Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. [email protected]* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

Người Đi Lưu Mấy Dòng Không

07/03/201719:04(Xem: 11633)
Người Đi Lưu Mấy Dòng Không
 

Người Đi Lưu Mấy Dòng Không

Lần đầu tiên nghe bản nhạc “Hồ Như” của Hoàng Quốc Bảo, tôi có cảm giác như có một tiếng vọng xa xăm xóay vào hồn mình. Chỉ đọc cái tựa đề không thôi mà đã dấy lên sự mông lung, hư hư thực thực. Những con chữ thênh thoang, âm điệu êm dịu khiến tôi thắc mắc và tìm hiểu thêm về dòng nhạc của ông.  Một nhà văn gọi dòng nhạc của ông với ba chữ”Khúc Vô Thanh”.  Còn tôi, chỉ dùng một chữ để diễn tả, đó là dòng nhạc “Không”.
Một chữ “KHÔNG” thôi hàm chứa bao nhiêu cốt lũy của đạo Phật. Hoàng Quốc Bảo đã thấu triệt bản chất cuộc đời –  hư huyễn, giả tạm nên xếp lại những cung mi, cung la và xuất gia tại thiền viện Trúc Lâm. Trong bài Hồ Như, chúng ta thấy rõ nỗi khắc khoải về quá khứ, mơ hồ về thân phận, cuộc đời:
13118hinh-anh-phong-canh-ben-thuyen-tho-mong
Đôi lúc ta buồn hơn bến sông
Đời trôi qua như tiếng muôn trùng
(Hồ Như-Hoàng Quốc Bảo)
Nghệ sĩ thường mẫn cảm,  buồn hơn thế gian buồn.  Hoàng Quốc Bảo  “buồn hơn bến sông” và “buồn hơn cỏ dại”.  Sự mẫn cảm là chất liệu xúc sáng tạo và là lớp bọc giúp người nghệ sĩ tồn tại trong thế giới riêng của mình bởi cuộc đời ngoài kia vốn gai góc.
nguahi
Đôi lúc đường về quê mịt mù
Ngựa hồ như đứng hí thiên thu
(Hồ Như-Hoàng Quốc Bảo)
Hình ảnh ngựa đứng hí thiên thu giữa núi rừng hoang vu, tịch mịch. Dường như đó cũng là hình ảnh những tâm hồn lưu lạc tha hương mõi mắt ngóng về quê cũ, không biết ngày nào mới trở lại.  Tình quê tình nước vẫn chứa chan nhưng quê nhà vẫn xa vời vợi trong tâm tưởng.  Tiếng ngựa hí thiên thu là nỗi khắc khoải trong lòng nhạc sĩ khi nhìn lại đời mình?  Hay phải chăng cũng là tiếng kêu thống thiết của một kiếp nhân sinh?
Có lẽ ta về ai biết đâu
Trồng vàng hoa trên núi sương hào
Có lẽ trăm rừng xanh trở lại
Gọi đàn chim xa mãi phương nào
Có lẽ ta về như giấc mơ
Làm giòng sông bôi xóa đôi bờ
(Hồ Như-Hoàng Quốc Bảo)
Đôi bờ có phải diễn tả hai thế giới nghệ sĩ và tỉnh thức luôn mâu thuẫn nhau?  Những người cùng dòng từ trường thường có cùng sự rung động hoặc giao cảm. Nỗi xâu xé, nỗi chênh vênh giữa hai thế giới khiến tôi đồng cảm sâu xa trong từng lời nhạc của  Hoàng Quốc Bảo. Có lẽ ta xuống cõi chợ, có lẽ ta lên non cao, và “có lẽ ta về ai biết đâu”. Và vì vậy mà đôi khi ta lơ thơ lẩn thẩn, xác đây mà hồn dạt phương nào như mô tả  trong tập thơ Chèo Vỡ Sông Trăng của thiền sư Minh Đức Triều Tâm Ảnh:
Sống với núi mà hồn chưa hóa núi
Đôi khi lòng thơ thẩn một dòng sông
Muôn trùng chập chờn, muôn trùng mộng mị vòi vĩnh nét bi lụy trong tâm hồn nghệ sĩ. Hồ Như làm tôi liên tưởng đến bản nhạc Concerto De Aranjuez Adagio của Joaquín Rodrigo, một nhà soạn nhạc nổi tiếng bị mù từ năm lên ba tuổi.  Âm điệu  toát lên cái buồn thăm thẳm, nỗi đau khổ chất ngất vì tác giả phải sống cả đời trong trong bóng tối.  Sự huyền diệu của âm thanh, cung bậc trầm bồng diệu vợi in vào tim óc như tiếng chuông gõ  chạm vào vùng tâm thức để bừng lên một trời ký ức.  Đạo níu đời gây bao cảnh se sua. Đời níu đạo sinh nhiều  vênh váo. Đâu nhị nguyên? Đâu hý luận?  Người mê cho mình tỉnh, người tỉnh không biết mình vẫn còn mê. Mê tỉnh, tỉnh mê – vô bến vô  bờ – vô cội vô căn, lăn lóc trong kiếp luân hồi.
