TAM TẠNG THÁNH KINH PHẬT GIÁO
TẠNG KINH (NIKÀYA)
Thi Hóa
TRƯỜNG BỘ KINH
(Dìgha Nikàya)
Tập I
Hòa Thượng THÍCH MINH CHÂU
Dịch sang tiếng Việt từ Tam Tạng Pàli
Chuyển thể Thơ: Giới Lạc MAI LẠC HỒNG
NHÀ XUẤT BẢN PHƯƠNG ĐÔNG PL. 2555 - DL 2010
6. Kinh MAHALI
Như vậy tôi nghe :
1. Một thời, đức Thế Tôn trú tại
Vê-Sa-Ly (1), rừng ấy Đại Lâm
Giảng đường Trùng Các nghiêm thâm
Tỷ Kheo đại chúng thân tâm tịnh, hòa (2)
Lúc bấy giờ tại nhà trú xá
Kô-Sa-La (3) sứ giả Bàn-môn
Các vị nhân có việc công
Cùng với sứ giả Bàn-môn nước này :
Ma-Ga-Tha (4); tại đây đang ở
Vê-Sa-Ly, nước sở tại này
Giải quyết công vụ Vua sai.
Bỗng các vị ấy bên tai nghe đồn :
Hiện nay có Sa-Môn Thích Tử
Gô-Ta-Ma (5), xuất xứ vương gia
Thích Ca (5), từ đó xuất gia
Giảng đường Trùng Các hiện đà trú đây
Mười tôn hiệu đủ đầy diệu ngữ :
Thế Gian Giải, Điều Ngự Trượng Phu,
Phật, Thế Tôn, Thiên Nhân Sư,
Chánh Đẳng Chánh Giác đại từ uy linh
Vô Thượng Sĩ hay Minh Hạnh Túc,
_______________________________
(1) : Vesaly hay Tỳ-Xá-Ly là một trung tâm thương mại lớn thời
Phật tại thế .
(2) : Bản tánh Tăng-Già ( Sangha ) là thanh tịnh và hòa hợp .
(3) :Kosala ( Kiều Tất La ) nước của vua Pasenadi (Ba-Tư-Nặc).
(4) :
(5) : Gotama ( Cồ Đàm hay Kiều Đàm ) là họ và Sakya (Thích
Ca) là giòng của đức Phật .
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 06 : MAHALI * MLH – 254
Bậc Thiện Thệ, Ứng Cúng (1), Như Lai,
Do sự chứng ngộ tự Ngài
So với Thiên giới, Ma loài, Phạm Thiên,
Với các chúng chư Thiên, Nhân loại
Bà-la-môn với lại Sa-môn
Hiển thị mọi loài, tuyên ngôn
Rồi lại tuyên thuyết Pháp môn nhiệm mầu
Thuyết Sơ Thiện, rồi sau Trung Thiện
Thuyết Hậu Thiện, văn nghĩa đủ đầy
Trình bày Phạm hạnh từ đây
Pháp thân thanh tịnh, bậc Thầy Nhân Thiên
Thật đáng quý nếu tìm yết kiến
Đại La-Hán thị hiện cõi đời.
2. Nghe nói, các vị đến nơi
Giảng đường Trùng Các, rừng thời Đại Lâm
Các vị ấy với tâm chí thiện
Muốn yết kiến Tôn Giả Thích Ca.
Sứ giả nước Kiều-Tất-La (2)
Cùng các sứ giả nước Ma-Kiệt-Đà (3)
Đến gặp Na-Ghi-Ta (4) Đại-đức
Là thị giả của đức Thế Tôn
Thưa rằng :“ Tôn Giả Sa-Môn
Ngài đang trú ngụ tịnh môn nơi nào ?
___________________________________
(1) : Mười danh hiệu người đời xưng tụng Đức Phật : Araham (Ứng Cúng), Sammàsambuddho (Chánh Biến Tri hay Chánh Đẳng Chánh Giác) , Vijjàcaranasampanno (Minh Hạnh Túc) , Sugato (Thiện Thệ), Lokavidù (Thế Gian Giải), Anuttaro (Vô Thượng Sĩ), Purisadammasàrathi (Điều Ngự Trượng Phu), Satthàdevamanus-sànam (Thiên Nhân Sư), Buddha (Phật-Đà), Bhagavà (Thế Tôn) .
