Thu sang rồi em ơi! Hôm qua còn nắng nóng lắm vậy mà sáng nay khí trời se se lành lạnh, cái lạnh dìu dịu mơn man trên da thịt, thấm nhẹ vào từng tế bào khiến mình khoan khoái vô cùng. Bước chân ra vườn như thể ướp mình trong không khí địa đàng. Trời đất vừa chớm thu!
Em ơi, anh không biết đề hồ là gì, sự khoan khoái của đề hồ như thế nào nhưng anh nghĩ cái sự khoan khoái của thân tâm trong cái phút giây hiện tại này như chính uống đề hồ vậy.
Thiên hạ bảo Thu sang, Thu về, Thu đến, Thu tới… bao nhiêu hí luận ngôn từ nhưng Thu vẫn cứ là Thu. Thu có đến đi bao giờ! Bọn học giả bảo: “Không có cái gì tự sanh ra hay mất đi, chỉ có sự chuyển đổi từ dạng này sang dạng khác”. Nhà thiền nói: “Tất cả các pháp hữu vi, có hình tướng đều biến hoại, đã vì duyên sanh ra thì cũng sẽ vì duyên mà diệt”. Sanh diệt là nhị nguyên, là tục đế; chơn đế chẳng có sanh diệt; vô thường là lẽ thường tình. Thu cũng thế thôi! Chẳng có sanh diệt bao giờ, Thu cũng không sanh ra hay mất đi, chỉ là sự dịch chuyển, biến đổi từ dạng này sang dạng khác của tự nhiên. Ngay cả cái tên gọi Thu cũng là giả tên, tự nhiên làm gì có cái gọi là Thu hay Hạ, Đông, Xuân. Tên gọi Thu là ngôn ngữ võ đoán của loài người. Tâm người thiên sai vạn biệt nên hình tướng cũng muôn hình vạn trạng là vậy.
Bảo rằng Thu đẹp lắm, ừ thì Thu đẹp em ơi! Đẹp mê lịm tâm hồn, cái đẹp thấy bằng mắt, nhìn bằng tâm ý, đẹp vì có cả kho ký ức lưu trong tạng thức. Đất trời vào Thu, thiên hạ rộn ràng cho mùa lễ hội. Ở vùng Bắc Mỹ này có vô số lễ hội mùa Thu, nào là: Yellow Daisy Festival, Big Red Apple Festival, Pumpkin Festival, Cotton Festival...Lễ hội là dịp để nghệ nhân trình bày sản phẩm của mình, nhà nông giới thiệu thành quả của mình… Con người ta không chỉ ăn uống, làm tình mà còn có nhu cầu tinh thần. Lễ hội để bày ra những sản phẩm nghệ thuật chính là “món ăn” tinh thần vậy!
Đất trời vào Thu, thành Ất Lăng vừa chớm Thu thôi nhưng những chiếc lá vàng sớm là dấu hiệu báo mùa sang. Những loài cây “ngộ” Thu sớm như: Đào, Cherry… chúng cứ như những kẻ nhạy cảm trong loài người. Cả ngàn xanh còn xanh ngát, xanh đắng mắt mà chúng đã vội thay màu lá, thả những chiếc lá sớm vào không gian, vì vậy mà chúng trơ trụi nhanh nhất. Còn những kẻ nhạy cảm trong loài người là những kẻ bị giời đày đấy em ơi! Bọn họ như sợi dây đàn, chỉ cần khẽ chạm là bung bật âm thanh. Bọn ấy như bột Vanilla, chỉ cần hơi gió thoảng qua là mùi thơm lan tỏa quanh vùng. Thường bọn nghệ sĩ là những kẻ nhạy cảm, có nhạy cảm mới nắm bắt được những khoảnh khắc vi diệu để mà sáng tác những tác phẩm hay, đẹp. Nếu bọn nghệ sĩ mà không nhạy cảm thì trơ ra có khác gì những bị thịt biết đi. Mặc khác cũng vì nhạy cảm mà bọn nghệ sĩ thường mong manh và “khổ” hơn đám đông thiên hạ.
Chỉ vừa chớm Thu thôi em ơi! Chỉ vài chiếc lá vàng và khí trời se se lạnh nhưng chẳng mấy chốc thì Thu sẽ bừng lên gấm hoa muôn sắc. Những chiếc lá xanh sẽ biến hoại chuyển sang: Vàng, đỏ, cam, nâu, tía, đậm, nhạt...và những sắc màu pha trộn lẫn nhau. Cả đất trời sáng rực rỡ với sắc màu đẹp không sao tả xiết! Nghệ sĩ thiên nhiên trong phút giây hứng khởi cao độ tung cả khay màu xuống ngàn xanh. Những lúc này đi giữa đất trời mà tâm hồn bay bổng, mình không còn là mình nữa, mình không biết là chiếc lá hóa ra hay biến thân ra chiếc lá. Mình không phải là Trang Châu nhưng mình có cái cảm giác tựa Trang Châu. Con bướm của ảo diệu biến hóa khôn lường. Làm sao Trang Châu biết được đâu là bướm đâu là Châu. Nếu bảo Trang Châu là bướm thì cũng đúng mà nói bướm là Trang Châu cũng chẳng sai, đều phải lẽ cả! Còn hỏi tại sao phải lẽ thì cứ hỏi Trang Châu hay hỏi bướm chứ mình đâu đủ tư cách trả lời!
