Lời tựa

Có lẽ cũng không cần phải chờ đợi lâu để quý vị sẽ thấy là quyển sách bé nhỏ này là biểu trưng không biết bao nhiêu lần hơn cho lòng tin tưởng và quyết tâm của tác giả so với một quyển sách trước đây mang tựa đề là Chúng ta hãy phẫn nộ ("Indignez vous!" - quyển sách này của Stéphane Hessel đã được xuất bản vào tháng 10, năm 2010, và đã bán được 300 000 cuốn trong ba tháng đầu, 950 000 cuốn trong vòng 10 tuần lễ sau đó, và con số bán đã lên hơn 4 triệu cuốn trong năm vừa qua và vẫn còn tiếp tục tăng đều. Quyển sách này cũng đã được dịch ra nhiều thứ tiếng kể cả tiếng Trung Quốc và đã gây ra một phong trào bất bạo động chống lại sự bất công và các sức mạnh tài phiệt cũng như sự độc đoán trên toàn thế giới. Ngày thứ bảy 12 tháng 5, năm 2012 vừa qua cũng đã có nhiều cuộc biểu tình tại một số các thành phố lớn trên thế giới để kỷ niệm một năm phong trào này được thành lập - xin lưu ý người đọc là các hàng chữ nghiêng đặt trong hai dấu ngoặc trong phần chuyển ngữ là của người dịch thêm vào nhằm giúp người đọc dễ theo dõi nguyên bản). Quá khứ đã chứng minh một cách hùng hồn là nhà xuất bản Indigène của chúng tôi không bao giờ nghĩ đến việc kiếm thêm một mớ tiền bán sách như một số người khác (quyển sách này và quyển sách trước đây tức quyển "Chúng ta hãy phẫn nộ!" được bán với giá còn rẻ hơn cả một tờ tạp chí hàng tuần, và quyển sách "Hãy cùng tuyên bố Hòa Bình" này đang là quyển sách bán chạy nhất hiện nay tại Pháp).

Chúng tôi hy vọng là quyển sách ghi lại cuộc đàm thoại này giữa ông Stéphane Hessel và Ngài Tenzin Gyatso, vị đại diện thứ XIV của một dòng truyền thừa các vị lạt-ma hình thành từ một vùng trung tâm Á Châu, có thể giúp cho một số thật đông đảo người đọc hiểu biết về những gì đang biến đổi ngày nay trên hành tinh này: đó là sự quay về với những giá trị tinh thần.

Phải chăng từ khi đồng tiền bắt đầu biểu trưng cho giá trị lớn nhất của cả nhân loại thì các chữ như "giá trị tinh thần" cũng theo đó mà trở thành lạc hậu và chỉ gây thêm bực mình cho mọi người mà thôi? Vị cựu chủ tịch chính phủ lưu vong Tây Tạng là Samdhong Rimpoché, và cũng là người được Đức Đạt-lai Lạt-ma giao phó trọng trách tham dự đám táng của ông Václav Havel (cựu tổng thống Tiệp Khắc, mất ngày 28 tháng 12, năm 2011), đã từng tuyên bố như sau : "Chính vì lý do đó mà mỗi khi phải giáp mặt với Trung Quốc thì chẳng thấy có một người nào dám đưa cái ngón tay nhỏ bé của mình lên, dù đấy chỉ là để xin phép được nêu lên một thắc mắc thật nhỏ. Sự sợ hãi và tham tiền đã điều khiển cả thế giới này rồi".



