Tập 09

 Quyển 450

Phẩm Nghĩa Thậm Thâm 02
Bản dịch của HT Thích Trí Nghiêm

Diễn đọc: Cư Sĩ Chánh Trí

Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện lại bạch Phật:

- Bạch Thế Tôn! Vì sao sắc cũng gọi là thậm thâm? Vì sao thọ, tưởng, hành, thức cũng gọi là thậm thâm. Như vậy, cho đến vì sao tất cả hạnh Đại Bồ-tát cũng gọi là thậm thâm? Vì sao quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề của chư Phật cũng gọi là thậm thâm?

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Vì sắc chơn như thậm thâm nên sắc cũng gọi là thậm thâm; thọ, tưởng, hành, thức chơn như thậm thâm nên thọ, tưởng, hành, thức cũng gọi là thậm thâm. Như vậy, cho đến tất cả hạnh Đại Bồ-tát chơn như thậm thâm nên tất cả hạnh Đại Bồ-tát cũng gọi là thậm thâm; quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề của chư Phật chơn như thậm thâm nên quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề của chư Phật cũng gọi là thậm thâm.

Bấy giờ, Thiện Hiện bạch Phật:

- Vì sao sắc chơn như thậm thâm? Vì sao thọ, tưởng, hành, thức chơn như thậm thâm. Như vậy, cho đến vì sao tất cả hạnh Đại Bồ-tát chơn như thậm thâm? Vì sao quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề của chư Phật chơn như thậm thâm?

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Sắc chơn như tức chẳng phải sắc, chẳng phải lìa sắc cho nên thậm thâm; thọ, tưởng, hành, thức chơn như tức chẳng phải thọ, tưởng, hành, thức, chẳng phải lìa thọ, tưởng, hành, thức cho nên thậm thâm. Như vậy, cho đến tất cả hạnh Đại Bồ-tát chơn như tức chẳng phải tất cả hạnh Đại Bồ-tát, chẳng phải lìa tất cả hạnh Đại Bồ-tát cho nên thậm thâm; quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề của chư Phật chơn như tức chẳng phải quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề của chư Phật, chẳng phải lìa quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề của chư Phật cho nên thậm thâm.

Cụ thọ Thiện Hiện lại bạch Phật:

- Thật kỳ lạ thưa Như Lai, Ngài đã phương tiện vi diệu, làm cho Đại Bồ-tát Bất thối chuyển ngăn cách sắc để hiển bày Niết-bàn; ngăn thọ, tưởng, hành, thức để hiển bày Niết-bàn. Như vậy, cho đến ngăn cách tất cả hạnh Đại Bồ-tát để hiển bày Niết-bàn; ngăn cách quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề của chư Phật để hiển bày Niết-bàn. Bạch Thế Tôn! Thật kỳ lạ, Ngài đã phương tiện vi diệu, làm cho Đại Bồ-tát Bất thối chuyển ngăn cách tất cả pháp hoặc sắc, hoặc chẳng phải sắc, hoặc hữu kiến, hoặc vô kiến, hoặc hữu đối, hoặc vô đối, hoặc thế gian, hoặc xuất thế gian, hoặc cộng, hoặc bất cộng, hoặc hữu lậu, hoặc vô lậu, hoặc hữu vi, hoặc vô vi, để hiển bày Niết-bàn.

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Như ông đã nói. Như Lai thật kỳ lạ, đã dùng phương tiện vi diệu, làm cho Đại Bồ-tát Bất thối chuyển ngăn cách sắc để hiển bày Niết-bàn; ngăn cách thọ, tưởng, hành, thức để hiển bày Niết-bàn… Thế Tôn thật kỳ lạ, Ta dùng phương tiện vi diệu, làm cho Đại Bồ-tát Bất thối chuyển ngăn cách tất cả pháp hoặc sắc, hoặc chẳng phải sắc, hoặc hữu kiến, hoặc vô kiến, hoặc hữu đối, hoặc vô đối, hoặc thế gian, hoặc xuất thế gian, hoặc cộng, hoặc bất cộng, hoặc hữu lậu, hoặc vô lậu, hoặc hữu vi, hoặc vô vi, để hiển bày Niết-bàn.

Lại nữa, Thiện Hiện! Đối với nghĩa thậm thâm này, các Đại Bồ-tát phải dựa vào nghĩa lý tương ưng Bát-nhã ba-la-mật-đa, suy nghĩ thật kỹ, so lường quán sát, nên nghĩ thế này: Nay ta phải trụ như Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu đã dạy. Nay ta phải học như Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu đã nói.

