ nhận nhưng chúng là những sự kiện của cái đã được biết; và tự do khỏi cái đã được biết, và trong tự do đó ba sự việc kia hiện diện – không thể tách rời. Nhưng bạn phải đi rất xa và tuy nhiên lại rất gần.

Người đàn ông trên xe đạp đang ca hát bằng một giọng mệt mỏi và hơi khàn khàn, quay trở về từ thành phố mang theo những cái thùng sữa trống rỗng kêu leng keng; ông ấy háo hức muốn nói chuyện với một nguời nào đó và khi ông ấy đang đi ngang qua ông ấy nói một điều gì đó, do dự, bình tĩnh lại và tiếp tục. Lúc này mặt trăng đang thả ra những cái bóng, những cái bóng sẫm màu gần như trong suốt và mùi của đêm tối đang thâm sâu thêm. Và quanh khúc quẹo của con đường là con sông; nó dường như được thắp sáng lên từ bên trong, bằng ngàn cây nến; ánh sáng rất dịu có màu bạc và vàng lạt và hoàn toàn tĩnh, bị mê hoặc bởi mặt trăng. Chòm sao Thất tinh ở trên đỉnh đầu và chòm sao Orion khá cao trong bầu trời và một chiếc xe lửa đang thở hùng hục để leo lên con dốc thoai thoải vượt qua cái cầu. Thời gian đã ngừng và vẻ đẹp ở đó cùng tình yêu và chết. Và trên cái cầu bằng tre mới này không có một con người, thậm chí không một con chó. Con suối nhỏ đầy các vì sao.

20.

Còn lâu lắm mới đến bình minh, một bầu trời đầy sao rõ ràng; có một làn sương nhỏ trên con sông và bờ sông phía bên kia vừa trông thấy được; chiếc xe lửa kêu bình bịch leo lên cái dốc qua cầu; nó là một chiếc xe lửa chở hàng hóa và những chiếc xe lửa này luôn luôn hổn hển leo lên cái dốc theo một cách đặc biệt, từng đợt chậm chạp và dài của những hơi hổn hển nặng nề, không giống với những chiếc chở hành khách [xe lửa], mà có những đợt bùng nổ gọn và nhanh và lên trên cầu ngay lập tức. Chiếc xe lửa chở hàng hóa này, trong tĩnh lặng mênh mang đó, đã gây ra tiếng gầm thét lanh kanh đó, ồn ào hơn mọi lần trước kia nhưng dường như không có gì quấy rầy tĩnh lặng đó mà ở trong nó tất cả những chuyển động đều mất hút. Nó là tĩnh lặng không thể phá vỡ, rõ ràng, mạnh mẽ, xuyên thấu; có một khẩn trương mà không thời gian nào có thể gom tụ. Ngôi sao yếu ớt trông thấy rõ ràng và cây cối tối đen trong giấc ngủ của chúng. Thiền định là tỉnh thức được tất cả những sự việc này và đang vượt khỏi tất cả những sự việc này và thời gian. Chuyển động trong thời gian là tư tưởng và tư tưởng không thể ra khỏi nhà tù thời gian riêng của nó và không bao giờ được tự do. Hừng đông đang đến trên cây cối và con sông, vẫn còn là một dấu hiệu lờ mờ nhưng các vì sao đang mất đi sự rực rỡ của chúng và đã có một tiếng kêu của buổi sáng, một con chim ẩn trong một cái cây rất gần. Nhưng tĩnh lặng mênh mang đó vẫn khăng khăng và nó sẽ luôn luôn ở đó, dù rằng chim chóc và sự ồn ào của con người sẽ tiếp tục.

