Nghi Báo Tiến Đôn Hậu Cao Tăng Đại Lão Hòa Thượng

NGHI BÁO TIẾN 
ĐÔN HẬU CAO TĂNG 
ĐẠI LÃO HÒA THƯỢNG

Biên soạn: Đại lão HT Thích Huyền Quang

TIẾT THỨ LÂM ĐIỆN 
- Chuông trống Bát nhã, - Cử nhạc khai đàn 
- Chủ lễ lâm diên, - Cử nhạc tham lễ 
- Chủ lễ niệm hương, - Dâng hương - tác lễ.

CHỦ LỄ HẠ PHỦ XÍCH - Xướng: 
- Hiếu đồ Môn phái, - Mời đến trước đây 
- Tất cả đều quì, - Đốt hương mặc niệm.

CHỦ LỄ HẠ PHỦ XÍCH - Vịnh khai diên 

Thế là đại hạn đến rồi ! 
- Giường hạc canh thâu (1) phút mộng tàn, 
Nghìn thu vĩnh biệt nẻo nhơn gian ! 
.Thật vậy! 
- Hóa thân Báo xả siêu sinh tử, 
Chân tánh quang thu nhập Niết bàn. 
.Tuy nhiên 
- Chết chẳng sợ sa đường địa ngục 
Sống không ham đến ngõ Thiên đàng. 
Thế thì Người đi đâu ? 
- Cân bình nửa gánh về quê Phật, 
Để lại trần gian ngọn Pháp tràng !

TẢ BẠCH XƯỚNG: 
- Dâng hương lên án cúng dường, 
- Cúi lễ Giác linh ba lạy. 
- Tất cả thứ tự lại quì. 
- Chí thành một lòng làm lễ.

CHỦ LỄ HẠ PHỦ XÍCH - Cử hương tán: 
- Hương xông đảnh báu, giới định tuệ hương, giải thoát tri kiến quí khôn lường, ngào ngạt khắp muôn phương, thanh tịnh tâmhương, đệ tử nguyện cúng dường ! 
Nam mô Hương Cúng Dường Bồ tát (3 lần)