Thiện Hiện! Đối với nghĩa lý thâm sâu này, Đại Bồ-tát nào có thể dựa vào nghĩa lý tương ưng Bát-nhã ba-la-mật-đa, suy nghĩ thật kỹ, quán sát so lường, như Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu đã dạy mà trụ, như Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu đã thuyết mà học. Đại Bồ-tát này do siêng năng tinh tấn tu học như thế, do dựa vào Bát-nhã ba-la-mật-đa, chẳng những khởi lên một tâm niệm, mà còn có thể nhiếp thủ vô số, vô lượng, vô biên thiện căn, vượt qua vô lượng kiếp luân hồi sanh tử, mau chứng quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, huống gì thường tu Bát-nhã ba-la-mật-đa không gián đoạn, thường trụ tác ý tương ưng Bồ-đề.

Thiện Hiện! Như người đam mê dục lạc cùng với thiếu nữ xinh đẹp yêu nhau, cùng lập hẹn ước. Nhưng thiếu nữ gặp trở ngại không giữ đúng hẹn, người này dục tâm hừng hẫy lan tràn. Thiện Hiện! Ý ông thế nào, với đối tượng nào dục tâm người ấy lan tràn?

- Bạch Thế Tôn! Do người thiếu nữ kia mà dục tâm người ấy lan tràn, nghĩa là nghĩ: Người kia sao chẳng đến đây cùng nhau vui chơi hưởng lạc?

- Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Người ấy suốt ngày đêm đã khởi lên bao nhiêu dục niệm?

- Bạch Thế Tôn! Suốt ngày đêm người này khởi lên rất nhiều dục niệm.

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-tát dựa vào Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu khởi lên một niệm như Bát-nhã ba-la-mật-đa đã nói mà học, thì vượt qua số kiếp sanh tử luân hồi như số dục niệm của người đa dục kia suốt cả ngày đêm.

Thiện Hiện! Đại Bồ-tát này nương theo nghĩa lý Bát-nhã ba-la-mật-đa đã thuyết, suy nghĩ tu học, liền được giải thoát, có thể ngăn cản những lỗi lầm của quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề. Thế nên, Đại Bồ-tát dựa vào Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu tinh tấn tu học, mau chứng quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-tát dựa vào Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu đã thuyết mà trụ, trải qua một ngày đêm thì đạt được công đức. Nếu công đức này có hình tướng thì hằng hà sa số thế giới Tam thiên đại thiên của chư Phật cũng không thể chứa hết. Giả sử có công đức khác nhiều như cát sông Hằng đầy dẫy cả Tam thiên đại thiên thế giới chư Phật, đem so sánh với công đức này thì không bằng một phần trăm, không bằng một phần ngàn, không bằng một phần rất nhỏ.

Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-tát xa lìa Bát-nhã ba-la-mật-đa, giả sử trải qua hằng hà sa số đại kiếp, bố thí cúng dường Phật, Pháp, Tăng bảo. Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Do nhân duyên đây Đại Bồ-tát này được phước nhiều chăng?

Thiện Hiện đáp:

- Bạch Thế Tôn! Rất nhiều. Phước ấy vô số, vô lượng, vô biên.

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-tát dựa vào Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu như thuyết mà học trải qua một ngày đêm sẽ được công đức hơn trước rất nhiều. Vì sao? Thiện Hiện! Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu là đường mà các chúng Đại Bồ-tát phải đi. Các Đại Bồ-tát đi đường này nên mau tới quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-tát xa lìa Bát-nhã ba-la-mật-đa, giả sử trải qua hằng hà sa số đại kiếp, bố thí cúng dường bậc Dự lưu, Nhất lai, Bất hoàn, A-la-hán, Độc giác Bồ-đề, Bồ-tát và Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác. Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Do nhân duyên đây các Đại Bồ-tát này được phước nhiều chăng?

Thiện Hiện đáp:

- Bạch Thế Tôn! Rất nhiều. Phước đó vô lượng, vô biên, vô số.

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-tát dựa vào Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu trải qua một ngày đêm như thuyết mà học, sẽ được công đức hơn kia rất nhiều. Vì sao? Thiện Hiện! Các Đại Bồ-tát hành Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu vượt qua các bậc Thanh văn và Độc giác, mau vào ngôi Chánh tánh ly sanh của Đại Bồ-tát, lại lần lần tu hành các hạnh của Bồ-tát sẽ mau chứng quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-tát xa lìa Bát-nhã ba-la-mật-đa, giả sử trải qua hằng hà sa số đại kiếp tinh tấn tu học bố thí, tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, Bát-nhã. Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Do nhân duyên đây Đại Bồ-tát này được phước nhiều chăng?

Thiện Hiện đáp:

- Bạch Thế Tôn! Rất nhiều. Phước đó vô lượng, vô biên, vô số.

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-tát dựa vào Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu đã thuyết mà trụ, trải qua một ngày đêm tinh tấn tu học bố thí, tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, Bát-nhã, sẽ được công đức hơn kia rất nhiều. Vì sao? Thiện Hiện! Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu là mẹ các Đại Bồ-tát. Vì sao? Vì Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu có thể sanh ra chúng Đại Bồ-tát. Tất cả chúng Đại Bồ-tát đều dựa vào Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu, mau được viên mãn giáo pháp chư Phật.

Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-tát xa lìa Bát-nhã ba-la-mật-đa, dù trải qua hằng hà sa số đại kiếp, đem pháp bố thí cho tất cả hữu tình. Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Do nhân duyên đây Đại Bồ-tát này được phước nhiều chăng?

Thiện Hiện đáp:

- Bạch Thế Tôn! Rất nhiều. Phước đó vô lượng, vô biên, vô số.

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-tát dựa vào Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu đã thuyết mà trụ, trải qua một ngày đêm đem pháp bố thí cho tất cả hữu tình, sẽ được công đức hơn kia rất nhiều. Vì sao? Thiện Hiện! Vì nếu Đại Bồ-tát xa lìa Bát-nhã ba-la-mật-đa, tức là xa lìa trí nhất thiết trí. Nếu Đại Bồ-tát chẳng lìa Bát-nhã ba-la-mật-đa, tức là chẳng lìa trí nhất thiết trí. Thế nên, Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-tát muốn đắc quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề phải luôn không lìa Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu.

Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-tát xa lìa Bát-nhã ba-la-mật-đa, dù trải qua hằng hà sa số đại kiếp tu hành bố thí Ba-la-mật-đa cho đến Bát-nhã ba-la-mật-đa. An trụ pháp nội Không cho đến pháp vô tính tự tính Không. An trụ chơn như cho đến cảnh giới bất tư nghì. An trụ Thánh đế khổ, tập, diệt, đạo. Tu hành bốn niệm trụ cho đến tám chi thánh đạo. Tu hành bốn tịnh lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc. Tu hành tám giải thoát, tám thắng xứ, chín định thứ đệ, mười biến xứ. Tu hành pháp môn giải thoát không, vô tướng, vô nguyện. Tu hành Cực hỷ địa cho đến Pháp vân địa. Tu hành tất cả pháp môn Đà-la-ni, pháp môn Tam-ma-địa. Tu hành năm loại mắt, sáu phép thần thông. Tu hành mười lực Phật cho đến mười tám pháp Phật bất cộng. Tu hành pháp không quên mất, tánh luôn luôn xả. Tu hành trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng. Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Do nhân duyên đây Đại Bồ-tát này được phước nhiều chăng?

Thiện Hiện đáp:

- Bạch Thế Tôn! Rất nhiều. Phước đó vô lượng, vô biên, vô số.

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-tát dựa vào Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu đã thuyết mà trụ, trải qua một ngày đêm tu hành bố thí Ba-la-mật-đa cho đến tu hành trí nhất thiết tướng, sẽ được công đức hơn trước rất nhiều. Vì sao? Thiện Hiện! Vì nếu Đại Bồ-tát không xa lìa Bát-nhã ba-la-mật-đa, mà có sự thối lui đối với trí nhất thiết trí thì điều này không thể có. Nếu Đại Bồ-tát xa lìa Bát-nhã ba-la-mật-đa, mà có sự thối lui đối với trí nhất thiết trí thì điều này có lý. Thế nên, Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-tát muốn đắc quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, phải luôn không lìa Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu.

Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-tát xa lìa Bát-nhã ba-la-mật-đa, dù trải qua hằng hà sa số đại kiếp tu hành các loại tài thí, pháp thí, ở chỗ thanh vắng, chú tâm suy nghĩ về phước mà trước đã tu, ban cho tất cả hữu tình một cách bình đẳng, cùng nhau hồi hướng quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề. Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Do nhân duyên đây Đại Bồ-tát này được phước nhiều chăng?

Thiện Hiện đáp:

- Bạch Thế Tôn! Rất nhiều. Phước đó vô lượng, vô biên, vô số.

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-tát dựa vào Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu đã thuyết mà trụ, trải qua một ngày đêm tu hành các hạnh pháp thí, tài thí, ở chỗ thanh vắng, chú tâm suy nghĩ về phước mà trước đây đã tu, ban cho tất cả hữu tình một cách bình đẳng, cùng nhau hồi hướng quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, sẽ được công đức hơn trước rất nhiều. Vì sao? Thiện Hiện! Vì dựa vào Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu mà khởi lên sự hồi hướng, phải biết đây là sự hồi hướng tối thắng. Xa lìa Bát-nhã ba-la-mật-đa mà khởi lên sự hồi hướng, phải biết đây là sự hồi hướng thấp kém. Vì sao? Thiện Hiện! Vì Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu có thể dẫn đầu cho tất cả pháp phần Bồ-đề. Thế nên, Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-tát muốn chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, phải luôn không lìa Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu, đem các loại công đức của sự tu hành ban cho các hữu tình một cách bình đẳng, cùng nhau hồi hướng quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-tát xa lìa Bát-nhã ba-la-mật-đa, dù trải qua hằng hà sa số đại kiếp duyên theo căn lành công đức của tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác trong quá khứ, vị lai, hiện tại và hàng đệ tử hòa hợp tùy hỷ, ban cho các hữu tình một cách bình đẳng, cùng nhau hồi hướng quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề. Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Do nhân duyên đây Đại Bồ-tát này được phước nhiều chăng?