Chúng ta chỉ biết đánh giá sự "tiến bộ" bằng cách duy nhất là căn cứ vào khả năng thu hoạch vật chất, thế thì chúng ta hãy thử mang dâng các thứ ấy cho lãnh vực tinh thần xem sao? Vì thế chúng ta cũng nên mượn dịp này để cùng bàn thảo về các tiến bộ tinh thần. Thế nhưng tinh thần là gì? Đấy là một thứ gì được ghi khắc thật sâu vào trong xác thân con người, và dù cho con người có tin hay không, thì cái tinh thần ấy vẫn luôn là một mẫu số chung nhằm liên kết tất cả mọi con người với nhau. Nói lên điều này có nghĩa là tự thú nhận rằng: tinh thần không nâng cao và vượt lên trên các điều kiện trói buộc con người, mà đúng hơn là để giúp con người biết dấn thân vào cuộc sống, hầu giúp con người kiến tạo những gì phù hợp với nguyện vọng trong cuộc sống của mình.

Cơ duyên đã xảy đến vào ngày 15 tháng 8 năm vừa qua (2011), khi Đức Đạt-lai Lạt-ma diễn thuyết trước công chúng tại Toulouse (một tỉnh lớn ở miền tây nam nước Pháp) với chủ đề "Nghệ thuật mưu cầu hạnh phúc", và chính trong dịp này cái thân xác thánh thiện của Stéphane Hessel đã tiếp nhận được cái nghị lực trần tục của Đức Đạt-Lai Lạt-ma (đây là một cách chơi chữ bằng cách sử dụng cách nói ngược để nhấn mạnh thêm ý mà mình muốn nói lên : tăng thêm ý chí cho một người thế tục bằng thân xác thánh thiện của một người tu hành, và ngược lại thì gia tăng quyết tâm của một con người tu hành bằng nghị lực dấn thân của một người thế tục). "Chúng ta là hai con quỷ sứ, và nếu là hai con quỷ thì nhất định sẽ mạnh hơn là một !", sau câu nói đùa trên đây thì vị lãnh đạo xứ Tây Tạng phá lên một tràng cười to, và Ngài cho biết là người Trung Quốc thường dùng cái tên ấy để mà gán cho Ngài. Cái vai trò của "quỷ sứ" thì Hessel cũng đã từng biết đến trong cuộc sống thật dài của mình (S. Hessel đã 94 tuổi), khi ông tham gia kháng chiến chống lại bọn quốc xã, và ngày nay thì ông cũng đang sử dụng nó để chống lại sức mạnh sai khiến của đồng tiền mà trước đây ông đã có dịp nêu lên trong quyển "Chúng ta hãy phẫn nộ!" (chẳng thà làm một tên quỷ sứ để ngửa mặt mà cười, còn hơn là làm một con người để cúi đầu vâng lời).

Bốn tháng sau đó, tại thủ đô Prague (Tiệp Khắc), Václav Havel (cựu tổng thống Tiệp) mặc dù đang lâm trọng bệnh và cận kề cái chết thế nhưng vẫn đã triệu tập một cuộc hội thảo về vấn đề tôn trọng nhân quyền tại các nước Đông Á, nhằm tôn vinh một người ly khai Trung Quốc là Lưu Hiểu Ba (Liu Xiaobo), hiện vẫn còn đang bị giam cầm mặc dù một năm trước đó ông ta đã được trao tặng giải thưởng Nobel Hòa Bình. Chính bên lề cuộc hội thảo này mà hai người (Đức Đạt-lai Lat-ma và Stéphane Hessel) đã gặp nhau và thảo luận một cách thật thẳng thắn. Cả hai đều muốn tìm hiểu xem Bản Tuyên Ngôn Nhân Quyền do Liên Hiệp Quốc công bố ngày 10 tháng 12, năm 1948 tại điện Chaillot Paris ngày nay có mang lại thêm được kết quả mới mẻ có giá trị toàn cầu nào hay chăng. Và cũng để tìm hiểu xem là sự tiến bộ tinh thần, mà ngày nay chẳng ai thèm nhắc đến, có còn xứng đáng để được đặt bên cạnh sự "tiến bộ khoa học" như đã được ghi trong điều khoản thứ 27 trong Bản Tuyên Ngôn hay chăng.

