Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. quangduc@quangduc.com* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

Phần Hai

18/01/201109:02(Xem: 2400)
Phần Hai

 

J. KRISHNAMURTI
SỔ TAY CỦA KRISHNAMURTI

Lời tựa: MARY LUTYENS - Lời dịch: ÔNG KHÔNG
Bản dịch 2006 – Hiệu đính 2008

2

25.

Vẫn còn rất sớm vào buổi sáng; sẽ chưa có bình minh trong vài tiếng đồng hồ hay hơn nữa. Chòm sao Orion đang vừa ló lên trên ngọn của đỉnh núi kia xa khỏi những quả đồi cây phủ và uốn lượn. Không một đám mây trên bầu trời nhưng từ cảm giác
nơi không khí, sẽ có thể có sương mù. Sự yên tĩnh đã kéo dài một tiếng đồng hồ và thậm chí con suối cũng đang ngủ; có ánh trăng đang nhạt dần và những quả đồi đen kịt, hình thể rõ ràng, tương phản bầu trời lạt. Không có gió và cây cối đứng yên và các vì sao sáng rực.

Thiền định không là một lục soát; nó không là một tìm

* Tiến trình không được đề cập nữa, mặc dù có lẽ nó vẫn tiếp tục.

kiếm, một kiểm tra chi tiết, một khảo sát tỉ mỉ. Nó là một nổ tung và khám phá. Nó không là thuần thục bộ não để qui phục một khuôn mẫu và nó cũng không là một phân tích tự tra xét tư tưởng, cảm thấy, động cơ thúc đẩy; chắc chắn nó không là đào tạo trong sự tập trung mà bao gồm, chọn lựa và phủ nhận. Nó là một cái gì đó đến tự nhiên, khi tất cả những thành tựu và khẳng định tích cực lẫn tiêu cực đã được hiểu rõ và được buông rơi dễ dàng. Nó là trống không trọn vẹn của bộ não. Chính trống không là cốt lõi chứ không phải có gì trong trống không; chỉ có thấy từ trống không; tất cả đạo đức, không phải những luân lý và kính trọng của xã hội, đều tuôn ra từ trống không. Chính từ trống không này tình yêu đến, trái lại nó không là tình yêu. Nền tảng của đạo đức và chính trực ở trong trống không này. Nó là kết thúc và khởi đầu của mọi sự vật.

Nhìn ra ngoài cửa sổ, khi chòm sao Orion đang lên cao hơn và cao hơn, bộ não thật sinh động và nhạy cảm và thiền định trở thành một việc gì đó hoàn toàn khác hẳn, một việc gì đó mà bộ não không thể giao du và vì thế bộ não rơi trở lại trong chính nó và trở nên bặt tăm. Nhiều tiếng đồng hồ trước bình minh và sau đó dường như đã không có khởi đầu và khi mặt trời lên cao khỏi đỉnh núi và những đám mây bắt được những tia sáng đầu tiên của nó và đã có kinh ngạc trong sự hoành tráng của phong cảnh. Và ngày bắt đầu. Lạ lùng thay thiền định vẫn tiếp tục.

26.

Buổi sáng hôm nay đẹp quá, đầy ánh nắng mặt trời và những cái bóng; ngôi vườn trong khách sạn gần bên đầy màu sắc, tất cả màu sắc và chúng thật rực rỡ và cỏ xanh rì đến nỗi chúng làm lóa mắt và đau nhói quả tim. Và những hòn núi xa xa đang lấp lánh cùng một tinh khiết và một tinh tường, được rửa sạch bởi sương mai. Một buổi sáng mê hoặc và có vẻ đẹp mọi nơi; trên cái cầu chật hẹp, băng qua con suối, thẳng một con đường mòn vào cánh rừng, nơi ánh nắng đang đùa giỡn cùng những chiếc lá; chúng đang run rẩy và những cái bóng của chúng chuyển động; chúng là những cái cây thông thường nhưng chúng đã vượt trội trong màu xanh và tươi mát hơn tất cả những cái cây vút cao đến tận bầu trời xanh. Bạn chỉ còn có thể kinh ngạc bởi tất cả dễ chịu này, bởi thái quá này, bởi run rẩy này; bạn không thể làm gì ngoại trừ sửng sốt bởi trang nghiêm tĩnh lặng của mỗi cái cây và thảo mộc và bởi hân hoan vô tận của những con sóc đen kia, có những cái đuôi rậm lông và dài. Những dòng nước suối trong trẻo và lấp lánh dưới ánh nắng mặt trời đang đến qua những chiếc lá. Thời tiết ẩm ướt trong cánh rừng và dễ chịu. Đang đứng đó nhìn ngắm những chiếc lá tung tăng liên tục bỗng nhiên có cái khác lạ, một sự việc đang xảy ra không thời gian và có tĩnh lặng. Đó là một tĩnh lặng trong đó mọi sự vật chuyển động, nhảy múa và reo hò; nó không là một yên lặng có được khi một cái máy ngừng chạy; yên lặng máy móc là một sự việc và tĩnh lặng trong trống không lại là một sự việc khác. Một cái thì lặp lại, thói quen, thối nát đang gây xung đột và bộ não rã rời tìm đến như một chỗ ẩn náu; cái khác thì đang bùng nổ, không bao giờ giống như lần trước, nó không thể được tìm kiếm, không bao giờ lặp lại và vì thế nó không dâng tặng bất kỳ chỗ ẩn náu nào. Tĩnh lặng như thế đến và ở lại khi chúng tôi đang tản bộ dọc theo con đường, và vẻ đẹp của cánh rừng đã tăng thêm và những sắc màu bùng nổ để những chiếc lá và những đóa hoa chụp bắt.