CHỦ LỄ HẠ PHỦ XÍCH - Tuyên dương thân thế đạo nghiệp. 
.Kính bạch Tân tịch Cao tăng Đôn Hậu đại lão Hòa thượng Giác linh! 
.Chúng con thiết nghĩ Hòa thượng, Người: 
- Cùng Tổ ngộ lòng thiền, trong cữa Tây Thiên vâng lời thọ ký; 
Vì người khai Phật trí, tại chùa Thiên Mộ, nối nghiệp độ sinh ! 
.Nhớ Giác linh xưa ! 
- Người là: 
Non nước anh linh, trăng sao tú khí 
Ngọc vàng tinh túy, tòng bá kiên cường ! 
Hơn thế nữa, Người còn là: 
- Phật pháp đống lương, Tôn môn cương kỷ, 
Tào Khê Pháp khí, Thiếu thất gia trân, 
.Người đã từ : 
Quảng Trị nhà Diệp giáng thần, 
nhơn gian thác chất; 
Thần Kinh cữa tùng đầu Phật, 
thế ngoại thê thần 
.Lúc thiếu thời, Người: 
- Đèn sách chuyên cần, Nho phong thế phiệt, 
Bút nghiêng mài miệt, cữa Khổng sân Trình. 
Trau dồi lý thuyết Năm kinh, 
Xôi nấu từ chương Bốn sách. 
Học tập Trí tri vật cách, 
Thực hành tâm chỉnh, thân tu... 
.Thế nhưng đại sự tử sanh, Người thường thao thức: 
- Không lẽ: 
Kiếp sống phù du, 
Nhắm mắt hồn tiêu vĩnh kiếp. 
- Há rằng: 
Cuộc đời hồ điệp, 
Xuôi tay mộng vỡ trường miên. 
- Biết nhờ ai mở cữa thâm huyền ? 
Biết hỏi ai chỉ tường diệu ngộ ! 
.Thế rồi, Người vào Thuận Hóa: 
- Tâm Tịnh cầu Thầy thế độ, 
Tây Thiên xin Tổ xuất gia. 
.Từ đó người sống cuộc đời đạo hạnh: 
- Thanh tịnh Thi La, quang minh Bát nhã. 
- Họ Thích - Người - nguyện xây nghiệp cả, 
Dòng Thiền - Người - mong dựng tôn cao. 
.Với ý chí ấy không bao lâu Người được Bổn sư: 
- Truyền áo Phương bào, giữa lúc trăng sao lóng lánh, 
Xoa tay viên đảnh, trong khi sương tuyết lạnh lùng ! 
.Bổn sư Người còn ân cần Phú chúc rằng: 
Trong cửa Ta: 
- Trừng, Giác Nguyên trước hết. 
Thích Đôn Hậu sau cùng, 
Làm đạo chớ mỏi mệt, 
Dựng nghiệp phải siêng năng. 
.Sau đó Người xin lên đường tham phương du hóa: 
Người đã gõ cửa: 
- Hồng Khê tham vấn Đại Tăng 
Thập Tháp thỉnh cầu Thượng sĩ : 
Cơ thiền huyền bí, ý Tổ mật nghiêm... 
.Bởi vậy Người đã: 
Bao lần chịu gậy dưới thềm 
Mấy độ nghe la trong thất. 
.Trong cơ sự bất giác ấy, đã làm cho Người: 
- Mộng tan nửa giấc, hồn tỉnh một đời, 
Cơ thiền diệu ngộ không lời, 
Ý Tổ tâm truyền khó nói. 
Tuy nhiên: 
Cõi lòng sáng chói, 
Cuộc sống thanh bình 
.Sau giờ phút thay hồn thoát xác ấy, Người phát nguyện: 
- Thuyền từ bể khổ đăng trình, 
Xe pháp đường mê thượng lộ. 
- Người đã: 
chuyển luân Pháp cổ, hàng phục quân ma. 
Hiệu triệu Pháp loa, hoằng dương đạo Phật. 
- Khuông phò Tổ quốc, cháu con Vạn Hạnh tiên sinh, 
Vận động hòa bình, Thầy Tổ Nhất chi hậu bối. 
- Độ sanh: Người mở mang Phật hội, 
Tiếp chúng: Người xây dựng Tăng trường. 
Tuy rằng: 
Luy tiết vấn vương, chim kêu phi tội, 
Đấu tranh đòi hỏi, Người bảo vô công ! 
.Hơn thế nữa, Người: 
- Thừa kế Thích Tông: Tăng thống đại vì chỉ giáo, 
Duy trì Thánh đạo, giáo quyền Giám luật chủ trì. 
.Người còn tượng trưng cho: 
- Ba ngàn oai nghi, tám vạn tế hạnh. 
Tỏ lòng thấy tánh, trăng sáng nước trong. 
- Thanh cao Thiên Mộ Tổ phong, 
Nghiêm Túc Thiền tôn đại hóa. 
- Vị tha vô ngã: kiến nghĩa năng vi, 
Hưng từ vận bi: đương nhơn bất nhượng ! 
- Cao cả thay, Tòng lâm long tượng ! 
Quí báu thay, Đôn Hậu cao tăng !

CHỦ LỄ HẠ PHỦ XÍCH - Cảm thán: 

.Thế nhưng việc phải đến đã đến, thật vô khả nại hà: 
- Than ôi! 
Đạo tràng gió tạt Từ đăng, 
Pháp hội khói tan Tuệ cự. 
Giờ nầy: 
Tăng Ni đau buồn mọi xứ, 
Thiện Tín thương tiếc khắp nơi. 
Thậm chí: 
Tòng bá lệ rơi, trống chuông buồn trổi. 
Thật quyền bối rối, tàng hiện bàng hoàng ! 
Người: chia tay Giáo hội, Tăng đoàn! 
Người: rẻ bước Niết bàn Phật quốc ! 
Tuy vân: 
- Hương hoa Đàm vẫn còn phưởng phất, 
Hồn cỏ Húy luống những mơ màng. 
Hoặc giả: 
- Chơn tánh thường an, 
hóa thân biến dịch. 
Nên người: 
Theo Thầy họ Thích, quảy dép Tây Thiên, 
Từ chúng nhà Thiền, treo bình Đông độ! 
.Trước tình cảnh ly biệt nầy: 
- Sông Hương kinh hoàng biến cố, 
Núi Ngự ngơ ngác tình hình ! 
Đến đây: 
- Trước đài bày tỏ hiếu tình, 
Trên tọa mặc nhiên hỷ xả (hứa khả)

CHỦ LỄ HẠ PHỦ XÍCH - Tuyên pháp ngữ: 
.Kính bạch Giác linh đại lão Hòa Thượng ! 
.Chúng tôi nghĩ rằng: 
Biết bao giờ nghe Thầy hỏi đá: Phật tánh vân hà ? 
Biết mấy thuở thấy Tổ cầm hoa: Pháp thân như thị ! 
.Như Người đã biết: 
- Sanh tử, Niết bàn bất dị, 
Bồ đề, phiền não vô thù ! 
.Chỉ tiếc rằng: 
Nhất biệt, thiên thu, 
.Xin mong được: 
Tam sanh tái ngộ. 
.Thế thôi!

