Cuộc chiến giữa hai Quốc gia Chính thống giáo & Chia sẻ Truyền thống Tín ngưỡng Nga và Ukraine

Cuộc chiến giữa hai Quốc gia Chính thống giáo & Chia sẻ Truyền thống Tín ngưỡng Nga và Ukraine

(Two Orthodox Christian countries at war – here’s an explanation of the faith tradition shared by Russia and Ukraine)

Tổng thống Vladimir Putin quyết định tấn công Ukraine, đã chia rẽ Giáo hội Chính thống giáo.

Tòa Thượng Phụ Đại Kết của Constantinople, vị trí đứng đầu danh dự của các Giáo hội Chính thống giáo Đông phương Constantinople đã nhanh chóng lên án "Đế quốc Nga vô cớ xâm lược Ukraine".

Ngược lại, Kirill, Thượng phụ Chính thống giáo Nga, cựu điệp viên KGB, người Đứng đầu Giáo hội Chính thống giáo Nga, cuộc xâm lăng Ukraina được khởi động, vị Thượng phụ Kirill đã ủng hộ và phải chiến đấu hậu thuẫn cho Tổng thống Vladimir Putin, ông tuyên bố trong buổi rao giảng là một cuộc đấu tranh để bảo vệ "nền văn minh nhân loại” chống lại “tội lỗi” của “các cuộc diễu hành tự hào đồng tính".

Với tư cách là một học giả đã dành vài thập kỷ nghiên cứu về tôn giáo ở Nga, tôi đang theo dõi rất chặt chẽ các cuộc tranh luận trong Giáo hội Chính thống giáo Nga. Để nhìn thẩm thấu hơn về cuộc xung đột hiện tại, sẽ rất hữu ích nếu biết thêm về cấu trúc và lịch sử của Thiên Chúa giáo Chính thống. 

Giáo hội Chính thống giáo là gì?

Giáo hội Chính thống giáo là nhánh nhỏ nhất trong ba chi nhánh của Thiên Chúa giáo, bao gồm Thiên Chúa giáo và đạo Tin Lành. Có khoảng 1,34 tín đồ Thiên Chúa giáo, khoảng 600 triệu tín đồ đạo Tin Lành và khoảng 300 triệu tín đồ Chính thống giáo trên toàn cầu. Hầu hết các Cơ đốc nhân Chính thống giáo sống ở Nga, Đông Âu, Caucasus và Trung Đông.

Danh xưng "Chính thống" có nghĩa là cả "Niềm tin đúng đắn" và "Sự thờ phụng đúng đắn" và những tín đồ đạo Thiên Chúa Chính thống giáo nhấn mạnh vào chân lý phổ quát của giáo lý và thực hành của họ.

Giống như Giáo hội Thiên Chúa giáo La Mã, Giáo hội Chính thống giáo tuyên bố là một Giáo hội thực sự được sáng lập bởi Chúa Kitô và các Tông đồ của Ngài.

Cấu trúc Giáo hội Chính thống giáo

Không giống như Giáo hội Thiên Chúa giáo La Mã, được lãnh đạo tối cao bởi Đức Giáo hoàng, Giáo hội Chính thống giáo trên toàn thế giới không có người lãnh đạo tâm linh duy nhất. Thay vào đó, sự hợp thông Giáo hội Chính thống giáo toàn cầu được chia thành các Giáo hội Chính thống giáo Autocephalous. Được hình thành từ hai gốc tiếng Hy Lạp, danh từ "Autocephalous" có nghĩa là "tự đứng đầu".

Autocephalous Giáo hội - là một tổ chức hoàn toàn độc lập, đó là độc lập với Hội đồng Đại kết, và có thể đưa ra quyết định của riêng mình, mà liên quan đến các quy định của nó, cũng như công việc. Trong Công Đồng Chung, bằng cách này, sự lãnh đạo bao gồm đại diện của tất cả các Giáo hội Chính thống giáo Autocephalous.