Nó không là ngôi nhà thờ cũ lắm, khoảng đầu thế kỷ mười bảy, ít nhất nó cũng thể hiện như thế khi nhìn vào cái vòm cung; nó đã được phục hồi và gỗ là loại cây thông có màu lạt và những cái đinh thép trông sáng rực và được đánh bóng, mà không có thể được, tất nhiên; người ta gần như chắc chắn rằng những người đã tụ họp ở đó để lắng nghe loại nhạc nào đó không bao giờ nhìn vào những cái đinh kia ở khắp trần nhà. Nó không là nhà thờ chính thống giáo, không có mùi hương trầm, đèn cầy hoặc hình ảnh. Nó ở đó và mặt trời len lỏi vào qua cửa sổ. Có thật nhiều trẻ em, được bảo không nói chuyện hoặc đùa giỡn dẫu vậy vẫn không ngăn chặn được chúng khỏi liên tục khuấy động, trông rất nghiêm chỉnh nhưng đôi mắt của chúng sẵn sàng giỡn cợt. Người ta muốn chơi đùa, đến gần hơn nhưng quá nhút nhát không dám tiến sát hơn nữa. Họ đang tập dượt cho buổi hòa nhạc tối hôm đó và mọi người nghiêm chỉnh làm theo bổn phận và có sự thích thú. Phía bên ngoài cỏ sáng rực, bầu trời trong xanh và những cái bóng nhiều quá không đếm xuể.

Tại sao có sự tranh đấu liên tục này để được hoàn hảo, để đạt được sự hoàn chỉnh, như máy móc? Ý tưởng, mẫu mực, biểu tượng của sự hoàn hảo là một cái gì đó tuyệt vời, làm cao quý lên, nhưng có phải thế không? Dĩ nhiên có nỗ lực để bắt chước cái hoàn hảo, một khuôn mẫu hoàn hảo. Liệu sự bắt chước là sự hoàn hảo không? Liệu rằng có sự hoàn hảo hay nó chỉ là một ý tưởng, được trao cho con người bởi vị giảng đạo để làm cho ông ta được kính trọng? Trong cái ý tưởng của hoàn hảo có nhiều an ủi và an toàn và luôn luôn nó tạo lợi lộc cho cả vị giáo sĩ lẫn người đang cố gắng trở nên hoàn hảo. Một thói quen máy móc, được lặp đi lặp lại cuối cùng có thể được hoàn hảo; chỉ thói quen có thể được hoàn hảo. Đang nghĩ, đang tin tưởng cùng một sự việc lặp đi lặp lại, mà không lệch hướng, trở thành một thói quen máy móc và có lẽ đây là loại hoàn hảo mà mọi người muốn đạt được. Hành động này nuôi dưỡng một bức tường chống cự hoàn hảo, mà sẽ ngăn cản mọi quấy rầy, mọi bực dọc. Ngoài ra, sự hoàn hảo là một hình thức được tôn vinh của thành công, và tham vọng được ca ngợi thêm bởi sự kính trọng và những người tiêu biểu cùng những vị anh hùng của thành công. Không có sự hoàn hảo, nó là một sự việc xấu xa, ngoại trừ trong một bộ máy. Thật ra, nỗ lực để hoàn hảo chỉ để phá vỡ một kỷ lục, như trong môn golf; sự ganh đua là thánh thiện. Ganh đua với người láng giềng và với Chúa để có sự hoàn hảo được gọi là tình huynh đệ và tình yêu. Nhưng mỗi nỗ lực hướng về hoàn hảo chỉ dẫn đến nhiều lầm lẫn và đau khổ hơn và nó chỉ tạo ra sự khuyến khích mạnh hơn để hoàn hảo hơn nữa.