Trong khi nhiều người muốn làm cái thước để đo người khác thì Hoàng Quốc Bảo lại muốn làm “con đò chở nhân gian qua”. Một ý tưởng thật nhân bản.
Xin làm con đò chở nhân gian qua
Bờ bến trăm năm, thân chú mịt mù.
(Tịch Mặc Nét Ai Cươi-Hoàng Quốc Bảo)
Đôi khi ta tách mình ra khỏi cõi chợ để hứng chút nhựa sống uyên nguyên của đất trời, để cảm những điều dung dị, để lật lại những trang tâm và để gậm nhấm nỗi cô liêu một cách thú vị chứ không phải đoạ đày. Cô liêu cũng là nhịp cầu hướng đến sự giải thoát nội tâm.
Nghệ sĩ thích sự sáng tạo và đam mê và họ thoát thai sự sáng tạo đam mê đó  bằng nhiều hình thức. Hoàng Quốc Bảo thoát với nốt nhạc, với “vài trang thư rụng xuống đời mang mang”. Tôi cũng thích cuộc phiêu lưu làm ăn mày văn chương để thoát dòng tư tưởng, để tìm về cội nguồn.
Hồn ta – dòng suối mát trong
Mân mê con chữ giữa lòng nhân gian
dochieu
Hoàng Quốc Bảo không chỉ muốn làm con đò chở nhân gian qua, mà còn muốn “làm cội mai vàng nở ngát thiên thu”.  Đó là một người với cái tâm thường tại, tâm không mong không cầu – an nhiên.  Không phải ai cũng có được mà đôi khi đòi hỏi một công án thiền. Với Phạm Công Thiện thì “tiếng chuông vọng luân hồi”, còn Hoàng Quốc Bảo thì “chuông đại hồng xoá oán thù xưa”.  Thật vậy,  thương – ghét mấy rồi tất cả rồi cũng đi qua. Ngàn năm mây trắng bay, vẫn bay!
Âm nhạc có chất trị liệu tinh thần. Vui đi nghe nhạc. Buồn cũng đi nghe nhạc. Dòng nhạc Hoàng Quốc Bảo không chỉ ru hồn mà còn chứa một sự sâu lắng về nhân sinh quan. Chất thiền, sự khai ngộ ẩn hiện trong nỗi khắc khoải.  Có lẽ ông ngộ ra rằng âm nhạc không thể  cứu cánh bờ tâm linh, nên đã rời xa chốn bụi. Mỗi chúng ta có mặt trên cuộc đời này đều có một sứ mệnh. Đôi khi sứ mệnh không là việc đào sông lấp biển, mà có thể rất đơn giản: ban bố một nụ cười,  giúp một ai trong lúc khó khăn, lắng nghe một nỗi lòng.
