Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. quangduc@quangduc.com* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

Rồng Trên Nóc Chùa

18/01/201705:40(Xem: 26032)
Rồng Trên Nóc Chùa
RỒNG TRÊN NÓC CHÙA
 
Nguyễn Thiếu Dũng
 
Những ngày đi lễ chùa ta thường thấy một cặp rồng trang trí ngất ngưỡng trên nóc chùa. Hình tượng này thường thấy trên nóc chùa ở nước ta, chứ ít khi thấy trên nóc chùa Trung Hoa, phải chăng là biểu tượng đặc trưng của ta?
 



Chua Dieu Ung Bac Kinh
Chua Viet
chuamotcot

 

Chùa Một Cột

 tuvienquangduc_3

Tu Viện Quảng Đức, Melbourne, Úc Châu





Người ta thường gọi tên cặp rồng này không thống nhất, có người gọi là lưỡng long tranh châu, có người nói là lưỡng long triều nguyệt, có người bảo là lưỡng long triều nhật, ai đúng và mấy ai hiểu được ý nghĩa sâu xa của món trang trí này.

Lưỡng long tranh châu thì chắc là sai, đạo Phật là đạo hiếu hòa đề cao từ bi hỉ xả lẽ đâu chùa lại treo trước mắt tín đồ biểu tượng của dục vọng, xiển dương tranh chấp, biểu tượng đặt nơi chốn trang nghiêm trên nóc chùa nóc đình hay cung điện phải là biểu tượng của sự thái bình an lạc, thái hòa không thể biểu thị sự tranh chấp giữa hai thế lực mang lại nỗi bất hạnh cho con người. Có người ngụy biện hòn ngọc tượng trưng cho tâm linh cao quý, dầu bất cư thứ gì mà đã tranh là đi ngược giáo lý đạo Phật rồi, ngay cả ham muốn lên Niết bàn còn phải diệt huống gì là tranh.

Lưỡng long triều nguyệt cũng không đúng, vòng tròn ở giữa chung quanh có một vành lửa bao bọc, vòng đó là mặt trời, mặt trời mới phát chất nóng ra chung quanh hình dung bằng vòng lửa. vậy tên chính xác của cặp rồng quen thuộc chỉ có thể chính danh là lưỡng long triều nhật mà thôi.

 

Lưỡng long triều nhật là biểu tượng đặc trưng của Việt Nam vậy nguồn gốc nó do đâu mà có. Đó chính là hình tượng cách điệu của TRUNG THIÊN ĐỒ, một đồ quan trọng của Kinh Dịch di sản sáng tạo của Việt Nam.

 

Kinh Dịch có tám quẻ đơn: Càn còn gọi là Thiên, có tượng là trời, là vua, là cha. Khôn gọi là Địa, tượng là đất, là hoàng hậu, là mẹ. Khảm gọi là Thủy, tượng là nước, là cá (ngư). Ly gọi là Hỏa, tượng là lửa. Cấn gọi là Sơn, tượng là núi. Đoài gọi là Trạch, tượng là đầm (hồ). Chấn gọi là Lôi, tượng là sấm, là con trai trưởng. Tốn gọi là Phong, tuợng là gió, là cây (mộc).

Theo thuyết tam tài  trên có trời, dưới có đất, giữa có người, như thơ Nguyễn Du “Đội trời đạp đất ở đời”, có thiên có địa tất phải có nhân, nói cách khác có tiên có hậu thì phải có trung. Dịch Trung Hoa chỉ phổ biến hai đồ Tiên Thiên và Hậu Thiên, họ thiếu một đồ thứ ba.

Dịch đồ thứ ba chính là Trung Thiên Đồ đã được tổ tiên Việt Nam “cất giấu” trong truyền thuyết Lạc Long Quân - Âu Cơ. (Dịch đồ này đã được chứng minh trong sách KINH DỊCH DI SẢN SÁNG TẠO CỦA VIÊT NAM của tác giả Nguyễn Thiếu Dũng, là đồ tối quan trọng để viết Quái, Hào từ Kinh Dịch)