Thật lạ lùng, chúng ta luôn luôn muốn được hoàn hảo trong hoặc với một sự việc nào đó; hành động này tạo phương tiện cho sự thành tựu, và vui thú của thành tựu, dĩ nhiên, là hão huyền. Tự hào trong mọi hình thức là hung bạo và dẫn đến thảm họa. Ham muốn để có được sự hoàn hảo cả bên ngoài lẫn bên trong khước từ tình yêu và nếu không có tình yêu, dù bạn làm bất cứ việc gì, luôn luôn có thất vọng và đau khổ. Tình yêu không là hoàn hảo và cũng không là không hoàn hảo; chỉ khi không có tình yêu thì hoàn hảo và không hoàn hảo mới xuất hiện. Tình yêu không bao giờ nỗ lực để đạt được một cái gì đó; tình yêu không bao giờ cần chuyển đổi chính nó để hoàn hảo. Tình yêu là một ngọn lửa bùng cháy mà không có khói; trong nỗ lực để được hoàn hảo, chỉ có những cột khói lớn hơn; vậy thì sự hoàn hảo chỉ nằm trong nỗ lực, mà có tính máy móc, mỗi lúc lại hoàn hảo nhiều hơn trong thói quen, trong mô phỏng, trong đang tạo ra nhiều sợ hãi thêm. Mỗi một người được giáo dục để ganh đua, để được thành công; do đó kết quả cuối cùng trở nên quan trọng nhất. Tình yêu cho chính sự việc đó biến mất. Do đó nhạc cụ được sử dụng không phải vì tình yêu âm thanh nhưng vì cái gì mà nhạc cụ sẽ mang lại, sự nổi tiếng, tiền bạc, thanh thế và vân vân.

Đang là quan trọng hơn đang trở nên. Đang là không là đối nghịch của đang trở nên; nếu nó là đối nghịch hoặc trong đối nghịch, vậy thì không có đang là. Khi đang trở nên chết đi hoàn toàn, vậy thì có đang là. Nhưng đang là này không cố định; nó không là chấp nhận và cũng không chỉ phủ nhận; đang trở nên liên quan đến thời gian và không gian. Tất cả nỗ lực phải chấm dứt; sau đó chỉ có đang là. Đang là không nằm trong lãnh vực của luân lý và đức hạnh xã hội. Nó xé nát những công thức xã hội của cuộc sống. Đang là này là sự sống, không là cái khuôn mẫu của cuộc sống. Nơi nào sự sống có mặt nơi đó không có sự hoàn hảo; hoàn hảo là một ý tưởng, một từ ngữ; sự sống, đang là, vuợt khỏi mọi công thức của tư tưởng. Nó ở đó khi cái từ ngữ, cái tiêu biểu và cái khuôn mẫu bị hủy diệt.

Nó ở đó, phước lành này, trong nhiều tiếng đồng hồ và trong những lóe sáng. Khi thức dậy sáng nay, nhiều tiếng đồng hồ trước khi mặt trời mọc, vào lúc có nguyệt thực, nó ở đó cùng sức mạnh và quyền năng, giấc ngủ vài tiếng đồng hồ không có thể được. Có tinh khiết lạ lùng và vô nhiễm trong nó.

27.

Con suối, được nhập vào bởi những con suối nhỏ khác, uốn lượn qua thung lũng, tiếng ồn ào và róc rách không bao giờ giống nhau. Nó có những tâm trạng riêng của nó nhưng không bao giờ khó chịu, không bao giờ có một tâm trạng sầu thảm. Những con suối nhỏ có giọng điệu thanh hơn, có nhiều đá cuội và đá lớn; chúng có những cái vũng đứng yên dưới bóng râm, nông cùng những cái bóng đang nhảy múa và vào ban đêm chúng có một giọng điệu hoàn toàn khác hẳn, êm dịu, hòa nhã và ngập ngừng. Chúng chảy xuống qua những thung lũng khác nhau từ những nguồn khác nhau, một con suối xa hơn một con khác; một con suối từ tảng băng hà và từ thác nước cong queo và một con khác phải đến từ một nguồn xa quá không đi bộ đến được. Cả hai con suối nhập thành con suối lớn hơn có giọng điệu tĩnh và sâu lắng, uy nghi hơn, rộng hơn và chảy xiết hơn. Ba con suối đều có những hàng cây mọc theo dòng chảy và cái hàng cây uốn dài đó chỉ rõ nơi chúng đến và nơi chúng đi; những con suối là những kẻ thống lĩnh thung lũng và mọi thứ khác chỉ là vị khách lạ, kể cả cây cối. Người ta có thể nhìn ngắm chúng hàng giờ và lắng nghe tiếng trò chuyện vô tận của chúng; chúng rất hớn hở và đầy vui tươi, ngay cả con suối lớn hơn mặc dù nó phải giữ vẻ nghiêm nghị nào đó. Chúng thuộc về những hòn núi, từ những độ cao chóng mặt gần sát bầu trời và vì thế tinh khiết và cao quý hơn; chúng không kênh kiệu nhưng chúng vẫn giữ phong thái riêng và chúng khá xa cách và lạnh lùng. Trong bóng tối của ban đêm chúng có một bài ca riêng, khi chỉ còn một ít sự vật đang lắng nghe. Nó là một bài ca của nhiều bài ca.