TẢ BẠCH TIẾP: (Theo nhạc chuyên thân phụng thỉnh) 
.Kính bạch Giác linh đại lão cao tăng ! 
- Pháp sư vừa cúng dường Cam Lộ, 
Linh Giác đà nạp thọ đề hồ, 
Giờ nầy: 
Giáo đoàn, Pháp phái, Hiếu đồ, 
Trân trọng thượng hương bái thỉnh. 
Hương hoa thỉnh, hương hoa phụng thỉnh:

CHỦ LỄ HẠ PHỦ XÍCH – Thượng hương - Sơ thỉnh: 

- Nam mô nhất tâm phụng thỉnh: Thạch Liêm tục diệm, Liễu Quán thừa đăng. Biển Pháp mạc vận côn bằng, rừng Thiền hậu sanh sư tượng. Hôm nay Pháp tịch phụng vì: Sắc tứ Thiên Mộ đường thượng Trụ Trì, nối dòng pháp Lâm Tế đời thứ 42, húy Thượng Trừng hạ Nguyên, Tân tịch bổn sư, Hòa Thượng Giác Linh, liên đài tọa hạ. 
- Duy nguyện: Hương lòng vừa bén, Linh giác đã hay, Pháp tịch hôm nay, nguyện xin chứng giám. 
Hương hoa thỉnh, hương hoa phụng thỉnh.

CHỦ LỄ HẠ PHỦ XÍCH - Thượng hương - Tái thỉnh: 
- Nam mô nhất tâm phụng thỉnh: Mích tâm tôn giả, cầu Phật đại phu. Ấn tâm chánh thống nghìn thu, y bát chơn truyền muôn thuở. Hôm nay Pháp tịch phụng vì: Sắc tứ Tây thiên đường thượng, nối dòng pháp Lâm Tế đời thứ 42, Pháp hiệu Đôn Hậu Pháp sư Giác linh, liên đài tọa hạ. 
- Duy nguyện: Đài vàng hoa rải, đảnh báu hương bay, thành kính tỏ bày, nguyện xin minh chứng. 
Hương hoa thỉnh, hương hoa phụng thỉnh.

CHỦ LỄ HẠ PHỦ XÍCH - Thượng hương - Tam thỉnh: 
- Nam mô nhất tâm phụng thỉnh: Cổ chùy đại sát(2) lão nạp Tổ đình, thoại đầu khám phá nghi tình, công án phát minh tín nhẫn(giải). Hôm nay Pháp tịch phụng vì: Thiền tôn tự Tổ, nối dòng Pháp Lâm Tế đời thứ 42. Đại diện Vạn Hạnh giáo khu Hòa Thượng Giác linh, liên đài tọa hạ. 
- Duy nguyện: Thiền sàng an vị, linh tọa cao cư, ngưỡng nguyện thùy từ, chứng minh công đức. 
Hương hoa thỉnh, hương hoa phụng thỉnh. 
Nam mô Đăng Bảo Tọa Bồ tát (3 lần)

TẢ BẠCH XƯỚNG: 
- Sơ hiến trà - Lễ ba lạy - Cùng quỳ.

CHỦ LỄ RUNG LINH – Vịnh 1: 
- An linh báo hiếu lễ nghiêm trang. 
Duy nguyện Tôn sư giáng đạo tràng 
Lễ nhạc hương hoa dâng cúng dưỡng 
Cúi đầu đảnh lễ trước tôn nhan.

KỆ TRÀ: 
- Tôn nhan ngôi sư tượng 
Tướng hảo vẫn huy hoàng 
Dâng hương hoa cúng dưỡng 
Cúi lễ trước linh sàng. 
Lễ ba lạy - Cùng quỳ.

CHỦ LỄ XƯỚNG SỚ: 
Nguy nguy tăng tướng, hạo hạo uy quang, 
Thiên thượng nhơn gian tùy duyên ứng cúng. 
Nay có hiếu chúng, thiết lễ an linh, tỏ tấc hiếu tình, sớ văn bái bạch. Duy nguyện tôn sư cảm cách, Từ bi tác đại chứng minh.