Nếu mình không thể tử tế với người khác thì ít ra cũng tử tế với chính mình. Tử tế với chính mình là sống thật cho dù trong hỉ, nộ, ái . Có cảm tưởng rằng con người thích sống dùm người khác. Được nhờ sống dùm đã đành, đằng này không được nhờ mà tình nguyện nói dùm, nghĩ dùm, và gào khóc dùm luôn mới siêu đẳng.  Sống tử tế cũng là sống biết tha thứ cho chính mình.  Ngọn lưỡi nhân gian nhọn. Chúng ta hụp lặn, ươm muộn phiền, chồng chấp lớp lớp uẫn, và một lúc nào muốn vứt bỏ hết. Chúng ta vứt vì cảm thấy quá muộn phiền, còn Hoàng Quốc Bảo “vứt dép theo trăng” vì “nhìn thấy cội nguộn”, và  đốn ngộ vô thường.
Thật vậy, không ai cho mình phẩm lượng cuộc sống, và cũng không ai phân định giá trị bản thân mình bằng chính mình.  Đâu nhị nguyên? Đâu hý luận? Tất cả loanh quanh một vòng đối đãi, và cuối cùng như câu thơ trong bài Thơ Khuya của BS Trần Xuân Ninh: ” Vẫy vùng, được mất, thẩy đều không”.  Ở nhạc Hoàng Quốc Bảo, tôi thấy một tư tưởng giải thoát sâu xa thấm nhuần, Hoàng Quốc Bảo đã “nhìn lại bên kia bờ vắng như không”  Người đã vào chốn thiền môn để làm con đò chở nhân gian qua. Tôi vẫn ngồi đây với giọt lắng đọng lật những trang đời đã qua với bao ngậm ngùi. Mùi trầm hương quyện mịt mù không gian.Hoàng Quốc Bảo mạnh mẽ giã từ thế giới nghệ sĩ và chọn cho mình một con đường cao cả, một hạnh nguyện cao vời. Còn tôi, một kẻ tài tử vẫnlăn lóc trong cõi tục lụy:
thiensu
Xoè tay bắt bóng bên cầu
Bóng vờn bay mãi bạc đầu xanh xao
Trầm u quyện giấc chiêm bao
Thềm rêu dõi ngóng non cao tự tình
(Như Huyễn Như Mộng- Lê Diễm Chi Huệ)
Giữa trùng trùng duyên nghiệp, tôi cố nhắc mình lời của thiền sư Trần Nhân Tông  “đối cảnh vô tâm mạc vấn thiền”.
trakhuya
Hớp một ngụm trà. Mĩm một nụ cười an nhiên. Mảnh trăng lưỡi liềm hắt tia sáng yếu ớt qua khe hở xuyên qua mành cửa sổ. Sương khuya ngoài kia có lẽ vẫn còn sa giữa không gian bao la của màn đêm tĩnh mịch.
02.09.2017
Lê Diễm Chi Huệ
___________________________________________
Trích dẫn:
-Trần Nhân Tông, Kệ Vân [ xem bản điện tử trong trang nhà  Thivien.net]
-Phạm Công Thiện, Hiu Hắt Quê Hương Bến Cỏ Hồng Phạm Công Thiện [ xem bản điện tử trong trang nhà Phamcongthieng.com]
-Hoàng Quốc Bảo, Hồ Như, Lên Non Quảy Mộng, Tịch Mặc Nét Ai Cười  [ Xem bản điện tử trong trang nhà Lyrics.tkaraoke.com]
-Minh Đức Triều Tâm Ảnh, Chèo Vỡ Sông Trăng[Hội Văn Học Nghệ Thuật Thừa Thiên Huế xuất bản 1993]
-BS. Trần Xuân Ninh, Thơ Khuya [ xem bản điện tử trong trang nhà Lediemchihue.com]
Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
22/07/2024(Xem: 1104)
Với truyền thống từ ngàn xưa “Khi đến tuổi trưởng thành phải dựng vợ, gả chồng”, phải “yên bề gia thất” mới được xem là một người có đời sống hoàn hảo, trọn vẹn, và dường như tư tưởng đó vẫn tồn tại đến tận ngày nay, dù xã hội đã được xem là văn minh tiến bộ, tư tưởng con người đã được khai phóng đi rất nhiều so với những thập niên về trước nhưng ẩn sâu đâu đó, trong suy nghĩ nhiều người vẫn giữ quan điểm không ủng hộ, thậm chí một người còn bị xem là dị biệt nếu chọn đời sống độc thân, không lập gia đình. Có người còn cho rằng khi không có vợ chồng con cái thì người đó không thể được xem là người có đời sống thật sự hạnh phúc.