Đang băng qua cây cầu, thẳng lên trong cánh rừng lốm đốm nắng, thiền định là một sự việc hoàn toàn khác biệt. Không có mọi ao ước hay tìm kiếm, không có bất kỳ mọi phàn nàn của bộ não, có tĩnh lặng không ép buộc; những con chim bé xíu đang kêu chíp chíp xa xa, những con sóc đang rượt đuổi nhau lên những cái cây, cơn gió nhẹ đang đùa giỡn cùng những chiếc lá và có tĩnh lặng. Con suối nhỏ, con suối đến từ khoảng cách xa, vui tươi hơn mọi khi và vẫn vậy có tĩnh lặng, không phải ở bên ngoài nhưng sâu thẳm, thật xa xôi bên trong. Nó là tĩnh lặng hoàn toàn trong tổng thể của cái trí, mà không có những biên giới. Nó không là tĩnh lặng trong một rào chắn, trong một khu vực, trong những giới hạn của tư tưởng và vì vậy được công nhận là tĩnh lặng. Không có những biên giới, không có những kích thước và vì thế tĩnh lặng không được chứa trong trải nghiệm, để được thừa nhận và cất giữ. Nó không bao giờ có thể xảy ra lại và nếu có xảy ra, nó sẽ khác biệt hoàn toàn. Tĩnh lặng không thể tự lặp lại; chỉ có bộ não qua ký ức và hồi tưởng có thể lặp lại cái gì đã là, nhưng cái gì đã là không là sự thật. Thiền định là sự vắng mặt hoàn toàn này của ý thức được gom góp qua thời gian và không gian. Tư tưởng, bản thể của ý thức, không thể, dù làm cái gì nó muốn, tạo ra tĩnh lặng này; bộ não cùng tất cả những hoạt động phức tạp và tinh tế của nó phải yên lặng tự nguyện, mà không có sự hứa hẹn của mọi phần thưởng hay của an toàn. Chỉ đến lúc đó nó mới có thể thật nhạy cảm, sinh động và tĩnh lặng. Bộ não đang hiểu rõ những hoạt động riêng của nó, che giấu hay công khai, là thành phần của thiền định; nó là nền tảng trong thiền định, nếu không có nó thiền định chỉ là tự dối gạt, tự thôi miên, mà không có ý nghĩa gì cả. Phải có tĩnh lặng cho nổ tung của sáng tạo.

Chín chắn không thuộc thời gian và tuổi tác. Không có khoảng ngừng giữa bây giờ và chín chắn; không bao giờ có “trong khi chờ đợi”. Chín chắn là trạng thái đó khi tất cả chọn lựa kết thúc; chỉ có người không chín chắn cần chọn lựa và biết xung đột của chọn lựa. Trong chín chắn không có phương hướng nhưng có một phương hướng mà không là một phương hướng của chọn lựa. Xung đột tại bất kỳ mức độ nào, tại bất kỳ chiều sâu nào, thể hiện sự không chín chắn. Không có một sự việc như là đang trở nên chín chắn, ngoại trừ thuộc hữu cơ, việc xảy ra hiển nhiên thường thấy của những sự vật nào đó, khi muốn trưởng thành. Hiểu rõ, mà là ưu việt của xung đột, trong vô vàn phức tạp của nó, là chín chắn. Dù nó phức tạp và tinh tế bao nhiêu, chiều sâu của xung đột, bên trong và bên ngoài, có thể hiểu rõ được. Xung đột, bất mãn, thành tựu là một chuyển động duy nhất, cả trong lẫn ngoài. Thủy triều rút ra ngoài phải vào trong bờ, và với chính chuyển động đó, được gọi là thủy triều, không có ra và vào. Xung đột trong mọi hình thức của nó phải được hiểu rõ, không theo trí năng, nhưng thực sự, thực sự bước vào sự tiếp cận đầy cảm xúc cùng xung đột. Tiếp cận thuộc cảm xúc, cú choáng váng, không thể xảy ra nếu nó được chấp nhận, theo trí năng, theo từ ngữ, như cần thiết hoặc bị phủ nhận theo cảm tính. Chấp nhận hay phủ nhận không thay đổi một sự kiện và lý luận cũng sẽ không tạo ra một tác động cần thiết. Cái gì cần thiết là “thấy” sự kiện. Không có “thấy” nếu có chỉ trích hay biện hộ hay đồng nhất cùng sự kiện. “Thấy” chỉ có thể được khi bộ não không đang tham gia một cách năng động, nhưng đang quan sát, đang tách rời khỏi phân loại, phán đoán và đánh giá. Phải có xung đột khi có sự thôi thúc để thành tựu, cùng những thất vọng không tránh khỏi của nó; có xung đột khi có tham vọng, cùng những ganh đua tàn nhẫn và khôn khéo của nó; ganh tị là thành phần của xung đột không ngừng nghỉ này, muốn trở thành, muốn đạt được, muốn thành công.

