Part 3/ Phần 3

Some people bury their heads in the joy of eating and drinking, and waste their life away. Some people practice the Way incorrectly, and can not get enlightenment. They don’t know that in everyone the Bodhi Mind is already perfect, and the virtuous Prajna is already complete. Despite being a hermit, completely or partly, despite being a monk or a layperson, you will get enlightenment if you realize the original mind. That is originally not male or female, so you don’t have to cling to the appearance. Those who don’t understand turn into three teachings tentatively; those who already understand know that they have realized the same one mind. Those who constantly reflect inwardly will all see the self-nature and become buddhas.

TRẦN THÁI TÔNG (1218 - 1277)

(COMMENT: Human life is precious. Practice the Way correctly and constantly.
Don’t waste even a day in your life. The death may come tonight or tomorrow. Actually, the death is chewing you in every moment; it is present in your every breath, and is not apart from life. Reflect inwardly, watch your every breath constantly, and see what is beyond the birth and death.
Is there the self-nature? When you say you are seeing something you call the self-nature, that thing’s gone instantly. When you say you are feeling the cold wind of the impermanence, and you say that nothing should be called as the self-nature, just observe who is feeling and who is saying there. Is there any difference between the one ‘who is feeling’ and the one ‘who is saying’? Don’t think. Just observe.)

Hoặc có người vùi đầu trong ăn uống, qua mất một đời. Hoặc có người trên đường tu hành lầm lẫn, mà không thức tỉnh. Đâu biết, tánh giác Bồ-đề mỗi mỗi viên thành, nào hay căn lành Bát-nhã người người đầy đủ. Chớ luận đại ẩn tiểu ẩn, thôi phân tại gia xuất gia. Chẳng cuộc người tăng kẻ tục, chỉ cốt nhận được bản tâm. Vốn không có nam nữ, đâu cần chấp tướng. Người chưa rõ dối chia tam giáo, liễu được rồi đồng ngộ nhất tâm. Nếu hay phản chiếu hồi quang, đều được kiến tánh thành Phật.

Hoặc hữu mai đầu khiết phạn nhi không quá nhất sinh; hoặc hữu thác lộ tu hành nhi bất tỉnh giá ý. Khởi thức Bồ Đề giác tính cá cá viên thành; tranh tri bát nhã thiện căn nhân nhân cụ túc. Mạc vấn đại ẩn tiểu ẩn, hưu biệt tại gia xuất gia. Bất câu tăng tục nhi chỉ yếu biện tâm, bản vô nam nữ hà tu trước tướng. Vị minh nhân vọng phân tam giáo, liễu đắc để đồng ngộ nhất tâm: Nhược năng phản chiếu hồi quang, giai đắc kiến tánh thành Phật. (PHỔ KHUYẾN PHÁT BỒ ĐỀ TÂM)

TRẦN THÁI TÔNG (1218 - 1277)
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Thân người quý giá. Hãy tu học đúng đắn và liên tục. Đừng phí dù một ngày trong đời. Cái chết có thể tới đêm nay hay ngày mai. Thực sự, cái chết đang nhai bạn trong từng khoảnh khắc; nó hiện diện trong từng hơi thở của bạn, và nó không cách biệt với đời sống. Hãy quán chiếu vào tâm, liên tục xem từng hơi thở, và hãy nhìn thấy cái vượt qua sinh tử.
Có cái tự tánh hay không? Khi bạn nói bạn đang thấy cái mà bạn gọi là tự tánh, thì nó lập tức biến mất rồi. Khi bạn nói bạn đang cảm nhận ngọn gió lạnh của vô thường, và bạn nói rằng không có gì nên gọi là tự tánh, hãy quan sát xem ai đang cảm nhận và ai đang nói đó. Có dị biệt nào giữa ‘cái ai đang cảm nhận’ và ‘cái ai đang nói’ đó hay không? Đừng suy nghĩ. Hãy quan sát.)

When the mind arises, birth and death arise;
when the mind vanishes, birth and death vanish.
Originally emptiness – birth and death in nature are void.
Illusionary manifestation – this unreal body is being gone.

When you see affliction and bodhi fading,
hell and heaven will themselves wither,
the fire oven and the boiling oil will cool soon,
and the mountain of knives and the tree of swords will break up all.

The hearers meditate; I don’t.
The bodhisattvas give dharma talks; I tell the truth.
Life is itself illusionary, and so is death.
The four elements are originally empty; where did they emerge from?

Don’t behave like a thirsty deer chasing the mirage,
and searching east then west endlessly.
The Dharma Body neither comes nor goes;
the True Nature is neither right nor wrong.