22/07/2024(Xem: 943)
Bão bùng mưa gió rồi cũng qua đi, giọt xí thoát ra khỏi mọi hệ lụy của hình tướng ở thế gian này, không còn ràng buộc bởi bất cứ sự dụ hoặc nào. Giọt Xí sung sướng ngao du khắp mười phương, không chỗ nào là không có mặt, có mặt khắp mọi nơi mà như thể không hề có mặt. Giọt Xí ung dung tự tại trong trời đất, núi rừng, sông hồ, biển khơi, đô thành, tiểu trấn, đồng quê kể cả ở sa mạc hoang vu, tha ma mộ địa…
22/07/2024(Xem: 2989)
“Lo hoán cốt”. Lo nghĩa là chăm lo. Hoán nghĩa là làm thay đổi. Cốt là xương. Lo làm thay đổi xương cốt của mình. Xương cốt của mình là xương cốt của nghiệp. Bởi thân mình là thân nghiệp. Vì vậy tham dự khóa học, hằng ngày hằng giờ hằng phút hằng giây mình tu tập tụng kinh, ngồi thiền, niệm Phật, sám hối, nghe pháp, công phu công quả làm các việc lành là nhằm để chuyển hóa xương cốt của thân nghiệp của mình để cho thân của mình mỗi ngày mỗi nhẹ mỗi giờ mỗi nhẹ, mỗi phút mỗi nhẹ mỗi giây mỗi nhẹ.
15/07/2024(Xem: 5445)
Ba Mươi Năm vun bồi ngôi nhà Tâm Linh Phước Huệ Hạt giống Phật tưới tẩm thương yêu hiểu biết đơm hoa Chữ Duyên trong đạo Phật thật thâm trầm áo nghĩa, đất Thục-quỳnh-mai, nơi Đạo Tràng Phước Huệ thành lập và sinh hoạt đến nay đã tròn Ba Mươi Năm, cũng từ chữ “duyên” đó. Khởi đi là, vào một ngày đẹp trời đầu tháng 8, năm 1994, Thầy Tâm Ngoạn lái xe từ Seattle về Los Angles, mời chúng tôi lên xe, cùng Thầy thăm viếng miền Tây Bắc Hoa Kỳ vì, trước đây đã ba lần, mỗi lần về LA, Thầy rất chân thành mời chúng tôi đến Seattle lập chùa, nhưng, chúng tôi đều một mực từ chối
30/06/2024(Xem: 4114)
Trúc Lâm Đầu Đà, Ngài tên thật là Trần Khâm. Sinh năm 1258, lên ngôi năm 1278, ở ngôi 15 năm từ 1278 đến 1293, nhường ngôi cho con lên làm Thượng hoàng 6 năm từ 1293 đến 1299, sau đó ngài đi tu 9 năm từ năm 1299 đến năm 1308. Năm 1308 ngài viên tịch. Trụ thế 50 tuổi Tây, 51 tuổiTa. Đó là cuộc đời của Đức Phật Hoàng Trần Nhân Tông. Ngài là anh hùng dân tộc, là một bậc minh quân, là vị tổ khai sáng ra dòng thiền Việt Nam. Hồi Thứ Nhất:
30/06/2024(Xem: 985)
Hôm nay, chúng con lại có duyên lành đến cúng dường Tăng an cư tại trú xứ Tăng Già lam-Quảng Hương, Phật lịch 2568, thấy chư Tôn đức Tăng hiện tiền hòa hợp thanh tịnh; nhưng nhìn lên Hương thất, thấy Tôn dung Trí Quang Thượng nhân không còn mà vẫn còn phảng phất hương thơm; nhìn kỹ trong đại chúng, không thấy hình ảnh từ hòa, đôn hậu của Hòa thượng Thích Đức Chơn, người mà mới ngày nào đó dạy dỗ chúng con và cùng chúng con đi Canada dự lễ về nguồn tại chùa Phổ Đà Sơn của Hòa thượng Thích Bổn Đạt và lại cũng không thấy bóng dáng Hòa thượng Thanh Huyền đang ở nơi đâu, giữa cõi đời “Không không sắc sắc” này. Nhìn vào Thị ngạn am, bậc Thượng sĩ đã “Thiên lý độc hành”, chỉ thoáng thấy bóng dáng hao gầy và nghe tiếng đàn Dương cầm hay Piano từ tâm thức kính thương của chúng con vọng lại