Truyền thuyết Lạc Long Quân - Âu Cơ là một huyền sử về nguồn gốc dân tộc “Con Rồng cháu Tiên’’ chứa đựng di sản tinh thần vô giá của dân tộc Việt Nam. Nếu chúng ta kết hợp những thông tin nằm rải rác trong các truyền thuyết Lạc Long Quân - Âu Cơ, truyện Hồ tinh, Mộc tinh, Ngư tinh thì sẽ thiết lập được một Trung Thiên Đồ mà người Trung Quốc chưa hề biết đến. Lạc Long Quân thường được nhân dân gọi là Bố mỗi khi có việc cần giúp đỡ, có thể ký hiệu bằng quẻ Càn, tượng là vua, là cha. Lạc Long Quân thường sống ở Thủy phủ, ký hiệu là quẻ Khảm, tượng là nước. Lạc Long Quân diệt được Hồ tinh là con cáo chín đuôi sống hơn ngàn năm ở đầm Xác Cáo nay là  Hồ Tây, sự kiện này có thể ký hiệu bằng quẻ Đoài tức quẻ Trạch có tượng là đầm. Đất Phong Châu thời thượng cổ có cây Chiên đàn sống hàng ngàn năm, chim hạc thường đến đậu ở đấy nên nơi đó còn gọi là đất Bạch Hạc (nay thuộc Phú Thọ), lâu ngày cây hóa thành yêu tinh dân gọi là thần xương cuồng. Kinh Dương Vương và Lạc Long Quân ra sức đánh đuổi, cứu dân thoát khỏi sự bức hại của xương cuồng. Sự kiện này có thể ký hiệu bằng quẻ Tốn còn gọi là quẻ Phong có tượng là mộc. Như vậy, Lạc Long Quân (quẻ Càn) diệt hồ tinh (quẻ Đoài), diệt mộc tinh (quẻ Tốn), diệt ngư tinh (quẻ Khảm) để cứu dân, từ đó ta đã có được một vế của Trung Thiên Đồ: Càn - Đoài - Tốn - Khảm. Theo truyền thuyết Lạc Long Quân nói với Âu Cơ (được  tôn xưng là Quốc mẫu, là mẹ, ký hiệu là quẻ Khôn): “Ta là nòi rồng, đứng đầu thủy tộc, nàng là giống tiên, sống ở trên đất, tuy khí âm dương hợp lại mà sinh ra con, nhưng thủy hỏa tương khắc, dòng giống bất đồng, khó ở với nhau lâu được, nay phải chia ly. Ta đem năm mươi con về thủy phủ chia trị các xứ, năm mươi con theo nàng về ở trên đất, chia nước mà trị. Lên núi xuống biển, hữu sự báo cho nhau biết, đừng quên nhau”. Như thế là truyền thuyết đã xác định rất rõ tính cách tương phản giữa Lạc Long Quân và Âu Cơ. Long Quân thuộc quẻ Khảm (Thủy) thì Âu Cơ thuộc quẻ Ly (Hỏa). Truyền thuyết kể tiếp: “Âu Cơ và năm mươi con lên ở đất Phong Châu (nay là huyện Bạch Hạc) suy phục lẫn nhau, cùng tôn người con cả lên làm vua, hiệu là Hùng Vương, lấy tên nước là Văn Lang”. Lên Phong Châu là lên núi ký hiệu là quẻ Cấn, có tượng là núi, tôn người con cả ký hiệu là quẻ Chấn vì Chấn có tượng người con trưởng. Ta lại có thêm vế thứ hai của Trung Thiên Đồ: Ly - Cấn - Chấn - Khôn. Đến đây ta đã khai quật được Trung Thiên Đồ từ lớp ngôn ngữ truyền thuyết, các quẻ xếp thứ tự Càn - Đoài - Tốn - Khảm - Ly - Cấn - Chấn - Khôn theo chiều ngược kim đồng hồ.

Ta có thể chia Trung Thiên Đồ thành hai vế: A: Càn Đoài Tốn Khảm và B: Khôn Chấn Cấn Ly.

Vế A biểu tượng cho Lạc Long Quân (Càn), hình dạng con Rồng Dương với Càn 3 vạch liền (đầu rồng), Đoài Tốn đều có hai vạch hai bên (thân rồng), Khảm một vạch ở giữa (đuôi rồng).

 

   

Rong tren noc chua_Nguyen Thieu Dung

 

Hai con rồng Âm Dương này cùng châu đầu vào quẻ Càn đặt ở phương Nam, cực dương biểu tượng mặt trời có ngọn lửa bao quanh. Đó chính là “lưỡng long triều nhật” thường thấy trên các mái đình, mái chùa, một dạng cách điệu của Trung Thiên Đồ.

Rồng Lạc Long Quân có đuôi là quẻ Khảm nên luôn liên hệ với nước.