Nếu chúng ta xem xét các câu hỏi về sự khác biệt giữa các Giáo Hội Chính thống giáo Autocephalous, chúng ta có thể nói rằng người đứng đầu của mỗi đứng một vị Giám mục người có cấp bậc đô thị, tộc trưởng hoặc Tổng Giám mục, lựa chọn của ông được đưa ra trong tổ chức khác biệt nữa là Giáo Hội Chính thống giáo Autocephalous làm cho dầu thánh mà không cần sự giúp đỡ của người khác.

Số lượng các Giáo hội Chính thống giáo Autocephalous đã thay đổi theo thời gian. Bốn Thánh địa lâu đời nhất - Constantinople, Alexandria, Antioch và Jerusalem - là những trung tâm chính trị và tôn giáo quan trọng trong Đế quốc Đông La Mã (Đế quốc Byzantine), một đế quốc tồn tại từ năm 330 đến năm 1453, đóng đô ở Constantinopolis. Khi các Giáo hội Chính thống giáo mang đức tin của họ đến các quốc gia khác, các Giáo hội Gia trưởng được thành lập biwr Bulgaria vào năm 927, ở Serbia năm 1346 và Moscow vào năm 1589. Vào thế kỷ 19, khi Đế chế Ottoman và Nga tan rã, các Giáo hội Chính thống giáo Autocephalous mới được hình thành ở các quốc gia mới như Hy Lạp, Romania, Ba Lan và Albania, từ năm 1850 đến năm 1937.

Hiện có 14 Giáo hội Chính thống giáo Autocephalous mắc chứng tự mãn được công nhận rộng rãi bởi cộng đồng Chính thống giáo toàn cầu. Tất cả những Giáo hội Chính thống giáo Autocephalous mắc chứng tự mãn này đều có chung một Đức tin và các Bí tích.

Trong số 14 Giáo hội Chính thống giáo Autocephalous, người đứng đầu mỗi Giáo hội Chính thống giáo ông ta được gọi là "Tộc trưởng" hoặc "người Giám hộ." Giáo chủ Constantinople (Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ) được coi là Giáo chủ "Đại kết," hay Giáo chủ phổ quát. Ông ấy là người thân cận nhất với người đồng cấp của mình, Giáo hoàng của Giáo hội Thiên Chúa giáo La Mã.

Giáo hội Chính thống giáo Nga, với hơn 90 triệu thành viên, là Giáo hội lớn nhất cho đến nay. Giáo hội Chính thống giáo Romania tự hào có số lượng tín đồ lớn thứ hai, với khoảng 16 triệu tín đồ.

Tại UKraine, các tín đồ Giáo hội Chính thống giáo bị chia rẽ giữa hai cấu trúc Giáo hội cạnh tranh. Giáo hội Chính thống giáo Ukraine mới được thành lập vào năm 2018, bị mắc chứng tự mãn. Giáo hội Chính thống giáo Ukraine - Tòa thượng phụ Moscow đặt dưới quyền tâm linh của Đức Thượng phụ Kirill của Giáo hội Chính thống giáo Nga. Cả hai Giáo hội Chính thống giáo Ukraine đều hùng hồn lên án cuộc chiến vô cớ bởi Đế quốc Nga xâm lược Ukraine.

Cuộc ly giáo lớn của Giáo hội vào năm 1054

Cuộc ly giáo lớn của Giáo hội diễn ra khi nào? Năm 1054, Giáo hoàng của Rome và Thượng phụ của Constantinople đã cùng nhau ra vạ tuyệt thông cho nhau và do đó bắt đầu cái được gọi là ly giáo lớn của Thiên Chúa giáo, vẫn còn tồn tại.

Cho đến thế kỷ 11, các Giáo hội Chính thống giáo đã công nhận Giáo hội Thiên Chúa giáo La Mã là một trong những Giáo hội Chinh thống giáo mắc chứng tự mãn. Tuy nhiên, đến năm 1054, sự khác biệt về Thần học, thực hành và chính quyền Giáo hội đã khiến Đức Giáo hoàng và Đức Giáo chủ của Thượng Hội Đồng Chính Thống Giáo Constantinople ra vạ tuyệt thông lẫn nhau. Đặc biệt, Đức Giáo hoàng tuyên bố có quyền đối với tất cả các Cơ đốc nhân, không chỉ cá Cơ đốc nhân trong Giáo hội của Ngài bị mắc chứng tự mãn. Giáo hội Chính thống giáo đã bác bỏ tuyên bố này.

