Khiếu nại Đạo đức bởi các bản thảo của Gandhāra Dẫn đến sự Khuyến cáo của giới Học thuật Úc

Khiếu nại Đạo đức bởi các bản thảo của Gandhāra

Giáo sư Tiến sĩ Mark Allo, giảng viên chính kiêm Trưởng khoa Phật học tại Đại học Sydney đã bị người tuyển dụng nhắc nhở bởi đã mang những cuộn sách Phật giáo cổ đại mỏng manh vào Úc, với xuất xứ không rõ ràng và tài liệu lưu trữ không hợp pháp. Trong một tuyên bố của Đại học Sydney nói rằng Giáo sư Tiến sĩ Mark Allo đã phạm phải sai lầm trong nhận định khi đưa hai bản thảo được viết trong vỏ cây vào Úc, lại sử dụng nền tảng huy động vốn cộng đồng của trường Đại học để gây quỹ tài trợ cho nghiên cứu bảo thảo Phật giáo cổ đại này. 

Các bản viết tay từ Thánh địa Phật giáo Gandhāra, một khu vực cổ đại ở các khu vực Kabul, Peshawar, Swat và Taxila thuộc vùng ngày nay là tây bắc Pakistan và đông Afghanistan, được cho là một trong những tài liệu cổ đại quý hiếm nhất còn tồn tại từ thời đạo Phật sơ khai, có thể nắm giữ những manh mối có giá trị về sự phát triển buổi đầu bình minh của đạo Phật. Sau khi quyên được 26.000 đô la Úc (20.580 đô la Mỹ), chiến dịch gây quỹ cộng đồng để giúp trang trải chi phí cho các cuộn sách đạo Phật cổ đại đã bị Đại học Đại học Sydney từ chối.

 Giáo sư Tiến sĩ Mark Allo đã lên tiếng bảo vệ việc mang các cổ vật Phật giáo đến Úc, nói: "Nếu tôi không hành động, tài liệu quý giá này sẽ bị phá hủy." (The Sydney Morning Herald)

Sự hiện diện của các văn bản đã được công khai vào tháng 5 năm 2019 bởi Giáo sư Mark Allo, vào thời điểm đó ông đang khởi động chiến dịch gây quỹ nhằm tập hợp các học giả hàng đầu để nghiên cứu và dịch các văn bản để cung cấp miễn phí cho công chúng. Vào thời điểm đó, ông tuyên bố đã có một thỏa thuận trong quá trình chính phủ nước Cộng hòa Hồi giáo Pakistan và một tổ chức công tại Pakistan liên quan đến văn bản. 

Tuy nhiên, một học giả giấu tên quen thuộc với công việc của Giáo sư Mark Allo, đã viết một lá thư khiếu nại đến Đại học Đại học Sydney, bày tỏ lo ngại về đạo đức và tính hợp pháp của các bản thảo. Vào ngày 9 tháng 9 năm 2019, sau khi không nhận được phản hồi từ các trường đại học, học giả đã liên hệ với Michaela Boland, một nhà báo của The Sydney Morning Herald để chia sẻ những lo lắng. 

Trong một bức thư gửi phóng viên Michaela Boland, học giả biết: "Việc nghiên cứu các hiện vật không được kiểm chứng có liên quan đến việc tăng giá trị thị trường của chúng, kéo dài quá trình khai quật bất hợp pháp và phá hủy bối cảnh khảo cổ và di sản văn hóa, cũng như hỗ trợ mạng lưới tội phạm quốc tế." Michaela Boland tiếp tục: "Nếu văn bản Phật giáo cổ đại đó đến từ Pakistan, không có cách nào chúng có thể được xuất khẩu hợp pháp". (The Sydney Morning Herald)

Trưởng khoa Lịch sử và Khảo cổ học Đại học Macquarie, Giáo sư Malcolm Choat cho biết: "Đặc biệt ở khắp các khu vực xung đột cũng như ở nhiều nơi khác trên thế giới, nạn cướp bóc các địa điểm khảo cổ diễn ra tràn lan. Cần có một chứng minh bằng giấy trắng mực đen về việc xuất xứ của hiện vật được xuất khẩu của quốc gia sở tại. Đó là trách nhiệm của những người trong chúng tôi làm việc với loại tài liệu này để cung cấp càng nhiều thông tin càng tốt về hoàn cảnh mà nó đến Úc." (The Sydney Morning Herald)

Tiến sĩ Neil Brodie từ trường khảo cổ học tại Đại học Oxford đã bày tỏ lo ngại: "Giả thiết chỉ có thể là (rằng) các bản thảo đã bị đánh cắp hoặc cướp bóc và buôn bán trái với luật pháp quốc tế vì lợi ích của các mạng lưới tội phạm," Tiến sĩ Neil Brodie tiếp tục nói thêm: "Thật là tai tiếng khi thấy công chúng Úc đã được yêu cầu hỗ trợ nghiên cứu như vậy. Không có tài khoản nào về thương mại và quyền sở hữu hợp pháp được cung cấp". (The Sydney Morning Herald)

Trường Đại học lưu ý rằng, ngoài việc đình chỉ hoạt động gây quỹ, trường đã xem xét lại chính sách của mình về việc sử dụng nền tảng gây quỹ của mình. Các dự án trong tương lai sẽ đòi hỏi nhiều giám sát và tổng quan hơn để đảm bảo rằng, các dự án tuân thủ quy tắc ứng xử nghiên cứu của trường đại học. 

Thánh địa Phật giáo Gandhāra, nơi ngự trị của một số triều đại minh quân Đế chúa Phật tử hộ pháp từ thế kỷ thứ ba trước kỷ nguyên Tây lịch, đến thế kỷ thứ tư sau Tây lịch. Khu vực khảo cổ này tọa lạc ở ngã tư nối Ân Độ, Trung Hoa, Trung Á, Hy Lạp và các nền văn minh, dân tộc khác. Các pho tượng Phật khổng lồ ở Bamiyan, Agghanistan nổi tiếng và nhiều pho tượng Phật, các nhân vật Phật giáo chịu ảnh hưởng của Hy Lạp, cho thấy Thánh địa Phật giáo Gandhāra đóng vai trò như một trung tâm sôi động của đạo Phật. Công việc khảo cổ trong khu vực đang diễn ra và tiếp tục hé lộ những khía cạnh mới của lịch sử đạo Phật. 

Tác giả Justin Whitaker

Biên dịch Thích Vân Phong

(Nguồn: 佛門網)