Rồng Âu Cơ có đuôi là Ly nên luôn liên hệ với lửa, lại còn có Cấn/Sơn vì vậy thường ở núi. Rồng Âm Âu Cơ biến thể thành chim Phượng, hay là Tiên.

Lưỡng long triều nhật, chính là TRUNG THIÊN ĐỒ được cách điệu, đó là di sản tinh thần của dân tộc, là chứng tích được bảo lưu một các trang trọng tôn nghiêm hiện hữu trước mắt chúng ta để nhấn mạnh KINH DỊCH LÀ DI SẢN SÁNG TẠO CỦA NGƯỜI VIỆT.

 

Ta thường dùng từ lưỡng long, nhưng Trung Quốc hiếm dùng họ thường dùng từ song long hay nhị long. Ta gọi lưỡng là cặp hàm nghĩa có đôi đực  cái, âm dương vì ta trọng nguyên lý âm dương đã đúc kết nên Kinh Dịch. Vạn vật bao giờ cũng có sự hòa hợp giữa âm và dương, vạn vật cỏng âm bồng dương, nên dân tộc ta hiếu hòa. Trung Hoa ngược lại là dân du mục hiếu chiến, họ thích tranh chấp, xâm lấn nên hảo dùng song long, nhị long chỉ hai con rồng chứ không phải cặp rồng để yêu thương hòa hợp, mà gặp nhau là đấu nhau, giành nhau, hơn thua với nhau, với họ song long tranh châu, nhị long tranh châu là biểu trưng rất phổ biến.

 

Lưỡng long triều nhật trên nóc chùa Việt Nam là biểu tượng hòa bình, là lời kêu gọi yêu thương đùm bọc lẫn nhau, sưởi ấm cho nhau dưới ánh nắng ấm áp của mặt trời chứ đừng gieo giá lạnh vào đời nhau.

 

Đầu xuân đi lễ chùa, lễ đình xin hãy gọi đúng tên LƯỠNG LONG TRIỀU NHẬT hay LƯỠNG LONG TRIỀU NAM như một lời tri ân tổ tiên của CON RỒNG CHÁU TIÊN.

 

 

NGUYỄN THIẾU DŨNG

 

 

 