(2) :Kosala ( Kiều Tất La ) nước của vua Pasenadi (Ba-Tư-Nặc). (3) :
(4) : Đại-đức Nàgita là thị giả của đức Phật lúc bấy giờ .
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 06 : MAHALI * MLH – 255
Nay chúng tôi muốn vào yết kiến
Xin hãy chuyển ý nguyện thiết tha
Bàn-môn nước Kô-Sa-La
Cùng sứ giả Ma-Ga-Tha xin vào ”.
– “ Các Hiền giả ! Thỉnh cầu chưa tiện
Không phải thời yết kiến Thế Tôn
Ngài đang chỉ tịnh, bế môn
Nên chưa thể tiếp Bàn-môn các ngài ”.
Nghe nói vậy, ngồi ngay xuống cả
Các Bàn-môn sứ giả hai miền
Quyết lòng đợi lúc hữu duyên
Để được yết kiến hiện tiền Thế Tôn.
3. Ốt-Thát-Đa (1) cùng đông dân chúng
Lích-Cha-Vi (1), nhóm cũng nhiều người
Giảng đường Trùng Các đến nơi
Gặp vị thị giả hiện thời Thế Tôn
Xin yết kiến Sa-Môn Tôn Giả
Nhưng thầy Na-Ghi-Tá ngăn đi
Ốt-Thát-Đá Ma-Ha-Li (1)
Cùng với đại chúng tức thì ngồi an
Vì Thế Tôn còn đang chỉ tịnh
Nên quyết định ngồi đợi trước nhà.
4. Khi ấy, Sa-di Si-Ha
Đến Đại-đức Na-Ghi-Ta, lạy chào :
– “ Bạch Đại-đức ! Biết bao sứ giả
Kô-Sa-Lá và Má-Ga-Tha,
Ma-Ha-Li Ốt-Thát-Đa
Cùng đông dân chúng Lích-Cha-Vi này
_______________________________
(1) : Otthadda Mahàli , người xứ Licchavi .
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 06 : MAHALI * MLH – 256
Tâm thành đợi Phật ngài tiếp kiến
Thỉnh Thế Tôn thuyết chuyển pháp môn
Lành thay ! Các Bà-la-môn
Nếu được gặp đức Thế Tôn bây giờ ”.
– “ Vậy Si-Ha tùy cơ thưa lại
Với Thế Tôn hiện tại sự duyên ! ”
Si-Ha (1) vâng lời đi liền
Vào trong tịnh thất Cha Hiền Thế Tôn.
– “ Bạch Thế Tôn ! Số đông sứ giả
Kô-Sa-Lá và Má-Ga-Tha
Với lòng chí thiện thiết tha
Muốn được yết kiến Phật-Đà (2) một phen.
.
Ma-Ha-Li cũng đem dân chúng
Lích-Cha-Vi, họ cũng rất đông
Đang ngồi chờ đợi Thế Tôn
Lành thay ! Nếu được Thế Tôn cho vào ”.
– “ Này Si-Ha ! Vậy mau sắp đặt
Dọn chỗ ngồi trước mặt thất này
Dưới bóng mát những tàng cây ”.
Si-Ha vâng lệnh làm ngay tức thì
Đức Thế Tôn uy nghi thong thả
Rời tịnh thất, an tọa tòa ngồi
_______________________________
(2) : Vị Sa-di ( Samanero ) tên Sìha
[ Sa-di : là những vị tập sự xuất gia giữ 10 giới , gồm 3 loại :
- Khu ô Sa-di : sa-di đuổi quạ : từ 7 tuổi tới 13 tuổi .
- Ứng pháp Sa-di : từ 14 tuổi đến 19 tuổi .
- Hình đồng Sa-di : các vị lớn tuổi vào tu , phải thọ giới Sa-di
một thời gian trước khi được thọ Cụ-túc-giới (Tỳ Kheo ).
Còn các Ứng pháp Sa-di đến 20 tuổi , có đủ những điều kiện
đúng Luật mới được thọ Tỳ-Kheo ].
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 06 : MAHALI * MLH – 257
Đã được soạn sẵn tại nơi
Thế Tôn sẽ tiếp mọi người đang trông.
5. Các sứ giả Bàn-môn tất cả
Kô-Sa-La và Má-Ga-Tha
Đều vào yết kiến Phật Đà
Chúc tụng thân hữu ôn hòa xã giao
Đoạn ngồi xuống bên nào thuận tiện
Ốt-Thát-Đa điều khiển đám đông
Thuộc Lích-Cha-Vi cộng đồng
Đến nơi đảnh lễ Thế Tôn tại tiền
Rồi cùng ngồi một bên, hướng Phật
Ốt-Thát-Đá thưa thật nhu ôn :
– “ Kính bạch Đại Đức Thế Tôn !
