Nam mô A Di Đà Phật
Kính bạch Sư Phụ
Bạch Sư Phụ, hôm nay chúng con được học về Thiền Sư Pháp Nhãn Văn Ích ( 885-958 ).
Ngài là vị Tổ khai sáng dòng thiền Pháp Nhãn.
Ngài xuất gia năm 7 tuổi , Ngài có kiến thức mở rộng nhờ học luật , kinh giáo, nho giáo của Khổng và Lão.
Năm 22 tuổi, Ngài thọ giới Cụ túc , đến phương nam hành khước . Ngài tới viện Địa Tạng nơi của Thiền Sư Quế Sâm.
TS Quế Sâm hỏi Ngài tới để làm gì. Ngài thưa là hành khước để học pháp.
TS Quế Sâm hỏi hành khước là sao. Ngài thưa là không biết . Câu trả lời phủ định rất thân thiết và được TS Quế Sâm khen và hứa khả cho nhập chúng tu học.
Ngài ở học pháp một thời gian rồi lên đường. TS Quế Sâm biết Ngài chưa ngộ và muốn tạo duyên cho Ngài được Ngộ.
TS Quế Sâm tiễn Ngài ra cửa và hỏi "phiến đá trong sân là trong tâm hay ngoài tâm". Ngài thưa "ở trong tâm" . TS Quế Sâm bảo " Người hành khước mắc cớ gì lại để phiến đá trên tâm cho nặng nề ?".
Ngài bí lối không có lời gì để đáp, nên xin ở lại tu học tiếp.
Hơn một tháng sau, Ngài đến trình kiến giải, vẫn bị Sư phụ Quế Sâm quở "Phật pháp không phải thế ấy". Ngài thú nhận trước bình mình " bạch Sư phụ con đã hết lời cùng lý rồi". Sư phụ Quế Sâm khai thị "Nếu luận Phật pháp thì tất cả đều hiện thành". Qua câu nói ấy, Ngài đã đại ngộ và sụp lạy tạ ơn Sư Phụ và được Sư phụ ấn chứng.
Ngài ngộ ra rằng pháp Phật là ngay nơi Tâm sanh diệt vọng tưởng điên đảo mà thành tựu . Pháp Phật giúp cho nhận ra Phật tánh nơi Tâm An Tịnh ,không dao động trước lời khen, chê, trong tìm cầu bất cứ nơi nào mà ngay giờ phút hiện tại, bây giờ và tại đây, không sanh không diệt.
Sau đó Ngài lên đường giáo hóa.
Một vị Tăng thưa hỏi thế nào là Phật , Ngài trả lời Phương tiện là Phật .Phật ở trong tâm, nhưng chúng sanh không tin mình có Phật trong tự tâm nên mượn Phật bên ngoài để dẫn giải. Ngài Thường Bất Khinh trong kinh Pháp Hoa, ngài thường kính lễ và báo tin mỗi người là vị Phật trong tương lai nếu biết tu và biết dừng lại những nghiệp vọng.
Tổ Văn Ích ban cho lời dạy tối thượng tuyệt diệu , cuộc đời quá ngắn , đừng buông lung , hãy ráng Tu.
Thấy Đạo là Gốc, Sáng Đạo là Công.
Thấy Đạo là nhận ra đường đi của mình mà muốn đến đích, muốn sáng phải nhờ vào công phu tu tập, hành trì miên mật mỗi ngày.
Con thích nghe sư Phụ giải nghĩa rõ ràng những lời mầu nhiệm này của Tổ, quý ngài chỉ nói ra những câu quá ngắn gọn, con đọc vào không hiểu được ý nghĩa nằm phía dưới con chữ.
Cuối đời , Tổ có chút bệnh , ngồi kiết già an nhiên thị tịch, thọ thế 74 tuổi, hạ lạp 54 năm, để lại cho cuộc đời này 63 đệ tử đắc pháp, trong đó có Quốc sư Thiên Thai Đức Thiều, là người thừa kế gia tài pháp bảo của ngài.
Bạch Sư Phụ, con kính tri ơn Sư Phụ dày công biên soạn trao truyền hành trạng đường tu của Tổ Văn Ích, tuy đơn giản nhẹ nhàng, nhưng thật kỳ diệu là tự mình nhận ra Phật tại Tâm của bên trong của chính mình luôn thường hằng trong sáng , không cần đi đâu xa.
Cung kính,
Đệ tử Quảng Tịnh Tâm
Hết lời cùng lý - Ngộ “Bất ly đương xứ “
Văn Ích thiền sư rành Luật, Luận và kinh giáo