Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. [email protected]* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

Giữ tâm trạng cân bằng

22/04/201319:59(Xem: 5762)
Giữ tâm trạng cân bằng
thientoatruclamGiữ tâm trạng cân bằng
Giáo sư Minh Chi
Học viện Phật giáo VIệt Nam

Bí mật của hành thiền tiến bộ và thành công là luôn giữ cho được tâm trạng cân bằng và thoải mái, không căng thẳng mà cũng không căng thẳng. Kinh 42 Chương kể chuyện tăng sĩ Sona, khi hành thieenfkhoong làm sao giữ được tâm trạng cân bằng. Khi thì đầu óc căng thẳng quasinh ra đau đầu, khi thì buông lỏng quá sinh ra buồng ngủ. Không biết làm sao được, Sona đến gặp Phật, Phật hỏi:

    • Có phải trước đây, khi chưa xuất gia người làm thợ đàn, có phải không?
    • Thưa phải, bạch Thế Tôn-Sona trả lời.
    • Nếu dây đàn căng quá thì thế nào? Phật hỏi.
    • Bạch Thế Tôn, không thanh tiếng.
    • Nếu dây chùng quá thì thế nào? Phật tiếp tục hỏi.
    • Cũng không thanh tiếng, bạch Thế Tôn. Sona trả lời.

Phật bèn giảng giải:

Tu hành cũng như vậy đó, tích cực thái quá tới mức căng thẳng cũng không được, mà buông lỏng lười biếng cũng không được. Phải biết giữ tâm trạng cân bằng mới tiến bộ.

Thiền sư Tây Tạng Ma-chik-lap-Dron nhắn nhủ học trò mình:"Tinh tấn, tinh tấn nhưng vẫn thư giãn, thư giãn".

(Xem cuốn" The Tibetan Book of Living and Dying" Soyal Rinpoche, trang 73) (Cuốn sách Tây Tạng về Sống và Chết-bản Anh)

Câu trên của thiền sư Tây Tạng cũng tương tự về ý tứ như tôn chỉ tu thiền của thiền sư Việt Nam Hương Hải (1628-1715):

"Tỉnh tỉnh tịch tịch thị,
Tỉnh tỉnh loạn tưởng phi.
Tịch tịch tỉnh tỉnh thị,
Tịch tịch vô ký phi"

Tỉnh tỉnh là tỉnh táo hay tỉnh giác. Nhưng nếu chỉ một chiều tỉnh giác thì tạp niệm sẽ dấy lên loạn xạ. Tu thiền như vậy là sai. Phải vừa tỉnh táo, vừa tịch lặng mới đúng. Do đó mà thiến sư Hương có hai câu đầu:

Tỉnh táo mà tịch lặng là phải,
Tỉnh táo mà loạn tưởng là sai.

Thế nhưng, nếu cứ tịch lặng một chiều mà mất tỉnh táo sẽ sinh ra buồn ngủ, như vậy cũng sai, mà phải vừa tịch lặng, vừa tỉnh giác mới là đúng. Do đó mà hai câu cuối cùng của bài kệ của thiền sư Hương Hải là:

Lặng lẽ mà tỉnh táo là phải,
Lặng lẽ mà không biết gì hết là sai.

Vô ký ở đây có nghĩa là mê mờ, không phân biệt được ngoại cảnh. Sách Phật thường dùng hai từ hôn trầm, thuỵ miên.

Nói tóm lại, nếu chúng ta hiêu hành thiền là một cái gì đặc biệt, chỉ có thể thành tựu trong hoàn cảnh đặc biệt (thí dụ sống cô độc trong rừng sâu v.v…) với tư thế đặc biệt (thí dụ ngồi tư thế hoa sen), mà là cả một nếp sống thoải mái, tự do tự tại, tỉnh giác và năng động, thì chúng ta mới hiều vì sao đức Phật cũng như các thiền sư lớn sau này đều nhấn mạnh phải giữ cho luôn luôn có được tâm thoải mái, tâm nhẹ nhàng, hoàn toàn không có dấu vết ức chế nào.

