Tôi gặp anh chỉ một lần. Mười sáu năm trước, rất dễ nhớ vì năm đó là năm 2000. Bác Sĩ Lâm Thu Vân đề nghị tôi đến Montreal để góp phần trong một chương trình nhiều diễn giả thuyết trình chung quanh chủ đề “Hướng đi nào cho dân tộc Việt Nam”. Một diễn giả đến từ Nga là nhà báo Nguyễn Minh Cần.
Bên cạnh các thế hệ đàn anh, lớp trẻ chúng tôi tham dự chương trình này khá đông. Ngoài tôi còn có Ls Nguyễn Xuân Phước và một số luật sư trẻ từ California. Phước bay từ Dallas sang Boston và từ Boston chúng tôi lái xe qua Canada.
Sau phần thuyết trình buổi sáng, Phước bảo tôi, “Chiều nay ông và tôi sẽ gặp riêng anh Nguyễn Minh Cần. Buổi sáng đông người nói không hết ý, ai cũng thận trọng quá đáng. Tôi lấy hẹn với ảnh rồi”. Phước gặp ai và ở đâu cũng bắt chuyện dễ dàng nhưng hôm đó lấy hẹn chẳng qua vì lòng kính trọng dành cho anh.
Chúng tôi ngồi trong phòng nhỏ. Phước ra ngoài đóng cửa lại để không bị quấy rầy. Thái độ cẩn thận của Phước làm anh Nguyễn Minh Cần cũng có chút ngạc nhiên, có gì bí mật chăng. Thật ra không có gì cả. Chúng tôi đều đã đọc nhau trước và Phước rất vui tính nên cuộc hẹn diễn ra rất thoải mái dù chỉ mới gặp nhau lần đầu. Khác với buổi sáng nói năng rào đón, ba anh em nói chuyện không kiêng cữ. Anh kể khá nhiều về hành trình từ Hà Nội sang Nga từ 1962 cho đến năm 2000.
Cuối cuộc hẹn, Phước nhìn anh và hỏi một cách trân trọng “Anh có gì để lại cho bọn em không?” Anh Nguyễn Minh Cần biết đó không phải là câu hỏi dành cho người sắp chết mà là câu hỏi chân thành của những người thuộc thế hệ sau nhìn lên thế hệ trước.
Anh không trả lời trực tiếp nhưng nói rất thâm trầm về đời sống tinh thần của anh, về đạo Phật, về Niệm Phật Đường Thảo Đường vừa được hoàn thành. Anh chỉ muốn để lại kinh nghiệm, kiến thức nhưng tương lai Việt Nam sẽ đặt nặng trên vai của các thế hệ hôm nay. Anh thuộc về quá khứ. Anh sẽ tiếp tục viết những nhận định chính trị và về chế độ CS nhưng không phải với tư cách là người hoạt động mà để giúp tăng thêm hành trang kiến thức cho các thế hệ đang đấu tranh cho tự do dân chủ.
Tôi và Phước không dám nói gì về đời sống tinh thần của anh nhưng mong anh cố gắng tiếp tục đóng góp cho công cuộc vận động dân chủ còn nhiều khó khăn và cũng bởi vì đảng CS ngày nay cũng chính là đảng CS mà anh đã đương đầu mấy mươi năm trước. Anh đồng ý và từ đó giữ liên lac, đọc nhau và không quên nhau như mới đây anh còn nhắc trong bài viết về Gs Nguyễn Ngọc Bích. Anh rất buồn khi nghe tin anh Nguyễn Ngọc Bích ra đi. Anh mất đi một người bạn đã nhiều lần gặp gỡ. Qua anh Nguyễn Ngọc Bích, anh cảm nhận được giá trị của nền giáo dục ở miền Nam Việt Nam trước 1975.
Tôi ngậm ngùi đọc bài anh viết về Gs Nguyễn Ngọc Bích và rồi ngậm ngùi hơn khi biết tin anh cũng vừa ra đi.
Cả ba người trong chuyến xe lịch sử mà tôi gặp, anh, Giáo sư Nguyễn Ngọc Bích và Luật sư Nguyễn Xuân Phước đều lần lượt qua đời. Rồi ai nữa, không ai biết, nhưng có một điều mà tôi, và chắc nhiều người cũng đồng ý, vì đời người vô cùng ngắn ngũi hãy sống hết lòng với nhau như mình sẽ không còn sống ngày mai.
Xin chia buồn cùng tang quyến và cầu nguyện hương linh cư sĩ Thiện Mẫn Nguyễn Minh Cần siêu thăng Tịnh Độ.
Boston, Hoa Kỳ 16-5-2016
Trần Trung Đạo
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D582718440.-%3B)