After arriving home, you should not ask for the way anymore.
After seeing the moon, you need not to look for the finger.
The unenlightened persons erroneously fear of birth and death.
The enlightened have fully insight, and live at ease.

TUỆ TRUNG THƯỢNG SĨ (1230 - 1291)

(COMMENT: Tue Trung was not a monk, but he was a prominent Zen master. His poetry is so beautiful and powerful. Just like Zen itself.)

Tâm mà sanh chừ sanh tử sanh
Tâm mà diệt chừ sanh tử diệt.
Sanh tử xưa nay tự tánh không
Thân huyễn hóa này rồi sẽ diệt.

Phiền não Bồ-đề thầm tiêu mòn
Địa ngục thiên đường tự khô kiệt.
Lò lửa dầu sôi chóng mát lành
Cây kiếm núi đao liền gãy hết.

Thanh văn ngồi thiền, ta không ngồi
Bồ-tát nói pháp, ta nói thật.
Sống tự dối sống, chết dối chết
Bốn đại vốn không, từ đâu khởi.

Chớ như nai khát đuổi sóng nắng
Chạy đông tìm tây không tạm nghỉ.
Pháp thân không đến cũng không đi
Chân tánh không phải cũng không quấy.

Đến nhà, nên biết thôi hỏi đường
Thấy trăng, đâu nhọc tìm tay ấy.
Kẻ ngu điên đảo sợ sống chết
Người trí thấy suốt nhàn thôi vậy.

SANH TỬ NHÀN NHI DĨ

Tâm chi sanh hề sanh tử sanh
Tâm chi diệt hề sanh tử diệt
Sanh tử nguyên lai tự tánh không
Thử huyễn hóa thân diệc đương diệt.

Phiền não bồ-đề ám tiêu ma
Địa ngục thiên đường tự khô kiệt
Hoạch thang lô thán đốn thanh lương
Kiếm thọ đao sơn lập tồi chiết.

Thanh văn tọa thiền ngã vô tọa
Bồ-tát thuyết pháp ngã thực thuyết.
Sanh tự vọng sanh, tử vọng tử
Tứ đại bổn không tùng hà khởi.

Mạc vi khát lộc sấn dương diệm
Đông tẩu tây trì vô tạm dĩ
Pháp thân vô khứ diệc vô lai
Chân tánh vô phi diệc vô thị.

Đáo gia tu tri bãi vấn trình
Kiến nguyệt an năng khổ tầm chỉ
Ngu nhân điên đảo bố sanh tử
Trí giả đạt quan nhàn nhi dĩ.

TUỆ TRUNG THƯỢNG SĨ (1230 - 1291)
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Ngài Tuệ Trung không phải là một vị sư, nhưng ngài là một Thiền Sư lớn. Thơ của ngài đẹp và đầy sức mạnh. Y hệt như Thiền vậy.)

I
Nobody ties you; why do you ask for liberation?
Having no unholy thought, you don’t need to search for the holy.
The monkeys are relaxing; the horses, tired; and the humans, old.
The cottage in the clouds looks like years ago, and so does the Zen stupa.

II
Thoughts, rightful and wrongful, are falling off just like flowers in the morning.
Fame and wealth are chilled in my mind just like cold, rainy nights.
The flowers are dying; the rains, gone; and the mountains, serene.
A bird chirps a sound, and the spring is leaving again.

TRẦN NHÂN TÔNG (1258 - 1308)

(COMMENT: Realize that you have no self. While lying, sitting, standing and walking, constantly see that you have no self, and that nothing has a self. Then you can see there is not a ‘you’ being tied. Since then, after that realization, you know something about the working of the mind, and meditation naturally becomes your flesh. Still, however you realize that, bad habits are hard to quit; but you already know how to calm the mind naturally.
Also, monkeys and horses are symbols for the clinging thoughts. Watching the mind, Zen practitioner sees all the thoughts disappear like flowers falling off in the morning.)

I
Ai trói lại mong cầu giải thoát
Chẳng phàm nào phải kiếm thần tiên
Vượn nhàn, ngựa mỏi, người đã lão
Như cũ vân trang một chõng thiền.
II
Phải quấy niệm rơi hoa buổi sớm
Lợi danh tâm lạnh với mưa đêm
Mưa tạnh, hoa trơ, non vắng lặng
Chim kêu một tiếng lại xuân tàn.

SƠN PHÒNG MẠN HỨNG
I
Thùy phược cánh tương cầu giải thoát
Bất phàm hà tất mích thần tiên
Viên nhàn mã quyện nhân ưng lão
Y cựu vân trang nhất tháp thiền.
II
Thị phi niệm trục triêu hoa lạc
Danh lợi tâm tùy dạ vũ hàn
Hoa tận vũ tình sơn tịch tịch
Nhất thanh đề điểu hựu xuân tàn.