Vui thích hay ghét bỏ, vơ vào hay gạt ra là biều hiện của tình trạng ức chế trong tâm, nhưng thuộc hai cực khác nhau.

Phải là tâm trạng như trong kinh 42 Chương nói:"Nội vô sở đắc, ngoại vô sở cầu". Nghĩa là trong tâm không thấy được thêm gì, đối với ngoài cũng không cầu mong gì.

Hay là hai câu thô chữ Hán của Trần Nhân Tông, kết thúc bài phú nôm "Cư Trần Lạc Đạo":

"Cư trần lạc đạo thả tuỳ duyên,
Cơ tắc xan hề, khốn tắc miên".

Dịch:

Ở đời vui đạo hãy tuỳ duyên,
Hễ đói thì ăn, mệt ngủ liền…

---o0o---

Chân thành cảm ơn Giáo sư Minh Chi đã gởi tặng bài viết này
( Trang nhà Quảng Đức )


---o0o---

 

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
03/06/2019(Xem: 5321)
Ta nghe con sóng bạc vỗ vào bờ cát trắng bên hàng dương êm ả làm dịu mát lại bầu không khí oi bức. Trời nóng đến tận cùng không gian khiến ta hết chỗ ẩn náu nên ta nghe được giọt mưa rơi tí tách mỗi khi bầu trời đổ mưa khiến không khíêm dịu lại, tâm hồn thanh bình, nhẹ hơn.
27/05/2019(Xem: 4935)
Sống Trong Từng Sát Na là phương pháp thực tập sống tỉnh thức, sống và ý thức về sự sống trong từng mỗi phút giây. Đây là phương thức tu tập dựa trên tinh thần Kinh Bốn Lãnh Vực Quán Niệm. Kinh Bốn Lãnh Vực Quán Niệm (Satipatthana Sutta), còn gọi là Kinh Tứ Niệm Xứ, là bản kinh do Ngài đại đức Ananda thuật lại những lời thuyết giảng của Đức Phật lúc Đức Phật đang cư trú ở Kammasadamma, một thủ phủ của xứ Kuru.
13/05/2019(Xem: 5389)
Ngày xưa Đức Phật trong suốt 45 năm giáo hóa tại khu vực rộng lớn dọc theo hai bên bờ Sông Hằng ngài chỉ sử dụng mỗi một phương tiện duy nhất là đi bộ. Trong Kinh nói Đức Phật lúc nào cũng ở trong đại định, như vậy thì lúc đi bộ Đức Phật cũng thiền. Cho nên, ngày nay khi chúng ta nói đến thiền đi bộ thì không là vấn đề mới mẻ gì cả. Nhưng đôi khi chúng ta lại ít để tâm thực tập đúng theo phương thức để mang lại sự an tịnh cho thân tâm trong cuộc sống hàng ngày. Hai tác giả Arinna Weisman và Jean Smith sẽ làm sáng tỏ cách thực tập thiền đi bộ rất phổ thông này, qua sự hướng dẫn chi tiết dưới đây. Việc đi bộ có thể là cơ hội kỳ diệu khác để thực hành chánh niệm. Từng giây phút có thể tăng cường sự tỉnh thức và đôi khi là đối tượng dễ tiếp cận thiền hơn hít thở.
14/04/2019(Xem: 4719)
Nguyên lý của cuộc sống luôn luôn là bến bờ của hạnh phúc mà trong đó mọi sinh vật đều hướng đến bình yên theo từng nhịp thở. Nếu bạn không thở đúng nhịp đập của nội tại, thì bạn đánh mất chính mình và giá trị tồn tại của thực hữu. Thực hữu, dôi lúc, người ta hiểu mơ hồ về nó.
09/04/2019(Xem: 4953)