21.*

Thời tiết lạnh lẽo quá khắc nghiệt, nó đã thấp dưới độ đông; hàng dậu đã bị cái lạnh biến thành màu nâu, những chiếc lá nâu đã rụng; bãi cỏ có màu nâu xám, màu của đất; ngoại trừ vài bông hoa păn-xê màu vàng và những bông hồng, ngôi vườn trơ trụi. Thời tiết quá lạnh lẽo và những người nghèo, như thường lệ, đang chịu đựng và đang chết; dân số đang bùng nổ và con người đang chết. Bạn thấy họ run lập cập, trong những bộ quần áo rách rưới bẩn thỉu, hầu như không còn thứ gì phủ thêm vào; một bà cụ đang run rẩy từ đầu đến chân, co rút toàn thân, răng đánh lập cập; một phụ nữ trẻ đang rửa ráy bằng một miếng vải rách nát bên con sông lạnh buốt [con sông Jumna] và một ông cụ đang ho sù sụ lớn tiếng còn đám trẻ đang nô đùa, cười cợt và la hét. Họ nói rằng mùa đông năm nay lạnh khác thường và nhiều người đang chết. Bông hồng đỏ và bông păn-xê vàng rất sinh động, rực sáng cùng màu sắc; bạn không thể nào rời mắt khỏi chúng và hai màu sắc kia dường như lan rộng và tràn đầy ngôi vườn trơ trụi; dù rằng đám trẻ đang la hét, bà cụ già đó đang run lập cập có mặt mọi nơi; màu vàng và đỏ không thể tin được và chết không thể tránh khỏi. Màu sắc là chúa tể và chết vượt khỏi những thần thánh. Nó có mặt khắp mọi nơi và màu sắc cũng vậy. Bạn cũng không thể tách rời hai sự việc và nếu bạn tách rời vậy thì không có sống. Bạn cũng không thể tách rời tình yêu khỏi chết và nếu bạn tách rời nó không là vẻ đẹp nữa. Mọi màu sắc đều tách rời, dù tách rời thật nhiều nhưng có màu sắc duy nhất và khi bạn nhìn thấy mọi màu sắc khác nhau như màu sắc duy nhất, chỉ ngay đó mới có tráng lệ trong màu sắc. Bông hồng đỏ và bông păn-sê vàng không là những màu sắc khác nhau nhưng màu sắc tràn đầy ngôi vườn trơ trụi bằng lộng lẫy của nó. Bầu trời có màu xanh lạt, màu xanh của một mùa đông không mưa, lạnh lẽo nhưng nó là màu xanh của tất cả màu sắc. Bạn thấy nó và bạn thuộc về nó; những tiếng ồn của thành phố đã mất đi nhưng màu sắc, không thể biến mất được, bao dung, trường cửu.

* Bây giờ ông đang ở New Delhi nơi ông có tám cuộc nói chuyện, từ 21-1 đến 14-2. Ông chắc đã đi bằng máy bay từ Benares đến Delhi vào ngày 20-1.

Đau khổ đã được mọi người chuyển thành kính trọng; một ngàn lời giải thích đã được dành cho nó; nó đã được người ta coi là một phương cách dẫn đến đạo đức, đến giác ngộ, nó đã được đặt vào chỗ thiêng liêng trong nhà thờ và được đánh giá quan trọng trong nhà và được thánh hóa. Mọi nơi đều có sự thương cảm nó, bằng những giọt nuớc mắt và phước lành. Và vì thế đau khổ lại tiếp tục; mỗi một tâm hồn đều biết nó, tồn tại cùng nó hay tẩu thoát khỏi nó, mà chỉ tạo cho nó mạnh mẽ thêm, để phồn thịnh thêm và làm tối tăm tâm hồn. Nhưng đau khổ là một cách tự thương xót bản thân, cùng vô số những kỷ niệm của nó. Đau khổ có gốc rễ của nó trong ký ức, trong những sự việc đã chết của ngày hôm qua. Nhưng ngày hôm qua luôn luôn rất quan trọng; nó là bộ máy cho ý nghĩa đến cuộc sống; nó là phong phú của cái đã được biết, những sự việc được sở hữu. Nguồn cung cấp của tư tưởng ở trong ngày hôm qua, những ngày hôm qua cho ý nghĩa đến một cuộc sống của đau khổ. Chính ngày hôm qua là đau khổ và nếu không tẩy sạch cái trí khỏi ngày hôm qua sẽ luôn luôn có đau khổ. Bạn không thể lau chùi nó bằng tư tưởng vì tư tưởng là sự tiếp tục của ngày hôm qua và vì thế cũng là của nhiều ý tưởng và lý tưởng. Sự mất mát của ngày hôm qua là đang bắt đầu của tự thương xót và tối tăm của đau khổ. Đau khổ mài bén tư tưởng nhưng tư tưởng lại nuôi dưỡng đau khổ. Tư tưởng là ký ức. Ý thức tự phê bình về toàn qui trình này, giải thoát một cách không chọn lựa cái trí khỏi đau khổ. Thấy sự kiện phức tạp này, mà không có quan điểm, mà không có nhận xét, là kết thúc của đau khổ. Cái đã được biết phải kết thúc, không cần nỗ lực, cho cái không biết được hiện hữu.

22.