TRẦN NHÂN TÔNG (1258 - 1308)
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Hãy chứng ngộ rằng bạn không có tự ngã. Trong khi nằm, ngồi, đứng và đi, hãy liên tục thấy rằng bạn không có tự ngã, và rằng không thứ gì có tự ngã cả. Rồi bạn có thể thấy là không hề có một ‘cái tôi’ nào đang bị trói buộc. Từ đó, từ sau chứng ngộ đó, bạn biết một phần về vận hành của tâm, và thiền định tự nhiên trở thành da thịt của bạn. Dù vậy, bất kể mức độ bạn chứng ngộ, các thói quen xấu vẫn khó từ bỏ; nhưng bạn đã biết cách an tâm một cách tự nhiên.
Thêm nữa, khỉ và ngựa là biểu tượng cho các niệm bám chấp. Nhìn vào tâm, người tu thiền thấy tất cả các niệm biến mất như hoa rơi buổi sáng.)

The ten thousand attachments are cut; this one body is at ease.
Living over forty years, I see life is just a long dream.
My message to all is that don’t ask anymore.
The other side is the infinity – with moon and winds.

PHÁP LOA (1284 - 1330)

(COMMENT: Is this life a long dream? Even after we wake up? What is the difference among the dreams you had last night and the years in your childhood? Do you feel that you are reincarnating every morning after the sleep? Do you feel that you are reincarnating every moment after the breath? Then, observe to see who is truly the person that you are among millions of the persons that you’ve been. There is not a real you -- just like there is not a real bubble among millions of bubbles forming and popping in the ocean. Is there something called the infinity? Is there something called the infinity threading all millions of persons you’ve been? You know you’ve been changing endlessly. And you know you are the thoughts being manifested. Let’s breathe in and out gently, and observe the working of the mind. If there is the infinity, it must be there, neither coming nor going. Don’t give it a name.)

Muôn duyên cắt đứt, một thân nhàn
Hơn bốn mươi năm giấc mộng tràng
Nhắn bảo mọi người thôi chớ hỏi
Bên kia trăng gió rộng thênh thang.

(Vạn duyên tài đoạn nhất thân nhàn
Tứ thập dư niên mộng huyễn gian
Trân trọng chư nhơn hưu tá vấn
Na biên phong nguyệt cánh man khoan.)

Thiền Sư PHÁP LOA (1284 - 1330)
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Cuộc đời là một giấc mơ dài? Ngay cả sau khi chúng ta thức dậy? Những gì khác nhau giữa các giấc mơ bạn có đêm qua và những năm thơ ấu của bạn? Bạn có cảm thấy rằng bạn đang tái sinh mỗi buổi sáng sau giấc ngủ? Bạn có cảm thấy rằng bạn đang tái sinh trong từng khoảnh khắc sau hơi thở? Rồi thì, hãy quan sát xem bạn thực sự là ai trong số hàng triệu nhân vật mà bạn là trong đời. Không có một cái bạn thực nào – y hệt như, không có một bọt nước thực nào giữa hàng triệu bọt nước thành hình và vỡ ra trên mặt biển. Có cái gì gọi là vô tận không? Có cái gì gọi là cái vô tận xuyên suốt hàng triệu nhân vật mà bạn đã từng là hay không? Bạn biết, bạn đang biến đổi vô tận. Và bạn biết bạn là các niệm đang được hiển lộ. Hãy thở vào và thở ra dịu dàng, và quan sát vận hành của tâm. Nếu có cái vô tận, nó phải ở đó, không đến không đi. Đừng đặt tên cho nó.)

The night is calm, and autumn wind breezes by the veranda.
The mountain temple leans on tree shadows quietly.
Zen is done, and the mind becomes the oneness.
The crickets chirp; for whom the sound goes?

HUYỀN QUANG (1254 - 1334)

(COMMENT: Oneness or diversity? Living as water, or living as millions of bubbles? The bubbles are in different sizes, forming and popping endlessly. The water is not associated with any measure, neither coming nor going. Then, for whom the sound goes? When your mind becomes the oneness, the sound is you; it is your mind being manifested. In truth, we can not say oneness or diversity. Everything is just it is. There is not a word adequate to describe when you see all things are just the one mind. If a Zen master put a water vase in front of you, and ask you to say without giving it a name, what would you say?)

Gió thu đêm vắng thổi hiên ngoài
Chùa núi im lìm gối cỏ may
Đã được thành thiền tâm một khối
Rè rè tiếng dế gọi kêu ai ?