Huệ Khả Cầu Pháp: Đọc Từ Tạng Pali Nguyên Giác Ngài Huệ Khả xin Sơ Tổ Thiền Tông Bồ Đề Đạt Ma dạy pháp an tâm. Tích này có thể nhìn từ Kinh Tạng Pali ra sao? Bản thân người viết trước giờ chỉ quen dựa cột để nghe pháp, nơi đây không dám có ý kiến riêng, chỉ muốn tìm một số Kinh liên hệ để ghi chú. Câu chuyện này được ngài Trần Thái Tông (1218-1277) đưa vào nhóm 43 công án trong Niêm Tụng Kệ, một trong các sách giáo khoa của Thiền phái Trúc Lâm để khảo sát, nghiên cứu. Bản dịch của Hòa Thượng Thích Thanh Từ, người có công hồi phục Thiền phái Trúc Lâm, đã dịch toàn bộ các tác phẩm của Trần Thái Tông, trong đó câu chuyện ngài Huệ Khả tức khắc đốn ngộ, viết như sau: “8.- Cử: Nhị Tổ xin Sơ Tổ pháp an tâm. Sơ Tổ bảo: Đem tâm ra ta an cho ông. Nhị Tổ thưa: Con tìm tâm không thể được. Sơ Tổ bảo: Ta an tâm cho ông rồi. Niêm: Em bé lên ba ôm trống giấy, Ông già tám chục mặc áo cầu. Tụng: Tâm đã không tâm nói với ai, Người câm thức mộng mắt tròn xoe. Lão
06/01/2019(Xem: 7822)
Chúng ta thường nghe các nhà khoa học đề cập đến những hành động ý thức và vô ý thức khi họ nói về não bộ của con người. Do đó chúng ta biết được hoạt động của con người không phải lúc nào cũng hợp lý như chúng ta tưởng.
27/11/2018(Xem: 4412)
"Chân Lý" nghĩa là sự thật, cũng gọi là "Đế" như trong "Tứ Diệu Đế" của Đạo Phật. Có hai loại chân lý: Tương đối và Tuyệt đối:
24/10/2018(Xem: 4118)
Đông và Tây có lẽ gặp nhau nhiều nhất trong việc chọn lựa tên cho con cái, nhất là đứa trẻ được chào đời ấy sẽ là trai hay gái, nếu là trai thì chọn những đức tính tốt hoặc lương thiện: Dũng, Đức, Nhân, Hùng, Ái , Nghĩa, Toàn ...riêng với bé gái tượng trưng cho sự mảnh mai, yếu ớt thì lại chọn tên các loài hoa như: Lan, Huệ, Mai, Cúc, Hồng v.v...và vì thế tôi cũng được nằm trong số những bé gái mang tên một loài hoa ...
18/10/2018(Xem: 5936)
Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước, dân tộc Việt Nam tự hào đã xây dựng cho riêng mình một thiền phái tôn giáo mang đặc trưng riêng có của con người Việt Nam. Đó chính là Thiền phái Trúc Lâm Yên tử, một thiền phái nhân văn và gần gũi với cuộc sống của người dân, do một vị vua Triều Trần khai mở và phát triển, Ông là vị vua thứ ba triều đại Nhà Trần, Trần Nhân Tông
05/10/2018(Xem: 5376)
Trong Kinh Kim Cang, có một đoạn vấn hỏi và đối đáp giữa Đức Phật và Ngài Huệ Mạng Tu Bồ Đề: “Này Tu Bồ Đề, ý ông thế nào? Như Lai có mắt trần không? Bạch Đức Thế Tôn thật vậy, Như Lai có mắt trần.” “Này Tu Bồ Đề, ý ông thế nào? Như Lai có mắt Trời không? ? Bạch Đức Thế Tôn, thật vậy, Như Lai có mắt Trời.” “Này Tu Bồ Đề, ý ông thế nào? Như Lai có mắt huệ không? ? Bạch Đức Thế Tôn thật vậy, Như Lai có mắt huệ.” “Này Tu Bồ Đề, ý ông thế nào? Như Lai có mắt pháp không? ? Bạch Đức Thế Tôn thật vậy, Như Lai có mắt pháp.” “Này Tu Bồ Đề, ý ông thế nào? Như Lai có mắt Phật không? ? Bạch Đức Thế Tôn thật vậy, Như Lai có mắt Phật.”
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Most Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com
http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
[email protected]