4. Nghi cúng lễ Phật Đản

Pháp Sự Khoa Nghi
( 3 tập)

Soạn dịch giả: THÍCH GIẢI HÒA

Chùa Quang Thiện, California, USA
Ấn hành 2002

--- o0o ---

TẬP I

4. NGHI CÚNG DƯỜNG LỄ PHẬT ĐẢN

(Ngày 15-04 Âm Lịch)

* Tiết thứ làm nghi:

- Chuông trống Bát Nhã.

- Cử nhạc khai đàn.

- Chủ lễ đăng điện.

- Cử nhạc tham lễ.

- Chủ lễ niệm hương.

- Dâng hương – tác lễ,

- CÚNG HƯƠNG(chủ lễ xướng):

Nguyện đem lòng thành kính,

Gởi theo đám mây hương,

Phưởng phất khắp mười phương,

Cúng dường ngôi Tam Bảo.

Thề trọn đời giữ đạo,

Theo tự tánh làm lành,

Cùng pháp giới chúng sanh,

Cầu Phật từ gia hộ:

Tâm Bồ đề kiên cố,

Chí tu học vững bền,

Xa biển khổ mông mênh,

Chóng quay về bờ giác.

Nam mô Hương Cúng Dường Bồ Tát. (3 lần)

- TÁN PHẬT(Tán dương công đức Phật):

Đấng Pháp vương vô thượng,

Ba cõi chẳng ai bằng,

Thầy dạy khắp trời người,

Cha lành chung bốn loại.

Qui y tròn một niệm,

Dứt sạch nghiệp ba kỳ,

Xưng dương cùng tán thán,

Ức kiếp không cùng tận!

- LỄ PHẬT:

Phật, chúng sanh tánh thường rỗng lặng,

Đạo cảm thông không thể nghĩ bàn,

Lưới Đế châu ví đạo tràng,

Mười phương Phật bảo hào quang sáng ngời .

Trước bảo tọa thân con ảnh hiện,

Cúi đầu xin thệ nguyện qui y.

Chí tâm đảnh lễ: Nam mô Tận Hư Không, Biến Pháp Giới, Quá Hiện Vị Lai Thập Phương Chư Phật, Tôn Pháp, Hiền Thánh Tăng Thường Trụ Tam Bảo. (1 lễ)

Chí tâm đảnh lễ: Nam mô Ta Bà Giáo Chủ Điều Ngự Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật; Đương Lai Hạ Sanh Di lặc Tôn Phật; Đại Trí Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát; Đại Hạnh Phổ Hiền Bồ Tát; Hộ Pháp Chư Tôn Bồ Tát; Linh Sơn Hội Thượng Phật Bồ Tát. (1 lễ)

Chí tâm đảnh lễ: Nam mô Tây Phương Cực Lạc Thế Giới Đại Từ Đại Bi Tiếp Dẫn Đạo Sư A Di Đà Phật; Đại Bi Quan Thế Âm Bồ Tát; Đại Thế Chí Bồ Tát; Đại Nguyện Địa Tạng Vương Bồ Tát; Thanh Tịnh Đại Hải Chúng Bồ Tát. (1 lễ)

- TÁN HƯƠNG (nhạc cúng hương):

Lư vàng vừa bén,

Pháp giới hương bay,

Mười phương chư Phật thảy đều hay,

Theo gió cuốn mây bay,

Xin gởi lòng này,

Chư Phật nguyện về đây.

Nam mô Hương Vân Cái Bồ Tát.(3 lần)

- TỤNG CHÚ ĐẠI BI:

Nam mô Đại Bi Hội Thượng Phật Bồ Tát. (3 lần)

Thiên thủ thiên nhãn, vô ngại đại bi tâm đà la ni.