SƠN VŨ
Thu phong ngọ dạ phất thiềm nha
Sơn vũ tiêu nhiên chẩm lục la
Dĩ thị thành thiền tâm nhất phiến
Cung thanh tức tức vị thùy đa.

Thiền Sư HUYỀN QUANG (1254 - 1334)
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Một hay nhiều? Sống như nước, hay sống như hàng triệu bọt nước? Bọt nước có nhiều kích thước lớn nhỏ khác nhau, thành hình và vỡ ra không ngừng. Nước thì không liên hệ tới bất kỳ kích thước nào, không đến không đi. Vậy rồi, âm thanh đó cho ai? Khi tâm bạn trở thành một, âm thanh đó là bạn; nó là tâm bạn đang hiển lộ. Sự thực, chúng ta không thể nói một hay nhiều. Mọi thứ thì cứ như nó là. Không có một chữ thích hợp để mô tả khi bạn thấy mọi thứ chỉ là một tâm. Nếu một Thiền Sư đặt một bình nước trước mặt bạn, và yêu cầu bạn nói mà không cho nó mộ tên gọi, bạn sẽ nói gì?)

At the South Shrine, sitting still in front of an incense burner,
I am serene all day, have not a thought.
Not that I am blocking the mind or purging the false thoughts,
Just that there is not a thing I could ponder.

HƯƠNG HẢI (1628 - 1715)

(COMMENT: Sitting still, sitting still, sitting still. Try sitting still even when you are lying, sitting, standing and walking. Try sitting still even when you are talking, singing, thinking, and writing. Try sitting still for a day, and then every day. Words don’t help very much; sitting still helps a lot.)

Đài nam tĩnh tọa một lò hương
Lặng lẽ suốt ngày niệm lự không
Chẳng phải dứt tâm trừ vọng tưởng
Chỉ vì không việc đáng đo lường.

Nam đài tĩnh tọa nhất lô hương
Chung nhật ngưng nhiên niệm lự vương
Bất thị tức tâm trừ vọng tưởng
Chỉ duyên vô sự khả tư lương.

Thiền Sư HƯƠNG HẢI (1628 - 1715)
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Ngồi lặng lẽ, ngồi lặng lẽ, ngồi lặng lẽ. Hãy tập ngồI lặng lẽ ngay cả khi bạn đang nằm, ngồi, đứng và đi. Hãy tập ngồi lặng lẽ ngay cả khi bạn đang nói, hát, suy nghĩ, và viết. Hãy tập ngồi lặng lẽ trong một ngày, và rồi mọi ngày. Chữ không giúp nhiều; ngồi lặng lẽ mới giúp nhiều.)

Even when the clouds cover and make illusions appear,
the sun is always in the sky, circular and bright.
If the wind comes and blows the clouds away,
you will see countless worlds brightened, unobstructed.

THỦY NGUYỆT (1637 - 1704)

(COMMENT: Always there? The eternity? The countless heavens? Or any eternal soul? We should be careful here. Words are very slippery here. Buddha says all things are changing endlessly, and there is not any eternal soul. Buddha also says Nirvana is the eternal bliss, is the unborn and undying, and is the state of mind when all desires are burnt out.
Don’t step on words. Just practice carefully, watch the mind continuously. The eternity is in front of your eyes now, and has no form. Also, the eternity has no past and future in itself. Watch the present moment, and see your one thought lasting three thousand years. That is Zen. Oops… a lot of words here.)

Sáng tròn thường ở giữa hư không
Bởi bị mây mê vọng khởi lồng
Một phen gió thổi mây tứ tán
Thế giới hà sa sáng chiếu thông.

(Viên minh thường tại thái hư trung
Cương bị mê vân vọng khởi lung.
Nhất đắc phong xuy vân tứ tán,
Hằng sa thế giới chiếu quang thông.)

THỦY NGUYỆT (1637 - 1704)
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Thường trụ? Cái vô tận? Các cõi trời vô lượng? Hay bất kỳ một linh hồn vĩnh cửu nào? Chúng ta nên cẩn trọng nơi đây. Chữ nghĩa rất là trơn trợt nơi đây. Đức Phật nói vạn pháp biến đổi không ngừng, và không hề có một linh hồn vĩnh cửu nào. Đức Phật cũng nói Niết Bạn là niềm an lạc vĩnh cửu, là cái bất sanh và bất diệt, và là cảnh giới của tâm khi tất cả tham đã được đốt cháy.
Đừng giẫm lên lời nói. Hãy tu tập cẩn trọng, hãy quan sát tâm liên tục. Cái vĩnh cửu đang ở trước mắt bạn, và không có hình tướng nào. Thêm nữa, cái vĩnh cửu không có quá khứ và tương lai trong nó. Hãy quan sát cái hiện giờ, và hãy thấy một niệm của bạn dài tới ba ngàn năm. Đó là Thiền. A ồ… nơi đây lại nhiều lời rồi.)