Hình dáng bên ngoài được làm tao nhã hết sức; mỗi một đường nét, mỗi một lọn tóc xoăn đều được tìm hiểu và đặt vào đúng chỗ, mọi hành vi cử chỉ và nụ cười đều được kềm chế và mọi cử động đều được xem xét cẩn thận trước gương. Bà ấy có nhiều con cái và mái tóc đang chuyển hoa râm; bà ấy phải có tiền của và có một thanh lịch cùng xa cách nào đó. Chiếc xe hơi cũng được lau chùi bóng loáng; chất crôm rực rỡ và lấp lánh trong mặt trời buổi sáng; những vỏ xe sơn thêm bằng màu trắng sạch sẽ, không có dấu vết và những chỗ ngồi không vấy bẩn. Nó là chiếc xe tốt và có thể chạy nhanh, ôm mọi khúc quẹo rất dễ dàng. Sự tiến bộ mở rộng và mạnh mẽ này đang mang lại an toàn và giả tạo, và đau khổ lẫn tình yêu đều có thể được giải thích và kềm chế dễ dàng và luôn luôn có những viên thuốc an thần khác nhau và những thần thánh khác nhau cùng những chuyện hoang đường mới mẻ đang thay thế những cái cũ kỹ. Sáng hôm nay lạnh và sáng sủa; sương mù mỏng manh đã tan theo mặt trời mọc và không gian tĩnh lặng. Những con chim béo, có chân và mỏ hơi vàng, đã ra ngoài ở trên bãi cỏ nhỏ, rất hài lòng, sẵn sàng líu lo líu lít; chúng có cánh màu đen trắng với thân thể màu nâu vàng và sẫm. Chúng vui vẻ kỳ lạ, nhảy tung tăng và rượt đuổi nhau. Sau đó những con quạ có cổ họng màu xám đến và những con chim béo bay vụt đi chửi mắng ỏm tỏi. Những cái mỏ nặng nề và dài của chúng chiếu sáng và những cái thân đen thui lóng lánh; chúng đang nhìn ngắm mỗi cử chỉ bạn làm và không có sự việc gì ra khỏi tầm kiểm soát của chúng và chúng biết con chó to đó đang đến qua bờ dậu trước khi nó nhìn thấy chúng nhưng chúng đã bay khỏi miệng kêu quác quác và bãi cỏ nhỏ lại vắng tanh.

Cái trí luôn luôn bận rộn với sự việc này hay sự việc khác, dù ngớ ngẩn hay ra vẻ quan trọng. Nó giống như con khỉ đó luôn luôn khuấy động, luôn luôn khọt khẹt, chuyển từ sự việc này qua sự việc khác và cố gắng yên lặng trong vô vọng. Trống không, hoàn toàn trống không, không là một sự việc gây sợ hãi; rất quan trọng cho cái trí đựơc nhàn rỗi, trống không, không bị ép buộc, vì chỉ đến lúc đó nó mới có thể di chuyển vào trong những chiều sâu không biết đuợc. Mọi bận rộn hoàn toàn giả tạo, với người phụ nữ đó hay với một người tạm gọi là thánh. Một cái trí bận rộn không bao giờ có thể thâm nhập vào chiều sâu riêng của nó, vào những khoảng không chưa từng bị giày xéo của nó. Chính trống không dâng tặng khoảng không cho cái trí và thời gian không thể xâm nhập vào khoảng không này. Từ trống không này có sáng tạo mà tình yêu của nó là chết.

23.