Nam mô hắc ra đát na, đa ra dạ da. Nam mô a lị gia bà lô kiết đế, thước bát ra da, bồ đề tát đỏa bà da, ma ha tát đỏa bà da, ma ha ca lô ni ca da. Án tát bàn ra phạt duệ, số đát na đát tả. Nam mô tất kiết lật đỏa, y mông a lị gia bà lô kiết đế, thất Phật ra lăng đà bà. Nam mô na ra cẩn trì hê rị, ma ha bàn đa sa mế, tát bà a tha đậu du bằng, a thệ dựng, tát bà tát đa, na ma bà đà, ma phạt đặt đậu đát điệt tha. Án a bà lô hê, lô ca đế, ca ra đế, di hê lị, ma ha bồ đề tát đỏa, tát bà tát bà, ma ra ma ra, ma hê ma hê, rị đà dựng, cu lô cu lô kiết mông, độ lô độ lô phạt xà da đế, ma ha phạt xà da đế, đà la đà là, địa rị ni, thất Phật ra da, giá ra gía ra. Mạ mạ phạt ra ma, mục đế lệ, y hê y hê, thất na thất na, a ra sâm Phật ra xá lợi, phạt sa phạt sâm, Phật ra xá da, hô lô hô lô ma ra, hô lô hô lô hê rị, ta ra ta ra, tất rị tất rị, tô rô tô rô, bồ đề dạ, bồ đề dạ, bồ đà dạ, bồ đà dạ, di đế rị dạ, na ra cẩn trì, địa rị sắt ni na, ba dạ ma na ta bà ha, tất đà dạ ta bà ha. Ma ha tất đà dạ ta bà ha. Tất đà du nghệ thất bàn ra dạ ta bà ha. Na ra cẩn trì ta bà ha. Ma ra na ra ta bà ha. Tất ra tăng a mục khư gia, ta bà ha. Ta bà ma ha, a tất đà dạ ta bà ha. Giả kiết ra a tất đà dạ ta bà ha. Ba đà ma kiết tất đà dạ ta bà ha. Na ra cẩn trì bàn đà ra dạ ta bà ha. Ma bà rị thắng kiết ra dạ ta bà ha.

Nam mô hắc ra đát na đa ra dạ da. Nam mô a rị da bà lô kiết đế thước bàn ra dạ, ta bà ha.

Án tất điện đô mạn đà ra bạt đà dạ ta bà ha.

- TÁN PHẬT:

Trên trời dưới đất không bằng Phật,

Thế giới mười phương cũng khó bằng,

Thế gian có gì con đã thấy,

Tất cả không ai bằng Phật vậy!

Nam mô Thập Phương Thường Trụ Tam Bảo. (3 lần)

- CHỦ LỄ VÀ TẤT CẢ ĐỒNG NGỒI XUỐNG TỤNG BÀI Ý NGHĨA NGÀY PHẬT ĐẢN.

(Tụng đậu câu, tụng chậm thay vì bạch và sớ).

Nam mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật. (3 lần)

Chúng con cung kính nghe rằng:

Nhớ lại thuở xa xưa,

Đấng đại bi cứu thế,

Đức Bồ Tát Thiện Huệ,

Bổ xứ tại Ta Bà.

Từ cõi trời Suất Đà,

Quán nhơn duyên thời tiết,

Tịnh Phạn Vương cung khuyết,

Ứng mộng bà Ma Gia.

Cõi voi trắng sáu ngà,

Mang Thánh thai Bồ Tát,

Trong vườn hoa thơm ngát,

Một buổi sáng tinh sương.

Hoàng hậu đi dạo vườn,

Bỗng hạ sanh Thái tử,

Tin vui truyền khắp xứ,

Rằng Hoàng hậu sanh con.

Mừng vui cả nước non.

Hân hoan cùng vũ trụ,

Hàng chư thiên ca vũ,

Các tầng trời rải bông.

Tắm thân có nước chín rồng,

Đỡ gót có sen bảy đóa,

Ứng thân mở đường giáo hóa,

Linh tích báo việc độ sanh.

Ít có mộng đẹp điềm lành,

Chẳng không tình thương đạo đức,

"Trong ngoài thế gian đệ nhất,

Trên dưới trời đất độc tôn!"

Từ đó ...

Cỏ cây chờ Thánh gọi hồn,

Người vật đợi Thầy truyền đạo,

Nhơn gian có thêm tôn giáo

Thiên hạ không thiếu Thánh Hiền.

Kiếp sống giảm bớt não phiền,

Cuộc đời tăng thêm lợi lạc,

Phật Đản hôm nay khai mạc,

Trăng tròn mùa hạ tháng Tư. (15-4)

Hương thơm phụng hiến một lư,

Hoa quí cúng dường mấy phẩm,

Trước điện cúi đầu suy gẫm,

Công ơn giáo hóa cao dày.

Dưới tọa ngửa mặt tỏ bày,

Hạnh nguyện tín tâm kiên cố,

Chớ tạo ác duyên đau khổ,

Nên xây thiện nghiệp an vui.

Gập ghềnh đường Thánh không lui,

Tăm tối ngõ phàm chớ tới.

