Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. quangduc@quangduc.com* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

Mắt Trần, Mắt Trời, Mắt Tuệ, Mắt Pháp và Mắt Phật

05/10/201811:05(Xem: 4769)
Mắt Trần, Mắt Trời, Mắt Tuệ, Mắt Pháp và Mắt Phật
capmatPhat_daovanbinh
Mắt Trần, Mắt Trời, Mắt Tuệ, Mắt Pháp và Mắt Phật

Trong  Kinh Kim Cang, có một đoạn vấn hỏi và đối đáp giữa Đức Phật và Ngài Huệ Mạng Tu Bồ Đề:
“Này Tu Bồ Đề, ý ông thế nào? Như Lai có mắt trần không? Bạch Đức Thế Tôn thật vậy, Như Lai có mắt trần.”
“Này Tu Bồ Đề, ý ông thế nào? Như Lai có mắt Trời không? ? Bạch Đức Thế Tôn, thật vậy, Như Lai có mắt Trời.”
“Này Tu Bồ Đề, ý ông thế nào? Như Lai có mắt huệ không? ? Bạch Đức Thế Tôn thật vậy, Như Lai có mắt huệ.”
“Này Tu Bồ Đề, ý ông thế nào? Như Lai có mắt pháp không? ? Bạch Đức Thế Tôn thật vậy, Như Lai có mắt pháp.”
“Này Tu Bồ Đề, ý ông thế nào? Như Lai có mắt Phật không? ? Bạch Đức Thế Tôn thật vậy, Như Lai có mắt Phật.”

Mắt ở đây phải hiểu là cách nhìn, cái mà mình cảm thấy, cái mà mình cho rằng, cái mà mình biết do nhìn thấy.

Để tìm hiểu xem năm loại mắt này khác nhau như thế nào, chúng ta có thể lấy một thí dụ như: Bộ quần áo của cô công chúa hay công nương đang mặc, mới mặc, hoặc sẽ mặc đang được ầm ĩ đưa lên báo chí, truyền hình, lên các diễn đàn toàn cầu.

-Đối với những người có con mắt trần, mắt thịt, mắt tục như chúng ta thì đua nhau khen ngợi, ca tụng vì nó đẹp quá, sang quá, quý phái quá. Rồi người nghèo, không đủ tiền mua thì thèm khát. Còn người giàu thì tìm cách mua, mặc vào, khoe khoang để cho mọi người thấy mình cũng sang cả, quý phái như công nương hoàng tử. Mắt trần là con mắt thường tình của thế gian.

Mắt trần là con mắt của chúng ta, nơi nào cũng có mắt trần. Mắt trần là con mắt thấy vàng bạc quý hơn ngô khoai. Công nương hoàng tử hơn trai gái quê hèn. Bằng cấp, học vị thông minh hơn không có học. Có tiền thì giàu sang, không tiền thì nghèo hèn. Quyền thế thì uy nghi, không quyền thế thì dân giả. Mắt trần là con mắt phân biệt. Từ mắt trần mà sinh ra tình cảm thương-ghét, ngưỡng mộ hay chê bai, khinh thường hay quý trọng. Mắt trần là con mắt chấp trước vào cái hiện tại, chớp mắt trong hiện tại. Mắt trần luôn luôn quay đảo và biến đổi khôn lường: Thương đó rồi ghét đó, quý đó rồi ruồng bỏ, tin đó rồi phỉ báng, ngưỡng mộ rồi chê bai, háo hức mua rồi quăng đi, dựng tượng lên rồi truất phế. Mắt trần là con mắt của chúng sinh bị cuốn hút bởi ảo ảnh cuộc đời. Mắt trần tạo hạnh phúc nhất thời nhưng chứa đầy phiền não. Mắt trần là do kinh nghiệm, do tiếp xúc, do nhiễm trần cấu mà có. Thế nhưng muốn làm ăn buôn bán, làm giàu, muốn danh vọng, nổi tiếng, muốn quyền thế thì phải có mắt trần.