Hai ba ngày trước, con còn nhớ ghi :
Có người Lích-Cha-Vi một gã
Tên Su-Nách-Khách-Tá (1), đến con
Người này đã nói với con :
– ‘Ma-Ha-Li hỡi ! Đã tròn ba năm
Được duyên phước cận thân đức Phật
Thường chiêm ngưỡng thiên sắc vô cùng
Thật là mỹ diệu ung dung
Thích thú, phấn khởi, tựu chung tuyệt vời
Nhưng không nghe mọi thời tiêu biểu
Những thiên âm mỹ diệu, tuyệt hay
Thích thú, phấn khởi đủ đầy
Thiên âm không biết Có hay Không nào ?’
Bạch Thế Tôn ! Nhờ đâu biết chắc
Thiên âm ấy có thật hay không ? ”.
_______________________________
(1) : Sunakkhatta , người thuộc giòng họ Licchavi ; từng là Sa-Di
đệ tử Phật, nhưng sau hoàn tục .( Xem Kinh Pàtika số 24 )
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 06 : MAHALI * MLH – 258
– “ Ma-Ha-Li ! Hãy nghe thông
Thiên âm mỹ diệu Có - Không, điều mà
Gã Su-Nách-Khách-Ta thắc mắc
Thiên âm ấy chính thật Có đây ”.
6. – “ Bạch Thế Tôn ! Thật lành thay !
Nhân duyên nào khiến điều này xác minh
Là thiên âm quả tình có thật
Rất mỹ diệu, phấn chấn, thích ngay ? ”.
– “ Này Ma-Ha-Li ! Điều này
Tỷ Kheo vị nọ đủ đầy đức tin
Tu thiền định đinh ninh Nhất hướng
Nhìn phía Đông định hướng mục tiêu
Thấy được thiên sắc mỹ miều
Thích thú, phấn khởi đủ điều toại tâm
Nhưng không nguyện thiên âm nghe, hiểu
Nên không nghe mỹ diệu thiên âm.
.
7. Hoặc tu Nhất hướng, hướng
Hướng Tây,hướng Bắc,Ngang tầm,Dưới,Trên
Với mục đích Thấy liền Thiên sắc
Thật mỹ diệu, phấn tấn, toại tâm
Nhưng không nguyện nghe thiên âm
Nên không nghe được thiên âm mỹ miều.
8. – Ma-Ha-Li ! Một điều nữa khác
Vị Tỷ Kheo an lạc cõi lòng
Tu định Nhất hướng, hướng Đông
Chỉ với mục đích Nghe thông rõ ràng
Nghe thiên âm hân hoan mỹ diệu
Tâm phấn chấn, nghe hiểu thích ngay.
9. Hướng Bắc, hướng
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 06 : MAHALI * MLH – 259
Hướng trên, hướng dưới cũng tày hướng ngang
Nhưng thiên sắc hoàn toàn không Thấy
Vì mục đích theo đấy được Nghe.
10. – Này Ma-Ha-Li ! Nói về
Tỷ Kheo một vị không nề khó khăn
Tu Nhị hướng, chuyên cần mục đích
Thấy thiên sắc, Nghe thích thiên âm
Thiên sắc mỹ diệu toại tâm
Phấn chấn, thích thú thiên âm tuyệt vời
Thấy và Nghe đồng thời tuyệt diệu
Tu Nhị hướng tiêu biểu hướng Đông.
11. Hoặc hướng phía
Hướng Tây, hướng Bắc cũng đồng nhất tâm
Tu Nhị hướng, suy tầm Nghe, Thấy
Thấy thiên sắc, Nghe mãi thiên âm
Do nhân đây, do duyên đây
Thiên âm có thật, điều này xác minh ”.
12. – “ Bạch Thế Tôn ! Sự tình như vậy
Vì muốn đạt được Thấy, được Nghe
Phạm hạnh tinh tấn vâng theo
Thế Tôn chỉ dạy Tỷ Kheo thực hành
Pháp thiền định Thấy rành thiên sắc,
Nghe tuyệt vời dìu dặt thiên âm ? ”.