Seeing existence, you see all things exist;
Seeing emptiness, you see nothing exists.
When existence and emptiness are not established in your mind,
the sun of wisdom appears high in the sky.

TÔNG DIỄN (1640 - 1711)

(COMMENT: Just say neither existence nor emptiness. Realizing the emptiness nature of the mind, seeing all things as images reflected in the mind, we have no words to say whatsoever. Thought comes from nowhere, and disappears. Be serene, and watch your mind without a thought. Then existence and emptiness don’t bother you anymore.)

Cần có muôn duyên có
Ưng không tất cả không
Có không hai chẳng lập
Ánh nhật hiện lên cao.

(Ưng hữu vạn duyên hữu
Tùy vô nhất thiết vô
Hữu vô câu bất lập
Nhật cảnh bổn đương bô.)

TÔNG DIỄN (1640 - 1711)
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Đừng nói là có hay không. Nhận ra tánh không của tâm, thấy vạn pháp như ảnh hiện trong tâm, chúng ta không có lời nào để nói. Niệm tới không từ đâu, và rồi biến mất. Hãy lặng lẽ, và hãy quan sát tâm bạn với không một niệm. Rồi có và không sẽ không làm bạn bận tâm nữa.)

Holding a drum at waist, facing skilled listeners,
and relaxing both hands, I beat the drum of mind.
Tapping, tapping, seeking the mind, I see the mind is the tapping sound.
Seeking the mind, hearing the mind tapping, I tap to seek the mind.

Drumming sound composes rhymes, and the wind in cypress trees responds.
Tapping the mind -- the way of the mind is to be serene and reflective.
Always unrestrainedly, the bright moon and the cool wind exist there.
Now you know you can not find the mind; stop seeking the mind.

Stop, stop! Now you know the mind can not be found.
Even if you could find the mind, that is not the true mind.
Carrying a luminous lamp and asking for the fire, you make things upside down.
You’d better stand in front of the window and sing a song.

THANH ĐÀM (~ 19th century)

(COMMENT: It is so much fun to be enlightened. It is so much fun to enjoy the enlightenment. Get enlightenment first, then you will see that beating a drum, singing a song, or dancing crazily is not different from sitting still. Some people mistake Zen for some kinds of relaxation meditation, and can not see the difference. Don’t have that mistake; however, you can bring a dragon-killing sword into a kitchen to chop vegetables.)

Ngang lưng đeo trống đối tri âm,
Duỗi thẳng hai tay, đánh trống tâm.
Tập tập tìm tâm, tâm tất tập,
Tìm tâm, tâm tập, tập tìm tâm.
*
Âm thanh hợp vận, âm trùng họa,
Tịch chiếu tâm tông, tức tập tâm.
Trăng sáng, gió thanh thường tự tại,
Tìm tâm chẳng được, nghỉ tìm tâm.
*
Thôi nhé, tâm ta chẳng thể tầm,
Tìm tâm dẫu được, chẳng chân tâm.
Mang đèn xin lửa thêm điên đảo,
Thà đứng bên song hát khúc ngâm.

( Kiên kình yêu cổ đối tri âm,
Thư thủ vô vi phách cổ tâm.
Tập tập tầm tâm tâm tắc tập,
Tầm tâm tâm tập, tập tầm tâm.
*
Cổ thanh hợp vận tùng thanh họa,
Tịch chiếu tâm tông tức tập tầm.
Minh nguyệt thanh phong trường tự tại,
Tầm tâm bất đắc, tức tầm tâm.
*
Chỉ chỉ ! ngộ tâm bất khả tầm,
Tầm tâm túng đắc tắc phi tâm.
Tương đăng cầu hỏa tư điên đảo,
Bất nhược song tiền thủ nhất ngâm.)

THANH ĐÀM (~ 19th century)
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Sẽ rất vui khi giác ngộ. Sẽ rất vui khi vui hưởng giác ngộ. Hãy giác ngộ trước, rồi bạn sẽ thấy rằng đánh trống, hát một ca khúc, hay nhảy múa điên cuồng thì không khác gì với ngồi lặng lẽ. Một số người nhầm lẫn Thiền với vài pháp định thư giãn, và không thể thấy dị biệt. Đừng nhầm như thế; tuy nhiên, bạn vẫn có thể mang thanh kiếm giết rồng vào nhà bếp để xắt rau vậy.)

From the lamp of mind, the Buddha’s eyes manifest,
and clearly pass on the way, the four eyes gaping.
Keep transmission of the lamp, shine endlessly,
and empower Zen foresters to help human beings.