-Mắt Trời là con mắt của người ở một nơi mà vàng bạc nhiều hơn đất cát, kim cương nhiều hơn sỏi đá, quần áo dệt bằng tơ trời, con người cao lớn thân thể đẹp đẽ, thọ mạng cả ngàn năm. Mắt Trời là con mắt của kẻ giàu sang tột đỉnh nhìn kẻ nghèo hèn. Mắt của nước văn minh nhìn kẻ nô lệ, mắt của nước tiến bộ nhìn người chậm tiến. Nó cũng là con mắt của trí tưởng tượng. Nhìn bằng con mắt này thì bộ quần áo đắt giả cả chục ngàn đô-la của cô công chúa kia cũng giống như chiếc áo vá. Và kim cương đang đeo trên người kia thì cũng giống như cục đá ở Thiên Đình.

-Mắt trí tuệ là mắt của người biết phân tích, biết tìm hiểu và tìm hiểu đến tận cùng của sự vật. Bằng con mắt này thì bộ quần áo của cô công chúa kia có khi còn xấu hơn cả bộ quần áo của một tài tử điện ảnh, một cô ca sĩ nhạc Pop, của cô người mẫu ở Paris, Roma, New York hay Tokyo. Nó cũng có thể chỉ là thủ thuật để bán hàng bằng cách biếu tặng bộ quần áo cho cô công chúa rồi tung tiền quảng cáo ầm ĩ hầu hốt bạc. Mắt trí tuệ là mắt tìm hiểu đến ngọn nghành, đến mọi ngõ ngách, nhìn thấu suốt sự thật sâu thẳm ở bên trong. Con mắt trí tuệ sẽ đưa tới Chánh Kiến tức cái nhìn chân chính, đúng đắn, không thiên lệch.

-Mắt pháp là con mắt nhìn bằng giáo pháp của Đức Phật. Qua con mắt này thì muôn vật không có tự tánh, giả tạm và nương tựa vào nhau mà có. Nếu vậy thì bộ quần áo kia không mang một giá trị cỗ hữu nào. Kẻ ưa chuộng thì cho nó là sang cả. Còn kẻ không ưa chuộng thì cho nó là tầm thường. Bộ quần áo đó không có giá trị vĩnh cửu, vài ngày sau, nó có thể trở thành đồ rởm quăng đi. Bộ quần áo đó tự nó không có giá trị gì. Giả sử cũng bộ quần áo đó nếu do một “cô bé lọ lem” mặc vào thì nó có sang cả hay không? Hay giá trị quý phái của nó nương nhờ vào địa vị của cô công chúa? Nói khác đi, giá trị của nó là vay mượn, không thực.

-Mắt Phật là con mắt sáng như gương. Nhìn thấy rõ muôn vật nhưng không khởi một niệm. Bằng con mắt Phật thì bộ quần áo của cô công chúa kia nó chẳng sang mà cũng chẳng hèn. Nó chẳng đẹp mà cũng chẳng xấu. Cho nên bằng con mắt Phật chúng ta sẽ không động tâm. Bằng con mắt Phật chúng ta sẽ không khởi tham dục. Từ không tham dục mà không phiền não. Từ không phiền não mà tâm an tịnh mà ở nơi chư Phật gọi là đại định.  Mà đại định là Niết Bàn. Con mắt Phật cũng là con mắt của trí tuệ Bát Nhã và nó cũng là Phật tánh.