Thiện Hiện đáp:

- Bạch Thế Tôn! Rất nhiều. Phước đó vô lượng, vô biên, vô số.

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-tát dựa vào Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu đã thuyết mà trụ, trải qua một ngày đêm phổ duyên theo căn lành công đức của tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác trong quá khứ, vị lai, hiện tại và hàng đệ tử hòa hợp tùy hỷ, ban cho các hữu tình một cách bình đẳng, cùng nhau hồi hướng quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, sẽ được công đức hơn trước rất nhiều. Vì sao? Thiện Hiện! Vì tất cả căn lành công đức của sự tùy hỷ hồi hướng đều lấy Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu làm thượng thủ. Thế nên, Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-tát muốn chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, phải luôn không lìa Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu, đối với căn lành của sự tùy hỷ hồi hướng quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:

- Bạch Thế Tôn! Như Phật đã dạy, các hành đều là do vọng tưởng phân biệt mà sanh ra, hoàn toàn chẳng phải thật có. Do nhân duyên nào các Đại Bồ-tát này hành tài thí v.v... được phước vô lượng, vô biên, vô số?

Bạch Thế Tôn! Phước do phân biệt hành động tài thí v.v... lẽ nào không khởi được chánh kiến chơn thật, không nhập được vào ngôi Chánh tánh ly sanh, không chứng được quả Dự lưu, hoặc quả Nhất lai, hoặc quả Bất hoàn, hoặc quả A-la-hán, hoặc Độc giác Bồ-đề. Cũng không chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề đã cầu?

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Như ông đã nói. Các hành đều là phân biệt tạo tác, từ vọng tưởng mà sanh, hoàn toàn chẳng phải thật có. Phước do phân biệt hành động tài thí v.v... không thể phát khởi chánh kiến chơn thật được, không thể nhập được vào ngôi Chánh tánh ly sanh, không thể chứng quả Dự lưu cho đến không chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Thiện Hiện! Các Đại Bồ-tát hành Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu biết tất cả pháp, phân biệt hành động tài thí v.v... đều là không, không có sở hữu, hư vọng không thật. Vì sao? Thiện Hiện! Vì Ta nói tất cả pháp phân biệt hành động tài thí v.v... hoàn toàn đều là không, tánh tướng chẳng có, là hư vọng, chẳng phải chắc thật. Vì sao? Thiện Hiện! Vì các Đại Bồ-tát đã học pháp nội Không một cách hoàn hảo cho đến học pháp vô tính tự tính Không một cách hoàn hảo đúng như Phật dạy mà thông đạt.

Thiện Hiện! Đại Bồ-tát này an trụ Không rồi, như như quan sát phân biệt phước của việc tài thí v.v... là không, không có sở hữu, hư vọng không thật. Như vậy, như vậy, thường không xa lìa Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu. Như như chẳng lìa Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu. Như vậy, như vậy được phước vô lượng, vô biên, vô số. Do nhân duyên đây khởi lên chánh kiến chơn thật, cũng nhập vào được ngôi Chánh tánh ly sanh, cho đến chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề đã cầu.

Bấy giờ, Thiện Hiện lại bạch Phật:

- Vô lượng, vô biên, vô số đã nói có gì khác nhau không?

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Nói vô số là số bất khả đắc, số không thể ở trong giới hữu vi, số không thể ở trong giới vô vi. Nói vô lượng là lượng bất khả đắc, lượng không thể ở trong pháp quá khứ, lượng không thể ở trong pháp vị lai, lượng không thể ở trong pháp hiện tại. Nói vô biên là biên bất khả đắc, không thể so lường bờ mé kia.

Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:

- Bạch Thế Tôn! Có nhân duyên nào mà sắc cũng nói là vô lượng, vô biên, vô số; thọ, tưởng, hành, thức cũng nói là vô lượng, vô biên, vô số không?

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Còn có nhân duyên nên sắc cũng nói là vô lượng, vô biên, vô số; thọ, tưởng, hành, thức cũng nói là vô lượng, vô biên, vô số.

Bấy giờ, Thiện Hiện lại bạch Phật:

- Vì nhân duyên nào sắc cũng nói là vô lượng, vô biên, vô số; thọ, tưởng, hành, thức cũng nói là vô lượng, vô biên, vô số?

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Sắc tự tánh là không, nên cũng nói là vô lượng, vô biên, vô số; thọ, tưởng, hành, thức tự tánh là không, nên cũng nói là vô lượng, vô biên, vô số.

Cụ thọ Thiện Hiện lại bạch Phật:

- Chỉ vì sắc tự tánh là không; thọ, tưởng, hành, thức tự tánh là không; hay vì tất cả pháp tự tánh cũng đều không?