Việc cấm thông báo lẫn nhau này chỉ được dỡ bỏ vào năm 1965. Năm 1980, 14 Giáo hội Chính thống giáo Autocephalous và Giáo hội Thiên Chúa giáo La Mã đã thành lập Ủy ban Đối ngoại Thần học Quốc tế chung để thảo luận về những vấn đề khó khăn tiếp tục chia rẽ họ. Các cuộc đàm phán này phải chịu một đòn giáng chí tử vào năm 2018 khi Giáo hội Chính thống giáo Nga đình chỉ sự tham gia của họ để phản đối việc thành lập một Giáo hội mắc chứng bệnh não tự động mới ở Ukraine.

Các Giáo sĩ Giáo hội Chính thống giáo

Giáo hội Chính thống giáo có thứ bậc. Quyền hành thuộc linh được đầu tư vào một hàng giáo phẩm được phong chức bao gồm Giám mục, Linh mục và Phó tế.

Giống như Giáo hội Thiên Chúa giáo, Giáo hội Chính thống giáo giữ giáo lý về sự kế vị của các tông đồ. Theo học thuyết này, các vị Giám mục thuộc Giáo hội Chính thống giáo, những người cai trị địa phận của một giáo phận, là những người kế vị lịch sử trực tiếp của các sứ đồ. Các vị Giám mục hoàn toàn là nam giới. Họ cũng phải là tu sĩ và phải tuân theo lời thề sống độc thân.

Các vị Linh mục và Phó tế, những người được các vị Giám mục tấn phong, dẫn dắt đời sống tâm linh và nghi lễ của các Kitô hữu Chính thống giáo trong các giáo xứ. Không giống như các vị Giám mục quản xứ thường đã kết hôn. Trong các vị Linh mục phải là nam giới và hầu hết các vị Phó tế cũng là nam giới, một số phụ nữ đã được phong chức Phó tế từ thời kỳ đầu của Thiên Chúa giáo.

Đời sống Tâm linh chính thống

Đời sống tâm linh chính thống tập trung vào bí tích, hay "các mầu nhiệm", thường do vị Cha xứ cử hành. Bí tích đầu tiên, Báp têm, là một nghi thức bắt đầu bước vào đời sống Cơ đốc nhân.

Hầu hết Cơ đốc nhân Chính thống giáo được rửa tooik hi còn là trẻ sơ sinh bằng cách ngâm ba lần trong nước Thánh.

Ngay lập tức, một em bé sơ sinh được rửa tội cũng nhận được hai bí tích khác. Linh mục xứ cho em bé sơ sinh bằng Chrism, một loại nước hoa đặc biệt được các vị Giám mục chuẩn bị trong Tuần Thánh. Linh mục cũng cho bé sơ sinh Rước Thánh lễ, bánh và rượu đã được Thánh hiến đã trở thành Mình và Máu Chúa Kitô một cách thần bí.

Giống như tín đồ Thiên Chúa giáo và hầu hết những tín đồ đạo Tin Lành, những tín đồ Chính thông giáo thường xuyên cử hành Bí tích Thánh thể. Tiệc Thánh trung tâm này của Giáo hội Chính thống giáo được gọi là Phụng vụ và Thần thánh.

Được cử hành vào mỗi Chúa nhật, Phụng vụ Thiên Chúa có ba phần: của lễ, trong đó có Linh mục và Phó tế chuẩn bị bánh và rượu; buổi nhóm họp, bao gồm việc đọc kinh Thánh; và tạ ơn, trong đó bánh và rượu được Thánh hiến và trao cho các tín hữu. Phần lớn Phụng vụ được hát Thánh ca hoặc tụng Thánh kinh.