Này bạn ơi,
Chư Phật, chư Bồ Tát có cả năm con mắt.
Nhưng chúng sinh chỉ có mắt trần.
Mắt trần khởi ham muốn, khen chê rồi ghét bỏ.
Từ khen chê, ghét bỏ mà gây bao phiền não.
Từ phiền não nếu không kiềm chế liền tạo nghiệp,
Khiến khổ đau cho mình và cho người khác.
Cho nên chúng ta cần có con mắt trí tuệ trong đời.
Bằng con mắt trí tuệ chúng ta thấy rõ bản thể của muôn loài.
Những gì che dấu ở bên trong.
Đó là cái nhìn tròn sáng.
Lúc đó,
Chúng ta sẽ cư xử một cách chừng mực.
Không căm thù như người khác căm thù.
Không la ó như người khác đang la ó.
Không khen như người khác đang khen.
Không lên án, đòi giết như người khác đang đòi giết.
Con mắt trí tuệ cũng là con mắt Pháp.
Nó là nền tảng để đi lên con mắt Phật.
Bạn ơi,
Hãy trang bị cho mình bằng con mắt Tuệ.
Bạn sẽ thấy đời mình hết sức nhẹ nhàng.
Ít khi vướng mắc,
Không bị trói buộc vào đâu.
Không bị đám đông cuốn hút.
Không bị lùa đi như đàn cừu,
Hay như con trâu sỏ mũi.
Từ đó mà tự do, thảnh thơi, an tĩnh.
Nếu bạn nhìn đời,
Mà còn đối sánh và bình phẩm lung tung,
Rồi đòi “trú dạ lục thời an  lành”.
Thì chỉ là hý luận.
Bạn ơi,
Tất cả năm con mắt trên đều có trong con người mình.
Trong thời đại mà cả triệu thông  tin,
Có thể đến với bạn trong chớp mắt.
Nếu bạn không bình tĩnh,
Không có con mắt Trí Tuệ. (*)
Thì bạn sẽ điên lên.
Sẽ như xác không hồn.
Như một bóng ma.
Hành động bằng cảm tính.
Vật vờ trong cuộc sống.
Bạn ơi,
Hãy trì tụng Kim Cang.
Dù chỉ một câu kệ thôi,
Tâm bạn sẽ an trụ.
Bạn sẽ được bình an.
Thảnh thơi và hạnh phúc.
Giữa cảnh đời hỗn loạn.
Mà bạn lại sống trong tỉnh thức, an vui.

Đào Văn Bình
(California ngày 4/10/2018)
 
(*) Trong sách “Teaching from Ancient Vietnamese Zen Master” của Nguyên Giác, Thiền Sư Bảo Giám (Thế Kỷ 12) dạy rằng “Muốn tiến đến tông thừa của Phật thì phải siêng năng. Song muốn thành Phật Chánh Giác thì phải nhờ trí tuệ.”
Quán chiếu bằng trí tuệ, tức nhìn bằng con mắt tuệ là sinh mệnh của Phật Giáo. Không trí tuệ thì Phật Giáo cũng như các tôn giáo khác.
 