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
09/09/2021(Xem: 6397)
Thiền viện Cồ Đàm do Thượng tọa Giác Hạnh thành lập vào ngày 03 tháng 10 năm 2018 trên diện tích 5,25 mẫu Tây, làm nơi nương tựa tâm linh cho người Việt xa xứ và những ai muốn trau dồi và làm chủ được tâm để đối diện và vượt qua những cơn sóng gió trong cuộc đời. Thiền viện có cảnh quan đẹp đẽ, thoáng đãng và an tịnh! Điện Phật được bài trí tôn nghiêm, thờ tượng đức Phật Thích Ca Mâu Ni. Ở sân trước, trên bãi cỏ xanh đẹp, thiền viện sẽ tôn trí bộ tượng Tứ Động Tâm là: Tượng Thái tử đản sanh tại vườn Lâm Tỳ Ni (Nepal), tượng đức Phật thành đạo tại Bồ Đề Đạo Tràng (Ấn Độ), tượng đức Phật chuyển pháp luân tại vườn Lộc Uyển (Ấn Độ), tượng đức Phật nhập diệt tại Câu Thi Na (Ấn Độ); tượng đức Phật trì bình khất thực và tượng Bồ tát Quán Thế Âm. Các pho tượng được tạo tác bằng đá cẩm thạch trắng tại Việt Nam (đang được vận chuyển đến Hoa Kỳ).
03/09/2021(Xem: 5573)
Tu viện Viên Ngộ tọa lạc tại số 3254 Rosebud Road SW, thành phố Loganville, quận Gwinnett, tiểu bang Georgia, Hoa Kỳ. Điện thoại liên lạc: +1(404) 944-5751. Tu viện nguyên là Thiền đường Viên Ngộ được Thượng tọa Thích Nhuận Hải thành lập vào tháng 5 năm 2011 với ước mong làm ngôi già lam an tịnh để tu tập, vun bồi đạo nghiệp và giúp quý Phật tử có duyên cùng về tu học. Nhờ Tam Bảo hộ trì và những nhân duyên thù thắng, Thượng tọa đã thành lập Tu viện Viên Ngộ trên mảnh đất mới rộng 16 acres (mẫu Tây), có một căn nhà rộng 4.500 square feet, chính thức hoạt động từ ngày 15 tháng 9 năm 2018. Tên Viên Ngộ xuất phát từ Tổ đình Viên Ngộ tọa lạc tại xã Ninh An, huyện Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa. Nơi đây, Thượng tọa Thích Nhuận Hải đã được ba vị Thầy khả kính: Hòa thượng Thích Ngộ Tánh, Hòa thượng Thích Ngộ Trí và Hòa thượng Thích Ngộ Tịnh nuôi dưỡng và hướng dẫn tu học từ thời còn là chú Tiểu. Đặt tên Viên Ngộ, Thượng tọa trú trì mong rằng Tông môn Tổ đình Viên Ngộ lu
01/09/2021(Xem: 6658)
Tu viện Huyền Không tọa lạc tại số 14335 Story Road, thành phố San Jose, tiểu bang California đã long trọng tổ chức Đại lễ Vu Lan vào hai ngày 28 và 29 tháng 8 năm 2021 (ngày 21 và 22 tháng 7 năm Tân Sửu) - Phật lịch 2565. Ngày 28 tháng 8, Tu viện tụng kinh Vu Lan Báo Ân, Mục Liên Sám Pháp và làm lễ Quy y Tam Bảo. Ngày 29 tháng 8, Tu viện trang nghiêm cử hành Đại lễ Vu Lan theo chương trình sau: 09:00 Phật tử vân tập 10:00 Pháp thoại. Ni sư Thích Nữ Nguyên Thiện giảng về chữ “Hiếu”: Hiếu dưỡng, Hiếu tâm, Hiếu hạnh và Hiếu thuận. Bài hát “Hiếu Đạo”. Rachael Tường Vi hát 11:00 Khai lễ Vu Lan Cung nghinh Chư Tôn Đức Ni quang lâm chánh điện
30/08/2021(Xem: 5483)
Chùa An Lạc tọa lạc tại số 5249 E. 30th Street, thành phố Indianapolis, tiểu bang Indiana. Chùa An Lạc được một nhóm Phật tử ở tiểu bang Indiana thành lập vào năm 1979. Chùa tổ chức Lễ đặt đá xây dựng ngôi chánh điện vào ngày 19 tháng 6 năm 2004. Lễ An vị Phật và lạc thành ngôi chánh điện khang trang, rộng lớn, mang dấu ấn kiến trúc Á Đông được Chùa tổ chức trọng thể vào ngày 24 tháng 8 năm 2008. Chùa còn có các công trình xây dựng khác như: Nhà đại chúng (nhà sinh hoạt, trai đường, nhà bếp); Nhà Đại Bi (Ni xá, khánh thành ngày 15 tháng 8 năm 2021); Nhà Quán Thế Âm và Nhà Đại Thế Chí (nhà khách, liêu hành giả tu tập). Sân trước chùa tôn trí nhiều tượng lộ thiên bằng đá cẩm thạch: Đài Quan Âm và tượng Bồ tát Di Lặc (năm 2008), tượng Thập bát A La Hán (năm 2008), tượng đức Phật A Di Đà (năm 2012), tượng đức Phật nhập Niết Bàn (năm 2014). Điện Phật được bài trí tôn nghiêm, thờ tượng đức Phật Thích Ca, tượng Tây Phương Tam Thánh, tượng Bồ tát Quán Thế Âm và Bồ tát Địa Tạng.
29/08/2021(Xem: 5345)