– “ Này Ma-Ha-Li ! Chớ lầm
Ta không chỉ dạy Sắc – Âm pháp thiền
Các Tỷ Kheo tinh chuyên Phạm hạnh
Để hướng đến pháp thánh chánh chơn
Cao thượng và thù thắng hơn
Ta hằng chỉ dạy nguồn cơn pháp này ”.
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 06 : MAHALI * MLH – 260
13. – “ Bạch Thế Tôn ! Xin Ngài giảng giải
Pháp thù thắng mà lại cao thâm
Thế Tôn sáng suốt , từ tâm
Chỉ cho đệ tử chú tâm hành trì ”.
– “ Ma-Ha-Li ! Tỷ Kheo trừ tuyệt
Ba kiết sử : Thân kiến, hoài nghi
Giới cấm thủ cùng diệt đi,
Tu-Đà-Hoàn quả tức thì tịnh thân
Quả Dự Lưu, bảy lần sinh tử
Không đọa vào ác xứ lầm sai
Tỷ Kheo chứng được pháp đây
Phạm hạnh ta dạy vị này nghiêm minh.
* Tiếp hành trình, đoạn ba kiết sử ;
Tham, sân, si cố tự giảm dần
Sinh lại cõi đời một lần
Tư-Đà-Hàm quả, đạt tầng Nhất Lai.
.
* Tiến lên nữa, thanh trai giới đức
Vị Tỷ Kheo đoạn dứt cả năm
Hạ phần kiết sử diệt nhanh
An nhiên thành vị Hóa Sanh chẳng chày
Nhập Niết Bàn tại đây thơ thới
Không trở lại thế giới trược này
– Này Ma-Ha-Li ! Chính đây
Những pháp thù thắng cao dày tuyệt hay ”.
14. – “ Bạch Thế Tôn ! Dẫn rày chứng ngộ
Phải nương theo đạo lộ nào đây ? ”
– “ Ma-Ha-Li ! Con đường này
Gồm có tám nhánh giải bày tường tri :
Chánh Kiến, Chánh Tư Duy, Chánh Ngữ
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 06 : MAHALI * MLH – 261
Chánh Nghiệp, Chánh Mạng giữ tịnh thanh
Chánh Tinh Tấn, Chánh Niệm lành
Chánh Định an trụ, đạt thành Thánh Chi.
15. – Ma-Ha-Li ! Một thời ta trú
Ko-Sam-Bi (1) đầy đủ tịnh, hòa
Vườn Gô-Si-Ta-Ra-Ma (2)
Thì có hai vị xuất gia, đó là :
Manh-Đích-Sa (3), chính là du sĩ,
Cha-Li-Dá (4), đệ tử ngoại gia
Của Đa-Ru-Pát-Ti-Ka (4)
Cả hai đến chỗ của ta đồng thời
Cách xã giao, nói lời chúc tụng
Đứng một bên, hỏi đúng câu này :
– “ Thưa Tôn Giả ! Mạng căn đây
Với đây thân thể : Một hay khác vời ?”.
– “ Này Hiền giả ! Nghe rồi nhớ kỹ
Ta sẽ nói tỉ mỉ điều này ! ”
– “ Thưa Tôn Giả ! Xin nghe đây ! ”
16. – Này các Hiền giả ! Đời đầy nạn tai
Bỗng xuất hiện Như Lai viên mãn
A-La-Hán, bậc Thiên Nhân Sư,
Thế Tôn, Điều Ngự Trượng Phu,
Chánh Đẳng Chánh Giác đại từ uy linh
Vô Thượng Sĩ hay Minh Hạnh Túc,
Thế Gian Giải, Thiện Thệ nghiêm oai
Do sự chứng ngộ tự Ngài
Rồi lại tuyên thuyết, hoằng khai Pháp mầu
_______________________________
(1) : Thành Kosambi . (2) : Vườn Ghositàràma .
(3) : Du sĩ Mandissa . (4) : Jaliya , đệ tử của Dàrupattika .
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 06 : MAHALI * MLH – 262
Thuyết Sơ Thiện, rồi sau Trung Thiện
Thuyết Hậu Thiện, văn nghĩa đủ đầy
Truyền dạy Phạm hạnh từ đây
Pháp thân thanh tịnh, bậc Thầy Nhân Thiên.