 
Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
10/02/2014(Xem: 8382)
Cảnh sát thường phục bao phủ chung quanh khách sạn sang trọng ở Delhi, điện thoại di động kêu răng rắc trong tay. Sau việc kiểm soát an ninh thường lệ, chúng tôi được dẫn vào trong một phòng ngoài và được lịch sự yêu cầu chờ đợi
08/02/2014(Xem: 9239)
Một số bài gần đây, tôi đã trình bày sự hiệu dụng của Thiền trong việc chuyển hóa xã hội, chuyển hóa trường học, sắc đẹp và bệnh viện. Nay chúng ta thử tìm hiểu ích lợi của Thiền trong quân ngũ. Phải chăng Thiền có thể giúp ích cho những người lính trước lúc ra trận và sau những ngày hậu chiến?
21/01/2014(Xem: 7739)
Những ai mới bước chân vào cửa Thiền tông đôi khi thường bỡ ngỡ vì thấy pháp tu này có nhiều điểm có vẻ khác biệt so với các tông phái khác trong đạo Phật. Để giúp cho những người muốn tìm hiểu Thiền tông so với kinh điển có gì khác biệt nên cần đem so sánh pháp tu của Thiền tông với các lời Phật dạy ghi trong kinh điển, để thấy rõ các tổ đã y cứ vào kinh điển để thấu nghĩa lời Phật dạy mà thấy rõ con đường tu hành để đạt được mục đích tối cao của đạo Phật là đến chỗ giác ngộ.
12/01/2014(Xem: 15375)
Ngày nay từ Á sang Âu, từ Đông sang Tây, từ châu Mỹ La tinh đến Phi châu…, có vô số trường đã và đang dạy thiền cho học sinh từ các lớp Mầm non. Nhiều thí nghiệm của các chuyên gia, của các trường và kết quả như thế nào về việc đem thiền vào trường học, mời quý độc giả tìm hiểu qua bài viết nầy.
20/12/2013(Xem: 30191)
THIỀN, được định nghĩa, là sự tập-trung Tâm, chú ý vào một đối tượng mà không suy nghĩ về một vấn đề nào khác. Tôi chia THIỀN làm hai loại, Thiền giác ngộ (Meditation for Enlightenment) và Thiền sức khỏe (Meditation for Health). Tập sách nầy chỉ bàn về Thiền sức khỏe mà thôi.
18/12/2013(Xem: 12222)
Dân giàu nước mạnh xã hội văn minh phú cường khó có được, nếu người dân có nhiều bệnh tật, ngân sách chi tiêu y tế quá cao, đội ngũ sản xuất ốm yếu, học sinh sinh viên gầy, trí thông minh chưa đạt, đạo đức xã hội xuống cấp. Mà thiền, theo sự nghiên cứu của các khoa học gia và y giới quốc tế trong đó có người Việt chúng ta đều xác nhận, thiền có khả năng giúp cải tiến phần lớn các bất cập nêu trên. Đó là trọng tâm của bài viết gần đây “Thiền và canh tân đất nước”.
18/12/2013(Xem: 20231)
Nhân loại càng văn minh, thì con người càng bị cuốn hút vào các guồng máy do chính mình tạo ra. Từ đó, những khủng hoảng nầy chồng chất lên những khủng hoảng khác, tạo đủ thứ bệnh, và nhiều trường hợp, số phận, đành giao cho tử thần quyết định.
17/12/2013(Xem: 13164)
Hãy nhớ rằng không phải chúng ta đang cố gắng Ðể Trở Thành một ông thánh hay một cao nhân nào cả. Chúng ta cũng không nổ lực Ðể Tống Khứ một ác pháp nào hết. Hãy sống hồn nhiên và thoải mái. Cảnh giới nội tâm của chúng ta Là Như Vậy. Nó có thể là bất tịnh hay trong sáng và đó là một cặp hành trạng đối đãi nhau của ý thức. Thấy rõ Chúng như là Chúng, thấy rõ Chúng luôn vô thường, vô ngã thì đó chính là trí tuệ vậy. Trong khi đó, bằng một ý thức ngã chấp, chúng ta cố gắng mong mỏi "Tôi sẽ phát triển những gì thanh tịnh, tống khứ những gì không thanh tịnh " thì lập tức cái không thanh tịnh sẽ xuất hiện và kềm hãm chúng ta. Chúng ta lại vấp vào khối đá thất vọng trên đường đi của mình, thế là tiếp tục đau khổ. Hãy cẩn trọng với hai tháng cấm túc này. Vô minh luôn sẵn sàng khiến cho chúng ta tự chuốc lấy những khổ lụy.
11/12/2013(Xem: 6691)
Bà cụ già đau yếu than thở với bà bạn thân nhất của mình, “Tôi ghét cái tuổi già. Tôi ghét vì phải ở đây trong cái nhà dưỡng lão này.” Bà bạn lên tiếng, “Chúng mình phải lạc quan.” “Lạc quan về cái quái gì chứ? Trời đất ạ!” “Vậy thì, bà đang đau nhức hay sao?”
11/12/2013(Xem: 19405)
Nói về kiếp người Đức Lão Tử đã thốt lên rằng: “Ngô hữu đại hoạn, vị ngô hữu thân, Ngô nhược vô thân, hà hoạn chi hữu?” Dịch : “ Ta có cái khốn khổ lớn, vì ta có thân, Nếu ta không thân thì đâu có khổ gì ?”
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Senior Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com ; http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
quangduc@quangduc.com , tvquangduc@bigpond.com
KHÁCH VIẾNG THĂM
110,220,567