Dưới tán lá rực rỡ sắc màu, mình là một chiếc lá không hơn không kém, một chiếc lá mình cũng đã trải qua giai đoạn chồi non, mần xanh và giờ đã đến lúc chuyển màu, rồi mai đây sẽ rụng về cội để hóa mùn và sẽ tiếp tục chuyển hóa để lại là chiếc lá mùa sau.
Đất trời mùa Thu đẹp lắm em ơi! Đẹp hơn những gì mình biết, chất diệp lục trong lá kết hợp với nắng trời nước đất và gió thiên nhiên mà chuyển thành màu sắc. Cái đẹp thiên nhiên vốn đã vi diệu rồi, con người còn tô điểm thêm bằng những cái đẹp chủ quan theo tập tính của mình. Đấy đó chưng bày la liệt bí ngô, những trái bí từ tí tẹo cho đến khổng lồ như bánh xe bò vừa dễ thương vừa ngộ nghĩnh làm sao! Những chùm bắp khô treo lủng lẳng, những thân ngô bó lại thành cụm chưng bày khắp nơi. Những hình nộm bù nhìn (scarecrow) cười toe toét khắp đồng quê cho đến thành đô. Lá phong đẹp như thế mà con người còn chế ra lá phong nhựa để giăng mắc trang hoàng thêm. Cả hai loại cùng sặc sỡ sắc màu tưởng giống nhau nhưng lại khác nhau. Hình tướng là vậy nhưng thể dụng khác nhau. Nếu lá phong thật sau khi dâng hiến hết sắc màu, hoàn thành trách vụ hô hấp và quang hợp thì hóa mùn để nuôi dưỡng sắc màu cho mùa sau. Còn lá phong nhựa chỉ xem cho đẹp mắt thế thôi nhưng chẳng mấy chốc lại là rác, chẳng những không giúp ích gì cho việc tái tựu mùa sau mà còn gây hại cho mùa sau, gây hại cho môi trường và muôn loài. Bởi vậy có những thứ nhìn thì thấy đẹp, thấy giống nhưng hoàn toàn chẳng giống nhau. Nhà thiền cũng cảnh tỉnh, mắt cá long lanh như hạt châu nhưng nào phải hạt châu. Sống ở đời chớ có lầm lẫn em ơi! Đừng vì cái tướng mà quên cái thể dụng để rồi mê muội nhé em!
Cái thấy của con mắt mình coi vậy chứ không thật đâu em. Em bé lên năm thấy Thu như thế, anh thanh niên cũng thấy Thu như thế, gã trung niên cũng thấy Thu như thế … thấy sắc màu Thu rực rõ đẹp nhưng cảm giác trong tâm hoàn toàn chẳng giống nhau. Mình nhìn sắc màu Thu không chỉ bằng nhãn căn mà còn nhìn bằng cả ý thức chủ quan, nhìn bằng cả những hình ảnh lưu trong tâm khảm.
Mùa Thu đẹp lắm em ơi, bước trên xác lá xào xạc, trên đầu từng bựng lá đủ sắc màu vàng lên trong không gian. Mình không là chiếc lá thì còn là gì nữa? Trong cái khoảnh khắc này mà nằm trên lá ra đi thì kể cũng như đẹp nhất thiên hạ rồi! Một chiếc lá hòa vào muôn chiếc lá cùng ngân lên khúc Thu ca.
Tháng ngày mùa Thu lòng mình man mác, tâm hồn mình bay bổng, ý nghĩ mình miên man...Em còn nhớ chăng ngày xưa khi còn thơ ấu, thuở ấy đọc chuyện ngụ ngôn ngọt ngào tình bạn. Chuyện kể về hoa lá và bọn bướm trong vườn. Chúng chơi thân với nhau, hỗ tương nhau, cộng sinh với nhau. Ấy vậy mà chỉ trong phút giây cái ”ngã” lớn lên khiến chúng bất hòa. Bọn bướm bảo hoa chỉ là những chiếc lá biến hình. Bọn hoa thì bảo bướm cũng chỉ là sâu biến hình. Thế rồi chúng lìa nhau. Bọn bướm vất vưởng nơi đồng không mông quạnh. Bọn hoa không còn ai giúp thụ phấn cho, thế là cả khu vườn và mùa màng thất bát. Mãi đến khi cái “ngã” lặng đi, bọn chúng lại tái sum họp và cuối vụ mùa năm ấy mùa màng bội thu. Vào Thu là cuối vụ mùa, là thời gian thu hoạch mùa màng. Bí ngô, bắp, ngô… lại bày ra khắp chốn. Đất trời lại rực rỡ sắc màu mùa lên. Trên cánh bướm có sắc hoa, sắc Thu. Trên cánh hoa có sắc bướm, sắc lá. Sắc màu Thu chẳng khác từ thuở ấu thơ cho đến già, vẫn rực rỡ long lanh từ ban đầu cho đến giờ. Tương lai mai kia sắc màu Thu thế nào thì mình không biết em ơi, vì mình chưa đến. Mình chỉ biết muôn sắc gấm hoa của Thu đang hiện diện tại nơi đây ngay phút giây này.
Du Tâm Lãng Tử
Ất Lăng thành, 0924