Việc làm: tự, tha lưỡng lợi,

Ý nghĩ: mê, ngộ phân minh.

Thương người giúp vật như mình,

Trọng mạng quí thân của chúng,

Thực hiện từ bi diệu dụng,

Trau dồi trí tuệ thần thông.

Đạo nghiệp mong thuở thành công,

Phước duyên đợi ngày mỹ mãn.

Hôm nay đón mừng Phật Đản,

Thành tâm tán tụng hồng danh,

Giờ này rước lễ giáng sanh,

Cung kính quan chiêm bảo tượng.

Vị thánh muôn đời vô thượng,

Bậc thầy ba cõi tối cao,

Giáng thần vằng vặc trăng sao, (1)

Hạ sanh huy hoàng mặt nhật. (2)

Chúng con cùng tất cả chúng sanh,

Sống kiếp hậu sanh thiếu đức,

Sanh đời mạt pháp ít duyên,

Rất may gặp được Từ thuyền.

Tốt phước đón nhằm Pháp giá, (3)

Mong ơn đạo sư giáo hóa,

Thấm nhuần lẽ đạo nhiệm mầu,

Thỏa lòng bao thuở nguyện cầu.

Vui sống một đời giải thoát,

Cúi mong Thế Tôn Đại giác,

Từ bi tác đại chứng minh!

Phục nguyện:

Từ thệ không dời,

Pháp luân không chuyển,

Truyền cho chúng con,

Lời vàng Lộc Uyển.

Ban cho Phật tử,

Xe báu ngưu xa,

Nhà lửa mau ra,

Đường mê sớm thoát.

Pháp hội Linh Sơn man mác,

Đạo tràng Xá Vệ nghiễm nhiên.

Rạng rỡ nhà thiền,

Vẻ vang họ Thích,

Nhơn thiên lợi ích,

Thế giới an vui.

(Tất cả đứng dậy).

- TÁN(hoặc tụng):

Tán lễ Thích Tôn,

Giáo chủ Ta Bà,

Tu nhơn nhiều kiếp lâu xa,

Thần giáng Hoàng gia,

Giã từ ngôi báu mẹ cha.

Dưới cây an tọa,

Hàng phục quân ma,

Thấy ánh sao Mai đạo thành,

Chuyển pháp luân,

Ba thừa Thánh chúng tu hành,

Vô sanh đã chứng,

Hiện tiền chứng đẳng tu hành,

Vô sanh sẽ chứng.

Nam mô Thích Ca Mâu Ni Phật. (3 lễ)

- LỄ 12 LỄ LỊCH SỬ ĐỨC PHẬT.

(Chủ lễ xướng đến: Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật thì nhịp khánh hướng dẫn Phật tử đồng hòa: Bổn Sư Thích Ca ...)

1) Chí tâm đảnh lễ:

A tỳ ngục tốt, mới phát lòng lành,

Nhiều kiếp tu hành, nhơn viên quả mãn.

Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật. (1 lễ)

2) Chí tâm đảnh lễ:

Một đời Bổ xứ, hiện ở Suất Đà,

Hóa độ Ta Bà, giáng sanh trần thế.

Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật. (1 lễ)

3) Chí tâm đảnh lễ:

Từ trời Đâu Suất, ứng mộng Ma Gia,

Cỡi voi sáu ngà, trong lòng mẹ.

Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật. (1 lễ)

4) Chí tâm đảnh lễ:

Dưới cây Vô Ưu, đản sanh thị hiện,

Chín rồng phun nước, bảy bước xưng tôn.

Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật. (1 lễ)

5) Chí tâm đảnh lễ:

Hiện hưởng dục lạc, chán cảnh vô thường,

Dạo chơi bốn phương, thương đời đau khổ.

Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật. (1 lễ)

6) Chí tâm đảnh lễ:

Nửa đêm vượt thành, xuất gia tìm đạo,

Tóc xanh cắt bỏ, núi Tuyết tu hành.

Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật. (1 lễ)

7) Chí tâm đảnh lễ:

Dưới cây Đạo thọ, hàng phục ma quân,

Thấy ánh sao Mai, thành Bồ đề đạo.

Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật. (1 lễ)

8) Chí tâm đảnh lễ:

Bốn mươi chín năm, độ sanh thuyết pháp

Ba thừa giáo hóa, hạnh nguyện viên thành.

Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật. (1 lễ)

9) Chí tâm đảnh lễ:

Dưới cây Ta La, Niết Bàn thị hiện,

Để lại Xá lợi, phước khắp trần gian.

Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật. (1 lễ)

10) Chí tâm đảnh lễ:

Hiện tọa đạo tràng, Ta Bà giáo chủ,

Đạo sư ba cõi, Từ phụ bốn loài.

Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật. (1 lễ)

(Hiệu 10 này lễ 3 lần thì đủ 12 lễ lịch sử Đức Phật).

- TỤNG BÀI KHÁNH ĐẢN:

Đệ tử hôm nay,

Gặp ngày Thánh đản,

Một dạ vui mừng,

Cúi đầu đảnh lễ.

Thập phương Tam thế,

Điều ngự Như Lai,

Cùng Thánh Hiền Tăng.

Chúng con cùng pháp giới chúng sanh,

Bởi thiếu nhơn lành,

Thảy đều sa đọa,

Tham sân chấp ngã,

Quên hẳn đường về,

Tình ái si mê,

Từ trong lục đạo,

Trăm đây phiền não,

Nghiệp báo không cùng,

Nay nhờ Phật Tổ Năng nhơn,

Dủ lòng lân mẫn,

Không nỡ sinh linh thiếu phước,

Nặng kiếp luân hồi,

Đêm dày tăm tối,

Đuốc tuệ Sáng soi

Nguyện cứu muôn loài.

Pháp dùng phương tiện,

Ta bà thị hiện,

Thích chủng thọ sinh,

Thánh Ma Gia mộng ứng điềm lành,

Vua Tịnh Phạn phước sinh con thảo,

Ba mươi hai tướng hảo,

Vừa mười chín tuổi xuân,

Lòng từ ái cực thuần,

Chí xuất trần quá mạnh,

Ngai vàng quyết tránh,

Tìm lối xuất gia,

Sáu năm khổ hạnh rừng già,

Bảy thất nghiêm tinh thiền tọa,

Chứng thành đạo quả,

Hàng phục ma binh,

Ba cõi đều dậy tiếng hoan nghênh,

Muôn vật thảy nhờ ơn tế độ.

Chúng con nguyện:

Dứt bỏ dục tình gây khổ,

Nguyện học đức tánh quang minh,

Cúi xin Phật Tổ giám thành.

Từ bi gia hộ:

Chúng con cùng pháp giới chúng sanh,

Chóng thành đạo quả.

Nam mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.

Nam mô Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát.

Nam mô Đại Hạnh Phổ Hiền Bồ Tát.

Nam mô Đại Bi Quán Thế Âm Bồ Tát.

Nam mô Đạo Tràng Hội Thượng Phật Bồ Tát. (3 – 10 lần)

- TỤNG THÂP HẠNH PHỔ HIỀN:

Nhất giả lễ kính chư Phật,

Nhị giả xưng tán Như Lai.

Tam giả quảng tu cúng dường,

Tứ giả sám hối nghiệp chướng.

Ngũ giả tùy hỷ công đức,

Lục giả thỉnh chuyển pháp luân.

Thất giả thỉnh Phật trụ thế,

Bát giả thường tùy Phật học.

Cửu giả hằng thuận chúng sanh,

Thập giả phổ gia hồi hướng.

- HỒI HƯỚNG:

Vừa rồi, bao nhiêu công đức,

Bấy nhiêu hương hoa,

Thành kính thiết tha,

Nguyện xin cúng dưỡng,

Bổn sư sơ sanh bảo tướng,

Đại hùng điện thượng tọa tiền,

Duy nguyện ai liên,

Thùy từ minh chứng.

- PHỤC NGUYỆN:

Đạo thọ nghìn thu đứng vững,

Đàm hoa muôn thuở thắm tươi,

Sông Ni nước vẫn đợi người,

Núi Tuyết cây còn chờ Thánh.

Chúng con nghĩ:

Người không bắt đầu từ non khổ hạnh,

Cũng chẳng chấm dứt tại nước Thi La.

Do đó:

Nguyện Pháp luân tái chuyển Ta Bà,

Mong Phật nhật trùng quang pháp giới.

Mọi người trông đợi,

Một dạ nguyện cầu,

Ngõ đền ơn sâu,

Hầu phụng thờ đạo cả.

Chúng con cũng nguyện:

Núi rừng biển dã,

Gió thuận mưa hòa,

An cư lạc nghiệp mọi nhà,

Trấn tịnh thái bình cả nước.