* Có gia trưởng trong miền thôn ấp
Hoặc một người giai cấp tiện dân
Duyên lành nghe pháp thậm thâm
Sinh lòng ngưỡng mộ, kiếm tầm chân như
Tự suy nghĩ : ‘Đời như cát bụi
Sống dẫy đầy trói buộc não phiền
Luân hồi sinh tử triền miên
Đời sống xuất thế lụy phiền tránh xa
Ta nay phải xuất gia viên mãn
Đời xuất gia phóng khoáng hư không
Cuộc sống thế gian chất chồng
Phạm hạnh thanh tịnh thật không dễ gìn’.
.
Y trưởng dưỡng đức tin vững chắc
Cạo râu tóc, thân đắp ca-sa
Biệt gia quyến, bỏ cửa nhà
Ba y một bát, xuất gia tu hành.
Sống chế ngự, thực hành Phạm hạnh
Giữ oai nghi, tự tánh sáng lòa
Giới bổn Pa-Tí-Mốc-Kha (1)
Thọ trì nghiêm mật, tránh xa điều tà
Thân, khẩu , ý từ hòa thanh tịnh
Giới cụ túc, thức tĩnh nhiếp tâm
Biết tri túc, giữ các căn
Là Sa-môn hạnh, pháp đăng soi đường.
_______________________________
(1) : Patimokkhasanvarasìla : Biệt biệt giải thoát thu thúc giới
( trong Tứ Thanh Tịnh Giới của Luật Tỷ Kheo ).
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 06 : MAHALI * MLH – 263
Tỷ Kheo ấy nhờ nương Giới luật
Tâm kiên cương chẳng chút sợ gì
Như Sát-Đế-Lỵ một vì
Làm lễ quán đảnh, trị vì giang san
Đã hàng phục lân bang thù địch
Không còn sợ đột kích biên phòng
Tỷ Kheo chân chánh cũng không
Sợ hãi tội lỗi, vì lòng thẳng ngay
Giới Luật ấy đủ đầy, cao quý
Hưởng lạc thọ, hoan hỷ nội tâm.
*
– Này Hiền giả ! Hãy lắng tâm
Tỷ Kheo bảo hộ các căn thế nào ?
Mắt thấy sắc nhưng nào giữ tướng
Tướng chung, riêng chẳng nắm giữ gì
Mắt không chế ngự tại chi
Khiến bất thiện pháp ưu bi khởi vào
Nên tham ái dâng trào đủ thứ
Vị Tỷ Kheo chế ngự nguyên nhân
Hộ trì tích cực nhãn căn
Cũng như hộ trợ nhĩ căn cũng cần
Tai nghe tiếng hay thân cảm xúc
Mũi ngửi hương , nhận thức : ý căn
Tỷ Kheo hộ trì các căn
Nên hưởng lạc thọ, nội tâm sáng ngời.
– Này Hiền giả ! Thời thời tĩnh giác
Giữ chánh niệm, an lạc tự tâm
Tỷ Kheo đi, đứng, ngồi, nằm
Đều giữ tỉnh giác, trong tâm biết liền
Khi tới, lui ; biết mình lui, tới
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 06 : MAHALI * MLH – 264
Khi nhìn quanh, biết bởi mình làm
Hay khi co duỗi tay chân
Mặc y, đi bát hay cần uống ăn
Khi nhai, nuốt, nói năng : Tỉnh giác
Đại, tiểu tiện, nhổ khạc : Biết mình
Như vậy Tỷ Kheo tâm minh
Chánh niệm tỉnh giác, an bình, thanh cao.
– Này Hiền giả ! Thế nào biết đủ ?
Hạnh Tri Túc luôn giữ chỉnh tề
Bằng lòng ba y để che
Bình bát khất thực dễ bề cúng dâng
Y và bát luôn gần bên cạnh
Cũng như chim, đôi cánh luôn mang
Đó là Tỷ Kheo giới toàn
Giữ hạnh Biết Đủ, không màng nhiều hơn.
Với Giới uẩn chánh chơn cao quý
Với các căn nhiếp kỹ, hộ trì
Chánh niệm tỉnh giác trí tri
Thêm hạnh tri túc, còn gì quý hơn.
Trang bị đủ những gì cao quý
Vị ấy lựa vị trí lặng yên
Như rừng tĩnh mịch, lâm viên,
Gốc cây, khe núi hoặc liền tha ma.