CHÂN NGUYÊN (1647 - 1726)

(COMMENT: Light the lamp, clear the darkness, follow the Buddha, and become a walking temple. When you realize the emptiness nature, the compassion arises naturally. Keep the light shining, and help others attain liberation. Nothing is more precious than entering the Bodhisattva Way.)

Một ngọn đèn tâm mắt Phật sinh,
Truyền nhau “bốn mắt ngó” phân minh.
Ngọn đèn mãi nối sáng vô tận,
Trao gởi thiền lâm dạy hữu tình.

(Nhất điểm tâm đăng Phật nhãn sinh,
Tương truyền tứ mục cố phân minh.
Liên phương tục diệm quang vô tận,
Phổ phó thiền lâm thọ hữu tình.)

CHÂN NGUYÊN (1647 - 1726)
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Hãy thắp ngọn đèn, xua bóng tối, theo Đức Phật, và trở thành một ngôi chùa di động. Khi bạn nhận ra tánh không, thì từ bi khởi dậy tự nhiên. Hãy giữ ngọn đèn sáng hoài, và hãy giúp người khác giải thoát. Không có gì quý giá hơn là bước vào Bồ Tát Đạo.)

Emptiness, emptiness, existence, existence -- I’ve gone
beyond their boundary over seventy years in this world.
The vow done, I am going home today
and don’t have to scurry about to ask for the patriarchs.

LIỄU QUÁN (? - 1743)

(COMMENT: If someone asks you to show the emptiness in this mountain, in that river, and in other things around, what can you do? You can not reply that the emptiness is something outside or inside the existence; It is nowhere to be found and shown. If someone asks you to show your true nature, what can you do? You can not reply that your true nature is in your eyes, ears, nose, tongue, body or mind; It is nowhere to be found and shown. Now, look at the mountain there. The mountain is your mind being manifested; if it is not, then you are a dead body now. Now, listen to the birdsong echoing from the mountain. The birdsong is your mind being manifested; if it is not, then you are a dead body now. All things are your mind being manifested. Thus, what can you say about emptiness or existence?
Remember, the Shurangama Sutra says that the existence of all phenomena is the mind nature, and that the mind nature is the existence of all phenomena.)

Hơn bảy mươi năm ở cõi này,
Không không sắc sắc thảy dung thông
Hôm nay nguyện mãn về quê cũ
Nào phải bôn ba hỏi Tổ tông.

(Thất thập dư niên thế giới trung
Không không sắc sắc diệc dung thông
Kim triêu nguyện mãn hoàn gia lý
Hà tất bôn man vấn tổ tông.)

Thiền Sư LIỄU QUÁN (? - 1743)
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Nếu có ai yêu cầu bạn cho thấy cái tánh không đang ở trong ngọn núi này, trong dòng sông kia, và trong các pháp quanh đây, bạn có thể làm gì? Bạn không thể trả lời rằng cái không là cái gì nằm ngoài hay trong cái có; Nó thì không ở đâu để được tìm ra và cho thấy. Nếu có ai yêu cầu bạn cho thấy chân tánh của bạn, bạn có thể làm gì? Bạn không thể trả lời rằng chân tánh bạn nằm trong mắt, tai, mũi, lưỡi, thân hay ý; Nó thì không ở đâu để được tìm ra và cho thấy. Bây giờ, hãy nhìn vào ngọn núi kia. Ngọn núi đó là tâm bạn đang hiển lộ; nếu nó không phải, thì bây giờ bạn chỉ là một xác chết. Bây giờ, hãy lắng nghe tiếng chim vọng từ núi. Tiếng chim là tâm bạn đang hiển lộ; nếu nó không phải, thì bây giờ bạn chỉ là một xác chết. Vạn pháp là tâm bạn đang hiển lộ. Do vậy, bạn có thể nói gì về không với có?
Hãy nhớ, Kinh Lăng Nghiêm nói rằng toàn tướng là tánh, và rằng toàn tánh là tướng.)

That spot is empty; its nature is originally emptiness.
Such are all things; all have the nature of emptiness.
Beyond the sky and earth, so vast is the universe.
Though shining countless worlds, so serene is the cold light.
It neither increases at the enlightened, nor decreases at the unenlightened.
It appears square or round in receptacles at ease.
When the water is still, the moon appears in thousands of rivers.
As the flower blossoms, the whole universe glows in red.

CHÂN NGUYÊN (1647 - 1726)

(COMMENT: If someone asks you about the afterlife, what should you do? Just ring a bell, and tell the questioner to show where the sound’s gone. It doesn’t mean that there is nowhere or somewhere for the sound dwelling. It means that all phenomena are just the one mind. Buddha says Nirvana is the extinction of desire, of hatred and of illusion. If we don’t understand the working of the mind, we can not extinguish the fire of desire, of hatred and of illusion.)

