Quán Tâm Chính Là Tu Tâm
Theo phép niệm tâm hay quán tâm được ghi lại trong kinh điển, hành giả khách quan ghi nhận kịp thời những trạng thái tâm đang sanh khởi nổi bật ngay trong khoảnh khắc hiện tại. Tâm như thế nào, hành giả ghi nhận như thế ấy, không thêm không bớt.
Trong cuộc sống hằng ngày, con người bị tâm tham, sân, si chi phối thường xuyên. Với người đời, ta có thể khuyên nhắc đừng tham, đừng sân như một bài học luân lý, đạo đức. Nhưng với người hành đạo, Đức Phật chỉ dẫn phương cách đối trị trực tiếp.
Ngài dạy, “khi tâm có tham, biết là tâm có tham” tức là chỉ cần niệm “tham, tham” khi tâm tham; “khi tâm có sân, biết là tâm có sân” tức là chỉ cần niệm “sân, sân” khi tâm sân; “khi tâm có si, biết rằng tâm có si” tức là chỉ cần niệm “si, si” khi tâm si… Tâm như thế nào, hành giả biết rõ như thế ấy. Hành giả chỉ cần nhận biết rằng ngay trong khoảnh khắc hiện tại này tham, sân hay si đang có mặt mà không xô đuổi, phủ nhận, hay cầu nguyện cho chúng biến đi. Hành giả chỉ cần ghi nhận tâm mình đang như vậy là đủ.
Cũng giống như chuyển động phồng xẹp (thân) hay cơn đau (thọ) trước đây được chọn làm đề mục, trạng thái tâm tham hay tâm sân bây giờ đang sanh khởi nổi bật nên là đối tượng của sự chú niệm. Ta chánh niệm ghi nhận đối tượng là để hiểu rõ đối tượng. Niệm tâm tham, tâm sân, hay tâm si là để nhận rõ bản chất, sự sanh diệt của chúng trong từng phút, từng giây hay trong từng khoảnh khắc. Đó gọi là phép quán tâm hay niệm tâm.
Nếu quên không ghi nhận kịp thời các trạng thái tâm sanh khởi nổi bật, khi nhớ lại chúng đã qua rồi, ta nên niệm là “quên, quên”, không bực bội và cũng không ân hận. Niệm tâm là khách quan ghi nhận chứ không khó chịu với các trạng thái như tham, sân, hôn trầm, lười biếng đang nổi bật trong tâm. Nếu không niệm thì chúng sẽ ở lâu hơn. Nếu chánh niệm đầy đủ, ta ngăn ngừa được sự sanh khởi của chúng hay có thể phát hiện, đoạn trừ chúng ngay từ lúc vừa mới khởi sanh.
Tất cả các hiện tượng danh sắc hay các pháp hữu vi do điều kiện tạo thành trên thế gian này đều có tánh sanh diệt. Thân, thọ, tâm, pháp cũng đều như vậy cả. Niệm và kinh nghiệm được đặc tánh chung này, ta sẽ không sợ hãi, bực bội khi tham, sân, hay si sanh khởi lên. Trong cõi dục giới đầy dẫy ham muốn này, ngoại trừ các vị A La Hán, không ai mà không có tham, sân, si. Các tâm này trì kéo con người rất dẻo dai như sợi dây thun càng kéo giãn ra càng rút mạnh trở lại nên thật khó thoát ra khỏi sự ràng buộc của chúng.
Tham, sân, si tuy không thường trực trong tâm nhưng nếu không biết cách niệm thì không bao giờ diệt trừ được vì chúng luôn ẩn nấp, ngủ ngầm trong tâm. Niệm Phật chỉ là cách đè nén tâm tạm thời vì khi không có đối tượng Phật, tâm gặp các đối tượng khác hoặc là vừa ý hay không vừa ý, lập tức tham, sân sẽ nổi lên. Trong khi hành thiền, nếu tham, sân hiện lên, tâm chỉ đơn thuần ghi nhận chúng mà không phê phán, không đánh giá gì cả.
Tóm lại, theo phép niệm tâm được Đức Phật dạy, hành giả chỉ ghi nhận trạng thái tâm sanh khởi khi nào nó nổi bật hơn các hiện tượng khác ngay trong khoảnh khắc hiện tại mà thôi. Trong trường hợp này, tâm như thế nào, hành giả khách quan ghi nhận như thế ấy. Nhờ quán đúng theo sự chỉ dạy như vậy, hành giả thanh lọc tâm được trong sạch để tuệ giác phát sinh. Đó là phép niệm tâm.
☸️ Con xin cúng dường Đức Thế tôn, Pháp Bảo và Tăng Bảo bằng sự hành đạo. Con nguyện sự chia sẻ giáo pháp này là nhân duyên giúp cho chúng con và gia quyến thoát khỏi sự khổ thân, thoát khỏi sự khổ tâm, đoạn tận phiền não, tránh mọi cám dỗ, hướng đến giác ngộ giải thoát.
Thương, Ghét...
Nhân thế xoay vần chuyện ghét, thương
Lúc thì oán giận, lúc tơ vương
Thương trong vướng mắc, thương rồi khổ
Ghét, nhắc tên hoài, ghét lại thương.
- Đã biết có thương là có hận
Thì đừng lận đận ghét cùng thương!
Mong sao sống nhẹ nhàng thương, giận
Để thoát ra ngoài khổ ghét, thương..
Như Nhiên -Thich TanhTue
- (Hình ảnh ngày tu học trong mùa Vesak với nhóm Phật tử Đạo Tràng Kiều Đàm Di ChủNhật June 12 2021 PL:2565)
Namo Buddhaya
__(())__
***
Gửi ý kiến của bạn
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D774525757.-%3B)