*
Thời ngọ thực đã qua, rửa bát
Ngồi kiết già, an lạc, thẳng lưng
An trú chánh niệm, lâng lâng
Tham ái từ bỏ, thoát dần ái tham
Bỏ sân hận, từ tâm thương xót
Chúng hữu tình mỗi một cảnh riêng
Từ bỏ hôn trầm, thụy miên
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 06 : MAHALI * MLH – 265
Thoát ly khỏi chướng thụy miên, hôn trầm
Giữ tịnh tâm, hướng về ánh sáng
Cùng chánh niệm, tỉnh giác, tâm yên
Gột rửa chúng, được an nhiên
Từ bỏ trạo cử thì liền tịnh thân
Hết nghi ngờ, phân vân lưỡng lự
Gột rửa hết trạo cử, hôn trầm
Gột rửa tham ái, hận sân
Đối với thiện pháp, tinh cần hành theo.
– Này Hiền giả ! Tỷ Kheo quán niệm
Nên vị ấy tự nghiệm, tri chân
Chừng nào khi quán tự thân
Với năm triền cái đã cần xả ly
Do xả ly, tức thì hoan hỷ
Do hoan hỷ, tâm được khinh an
Lạc thọ sinh do khinh an
Đạt được như thế, tâm an định liền.
Ly ác pháp, Tỷ Kheo ly dục
Chứng và trú vào mục Nhất Thiền
Trạng thái hỷ lạc tự tâm
Sinh do ly dục, với Tầm, Tứ chuyên
Đệ Nhất Thiền, Tỷ Kheo thấm nhuận
Như tẩm ướt, sung mãn, tràn nhanh
Hỷ lạc do ly dục sanh
Với Tầm, với Tứ thấm quanh tâm mình.
– Này Hiền giả ! Biết rành như vậy
Thấy như vậy, thì vị Tỷ Kheo
Sẵn sàng đề cập duyên theo
Mạng căn, thân thể là đều khác nhau
Hay là một, chẳng sao tách biệt
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 06 : MAHALI * MLH – 266
Chính Như Lai thấy, biết thường hằng
Nhưng về thân thể – mạng căn
Là một hay khác, chẳng cần nói ra.
– Này Hiền giả ! Tiếp qua chặng nữa
Vị Tỷ Kheo vào cửa định thiền
Diệt Tầm, diệt Tứ được yên
Thì chứng và trú vào Thiền thứ Hai
Một trạng thái ra ngoài Tầm, Tứ
Do Định sinh, nội tỉnh nhất tâm
Tỷ Kheo hỷ lạc thấm nhuần
Hỷ lạc tẩm ướt khắp thân của mình.
– Này Hiền giả ! Hành trình tiếp nữa
Vị Tỷ Kheo vào cửa định thiền
Ly hỷ trú xả, nhất tâm
Chánh niệm tỉnh giác, thì thân cảm liền
Sự lạc thọ, thánh hiền gọi đủ
Là ‘xả niệm lạc trú’ tâm chuyên
Chứng và an trú Tam Thiền
Tỷ Kheo đẫm ướt, thấm nhuần tự thân
Sự lạc thọ, không cần có hỷ
Lạc thọ ấy thấm kỹ toàn thân
Không một chỗ nào trên thân
Mà lạc thọ đó không phần thấm vô.
– Này Hiền giả ! Lộ đồ tiếp nữa
Vị Tỷ Kheo vào cửa định thiền
Xả lạc, xả khổ, tâm yên
Diệt hỷ, ưu, cảm thọ – liền trước đây
Chứng và trú vào Thiền Đệ Tứ
Không khổ, lạc ; không giữ niệm nào
Thanh tịnh, an lạc tiêu dao
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 06 : MAHALI * MLH – 267
Như Tỷ Kheo ấy thấm sâu, ướt đầm.
– Này Hiền giả ! Tự tâm biết vậy
Thấy như vậy, thì vị Tỷ Kheo
Sẵn sàng đề cập duyên theo
Mạng căn, thân thể là đều khác nhau
Hay là một, chẳng sao tách biệt
Chính Như Lai thấy, biết thường hằng
Nhưng về thân thể, mạng căn
Là một hay khác, chẳng cần nói ra.
* Vị Tỷ Kheo an hòa, thuần tịnh
Tâm định tỉnh, không nhiễm não phiền
Nhu nhuyến, vững chắc – theo Thiền
Bình thản như vậy, chẳng phiền chẳng ưu.
Vị Tỷ Khưu hướng ngay tâm tới
Chánh Trí với Chánh Kiến như vầy
Biết rằng : ‘Thân của ta đây
Chính là Sắc pháp, thân này do sanh
Do bốn đại tác thành hoàn hảo
Cha mẹ nuôi, cơm cháo, vô thường
Biến hoại, đoạn tuyệt ; đáng thương
Phấn toái, hoại diệt. Nhưng nương thân này.