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Trước đây ta há chẳng nói tất cả pháp tự tánh đều là không sao?

Thiện Hiện thưa:

- Tuy Phật thường nói tất cả pháp tự tánh đều là không mà con cũng đã rõ, nhưng các hữu tình chẳng biết, chẳng thấy, chẳng hiểu, nên nay con hỏi như vậy.

Bạch Thế Tôn! Tất cả pháp tự tánh là không, tức là vô tận, cũng là vô số, cũng là vô lượng, cũng là vô biên? Bạch Thế Tôn! Tất cả pháp trong tự tánh là không ấy: Tận bất khả đắc, số bất khả đắc, lượng bất khả đắc, biên bất khả đắc. Do nhân duyên này nên vô lượng, vô biên, vô số, hoặc văn, hoặc nghĩa đều không khác nhau?

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Như ông đã nói: Vô tận, vô số, vô lượng, vô biên, hoặc nghĩa, hoặc văn đều không sai khác, đều đồng hiển bày rõ các pháp không.

Thiện Hiện! Tất cả pháp không đều không thể nói. Như Lai phương tiện nói là vô tận, hoặc nói là vô số, hoặc nói là vô lượng, hoặc nói là vô biên, hoặc nói là không, hoặc nói là vô tướng, hoặc nói là vô nguyện, hoặc nói vô tác, hoặc nói vô sanh, hoặc nói vô diệt, hoặc nói lìa nhiễm, hoặc nói tịch diệt, hoặc nói Niết-bàn, hoặc nói chơn như, hoặc nói thật tế. Những nghĩa… như vậy Như Lai đều phương tiện giảng nói.

Bấy giờ, Thiện Hiện bạch Phật:

- Bạch Thế Tôn! Thật kỳ lạ, đối với phương tiện thiện xảo, thật tướng các pháp không thể tuyên thuyết nhưng vì hữu tình Ngài đã phương tiện hiển bày. Bạch Thế Tôn! Theo con hiểu ý nghĩa của lời Phật nói là, tánh của tất cả pháp đều bất khả thuyết?

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Tánh của tất cả pháp đều bất khả thuyết. Vì sao? Vì tánh của tất cả pháp đều rốt ráo không, không ai có thể tuyên thuyết về rốt ráo không.

Cụ thọ Thiện Hiện lại bạch Phật:

- Nghĩa của bất khả thuyết có tăng giảm không?

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Nghĩa của bất khả thuyết không tăng, không giảm.

Bấy giờ, Thiện Hiện lại bạch Phật:

- Nếu nghĩa của bất khả thuyết không tăng, không giảm thì bố thí Ba-la-mật-đa cho đến Bát-nhã ba-la-mật-đa cũng phải không tăng, không giảm.

Bốn niệm trụ cho đến tám chi thánh đạo cũng không tăng, không giảm.

Bốn tịnh lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc cũng không tăng, không giảm.

Tám giải thoát, tám thắng xứ, chín định thứ đệ, mười biến xứ cũng không tăng, không giảm.

Pháp môn giải thoát không, vô tướng, vô nguyện cũng không tăng, không giảm.

Cực hỷ địa cho đến Pháp vân địa cũng không tăng, không giảm.

Pháp môn Đà-la-ni, pháp môn Tam-ma-địa cũng không tăng, không giảm.

Năm loại mắt, sáu phép thần thông cũng không tăng, không giảm.

Mười lực Như Lai cho đến mười tám pháp Phật bất cộng cũng không tăng, không giảm.

Pháp không quên mất, tánh luôn luôn xả cũng không tăng, không giảm.

Trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng cũng không tăng, không giảm.

Bạch Thế Tôn! Nếu sáu pháp Ba-la-mật-đa không tăng, không giảm, cho đến trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng cũng không tăng, không giảm thì sáu pháp Ba-la-mật-đa không có sở hữu, cho đến trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng cũng không có sở hữu.

Nếu sáu pháp Ba-la-mật-đa không có sở hữu cho đến trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng cũng không có sở hữu; làm sao Đại Bồ-tát tu hành sáu pháp Ba-la-mật-đa cho đến trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề?

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Nghĩa bất khả thuyết không tăng, không giảm, sáu pháp Ba-la-mật-đa cũng không tăng, không giảm, cho đến trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng cũng không tăng, không giảm.

Vì nghĩa bất khả thuyết không có sở hữu, nên sáu pháp Ba-la-mật-đa cũng không có sở hữu, cho đến trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng cũng không có sở hữu.

Thiện Hiện! Các Đại Bồ-tát tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, an trụ Bát-nhã ba-la-mật-đa, phương tiện thiện xảo, chẳng nghĩ thế này: Ta đối với Bát-nhã ba-la-mật-đa cho đến bố thí Ba-la-mật-đa hoặc tăng, hoặc giảm, chỉ nghĩ: Chỉ có danh tưởng gọi là Bát-nhã ba-la-mật-đa cho đến bố thí Ba-la-mật-đa.