Không có hiểu rõ trong thời gian. Hiểu rõ không đến vào ngày mai; nó sẽ không bao giờ đến vào ngày mai; nó là ngay lúc này hoặc không bao giờ; chỉ có ngay lúc này và không có không bao giờ. “Thấy” là ngay tức khắc; khi từ bộ não ý nghĩa biểu thị của “thấy”, hiểu rõ, cuối cùng được lau sạch sẽ, lúc đó thấy là ngay tức khắc. “Thấy” là nổ tung, không được lý luận, không được tính toán. Chính sự sợ hãi thường xuyên ngăn cản “thấy”, hiểu rõ. Sợ hãi, cùng những phòng vệ của nó và kiên quyết của nó, là nguồn gốc của xung đột. “Thấy” không chỉ bằng bộ não mà còn vượt khỏi nó. Thấy sự kiện mang lại hành động riêng của nó, hoàn toàn khác biệt hành động của ý tưởng, tư tưởng; hành động từ ý tưởng, tư tưởng, nuôi dưỡng xung đột; hành động lúc đó là một phỏng đoán, so sánh với những công thức, với ý tưởng, và việc này mang lại xung đột. Không có kết thúc đối với xung đột, nhỏ hay lớn, trong lãnh vực của tư tưởng; bản thể của xung đột là không xung đột mà là chín chắn.

Khi thức dậy rất sớm sáng nay, phước lành lạ lùng đó là thiền định và thiền định là phước lành đó. Nó ở đó cùng mãnh liệt, khi đang dạo bộ trong một cánh rừng thanh bình.

28.

Một ngày khá nắng và nóng, nóng thậm chí tại độ cao này; tuyết trên những đỉnh núi trắng xóa và lấp lánh. Thời tiết đã có nắng và nóng trong nhiều ngày và những con suối trong trẻo và bầu trời xanh lạt nhưng phảng phất quanh nó vẫn còn màu xanh đậm của hòn núi đó. Những đóa hoa ngang lối đi rực rỡ và tươi vui lạ thường và những cánh đồng cỏ thật mát mẻ; những cái bóng sẫm màu và có thật nhiều. Có một con đường nhỏ qua những cánh đồng dẫn thẳng lên cao luồn lách qua những quả đồi nhấp nhô, lang thang qua những ngôi nhà nông trại; không có ai trên con đường ngoại trừ một cụ già đang mang một bình sữa và một cái rổ nhỏ đựng rau; bà ấy đúng là đã đi lên xuống con đường đó suốt cuộc đời, chạy thẳng lên những quả đồi khi còn trẻ và bây giờ, lưng đã còng và khập khiễng, bà ấy đang leo lên, chậm chạp, đau đớn, hiếm khi ngước nhìn khỏi mặt đất. Bà ấy sẽ chết và những hòn núi sẽ vẫn còn tiếp tục. Có hai con dê ở phía trên cao hơn, trắng, với đôi mắt kỳ lạ; chúng xuất hiện và chờ đợi vỗ về, giữ một khoảng cách an toàn với hàng rào lưới điện dựng lên để ngăn cản chúng không đi ra ngoài. Có một con mèo đen trắng của cùng nông trại với những con dê; nó muốn nô đùa; cũng có một con khác ở phía trên cao yên lặng, trong một cánh đồng cỏ, hoàn toàn yên lặng đang rình bắt một con chuột đồng.