Thức tánh ta bị giây trói buộc
Trong thân ấy, lệ thuộc như vầy
– Này Hiền giả ! Thật lành thay !
Nói về hạnh nguyện của thầy Tỷ Kheo.
* Vị Tỷ Kheo thẳng ngay, thuần tịnh
Tâm định tỉnh, không nhiễm, không phiền
Nhu nhuyến, vững chắc – theo Thiền
Bình thản như vậy, chẳng phiền chẳng ưu.
Vị Tỷ Khưu hướng tâm đến với
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 06 : MAHALI * MLH – 268
Sự Hiện Hóa Thân mới khác vời
Do ý làm ra tức thời
Tạo một thân khác từ nơi thân này
Thân mới ấy cũng tày Sắc pháp
Do ý sinh, đủ các căn phần
Mắt, tai, mũi, lưỡi, tay chân
Toàn thân không thiếu một căn chi nào.
* Vị Tỷ Kheo thanh cao, thuần tịnh
Tâm định tỉnh, không nhiễm, không phiền
Nhu nhuyến, vững chắc – theo thiền
Bình thản như vậy, chẳng phiền chẳng ưu.
Vị Tỷ Khưu hướng tâm đến với
Các Thần Thông nhiều loại nhiệm mầu
Một thân hiện ra nhiều thân
Nhiều thân thu lại một thân dễ dàng
Hiện, biến hình, đi ngang qua vách
Xuyên qua núi như cách hư không
Độn thổ, trồi lên đất giồng
Đi được trên nước cũng không chìm nào
Ngồi kiết già trên cao vòi vọi
Bay trên không như loại chim bằng
Với tay chạm mặt trời, trăng
Có đại oai lực, oai thần uy linh
Hoặc có thể tự mình bay tới
Cõi Phạm Thiên vời vợi nơi này.
Này Hiền giả ! Thật lành thay !
Nói về hạnh nguyện của thầy Tỷ Kheo.
* Vị Tỷ Kheo thẳng ngay, thuần tịnh
Tâm định tỉnh, không nhiễm, không phiền
Nhu nhuyến, vững chắc – theo thiền
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 06 : MAHALI * MLH – 269
Bình thản như vậy, chẳng phiền chẳng ưu.
Vị Tỷ Khưu hướng tâm đến với
THIÊN NHĨ THÔNG, nghe tới muôn phần
Với Tai thanh tịnh siêu nhân
Vị ấy có thể nghe gần nghe xa.
– Này Hiền giả ! Biết là như vậy
Thấy như vậy, thì vị Tỷ Kheo
Sẵn sàng đề cập duyên theo
Mạng căn, thân thể là đều khác nhau
Hay là một, chẳng sao tách biệt
Chính Như Lai thấy, biết thường hằng
Nhưng về thân thể, mạng căn
Là một hay khác, chẳng cần nói ra.
* Vị Tỷ Kheo an hòa, thuần tịnh
Tâm định tỉnh, không nhiễm não phiền
Nhu nhuyến, vững chắc – theo thiền
Bình thản như vậy, chẳng phiền chẳng ưu.
Vị Tỷ Khưu hướng tâm đến với
THA TÂM THÔNG, dẫn tới biết ngay
Tâm của người khác hằng ngày
Tâm tham cũng biết, không tham biết liền
Tâm nổi sân, biết liền sân hận
Tâm không sân không hận cũng tường
Tâm Si hay không Si thường
Chuyên chú, tán loạn biết dường tự tâm
Đại hành tâm, biết là như vậy
Hoặc không phải là đại hành tâm
Tâm vô thượng, biết rõ ràng
Tâm chưa vô thượng lại càng biết thông
Tâm thiền định hay không thiền định
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 06 : MAHALI * MLH – 270
Tâm giải thoát hay dính buộc ràng
Vị ấy đều biết rõ ràng
Tâm của người khác ; cả hàng trí, ngu.
* Vị Tỷ Kheo toàn chu, thuần tịnh
Tâm định tỉnh, không nhiễm não phiền
Nhu nhuyến, vững chắc – theo thiền
Bình thản như vậy, chẳng phiền chẳng ưu.
