Lời kết

LỜI KẾT

Trên đây là các nguyên lý Phật Giáođược đem ra giải thích thật quy củ. Đấy là những gì cho thấy Phật Giáo là mộtphép luyện tập thực dụng mang một cấu trúc rõ rệt, nhằm mục đích mang lại sự hiểubiết đích thật về bản chất của mọi sự vật. Trên thực tế thì mọi vật thể đều vôthường, bất toại nguyện và vô cá-tính, thế nhưng chỉ vì hiểu biết sai lầm mà tấtcả mọi con người đều bị chúng thu hút để rồi bám víu vào chúng. Phép tu tập PhậtGiáo dựa trên đạo đức (sila - tu giới), sự tậptrung (samadhi - tu định)và trí tuệ(pannâ - tu tuệ), là một phươngtiện giúp loại trừ hoàn toàn sự ham muốn và bám víu. Các đối tượng của sự bám víulà năm thứ cấu hợp (ngũ uẩn)gồm: thânxác, giác cảm, sự nhận biết, tâm ý (tác ý - active thinking)và tri thứcgiác cảm (hay tri thức - consciousness). Khi nàochúng ta nhận thức được bản chất đích thật của năm thứ cấu hợp đó là gì thì chúngta sẽ hiểu được mọi vật thể, hiểu tường tận đến độ sự ham muốn đối với chúng sẽchuyển thành sự tỉnh ngộ (vỡ mộng: không có gì đáng để có, để trở thànhnhư thế, vì tất cả đều vô thường, khổ đau và chẳng thuộc về ai cả - vô ngã), và rồi dầndần chúng ta sẽ gỡ bỏ được tất cả.

Những gì mà chúng ta cần phải làm làbiết sống phù hợp với các nguyên tắc của một cuộc sống đúng đắn (samma vihâreyyum) và ngày đêm hãy để cholòng mình tràn ngập bởi một niềm hân hoan phát sinh từ cách hành xử luôn tràn đầylòng tốt, mang các nét thật đẹp và ngay thật. Những điều ấy sẽ giúp cho chúngta ngăn chận bớt những ngõ ngách lắc léo và bất tận của tư duy, giúp chúng ta tậptrung và đạt được một sự quán thấy sâu xa về mọi sự vật, dù trong bất cứ hoàn cảnhnào. Sau đó khi gặp được các điều kiện thuận lợi (cơ duyênđã đến)thì sự tỉnh ngộ sẽ xảy ra và rồi ta sẽ hiểu được làphải đấu tranh như thế nào để lánh xa những vật thể trong thế giới này, không cònbị chúng trói buộc nữa, kể cả việc đạt được Niết-bàn. Nếu chúng ta muốn đinhanh hơn thế và đạt được kết quả thật mau lẹ thì cũng sẽ có cách: đấy là conđường tu tập gọi là vipassanâ, một phépluyện tập khởi đầu bằng sự tinh khiết đạo đức (bằng sự giữgiới), sau đó là sự tinh khiết tâm thần (sự tập trung - thiền định - tu định)và tiếp tụccho đến lúc đạt được một sự quán thấy sâu xa và hoàn toàn minh bạch bằng trựcgiác (trí tuệ - tu tuệ). Đấy là cáchđập tan vĩnh viễn các thứ gông cùm khóa chặt chúng ta trong thế giới này, hầugiúp chúng ta đạt được quả tối thượng của Con Đường.

Trên đây là tóm lược thật ngắn gọn từđầu đến cuối Đạo Pháp của Đức Phật (Buddha-Dhamma). Trong đógồm cả lý thuyết lẫn thực hành và đồng thời nêu lên tất cả các chủ đề khácnhau, từ các bước chập chững đầu tiên trên Con Đường cho đến Quả tối thượng. Câuchuyện dừng lại ở Niết-bàn. Đức Phật đã từng nói như sau: "Tất cả chư Phậtđều công nhận Niết-bàn là một sự lợi ích lớn lao hơn cả". Vậy thì chúng tahãy đem những thứ ấy ra để áp dụng hầu thực hiện và đạt được những gì phải thựchiện và phải đạt được. Nhờ vào đó chúng ta sẽ xứng đáng được gọi là những ngườiPhật Giáo, chúng ta phát huy sự quán thấy sâu xa và sẽ khám phá ra sự tinh anh đíchthật trong Đạo Pháp của Đức Phật. Nếu chúng ta không lo tu tập Đạo Pháp của ĐứcPhật mà nghĩ rằng chỉ cần biết đến Đạo Pháp của Đức Phật là đủ, thì chúng ta sẽkhông bao giờ nhận thức được bất cứ một thứ gì cả. Mỗi người trong chúng ta phảisử dụng phép nội quán để quan sát và tìm hiểu những khiếm khuyết của mình hầu tìmcách để hoàn toàn sửa đổi chúng. Nếu chúng ta chỉ thành công một nửa thì ít rachúng ta cũng đạt được một sự hiểu biết minh bạch, và sau đó dần dần khi các thứô nhiễm được tẩy xóa thì chỗ của chúng sẽ được thay vào bằng một sự tinh khiếtvà sự quán thấy an bình và sâu xa (một cách trình bày vô cùng kín đáo và khéoléo: nếu chúng ta không thành công ngay trong kiếp sống này thì sự hiểu biếtminh bạch cũng sẽ còn đó để giúp ta trong tương lai).

Chính vì thế tôi khuyên quý vị hãy đếnvới Đạo Pháp của Đức Phật đúng với những gì được trình bày trên đây. Biết đâu ĐạoPháp ấy của Đức Phật sẽ có thể giúp quý vị "bước được vào dòng chảy".Đừng đánh mất dịp may mà chúng ta hiện có dưới thể dạng con người và được biếtđến giáo huấn của Đức Phật. Xin quý vị đừng đánh mất dịp may giúp mình trở thànhmột con người hoàn hảo.