TUYÊN ĐỌC VĂN SỚ: 
.Kính bạch Thiên Mộ tân tịch Hòa Thượng Giác linh! 
.Chúng tôi cung kính nghe rằng: 
- Đại Phật xuất hưng, tự có ngày Niết bàn an nghỉ; Tôn sư nhập diệt, há không dịp đền đáp thâm ân. Sự ấy rất cần, lý đâu lại chấp. 
Sớ rằng: 
Nay có Tỳ Kheo hiếu đồ Thích............ 
cùng cả bốn chúng Tăng Ni, mười phương Phật tử thuộc các Tổ đình Thiền Tôn, Linh Mộ, Tây Thiên ... ở cố đô Huế. 
Giờ này cung kính quỳ trước Tổ đình, 
Chí thành dâng lên sư tọa: 
Tâm hoa Bát nhã, đạo vị Thiên Trù, thanh tịnh trai tu, thiền duyệt pháp hỷ. Ngõ đền ơn khai thị, hầu tỏ dạ tiếc thương, hiếu tình hương phẩm cúng dường, Linh giác ai liên chứng giám! 
.Tất cả chúng tôi tự nghĩ rằng, Tôn sư Người: 
- Pháp thân diệu trạm, Phật tánh linh minh. 
Thuyết pháp độ sinh, tham thiền kiến tánh 
- Non thần viên đảnh, nghe nhiều thấy rộng phẩm cao. 
Ruộng Phước phương bào, giống Thánh hạt lành giá quý. 
Người là: 
Trần triêu đạo sĩ, 
Tịch tịnh thiền tăng. 
Than ôi! 
- Đau lòng trước cảnh sơn băng, 
Tủi dạ trong tình hà ẩm. 
Rồi đây: 
Áo mão khói mờ màu giáo phẩm, 
Gậy giày mưa xóa dấu (gót) Tăng quan. 
Giờ thì: 
Tịch mịch Thiền sàng, 
Cô liêu linh tọa. 
Từ nay: 
Ai phò cơ cao nghiệp cả ! 
Ai truyền diệu kệ chơn thuyên ? 
- Đức lớn khó đền, 
Lòng hèn nào bổ ! 
Nay thời: 
Đạo Tràng chánh độ, thiết lễ tôn vinh, nghi trượng an linh, tuyên dương công đức; cẩn cụ sớ văn tuân thức, hòa nam bái bạch xin nghe: 
Nam mô Sắc tứ quốc tự Thiên Mộ Tổ đình, Trụ trì tân tịch Đôn Hậu Cao tăng Hòa Thượng, đại lão Giác linh tác đại chứng minh !

Phục nguyện: Một tánh viên minh, Tây phương trực vãng, ba thân thanh tịnh, chánh giác vị thành, chứng pháp nhẫn vô sanh, nhập chơn thừa đại định. Mong Phật thọ mệnh, ứng hóa độ sanh. Cẩn sớ. 
Nay, ngày......tháng......năm.......PL........... 
Sa môn Thích............................………………… 
hòa nam thượng sớ.

TẢ BẠCH XƯỚNG: 
- Á hiến trà – lễ ba lạy – cùng quì.

CHỦ LỄ RUNG LINH - Vịnh 2: 
- Sắc hương mỹ vị y bồ soạn, 
Thành kính dâng lên trước bảo đài, 
Một bát Hòa la đầy đạo vị, 
Cúng dường Hòa Thượng sứ Như Lai.

KỆ TRÀ: 
Như Lai người sứ giả, 
Ứng cúng khắp muôn phương, 
Một bát y bồ soạn, 
Xin thành kính cúng dường. 
Nam mô Mỹ Hương Trai Bồ tát. (3 lần)

TẢ BẠCH XƯỚNG : Phụng thực. 
- Tụng: Cúng dường Nam mô tát phạ.....

TẢ BẠCH XƯỚNG: 
- Chung hiến trà – lễ ba lạy – cùng quì.

CHỦ LỄ RUNG LINH - Vịnh 3: 
Người từ đâu đến, đi về đâu ? 
Đạo lý vô sanh quá nhiệm mầu 
Đến chẳng tằng sanh, đi chẳng diệt, 
Đến đi, dấu tích khó tìm cầu !

KỆ TRÀ: 
Tìm cầu chi dấu vết. 
Chẳng đến cũng chẳng đi. 
Lý vô sanh đã rõ (nếu rõ) 
Đi, đến hỏi làm gì ?

TỤNG: Ma ha Bát nhã...