Một điểm rỗng rang thể vốn không,
Muôn điều tạo hóa ấy cơ đồng.
Bao la thế giới ngoài trời đất,
Lặng ánh hàn quang cõi cõi trong.
Ở Thánh chẳng thêm phàm chẳng bớt,
Vuông tròn tùy món mặc dung thông.
Nghìn sông nước lắng trăng in bóng,
Hoa nở khắp nơi rực sắc hồng.

Nhất điểm hư vô thể bổn không,
Vạn ban tạo hóa giá cơ đồng.
Bao la thế giới càn khôn ngoại,
Trạm tịch hàn quang sát hải trung.
Tại Thánh bất tăng phàm mạc giảm,
Phương viên tùy khí nhậm dung thông.
Thủy trừng nguyệt hiện thiên giang ấn,
Sắc ánh hoa khai đại địa hồng.

CHÂN NGUYÊN (1647 - 1726)
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Nếu có ai hỏi bạn về cõi hậu tử, bạn nên làm gì? Hãy gõ một tiếng chuông, và yêu cầu người kia chỉ ra nơi đâu tiếng chuông đi. Như thế không có nghĩa là không có nơi nào hay có nơi nào để tiếng chuông an trụ. Nó có nghĩa là vạn pháp chỉ là một tâm. Đức Phật nói Niết Bàn là khi chấm dứt tham, sân và si. Nếu chúng ta không hiểu vận hành của tâm, chúng ta không thể dập tắt lửa của tham, sân và si.)

When your unreal body stands in front of a mirror, you see the body and the image shown in mirror look alike. It’s impossible if you want to accept the body and reject the image, because the body is also unreal. The body originally is not different from the image; you could not accept one and reject the other. While you want to accept one and reject the other, you are very far away from the truth. Also, while you like the holy and dislike the unholy, you are bobbing up and down in the sea of birth and death. Similarly, when the affliction appears in your mind, the blissfulness can not be found anywhere. If you don’t discriminate against any appearance, you will enter the Way quickly.
Buddhas of the three times are in your body. Covered by external phenomena, and blurred by habit, you are deluded by yourself. When your mind has no thought, you are all the Buddhas of the past. When your action comes from serenity, you are all the Buddhas of the future. When you respond to circumstances naturally, you are all the Buddhas of the present. When you are pure and don’t cling to the six fields of the senses, you are the Apart From Defilement Buddha. When you come and leave freely, you are the Supernatural Power Buddha. When you are peaceful and happy in any place, you are the Unconstraint Buddha. When your mind is pure and luminous, you are the Shining Light Buddha. When your mind is firmly trained in dharma, you are the Indestructible Buddha. Just one true nature, but you are manifesting in countless forms.

HƯƠNG HẢI (1628 - 1715)

(COMMENT: Decades ago, I asked Zen Master Tich Chieu, “Should I recite the name of the Buddha every day?” My master replied, “You only recite the name of the Buddha correctly if your hands also recite the name of the Buddha -- and so do your feet.”)

- Vọng thân tới gương soi bóng, bóng với vọng thân giống nhau. Chỉ muốn để thân bỏ bóng, thì thân có thực đâu nào ! Thân vốn không khác gì bóng, một không, một có được sao ? Nếu muốn lấy một, bỏ một, hằng cùng chân lý cách xa. Lại mến Thánh ghét phàm, nổi chìm trong biển sanh tử. Phiền não nhân tâm nên có, tâm không phiền não ở đâu ? Chẳng nhọc phân biệt lấy tướng, tự nhiên được đạo chóng mau.
Ba đời chư Phật đều ở trong thân ta, chỉ vì tập khí làm mờ ám, ngoại cảnh làm ngăn trở, khiến ta tự mê đi. Nếu trong lòng ta được vô tâm là Phật quá khứ. Trong lặng lẽ mà khởi tác dụng là Phật vị lai. Tùy cơ ứng vật là Phật hiện tại. Ta thanh tịnh không nhiễm ô lục trần là Phật Ly Cấu. Ta ra vào không gì làm trở ngại là Phật Thần Thông. Đến đâu cũng an vui là Phật Tự Tại. Một tâm trong sáng là Phật Quang Minh. Tâm đạo bền chắc là Phật Bất Hoại. Ta biến hóa vô cùng chỉ do một chân tánh mà thôi.