Thiện Hiện! Khi Đại Bồ-tát tu hành bố thí Ba-la-mật-đa, đem tác ý tương ưng bố thí Ba-la-mật-đa này và nương vào đây khởi tâm và căn lành, ban cho các hữu tình một cách bình đẳng, cùng nhau hồi hướng quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, như quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề của chư Phật mầu nhiệm thâm sâu mà khởi lên sự hồi hướng. Như vậy, cho đến khi tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, đem tác ý tương ưng với Bát-nhã ba-la-mật-đa và nương vào đây mà khởi tâm và căn lành, ban cho hữu tình một cách bình đẳng, cùng nhau hồi hướng quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, như quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề của chư Phật mầu nhiệm thâm sâu mà khởi lên sự hồi hướng. Nhờ phương tiện thiện xảo của sự hồi hướng này chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:

- Bạch Thế Tôn! Thế nào gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề?

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Tất cả pháp chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Khi ấy, Thiện Hiện lại bạch Phật:

- Thế nào gọi là tất cả pháp chơn như mà nói tất cả pháp chơn như là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề?

Phật dạy:

- Thiện Hiện! sắc chơn như, thọ, tưởng, hành, thức chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Nhãn xứ chơn như cho đến ý xứ chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Sắc xứ chơn như cho đến pháp xứ chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Nhãn giới chơn như cho đến ý giới chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Sắc giới chơn như cho đến pháp giới chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Nhãn thức giới chơn như cho đến ý thức giới chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Nhãn xúc chơn như cho đến ý xúc chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Các thọ do nhãn xúc làm duyên sanh ra chơn như cho đến các thọ do ý xúc làm duyên sanh ra chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Địa giới chơn như cho đến thức giới chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Vô minh chơn như cho đến lão tử chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Bố thí Ba-la-mật-đa chơn như cho đến Bát-nhã ba-la-mật-đa chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Pháp nội Không chơn như cho đến pháp vô tính tự tính Không  chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Thánh đế khổ chơn như, Thánh đế tập, diệt, đạo chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Bốn niệm trụ chơn như cho đến tám chi thánh đạo chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Bốn tịnh lự chơn như, bốn vô lượng, bốn định vô sắc chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Tám giải thoát chơn như, tám thắng xứ, chín định thứ đệ, mười biến xứ chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Pháp môn giải thoát không chơn như, pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Tịnh quán địa chơn như cho đến Như Lai địa chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Cực hỷ địa chơn như cho đến Pháp vân địa chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Pháp môn Đà-la-ni chơn như, pháp môn Tam-ma-địa chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Năm loại mắt chơn như, sáu phép thần thông chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Mười lực Phật chơn như, cho đến mười tám pháp Phật bất cộng chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Pháp không quên mất chơn như, tánh luôn luôn xả chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Quả Dự lưu chơn như cho đến Độc giác Bồ-đề chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Trí nhất thiết chơn như, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Sanh tử chơn như, Niết-bàn chơn như gọi là quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Thiện Hiện! Tất cả chơn như không tăng, không giảm, nên quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề của chư Phật cũng không tăng, không giảm.

Thiện Hiện! Các Đại Bồ-tát không lìa Bát-nhã ba-la-mật-đa, thường vui an trụ các pháp chơn như, hoàn toàn chẳng thấy pháp có tăng, có giảm. Do nhân duyên này, nghĩa bất khả thuyết không tăng, không giảm. Bố thí Ba-la-mật-đa cũng không tăng, không giảm; tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, Bát-nhã ba-la-mật-đa cũng không tăng, không giảm. Cho đến trí nhất thiết không tăng, không giảm; trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng cũng không tăng, không giảm. Nghĩa bất khả thuyết không có sở hữu, sáu pháp Ba-la-mật-đa cũng không có sở hữu. Cho đến trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng cũng không có sở hữu.

Thiện Hiện! Các Đại Bồ-tát nương vào sự không tăng, không giảm, không sở hữu làm phương tiện, tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa. Do đây làm cửa ngõ tập hợp các công đức liền chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:

- Bạch Thế Tôn! Đại Bồ-tát dựa vào sự không tăng, không giảm, không có sở hữu làm phương tiện, tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa. Vì đây là cửa ngõ tập hợp các công đức, nên liền chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề. Đại Bồ-tát này vì tâm ban đầu phát khởi nên chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, hay vì tâm sau khởi lên mà chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề?