Cuộc đối thoại mặt giáp mặt giữa một con người thế tục không hề nhụt chí và một vị lãnh đạo tinh thần xuất thân từ một dòng tái sinh, đã cho thấy sự khởi đầu của một thời đại mới. Từ lâu chúng tôi vẫn hằng thiết tha mong mỏi sự kiện này có ngày sẽ đến, và thật ra thì chúng tôi cũng đã tranh đấu cho xứ Tây Tạng từ năm 1993, tức là ba năm trước khi thành lập tổ chức Indigène. Cái thân xác "không cần phải chống gậy" đó (tức muốn nói đến S. Hessel đã 94 tuổi mà còn rất khoẻ mạnh) thuộc lớp đàn anh và lớn hơn Đức Đạt-lai Lạt-ma đến 18 tuổi thế nhưng luôn hiện ra với một phong thái "thật trẻ trung" đã khiến cho Đức Đạt-lai Lạt-ma phải thán phục. Về phần mình thì con người già nua đó (tức là S. Hessel) đã vô cùng may mắn được gặp vị "Thánh Thiện đầu tiên và duy nhất" (tức là Đức Đạt-lai Lạt-ma) trong cuộc đời mình, và ông cũng cứ luôn thắc mắc muốn tìm hiểu xem tại sao các ngành thần kinh học Âu Châu và Hoa Kỳ lại xen vào các chuyện tu tập riêng tư của Phật Giáo như thế : tức là nghiên cứu các kết quả cụ thể mang lại từ thiền định, phép nội quán, và các giấc mơ trong suốt (thể dạng nhập định) giúp cải thiện tình trạng sức khoẻ trên thân xác cũng như tâm thần (ý nói là S. Hessel cũng rất thán phục sức khoẻ và sự vui tươi của Đức Đạt-lai Lạt-ma do thiền định mang lại cho Ngài). Hai vầng trán nóng của họ chạm vào nhau (gục đầu và chạm trán vào nhau là cách chào hỏi thân thiện theo tập tục của người Tây Tạng) và truyền cho nhau mối thiện cảm trong tim cùng sự quyết tâm hành động trên đôi tay của họ. Thiết nghĩ viết ra bấy nhiêu cũng đủ để nói lên những gì cần phải nói.

Quả thật hết sức rõ rệt là chủ trương tận diệt văn hóa của chính phủ Trung Quốc đối với dân tộc Tây Tạng cũng chính là một sự diệt chủng đối với các giá trị căn bản và toàn cầu nhất của con người: đấy là những giá trị tinh thần. Từ thập niên 1990 đến nay các phong trào bất-bạo-động trên thế giới đã mang lại nhiều thành quả lớn lao, tất cả là nhờ vào các nhà lãnh đạo như Mikhail Gorbachev, Václav Havel, Nelson Mandela, Desmond Tutu và nổi bật hơn hết là Martin Luther King cũng như một con người thật sáng suốt là Mahatma Gandhi - chúng ta sẽ có dịp nghe nói đến họ trong cuộc đàm thoại này -, các thành quả ấy đã chứng tỏ một cách hùng hồn là hiện có một sự thức tỉnh nào đó đang được hình thành, và sự thức tỉnh đó không chỉ nhất thiết giới hạn trong một vài nơi trên hành tinh này, dù cho một vài nơi ngày nay cũng đang phải gánh chịu nhiều đớn đau hơn so với các nơi khác, chẳng hạn như phía bên kia dãy Hy-mã-lạp-sơn có những con người đang tự thiêu để bảo vệ nền văn hóa và các giá trị tinh thần của mình.

Có lẽ chỉ còn cần đến sự dấn thân nhiệt tình của Stéphane Hessel để làm bùng lên lòng nhiệt huyết của những con người phẫn nộ trong khắp bốn nẻo của hành tinh này, những con người luôn quan tâm đến cuộc chiến tinh thần đang chờ đợi họ. Và hình như tất cả cũng đã sẵn sàng!