Vị Tỷ Khưu hướng tâm đến với
TÚC MẠNG THÔNG, nhớ tới nhiều đời
Quá khứ với một, hai đời
Năm chục, ba bốn trăm đời đã qua
Một ngàn đời hay là hơn nữa
Một trăm ngàn đời chửa lâu xa
Hoại kiếp, thành kiếp trải qua
Vị ấy nhớ lại như là mới đây.
Tại nơi ấy, tên này ta có
Thuộc giai cấp, giòng họ thế này
Uống, ăn, thọ khổ, lạc rày
Tuổi thọ như thế, chết ngày ra sao
Ta tái sinh, nhằm vào làng đó
Có tên tuổi, giòng họ thế nào…
Cứ thế, nhớ lại biết bao
Tiền kiếp, tái kiếp không sao đếm rồi.
* Vị Tỷ Kheo sáng ngời, thuần tịnh
Tâm định tỉnh, không nhiễm não phiền
Nhu nhuyến, vững chắc – theo thiền
Bình thản như vậy, chẳng phiền chẳng ưu.
Vị Tỷ Khưu hướng tâm đến với
THIÊN NHÃN THÔNG, dẫn tới tuệ minh
Xét về sinh tử chúng sinh
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 06 : MAHALI * MLH – 271
Thiên nhãn thuần tịnh siêu nhân, thấy liền
Vị ấy biết mối giềng Nghiệp quả
Người hạ liệt, kẻ cả giàu sang
Người đẹp đẽ, kẻ thô hèn
Đều do hạnh nghiệp trắng đen họ làm.
Gieo ác hạnh về thân, khẩu, ý
Hoặc phỉ báng các vị Thánh Hiền
Người này thân hoại, tận duyên
Do nghiệp tà kiến, đọa liền súc sinh,
Các cõi dữ, như sinh địa ngục
Hoặc đọa xứ, thằng thúc nạn tai.
* Còn bậc hiền giả, những ai
Làm những thiện hạnh ý và lời, thân
Không phỉ báng Hiền nhân, Thánh hiển
Tạo nghiệp lành, chánh kiến vô cùng
Sau khi thân hoại mạng chung
Được sinh thiện thú, nhân trung, cõi trời
Do thiên nhãn, biết đời sống chết
Người hạ liệt hay kẻ giàu sang
Người đẹp đẽ, kẻ thô hèn
Người này bất hạnh, kẻ bèn gặp may
Do hạnh nghiệp kẻ này hành động
Có kết quả chẳng giống nhau này,
– Này Hiền giả ! Thật lành thay !
Nói về hạnh nguyện của thầy Tỷ Kheo.
Vị Tỷ Kheo thẳng ngay, thuần tịnh
Tâm định tỉnh, không nhiễm não phiền
Nhu nhuyến, vững chắc – theo thiền
Bình thản như vậy, chẳng phiền chẳng ưu.
Vị Tỷ Khưu hướng tâm đến với
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 06 : MAHALI * MLH – 272
LẬU TẬN THÔNG, dẫn tới biết rành
Lậu Tận Trí, biết ngọn ngành
Đây là sự Khổ, nguyên nhân đưa vào
Đây Khổ Diệt, đường nào diệt khổ
Biết như thật lậu-hoặc loại này
Nguyên nhân lậu-hoặc là đây
Diệt trừ lậu-hoặc, biết ngay con đường.
Nhờ hiểu biết, tận tường nhận thức
Tâm vị ấy rất mực sáng trong
Dục-lậu, hữu-lậu thoát xong
Thoát vô-minh-lậu, khỏi vòng trói trăn
Liền hiểu rõ : Tự thân giải thoát
Sanh đã tận, phạm hạnh đã thành
Việc cần làm, đã thi hành
Sau đời hiện tại, Vô sanh hiển bày.
– Này Hiền giả ! Biết ngay như vậy
Thấy như vậy, thì vị Tỷ Kheo
Sẵn sàng đề cập duyên theo
Mạng căn, thân thể là đều khác nhau
Hay là một, chẳng sao tách biệt
Chính Như Lai thấy, biết thường hằng
Nhưng về thân thể – mạng căn
Là một hay khác, chẳng cần nói ra ”.
Nghe tường tận Phật Đà thuyết vậy
Khắp Đại chúng cả thảy vui hòa
Ma-Ha-Li Ốt-Thát- Đa
Hoan hỷ tín thọ gấm hoa lời vàng ./-
* * *
( Chấm dứt Kinh 06 : MAHALI )