Thiền viện Phước Huệ Quang tọa lạc tại số 1100 South Indian Creek Drive, thành phố Stone Mountain, tiểu bang Georgia, Hoa Kỳ. Thiền viện do Hòa thượng Thích Định Quang và Sư cô Thích Nữ Diệu Như (em ruột Hòa thượng) thành lập vào năm 2020 trên diện tích gần 5 mẫu Tây. Thiền viện có tên tiếng Anh là: Boulder Park Meditation Center. Tên thiền viện lấy từ cặp câu đối của Hòa thượng Thích Thanh Liên, trú trì chùa Từ Hóa, Thừa Thiên Huế (là sư phụ của Hòa thượng Viện chủ Thích Định Quang): Âm: Phước hải hoằng thi pháp giới quần sanh thuyền từ tế độ, Huệ Quang phổ chiếu phá trừ vô minh tốc chứng Bồ Đề.
24/08/2021(Xem: 5733)
Vào sáng ngày 22 tháng 8 năm 2021 (ngày rằm tháng 7 năm Tân Sửu), Chùa Phổ Từ (Compassion Meditation Center) tọa lạc tại số 17327 Meekland Avenue, thành phố Hayward, tiểu bang California đã long trọng tổ chức Đại Lễ Vu Lan Báo Hiếu năm 2021 – Phật lịch 2565. Hòa thượng Thích Tịnh Diệu, Phó Viện trưởng Tu viện Kim Sơn và Phó Viện trưởng Tu viện Thôn Yên (California) đã quang lâm Chứng minh Đại lễ. Tham dự Đại lễ có chư Tôn Đức Tăng, Ni: Thượng tọa Viện chủ Chùa Phổ Từ Thích Từ Lực, Đại đức Thích Pháp Cẩn, Đại đức Thích Nhuận Tuệ; quý Sư cô: Phổ Châu (Trú trì Tu viện Hương Từ Bi, thành phố Los Gatos); Thanh Nghiêm, Thanh Diệu Lạc và Thanh Diệu Hạnh (trú xứ Tu viện Kim Sơn, thành phố Watsonville); Tịnh Minh, Tâm Thảo, Phổ Thanh, Diệu Hảo, Diệu Hiền (trú xứ Chùa Phổ Từ, thành phố Hayward); Phổ Tường, Nhi Liên (trú xứ Trung tâm Tu học Phổ Trí, thành phố Vacaville); cùng đông đảo chư vị thiện tri thức, huynh trưởng và đoàn sinh Gia đình Phật tử Chánh Tâm, Chánh Đức, Chánh Hòa; quý vị Phật
24/08/2021(Xem: 6980)
Thiền viện Thích Thiên Ân tọa lạc tại số 4050 Boulder Park Drive SW, Atlanta, GA 30331. Thiền viện do Hòa thượng Thích Như Minh (trú trì chùa Việt Nam tại Los Angeles) sáng lập và làm Viện trưởng vào năm 2011. Thiền viện ở trung tâm thành phố Atlanta, có những cơ sở tu tập trong 4 khu đất xinh đẹp. Thiền viện có tên tiếng Mỹ là Boulder Park Meditation Center, được thành lập để tôn vinh và tưởng nhớ đến Hòa thượng Thích Thiên Ân, người đã đưa Phật giáo Việt Nam vào Hoa Kỳ giữa thập niên 1960. Vào ngày 04 tháng 11 năm 2018, Thiền viện đã tổ chức trang trọng lễ khánh thành ngôi chánh điện mới và khóa tu học lần thứ nhất, khai giảng pháp hội “Đại Thừa Diệu Pháp Liên Hoa kinh”. Nơi đây, vào mùa thu năm 2019, Hòa thượng Thích Như Minh đã tôn tạo quả chung đại hồng lấy tên “Đại hồng chung Hòa bình Thế giới” để hằng năm, vào ngày đầu năm mới dương lịch, Thiền viện cử hành Đại lễ Cầu nguyện Hòa bình Thế giới. Thiền sư Th
24/08/2021(Xem: 5800)
Vào chiều ngày 21 tháng 8 năm 2021 (ngày 14 tháng 7 năm Tân Sửu), Ấn Tôn thiền đường tọa lạc tại số 4198 Gion Avenue, thành phố San Jose, tiểu bang California đã long trọng tổ chức Đại lễ Vu Lan năm Tân Sửu - Phật lịch 2565. Hòa thượng Thích Chơn Minh, Viện chủ Quán Thế Âm Thiền Tự, thành phố San Jose đã quang lâm Chứng minh đại lễ. Tham dự đại lễ có chư vị: TT. Thích Giải Minh (Viện chủ Chùa Nhật Quang, thành phố Sacramento), TT. Thích Minh Thiện (Viện chủ Chùa Tuệ Viên, thành phố San Jose), TT. Thích Pháp Hạnh (Trú trì Ấn Tôn Thiền Đường, thành phố San Jose), TK. Thích Phổ Hòa (trú xứ Chùa Tuệ Viên, thành phố San Jose), TK. Thích Từ Thiện (trú xứ Chùa Huyền Giác, thành phố Sacramento), TK. Thích Quảng Ân (trú xứ Ấn Tôn Thiền Đường), TK. Thích Hoằng Đức (trú xứ Ấn Tôn Thiền Đường); cùng đông đảo đồng hương, Phật tử ở thành phố San Jose và nhiều thành phố ở tiểu bang California.
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Senior Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com ; http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
quangduc@quangduc.com , tvquangduc@bigpond.com
KHÁCH VIẾNG THĂM
110,220,567