Thẳng lên cao trong bóng mát, khí hậu mát mẻ trong lành và đẹp, những hòn núi và những quả đồi, những thung lũng và những cái bóng. Mặt đất lầy lội từng nơi và ở đó lau sậy mọc lên, thấp và có màu vàng, và lẫn trong màu vàng này là những đóa hoa trắng. Nhưng đây không là tất cả. Đi thẳng lên cao và đi xuống, trong suốt nguyên một tiếng rưỡi đồng hồ có sức mạnh đó là một phước lành. Nó có chất lượng của một khối đồng nhất khổng lồ và không xuyên thấu được; có lẽ, không có một vật chất nào có thể có khối đồng nhất đó. Vật chất có thể xuyên thấu được, có thể bị vỡ nát, bị hoà tan, bị bốc hơi; tư tưởng và cảm thấy có một trọng lượng nào đó; chúng có thể bị cân đo và chúng cũng có thể bị thay đổi, bị phá hủy và không còn sót lại bất kỳ cái gì. Nhưng sức mạnh này, mà không cái gì có thể xuyên thấu, cũng không hòa tan, không là chiếu rọi của tư tưởng và chắc chắn không là vật chất. Sức mạnh này không là một ảo ảnh, một tạo tác của một bộ não đang bí mật tìm kiếm quyền lực hoặc là cái sức mạnh mà quyền lực trao tặng. Không có bộ não nào có thể hình thành sức mạnh đó, cùng mãnh liệt và khối đồng nhất lạ thường của nó. Nó ở đó và không một tư tưởng nào có thể hư cấu nó hoặc xô đuổi nó. Đó kìa mãnh liệt đến khi không có đòi hỏi về bất kỳ việc gì. Thực phẩm, quần áo, chỗ ở là những nhu cầu thiết yếu và chúng không là những đòi hỏi. Đòi hỏi là sự khao khát được che giấu, mà dẫn đến quyến luyến. Đòi hỏi về dục tình, về nhậu nhẹt, về nổi danh, về tôn thờ, cùng những nguyên nhân phức tạp của chúng; đòi hỏi để được tự mãn nguyện cùng những tham vọng và thất vọng của nó; đòi hỏi về Chúa, về bất tử. Tất cả những hình thức đòi hỏi này hiển nhiên đang nuôi dưỡng quyến luyến mà gây ra đau khổ, sợ hãi và sự đau đớn của cô độc. Đòi hỏi để bày tỏ bản thân qua âm nhạc, qua viết lách hoặc qua hội họa và qua những phương tiện khác, gây ra sự quyến luyến mê đắm vào phương tiện đó. Một nhạc sĩ khi sử dụng nhạc cụ để đạt được sự nổi tiếng, để trở thành người giỏi nhất, không còn là một nhạc sĩ; anh ta không yêu âm nhạc nhưng kiếm lợi lộc từ âm nhạc. Chúng ta lợi dụng lẫn nhau trong những đòi hỏi của chúng ta và gọi nó bằng những cái tên ngọt ngào; từ việc này sinh ra nỗi thất vọng và đau khổ vô tận. Chúng ta mượn Chúa làm một người ẩn náu, làm một người bảo vệ, giống như một loại thuốc nào đó và vì thế nhà thờ, đền chùa, cùng các vị giáo sĩ trở thành rất quan trọng, trong khi chúng lại chẳng là gì cả. Chúng ta lợi dụng mọi thứ, máy móc, kỹ thuật để thỏa mãn những đòi hỏi tâm lý của chúng ta và không còn tình yêu cho chính sự vật đó nữa.

Chỉ có tình yêu khi không đòi hỏi. Bản thể của cái tôi là đòi hỏi này và sự thay đổi liên tục của những đòi hỏi và sự tìm kiếm không ngừng nghỉ, từ một quyến luyến này đến một quyến luyến khác, từ một đền chùa này đến một đền chùa khác, từ một cam kết này đến một cam kết khác. Cam kết cái tôi vào một ý tưởng, vào một công thức, lệ thuộc vào một thứ gì đó, vào một giáo phái, vào một tín điều, là một thôi thúc của đòi hỏi, bản thể của cái tôi, mà mượn hình dạng của những hoạt động vị tha nhất. Nó là một lớp phủ, một mặt nạ. Tự do khỏi đòi hỏi là chín chắn. Cùng tự do này có mãnh liệt, mà không nguyên nhân và không lợi lộc.

29.

Có một con đường mòn phía ngoài một vài ngôi nhà nông trại và những nhà gỗ nằm rải rác đi qua những cánh đồng cỏ và những hàng rào kẽm gai; trước khi con đường đó đi xuống, có cảnh tráng lệ của những hòn núi phủ tuyết và băng hà, của thung lũng và thị trấn nhỏ, với rất nhiều cửa hàng. Từ đó người ta có thể nhìn thấy nguồn của một con suối và những quả đồi phủ thông, sẫm tối; đường viền của những quả đồi tương phản bầu trời buổi chiều thật sắc nét và chúng dường như nói lên thật nhiều thứ. Một buổi chiều dễ yêu; đã không có một đám mây trên bầu trời suốt ngày và bây giờ sự tinh khiết của bầu trời và của những cái bóng đang gây lóa mắt và ánh sáng chiều tối thật dễ chịu. Mặt trời đang thấp dần sau những quả đồi và chúng đang rải những cái bóng lớn của chúng qua những quả đồi khác và những cánh đồng. Băng qua một cánh đồng đầy cỏ khác, con đường mòn dẫn xuống khá dốc và nhập vào một con đường rộng và lớn hơn, đi qua những cánh rừng. Không có một ai trên con đường đó, nó bị bỏ hoang, và thật yên lặng trong cánh rừng ngoại trừ con suối dường như ồn ào hơn trước khi nó yên lặng trong đêm. Có những cây thông cao ở đó và một hương thơm trong không gian. Bỗng nhiên khi con đường quẹo, qua một đường hầm dài của cây cối, là một mảng cỏ xanh và một khoảng rừng thông vừa chặt xuống cùng mặt trời hoàng hôn trên nó. Mãnh liệt và hân hoan của nó gây kinh ngạc. Người ta thấy nó, và tất cả không gian và thời gian biến mất; chỉ còn lại mảng ánh sáng đó và không gì nữa. Không phải là người ta trở thành ánh sáng đó hoặc người ta đồng nhất với ánh sáng đó; những hoạt động sắc bén của bộ não đã ngừng lại và toàn thân tâm của người ta đã ở đó cùng áng sáng đó. Cây cối, con đường, sự ồn ào của con suối đã biến mất hoàn toàn và khoảng cách năm trăm yard hay nhiều hơn giữa ánh sáng và người quan sát cũng không còn. Người quan sát đã ngừng lại và mãnh liệt của mảng mặt trời hoàng hôn là ánh sáng của tất cả những thế giới. Ánh sáng đó là tất cả thiên đàng và ánh sáng đó là cái trí.