Cây cối trơ trụi, mọi chiếc lá đã rụng hết, ngay cả những cái cuống mảnh mai và yếu ớt cũng đang tách rời; cái lạnh quá sức chịu đựng đối với chúng; có những cây khác vẫn còn giữ được những chiếc lá nhưng chúng không xanh tươi lắm, một số đang ngả qua màu nâu. Mùa đông này lạnh rất bất thường; có tuyết dày dặc dọc theo mọi rặng núi thấp hơn của dãy Hi mã Lạp sơn, dày vài feet và trong những bình nguyên cách xa đó vài trăm dặm thời tiết quá lạnh; sương giá có nhiều trên mặt đất và các bông hoa không nở; những bãi cỏ bị chết. Có vài bông hồng màu sắc tỏa đầy ngôi vườn nhỏ và hoa păn-sê vàng cũng vậy. Nhưng trên đường sá và những nơi công cộng bạn trông thấy những người nghèo khổ, quấn trong những chiếc giẻ rách rưới và bẩn thỉu, chân trần, đầu phủ kín, bộ mặt sạm hiếm khi lộ rõ; những phụ nữ có mọi loại vải vóc đủ màu sắc đắp trên người, bẩn thỉu, và những vòng bằng bạc hoặc một món trang sức nào đó quanh cổ chân và cổ tay của họ; họ bước đi thong thả, thoải mái và bằng một duyên dáng nào đó; họ giữ tư thế rất vững vàng. Hầu hết mọi người đều là những lao công nhưng vào chiều tối khi họ quay trở lại tổ ấm của họ, thật ra là những cái chòi, họ sẽ cười đùa, chọc ghẹo lẫn nhau và những người trẻ sẽ la hét và cười cợt, hồ hởi hơn những người lớn. Lúc đó là cuối ngày và họ đã phải lao động nặng nề suốt ngày; họ thường mệt nhoài rất mau và họ đã xây dựng những ngôi nhà và những văn phòng nơi họ sẽ không bao giờ sống hay đã từng làm việc trong đó. Tất cả những người quan trọng đều đi ngang qua đó trong những chiếc xe hơi của họ và những người cơ cực không bao giờ thèm bận tâm để xem thử ai đã đi qua. Mặt trời đang lặn sau cái tòa nhà được trang trí lộng lẫy nào đó, trong một làn sương khói đã lơ lửng suốt ngày; nó không có màu, không nồng nhiệt và không có một phe phẩy của những lá cờ thuộc những quốc gia khác nhau; những lá cờ này cũng quá kiệt sức; chúng chỉ là những miếng vải màu sắc nhưng chúng đã phải đảm nhận trọng trách lớn lao đến chừng nào. Một vài con quạ đang uống nước từ cái vũng và những con quạ khác đang bay vào để chia phần. Bầu trời nhạt nhòa và sẵn sàng chờ màn đêm buông xuống.

Mỗi một tư tưởng; mỗi một cảm thấy đều tan biến và bộ não hoàn toàn tĩnh; đã quá nửa đêm và không một tiếng động; rất lạnh và ánh trăng đang len vào qua một trong những cái cửa sổ; nó chiếu thành một cái khuôn cửa sổ trên tường. Bộ não rất tỉnh táo, đang quan sát, không đang đáp trả, không đang trải nghiệm, không còn một chuyển động nào trong chính nó nhưng nó không là không nhạy cảm hay bị tạo ảo giác bởi ký ức. Và bỗng nhiên bao la không thể biết được ở đó, không những trong căn phòng và bên ngoài nhưng cũng thẳm sâu, trong những ngõ ngách bí ẩn thầm kín nhất, mà lúc trước là cái trí. Tư tưởng có một biên giới, được sinh ra bởi mọi loại phản ứng, và mỗi động cơ tạo hình thể cho nó giống như mỗi cảm thấy; mọi trải nghiệm đều từ quá khứ và mọi công nhận đều từ cái đã được biết. Nhưng bao la đó không để lại dấu vết, nó ở đó rõ ràng, mạnh mẽ, không thể xuyên thấu và không thể tiếp cận mà mãnh liệt của nó là lửa không có tro. Cùng nó là phước lành và cũng không để lại ký ức vì không có đang trải nghiệm nó. Đơn giản là nó ở đó, đến và đi, mà không có theo đuổi và hồi tưởng.

Quá khứ và cái không biết được không gặp nhau tại bất kỳ điểm nào; chúng cũng không thể được mang vào cùng nhau bằng bất kỳ động thái nào; không có cây cầu nào để băng qua và cũng không có con đường nào dẫn đến nó. Hai sự việc này đã không bao giờ gặp nhau và sẽ không bao giờ gặp nhau. Quá khứ phải kết thúc cho cái không thể biết được, cho bao la đó hiện hữu.

Bìa sau:

Trong tập ghi chép hàng ngày duy nhất này chúng ta hiểu được một điều gì đó có lẽ được gọi là nguồn suối tuôn tràn lời giáo huấn của Krishnamurti – toàn bộ tinh túy trong lời giáo huấn của ông, khởi thủy từ nguồn suối tự nhiên này.

Lời giáo huấn đó không bao giờ hoàn toàn giống nhau, mặc dù thường được lặp lại. Trong cùng một cách, cây cối, núi non, sông ngòi, mây, ánh mặt trời, chim chóc, và những bông hoa mà ông miêu tả lặp đi lặp lại mãi mãi “mới mẻ” vì chúng được nhìm ngắm mỗi lần bằng đôi mắt không bao giờ trở nên thân thuộc với chúng; mỗi ngày chúng là một cảm thụ hoàn toàn mới mẻ cho ông, và vì thế chúng có thể như vậy cho chúng ta.

[Bản dịch 2006 – Hiệu đính 2008]

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Senior Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com ; http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
quangduc@quangduc.com , tvquangduc@bigpond.com
KHÁCH VIẾNG THĂM
110,220,567