Không giống như Thánh lễ Thiên Chúa giáo, Phụng vụ Thiên Chúa không bao giờ có thể được cử hành bởi một vị Linh Mục duy nhất. Cộng đồng các Kitô hữu phải luôn luôn cử hành Phụng vụ. Trong khi một cơ sở Thánh đường của Giáo hội Thiên Chúa giáo có nhiều Thánh lễ vào Chúa nhật, thụ Phụng vụ Thần thánh Orthdox chỉ có thể dược cử hành một lần mỗi ngày trên một bàn thờ nhất định.

Giống như tín đồ Thiên Chúa giáo, những tín đồ Chính thống giáo thường xuyên thú nhận tội lỗi của họ với vị Linh mục của họ trong bí tích sám hối. Hôn nhân, truyền chức và xoa dầu Thánh cho bệnh nhân cũng được công nhận là các bí tích.

Biểu tượng và sự Tôn thờ

Các biểu tượng - hình ảnh Thánh hiến của các vị Thánh hoặc các sự kiện - đóng một vai trò quan trọng trong đời sống của Giáo hội Chính thống giáo. Các cơ sở Thánh đường Giáo hội Chính thống giáo tràn ngập những hình ảnh này, mà các tín đồ tôn vinh bằng những nụ hôn và cung xưng tên.

Trong Thần học Chính thống giáo, các biểu tượng là bằng chứng cho học thuyết rằng Đức Chúa Trời đã trở thành con người trong Đấng Christ. Bởi vì Ngài là một con người, Ngài có thể được thể hiện một cách nghệ thuật. Tương tự như thế, các vị Thánh, những người được cho là tràn đầy tinh tần của Đấng Christ, có thể được miêu tả và tôn kính trong các biểu tượng.

Các Thần học gia Chính thống giáo cẩn thận phân biệt giữa sự thờ phụng chỉ dành riêng cho Đức Chúa Trời và sự tôn kính thích hợp với các biểu tượng.

Thượng phụ Chính thống giáo Nga Kirill thắp nến trong lễ Phục sinh

của Chính thống giáo ở Moscow. Ảnh: Mikhail Svetlov/Getty

Những Tín đồ Thiên Chúa Chính thống giáo tạo thành một cộng đồng ngày càng quan trọng trên toàn thế giới. Sau sự tan rã của các nước Xã hội Chủ nghĩa Liên Xô, Đông Âu và nhà cầm quyền Đảng Cộng sản Liên Xô sụp đổ, các Giáo hội Chính thống giáo của các quốc gia này đã phát triển về số lượng và ảnh hưởng chính trị.

Tác giả J. Eugene Clay, Phó Giáo sư Khoa Nghiên cứu Tôn giáo SHPRS, Viện Nghiên cứu Khoa học lịch sử, Triết học và Tôn giáo, Đại học Bang Arizona, Hoa Kỳ.

Ông là Chủ tịch của Hiệp hội Nghiên cứu Lịch sử và Văn hóa Thiên Chúa giáo Đông phương. Ông cũng là một chi nhánh của Trung tâm Melikian, Trung tâm Nghiên cứu Do Thái, Trung tâm Nghiên cứu Thời Trung Cổ và Phục hưng Arizona, Khoa liên kết, Trung tâm Nghiên cứu Tôn giáo và Xung đột.

Công việc của ông tập trung vào hoạt động của những người bất đồng chính kiến ​​và những người có đạo đức, những người thường đưa những ý tưởng mới hoặc thực hành mới vào lĩnh vực tôn giáo. Thứ hai, ông phân tích cách các tổ chức tôn giáo (chẳng hạn như Giáo hội Chính thống Nga) liên tục xác định và xác định lại bản thân, đặc biệt là khi họ tham gia sâu vào việc tiến bộ hoặc chống lại một Tập đoàn Đế quốc.

Tác giả J. Eugene Clay

Biên dịch Thích Vân Phong

(Nguồn: The Conversation US)