Thiền Sư HƯƠNG HẢI (1628 - 1715)
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Nhiều thập niên trước, tôi hỏi Thiền Sư Tịch Chiếu, “Con có nên niệm Phật hằng ngày không?” Thầy tôi trả lời, “Con chỉ niệm Phật đúng được, nếu tay con cũng niệm Phật – và chân con cũng niệm Phật.”)

You all become monks and nuns because you are tired of birth and death. Leaving parents, spouses and children, you depart home to seek the Way, and revere Buddha as the holy teacher. To follow the shortcut path of Buddhas now is to follow the teachings from sutras. And sutras teach only the three studies -- discipline, meditation and wisdom. The Commentary on Liberation says, “The practice of discipline, meditation and wisdom is called the Way of Liberation.”
Discipline means to abide in noble deportment. Meditation means to be undisturbed. Wisdom means to be enlightened.

TRẦN THÁI TÔNG (1218 - 1277)

(COMMENT: The three studies -- discipline, meditation and wisdom – say nothing about koan practice. It’s true that Buddha did not teach the koan practice. Also, many Zen monasteries these days don’t teach the koan practice. But Zen is life, and life is full of koans. Actually, you are facing koans anywhere and anytime. Sometimes someone calls your name, and you suddenly see that you have no name. Sometimes you watch a mountain, and suddenly see that you are the mountain. Sometimes a flower falls in front of you, and you suddenly see that you are already dead. Sometimes you are walking, and suddenly see that every step is truly the emptiness.
You don’t need to do koan practice formally; however, koans are part of your life already. Koan is in your every breath; feel that with your whole body and mind.)

Phàm tất cả người tu hành đều do hai việc: chán sanh, tử. Bỏ cha mẹ, vợ con, xuất gia cầu đạo, phụng thờ đức Phật làm thầy. Noi theo đường tắt của chư Phật, chỉ có kinh mà thôi. Song trong kinh nói ra, duy giới, định, tuệ. Luận Giải Thoát nói: “Giới, định, tuệ gọi là đạo giải thoát.”
Giới là nghĩa oai nghi. Định là nghĩa chẳng loạn. Tuệ là nghĩa giác tri.

TRẦN THÁI TÔNG (1218 - 1277)
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Tam học – giới, định và tuệ -- không nói gì về tham công án. Sự thật là Đức Phật không dạy tham công án. Thêm nữa, nhiều Thiền viện bây giờ không dạy tham công án. Nhưng Thiền là đời sống, và đời sống thì đầy khắp công án. Thực sự, bạn gặp công án ở mọi nơi và mọi thời. Đôi khi có ai gọi tên bạn, và bạn hốt nhiên thấy rằng bạn không có tên. Đôi khi bạn nhìn ngọn núi, và hốt nhiên thấy rằng bạn là ngọn núi. Đôi khi một cánh hoa rơi trước mặt bạn, và bạn hốt nhiên thấy rằng bạn đã chết. Đôi khi bạn đang đi bộ, và hốt nhiên thấy rằng từng bước thực sự là tánh không.
Bạn không cần chính thức tham công án; tuy nhiên, công án đã là một phần trong đời của bạn. Công án nằm trong từng hơi thở của bạn; hãy cảm nhận như thế với toàn thân và tâm.)

You are asking me; that is your mind manifesting. I am replying you; that is my mind manifesting. If you have no mind, how can you know to ask me? If I have no mind, how can I know to reply you. Your mind is manifesting right at the time you are asking me. Since the time without beginning, this mind has manifested in all your actions all the time. According to circumstances, this mind is manifesting while you are facing me now, talking and asking; this mind is the true nature. What is asking here? What is talking here? What is having the ability to put a question here?

CHAN NGUYEN (1647 – 1726)

(COMMENT: What is asking here? What is talking here? Even when you see it, you still have no words to say about it. That is the gateless gate.)

Ông hỏi tôi tức đó là tâm ông. Tôi đáp ông, tức là tâm tôi. Nếu ông không tâm, nhân đâu biết hỏi tôi ? Nếu tôi không tâm, nhân đâu biết đáp ông ? Chính ngay khi ông hỏi tôi, tức là tâm ông. Tâm này từ vô thủy kiếp cho đến hiện giờ, mọi hành động, tạo tác, ở trong tất cả thời cũng như ngay đây, đối diện hiện dùng, tùy cơ thu buông, đối đãi thưa hỏi, chẳng phải tánh là gì ? Cái gì thưa hỏi đây ? Nói năng đó là cái gì ? Cái gì hay biết hỏi ?

CHÂN NGUYÊN (1647 – 1726)
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Cái gì đang hỏi nơi đây? Cái gì đang nói nơi đây? Ngay cả khi bạn thấy nó, bạn cũng không có lời nào để nói về nó. Đó là vô môn quan vậy.)