Hầu hết mọi người phủ nhận những sự việc hời hợt và giả tạo nào đó; có những người khác tiến sâu trong sự phủ nhận của họ và có những người phủ nhận hoàn toàn. Muốn phủ nhận những sự việc hời hợt tương đối dễ dàng, nhà thờ và những vị chúa của nó, uy quyền và quyền lực của những người có nó, chính trị gia và những phương cách của ông ấy và vân vân. Người ta có thể thâm nhập khá sâu trong phủ nhận những sự việc chắc chắn mang lại phiền muộn, những liên hệ, những phi lý của xã hội, ý tưởng của vẻ đẹp được thiết lập bởi những nhà phê bình và ý tưởng của những người mà nói rằng họ biết. Người ta có thể dẹp bỏ tất cả những việc này và sống cô đơn, cô đơn không phải với cái ý tách rời và tuyệt vọng nhưng cô đơn vì người ta đã hiểu rõ tất cả ý nghĩa của tất cả việc này và đã đi khỏi chúng tự nhiên và không có ý tưởng vượt trội hơn. Chúng đã kết thúc, chết và không có quay trở lại chúng. Nhưng đi đến tận cùng của phủ nhận lại là một vấn đề khác hẳn; bản thể của phủ nhận là tự do trong cô đơn. Nhưng chẳng mấy người đi sâu được như thế, phá nát mọi chỗ ẩn náu, mọi công thức, mọi ý tưởng, mọi biểu tượng và hoàn toàn trống không, lẳng lặng và trong sáng.

Nhưng phủ nhận thật là cần thiết; phủ nhận mà không vươn ra, phủ nhận mà không có sự cay đắng của trải nghiệm và sự hy vọng của hiểu biết. Phủ nhận và cô đơn, không ngày mai, không một tương lai. Cơn bão của phủ nhận là trống không. Cô đơn, không gắn kết với bất kỳ nguồn hành động nào, với bất kỳ điều khiển nào, với bất kỳ hiểu biết nào, là cốt lõi, vì cô đơn này giải thoát ý thức khỏi ngục tù của thời gian. Mọi hình thức của ảnh hưởng phải được hiểu rõ và được phủ nhận, không tạo ra con đường trong thời gian cho tư tưởng. Phủ nhận thời gian là bản thể của không thời gian.

Phủ nhận hiểu biết, trải nghiệm, cái đã được biết là mời mọc cái không biết được. Phủ nhận là bùng nổ; nó không là sự việc do ý tưởng và trí năng, một sự việc mà bộ não có thể đùa giỡn. Trong ngay hành động của phủ nhận có năng lượng, năng lượng của hiểu rõ và năng lượng này không dễ bảo, để được thuần thục bởi sợ hãi và tiện lợi. Phủ nhận là hủy diệt; nó không lưu tâm đến những kết cục; nó không là một phản ứng và vì vậy nó không là đối nghịch của khẳng định. Khi khẳng định rằng có hoặc không có, là tiếp tục trong phản ứng, và phản ứng không là phủ nhận. Phủ nhận không có chọn lựa và vì vậy không là kết quả của xung đột. Chọn lựa là xung đột và xung đột là không chín chắn. Thấy sự thật như sự thật, sự giả dối như sự giả dối và sự thật trong sự giả dối là hành động của phủ nhận. Nó là một hành động và không là một ý tưởng. Phủ nhận hoàn toàn của tư tưởng, ý tưởng và từ ngữ mang lại tự do khỏi cái đã được biết; với sự phủ nhận hoàn toàn của cảm thấy, cảm xúc và cảm tính có tình yêu. Tình yêu vượt khỏi và ở trên tư tưởng và cảm thấy.

Phủ nhận toàn bộ cái đã được biết là bản thể của tự do.

Thức dậy sớm sáng nay, còn nhiều tiếng đồng hồ nữa mặt trời mới mọc, thiền định vượt khỏi những phản hồi của tư tưởng, nó là một mũi tên đâm vào cái không thể biết được và tư tưởng không thể theo sau nó. Và bình minh đến để làm sáng rực bầu trời và ngay khi mặt trời đang chạm vào những đỉnh núi cao nhất, có bao la đó mà tinh khiết của nó vượt khỏi mặt trời và những hòn núi.