29/06/2024(Xem: 2879)
Những tháng đầu năm 2021, Út Bình bên Mỹ vẫn thường âm thầm theo dõi Facebook của tôi, thấy biết tôi đang tích cực phụng sự Đạo pháp, theo chư Tăng lên các chùa ở sâu vùng xa để chụp ảnh, viết bài, đưa tin đến các trang Phật giáo trong và ngoài nước, liền nhắn tin tặng tôi chiếc laptop của Út còn cất trong tủ ở nhà từ đường. Ý của em là tiếp sức cho tôi có phương tiện hiện đại hơn để truyền tin tại chỗ, chứ đi dự lễ các chùa trên vùng núi cả buổi, chiều về mới ngồi vào máy tính viết tin bài, chọn ảnh để gửi đi thì chậm quá
27/06/2024(Xem: 3199)
Phát hành vào tháng 7 năm 2024 Nhân Kỷ Niệm 45 Năm Thành Lập Chùa Viên Giác Đức Quốc và 45 Năm Xuất Bản Báo Viên Giác, Viên Giác Tùng Thư Đức Quốc ấn hành Đặc San Văn Hóa Phật Giáo chủ đề "Người Cư Sĩ Phật Giáo" để chào mừng những sự kiện nêu trên. Đặc San năm 2024 này (lần thứ sáu) được sự góp mặt của 50 văn thi sĩ và 4 họa sĩ, nhiếp ảnh gia trong và ngoài nước. Sách in màu, 658 trang, khổ 6x9 inches.
24/06/2024(Xem: 1110)
Đến, vào rồi ra khỏi trên 100 ngôi già lam thánh chúng trong tỉnh, tôi đều gặp thuận duyên. Thuận, có nhiều kiểu thuận khác nhau. Nếu đến các ngôi chùa mình đã từng thường lui tới, xem là "chùa nhà" (như Hải Ấn Ni Tự, Kỳ Viên Trung Nghĩa, Sắc Tứ Kim Sơn...) thì đương nhiên là quá thuận rồi. Đến các ngôi chùa với tờ giấy giới thiệu của Ban Trị Sự Tỉnh Giáo Hội, tờ giấy có con dấu đỏ như giấy thông hành, như "bùa hộ mệnh", khi trình ra là được đón tiếp cho dù là niềm nở và cởi mở hay thận trọng và nghi ngại, thì rốt cuộc cũng là được thuận lợi, nhiệm vụ hoàn thành. Đến những ngôi chùa được các vị trụ trì có nhã ý mời tham dự lễ lạt thì dĩ nhiên không có gì là chướng ngại, là rào cản. Có nhiều chùa tôi thuận duyên đến mà không được gặp vị trụ trì, phải lần thứ hai, thứ ba mới được yết kiến, nhưng đó cũng là thuận, là chưa đúng thời điểm, chưa hội đủ duyên lành chứ không phải nghịch duyên, chướng duyên.
22/06/2024(Xem: 2369)
Có nhiều người khi sinh con ra, bên cạnh tên thật hay, thường có một tên khác gọi ở nhà dí dỏm dễ thương, hay tên thật dở để khỏi bị “bà” bắt. Bà ở đây là bà nào không ai biết được, thế nhưng nhiều người vẫn sợ rồi kiêng. Riêng đối với bà Thịnh, bà không tin như thế, ngược lại, bà cần con cháu bà tên thật hay, phải có ý nghĩa nữa để đem may mắn vận vào cuộc đời nó.
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Most Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com
http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
[email protected]