CHỦ LỄ HẠ PHỦ XÍCH - Hồi hướng: 
- Vừa rồi, bao nhiêu công đức, bấy nhiêu hương hoa, thành kính thiết tha, nguyện xin cúng dưỡng: Linh Mộ phương trượng, Linh giác tọa tiền, duy nguyện ai liên, thùy từ minh chứng. 
Sau hết: chúng tôi cúi mong Người hãy dùng: 
- Thần thông cảm ứng, diệu dụng thiêng liêng, gia hộ cho: Thanh tịnh nhà Thiền, trang nghiêm chốn Tổ, trong sáng Tôn phong Linh Mộ, vàng son Tổ ấn Thiền Tôn. Đạo Pháp trường tồn, núi sông vĩnh điện. Nghe pháp dưới sân Tiêu Diễn(3) tham thiềntrong thất Thần Quang, nối dòng lịch sử vẻ vang, noi dấu ông cha rạng rỡ. Trúc Lâm thiền phong muôn thuở, Yên Tử tổ nghiệp nghìn thu, Tăng Ni thực học chân tu, Thiện tín xây đời giữ đạo, tôn thờ Tam Bảo, đền đáp Tứ Ân. 
Đồng hòa: Nam mô A Di Đà Phật.

CHỦ LỄ HẠ PHỦ XÍCH – Tán lưu: 
- Đại Tăng tang sự rất nghiêm trang 
Long vị, thiền sàng đã tạm an. 
Nghi trượng Thiền môn còn tiếp diễn 
Xin Người an nghỉ tại linh sàng ! 
Nam mô Linh Tự Tại Bồ tát. (3 lần)

CHỦ LỄ HẠ PHỦ XÍCH - Kết diên - Xướng: 
- An linh lễ tất, hiếu sự sơ thành. 
Chuông trống hòa thanh, lễ từ ba lạy. 


GHI CHÚ: 
(1) Giường hạc an nhiên: nếu tịch ban ngày. 
(2) Lão cổ chùy: xem Phật học từ điển: trang 945 
(3) Tiêu Diễn: tên vua Lương Võ Đế

Có thể thay thế các bài Vịnh: 


CHỦ LỄ HẠ PHỦ XÍCH - Vịnh khai diên: 
- Giường hạc an nhiên phút mộng tàn, 
Nghìn thu vĩnh biệt nẻo nhơn gian. 
Từ nay mỗi lúc nhớ Người: 
Pháp âm gió thoảng hồn ngơ ngác 
Tăng tướng mây bay dạ ngỡ ngàng. 
Tuy nhiên: 
Đạo nghiệp một đời ghi đá trắng, 
Hóa thân muôn thuở ngự hoa vàng 
Mặt khác chúng con cũng nghĩ rằng: 
Niết bàn, sanh tử không hai lẽ. 
Duy nguyện cao tăng giáng đạo tràng.

VỊNH 3: 
- Chim thức xé lồng bay mất dạng 
Cá tâm phá sóng lặng im hơi 
Hỏi ai biết được đường chim cá, 
Chim ở trời cao, cá bể khơi.

KỆ TRÀ: 
- Bể khơi tìm tăm cá, 
Trời rộng hỏi dấu chim 
Qua lại không tung tích 
Biết đâu để dọ tìm.

VỊNH 1: 
Từ ngày quảy dép trở về Tây, 
Trượng thất, hoa viên vắng bóng Thầy 
Vì thế: 
Bãng hát âm vang cơn gió thoảng, 
Oai nghi dáng dấp áng mây bay.

KỆ TRÀ: 
- Mây bay ngờ dáng dấp, 
Gió thoảng ngỡ âm vang. 
Vườn nhà ôi vắng vẻ, 
Thầy quảy dép liên bang !

VỊNH 1: 
- Cội tùng vằng vặc trăng chờ chủ 
Khóm trúc vi vu gió đợi Thầy. 
Tùng trúc gió trăng nào có biết, 
Thầy về trong khói diệu hương nầy.

KỆ TRÀ: 
- Hương nầy mùi vi diệu, 
Phưởng phất khắp muôn phương, 
Vi vu tình tùng trúc, 
Trở gót về cố hương.

VỊNH 1: 
- Hơn mười vạn dặm tự trời Tây 
Phi tích quang lâm nhọc sức Thầy 
Bảo tọa tuy cao nhưng chẳng ngại, 
Xin Thầy an tọa xuống đài mây

KỆ TRÀ: 
- Đài mây Thầy an tọa 
Chứng minh công đức nầy 
Trời Tây muôn ức dặm 
Đàn chỉ tức về đây.