Tăng Ni hưởng phước,

Thiện tín triêm ân.

Nam mô A Di Đà Phật. (đồng hòa)

- TÁN (Dùng cho đêm 14-04):

Phật đản hôm nay đã mở màn,

Vui mừng rước lễ khắp nhơn gian,

Nguyện cầu Đức Phật thường gia hộ,

Rạng rỡ muôn đời ánh đạo vàng.

- TÁN (Dùng cho đêm 15-04):

Phật đản đến đây đã lễ hoàn,

Niềm vui Đại lễ vẫn chưa tan,

Nguyện cầu Đức Phật thường gia hộ,

Rạng rỡ muôn đời ánh đạo vàng.

- TỤNG:

MA HA BÁT NHÃ BA LA MẬT ĐA TÂM KINH.

Quán tự tại Bồ Tát hành thâm Bát Nhã Ba la mật đa thời, chiếu kiến ngũ uẩn giai không, độ nhất thiết khổ ách.

"Xá Lợi Tử! Sắc bất dị không, không bất dị sắc, sắc tức thị không, không tức thị sắc. Thọ, tưởng, hành, thức diệc phục như thị".

Xá Lợi Tử! Thị chư pháp không tướng, bất sanh, bất diệt, bất cấu, bất tịnh, bất tăng, bất giảm. Thị cố không trung vô sắc, vô thọ, tưởng, hành, thức; thanh, hương, vị, xúc, pháp; vô nhãn giới, nãi chí vô ý thức giới; vô vô minh diệc vô vô minh tận, nãi chí vô lão tử diệc vô lão tử tận; vô khổ, tập, diệt, đạo, vô trí diệc vô đắc, dĩ vô sở đắc cố, Bồ đề tát đỏa y Bát nhã ba la mật đa cố, tâm vô quái ngại, vô quái ngại cố, vô hữu khủng bố, viễn ly điên đảo mộng tưởng, cứu cánh Niết Bàn. Tam thế chư Phật, y Bát nhã Ba la đa cố, đắc A nậu đa la Tam miệu tam Bồ đề. Cố tri Bát nhã ba la mật đa, thị đại thần chú, thị đại minh chú, thị vô thượng chú, thị vô đẳng đẳng chú, năng trừ nhất thiết khổ, chơn thiệt bất hư, cố thuyết Bát nhã ba la mật đa chú. Tức thuyết chú viết:

"Yết đế, yết đế, Ba la yết đế, Ba la Tăng yết đế, Bồ đề tát bà ha".

- TỤNG:

Tiêu ba chướng trừ phiền não,

Nguyện chơn trí tuệ thường sáng tỏ,

Nguyện bao tội chướng thảy tiêu trừ,

Kiếp kiếp thường tu Bồ Tát đạo.

Nguyện sanh Tịnh độ cảnh Tây phương,

Chín phẩm hoa sen là cha mẹ,

Hoa nở thấy Phật ngộ vô sanh,

Bất thoái Bồ Tát là bạn hữu.

Nguyện đem công đức này,

Hướng về khắp tất cả,

Đệ tử và chúng sanh,

Đều trọn thành Phật đạo.

- PHỤC NGUYỆN:

Đạo thọ Bồ đề,

Nảy sanh cành lá,

Đàm hoa Bát Nhã,

Tươi đẹp sắc hương.

Mây lành che mát muôn phương,

Mưa pháp thấm nhuần mọi vật.

Huy hoàng tuệ nhật,

Sáng chói từ quang.

Nhờ đó:

An cư lạc nghiệp xóm làng,

Thạnh trị thái bình đất nước.

Tăng Ni hưởng phước,

Lạc đạo an bần,

Thiện tín triêm ân,

Tu thân giữ đạo.

Tự qui Phật, xin nguyện chúng sanh, thể theo đạo cả, phát lòng vô thượng. (1 lễ)

Tự qui y Pháp, xin nguyện chúng sanh thấu rõ kinh tạng, trí tuệ như biển. (1 lễ)

Tự qui y Tăng, xin nguyện chúng sanh, thống lý đại chúng, hết thảy không ngại. (1 lễ)

- CHỦ LỄ XƯỚNG:

Đón mừng Phật đản,

Lễ đã viên thành,

Chuông trống hòa thanh,

Cúi đầu lễ tất.

* Ghi chú:

(1) Trăng sao: ban đêm.

(2) Mặt nhật: giáng sanh ban ngày.

(3) Giá: xe.