Bạch Thế Tôn! Nếu vì tâm ban đầu khởi mà Đại Bồ-tát chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, thì khi tâm ban đầu khởi, tâm sau chưa khởi nên không có nghĩa hòa hợp. Nếu tâm sau khởi mà chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, thì khi tâm sau khởi, tâm trước đã diệt, không có nghĩa hòa hợp. Như vậy, tâm trước sau và tâm sở pháp, tiến lui suy gạn không có nghĩa hòa hợp. Vì sao có thể tích chứa các căn lành? Nếu các căn lành không thể tích tập, thì các thắng trí không do đâu mà phát sanh được. Nếu các thắng trí không phát sanh thì làm sao Đại Bồ-tát này chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề?

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Ta sẽ nói cho ông về ví dụ một cách sơ lược khiến cho người có trí dễ dàng hiểu được nghĩa đã nói. Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Như khi đốt đèn thì ngọn lửa ban đầu đốt cháy tim đèn hay ngọn lửa sau đốt cháy tim đèn ?

Thiện Hiện đáp:

- Theo ý con, chẳng phải ngọn lửa trước đốt cháy tim đèn, cũng chẳng phải lìa ngọn lửa trước mà đốt cháy tim đèn; chẳng phải ngọn lửa sau đốt cháy tim đèn, cũng chẳng phải lìa ngọn lửa sau mà đốt cháy tim đèn.

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Như khi đốt đèn thì chính tim đèn bị cháy chăng?

Thiện Hiện thưa:

- Theo thế gian thì đang thấy tim đèn bị cháy.

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Các Đại Bồ-tát tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề cũng lại như vầy: Chẳng phải tâm ban đầu phát khởi thì chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, cũng chẳng phải lìa sự phát khởi tâm ban đầu mà chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề. Chẳng phải tâm sau phát khởi thì chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, cũng chẳng phải lìa sự phát khởi của tâm sau mà chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề. Nhưng các Đại Bồ-tát tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, làm cho căn lành tăng trưởng dần dần, chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Lại nữa, Thiện Hiện! Các Đại Bồ-tát từ lúc mới phát tâm, tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, viên mãn mười địa, chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Bấy giờ, Thiện Hiện thưa:

- Bạch Thế Tôn! Các Đại Bồ-tát tu học viên mãn mười địa nào, thì chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề?

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Các Đại Bồ-tát tu hành từ Cực hỷ địa cho đến Pháp vân địa làm cho viên mãn, thì chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề. Cũng học Tịnh quán địa cho đến Như Lai địa làm cho viên mãn, thì chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Thiện Hiện! Đối với mười địa này các Đại Bồ-tát tinh siêng tu học, khi được viên mãn, chẳng phải do tâm ban đầu phát khởi thì chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, cũng chẳng phải lìa sự phát tâm ban đầu mà chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề. Chẳng phải tâm sau phát khởi thì chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, cũng chẳng phải lìa sự phát khởi tâm sau thì chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, mà các Đại Bồ-tát do tinh cần tu học mười địa viên mãn, nên chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:

- Bạch Thế Tôn! Như Lai đã thuyết nghĩa lý duyên khởi rất là thậm thâm. Nghĩa là các Đại Bồ-tát chẳng phải do tâm ban đầu phát khởi chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, cũng chẳng phải lìa sự phát khởi tâm ban đầu chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề; chẳng phải tâm sau phát khởi thì chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, cũng chẳng phải lìa sự phát khởi tâm sau thì chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, mà các Đại Bồ-tát tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa làm cho các căn lành dần dần tăng trưởng, viên mãn mười địa, chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Khi tâm đã diệt rồi, có thể phát sanh lại được không?

Thiện Hiện đáp:

- Bạch Thế Tôn! Không!

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Khi tâm sanh rồi thì có pháp diệt chăng?

Thiện Hiện đáp:

- Bạch Thế Tôn! Đúng vậy! Khi tâm sanh rồi thì nhất định có pháp diệt.

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Có pháp diệt tức tâm chẳng phải sẽ diệt chăng?

Thiện Hiện đáp:

- Bạch Thế Tôn! Không!

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Tâm trụ là tâm chơn như chăng?

Thiện Hiện đáp:

- Bạch Thế Tôn! Đúng vậy! Tâm chơn như như tâm trụ này vậy.

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Nếu tâm trụ giống như chơn như thì tâm này là thường như chơn như chăng?

Thiện Hiện đáp:

- Bạch Thế Tôn! Chẳng thường!

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Các pháp chơn như là thậm thâm chăng?

Thiện Hiện đáp:

- Bạch Thế Tôn! Đúng vậy! Các pháp chơn như rất là thậm thâm.

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Chơn như tức là tâm chăng?

Thiện Hiện đáp:

- Bạch Thế Tôn! Chẳng phải.

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Lìa chơn như có tâm chăng?

Thiện Hiện đáp:

- Bạch Thế Tôn! Không!

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Tâm tức là chơn như chăng?

Thiện Hiện đáp:

- Bạch Thế Tôn! Không!

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Lìa tâm có chơn như chăng?

Thiện Hiện đáp:

- Bạch Thế Tôn! Không!

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Chơn như có thể thấy được chơn như chăng?

Thiện Hiện đáp:

- Bạch Thế Tôn! Không!

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Nếu Đại Bồ-tát hành được như vậy là hành Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu chăng?

Thiện Hiện đáp:

- Bạch Thế Tôn! Đúng vậy! Nếu Đại Bồ-tát hành được như vậy là hành Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu.

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Nếu Đại Bồ-tát hành được như vậy là hành chỗ nào?

Thiện Hiện đáp:

- Khi Đại Bồ-tát hành được như vậy, hoàn toàn không có chỗ hành. Vì sao? Bạch Thế Tôn! Vì khi Đại Bồ-tát hành Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu, không có tâm đang hành, không có chỗ đang hành. Vì sao? Bạch Thế Tôn! Vì khi Đại Bồ-tát hành Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu, thì trụ trong chơn như hoàn toàn không có sự hiện hành, chỗ đang hành và người đang hành.

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Khi Đại Bồ-tát hành Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu là hành chỗ nào?

Thiện Hiện đáp:

- Khi Đại Bồ-tát hành Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu là hành thắng nghĩa đế. Trong đây sự hiện hành và chỗ hiện hành đều không có sở hữu, được lấy và bị lấy đều bất khả đắc.

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Khi Đại Bồ-tát hành Bát-nhã ba-la-mật-đa là hành trong thắng nghĩa đế, dù chẳng tướng nhưng hành tướng chăng?

Thiện Hiện đáp:

- Bạch Thế Tôn! Không!

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Ý ông thế nào, khi hành Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu, Đại Bồ-tát này hành trong thắng nghĩa đế là lìa bỏ tướng chăng?

Thiện Hiện đáp:

- Bạch Thế Tôn! Không!

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Ý ông thế nào? Khi hành Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu, Đại Bồ-tát này hành trong thắng nghĩa đế từ bỏ tưởng về tướng chăng?

Thiện Hiện đáp:

- Bạch Thế Tôn! Không!

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Khi hành Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu, vì sao Đại Bồ-tát này chẳng trừ bỏ tướng, cũng chẳng trừ bỏ tưởng về tướng?

Thiện Hiện đáp:

- Khi hành Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu, Đại Bồ-tát này chẳng nghĩ: Ta sẽ trừ bỏ tướng và trừ bỏ tưởng về tướng. Cũng chẳng nghĩ: Ta sẽ trừ bỏ vô tướng và trừ bỏ tư tưởng về vô tướng, đối với tất cả không có sự phân biệt.

Bạch Thế Tôn! Khi hành Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu, Đại Bồ-tát này tuy có thể xa lìa các sự phân biệt như vậy nhưng chưa viên mãn mười lực của Phật, bốn điều không sợ, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng… vô lượng, vô biên công đức thù thắng, nên chưa chứng được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.

Bạch Thế Tôn! Đại Bồ-tát này thành tựu phương tiện thiện xảo nhiệm mầu, nhờ phương tiện thiện xảo nhiệm mầu này, nên đối với tất cả pháp chẳng thành, chẳng hoại, chẳng lấy, chẳng bỏ. Vì sao? Bạch Thế Tôn! Vì Đại Bồ-tát này đã đạt được tự tướng tất cả pháp là không.

Bạch Thế Tôn! Đại Bồ-tát này trụ trong tự tướng không của tất cả pháp. Vì cứu độ các hữu tình nhập vào ba Tam-ma-địa, do nguyện lực đại bi dẫn dắt, thúc tiến, nương vào ba định này thành thục hữu tình.

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Đúng như ông đã nói.

Cụ thọ Thiện Hiện liền bạch Phật:

- Đại Bồ-tát này nhập vào ba Tam-ma-địa này làm thế nào để thành thục hữu tình?

Phật dạy:

- Thiện Hiện! Đại Bồ-tát này an trụ không Tam-ma-địa, thấy các hữu tình nhiều chấp ngã, ngã sở, dùng phương tiện giáo hóa làm cho họ an trụ không Tam-ma-địa. Rồi Đại Bồ-tát này an trụ vô tướng Tam-ma-địa thấy các hữu tình phần nhiều hành các pháp tướng, bèn dùng sức phương tiện giáo hóa làm cho họ an trụ vô tướng Tam-ma-địa. Đại Bồ-tát này an trụ vô nguyện Tam-ma-địa, thấy các hữu tình có nhiều sở nguyện và ham muốn, bèn dùng sức phương tiện giáo hóa, làm cho họ an trụ vô nguyện Tam-ma-địa.

Thiện Hiện! Khi hành Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu, Đại Bồ-tát này cứ như vậy mà vào ba Tam-ma-địa này tùy theo sự thích ứng, phương tiện thành thục tất cả hữu tình.

   Quyển thứ 450

Hết