30.

Một ngày không mây, nóng, và quả đất cùng cây cối đang gom tụ sức mạnh chuẩn bị cho mùa đông sắp tới; mùa thu đang chuyển ít lá cây thành màu vàng; chúng có màu vàng rực tương phản cánh đồng cỏ xanh sẫm. Họ đang cắt những cánh đồng cỏ hoang và những cánh đồng cỏ dày dặc trồng riêng của họ cho những con bò trong suốt mùa đông dài; mọi người đều đang làm việc, cả người lớn lẫn trẻ em. Đó là một công việc cần thiết và không có nhiều tiếng nói chuyện hay cười đùa. Máy móc đang thay thế những cái liềm và đó đây những cái liềm đang cắt cánh đồng cỏ. Và dọc theo con suối có một con đường mòn, qua những cánh đồng; ở đó thật mát mẻ vì mặt trời nóng bức đã ở phía sau những quả đồi. Con đường đi qua những ngôi nhà nông trại và một xưởng cưa; trong những cánh đồng cỏ mới cắt, có hàng ngàn cây nghệ, thật mỏng manh, cùng mùi hương đặc trưng của riêng nó. Một buổi chiều tối yên lặng, trong sáng và những hòn núi gần gũi hơn bao giờ hết. Con suối yên tĩnh, không có quá nhiều đá và nước chảy nhanh. Bạn phải chạy nếu muốn theo kịp nó. Trong không khí, có mùi cỏ vừa được cắt, trong một vùng đất đai quá dư thừa và mãn nguyện. Mọi nông trại đều có điện và dường như có thanh bình và trù phú.

Có quá ít người nhìn ngắm núi non hoặc một đám mây. Họ nhìn, đưa ra vài lời bình phẩm và đi qua. Những từ ngữ, những cử chỉ, những cảm xúc ngăn cản thấy. Một cái cây, một bông hoa được cho một cái tên, viết vào bảng phân loại và nó là cái tên được phân loại. Bạn thấy một phong cảnh qua một lối đi có mái vòm hoặc từ một cửa sổ, và nếu bạn tình cờ là một họa sĩ hoặc biết nghệ thuật, hầu như ngay lập tức bạn sẽ nói rằng, nó giống như những bức tranh thời trung cổ hoặc đề cập đến một hoạ sĩ nào đó mới đây. Hoặc nếu bạn là một nhà văn, bạn thấy với mục đích để miêu tả; nếu bạn là một nhạc sĩ, có thể bạn không bao giờ thấy được đường cong của một quả đồi hoặc những bông hoa ngay dưới chân bạn; bạn bị trói buộc vào những luyện tập hàng ngày của bạn, hoặc bạn bị phủ ngập bởi những tham vọng. Nếu bạn là một người chuyên nghiệp thuộc loại nào đó, có thể bạn không bao giờ thấy. Nhưng thấy phải có khiêm tốn mà bản thể của nó là vô nhiễm. Kìa hòn núi đó cùng mặt trời hoàng hôn trên nó; thấy nó lần đầu tiên, thấy nó, như thể từ trước đến nay chưa thấy, thấy nó bằng vô nhiễm, thấy nó bằng đôi mắt đã được tắm trong trống không, không bị tổn thương bởi hiểu biết – ngay lúc đó thấy là một trải nghiệm lạ thường. Từ ngữ trải nghiệm dùng không đúng, với nó sẽ có cảm xúc, hiểu biết, công nhận và một tiếp tục; thấy không liên quan đến bất kỳ những việc này. Nó là một cái gì đó hoàn toàn mới mẻ. Muốn thấy mới mẻ này phải có khiêm tốn, khiêm tốn đó chưa bao giờ bị vấy bẩn bởi kiêu hãnh, bởi tự cao. Cùng cái đang xảy ra rõ ràng này, buổi sáng đó, có “thấy” này, như cùng đỉnh núi, cùng mặt trời hoàng hôn. Toàn bộ thân tâm người ta ở đó, mà không ở trạng thái của đòi hỏi, xung đột và chọn lựa, toàn thân tâm thụ động, mà thụ động của nó là năng động. Có hai loại chú ý, một là năng động và cái còn lại không chuyển động. Cái gì đang xảy ra thực sự mới mẻ, một sự việc chưa từng xảy ra trước kia. “Thấy” nó đang xảy ra là điều kỳ diệu của khiêm tốn, bộ não hoàn toàn tĩnh, không có mọi đáp trả mặc dù nó hoàn toàn tỉnh thức. “Thấy” đỉnh núi đó, thật huy hoàng cùng mặt trời hoàng hôn, mặc dù người ta đã thấy nó một ngàn lần, thấy bằng đôi mắt không có hiểu biết, là thấy sự khai sinh của cái mới mẻ. Việc này không là lãng mạn và ủy mị xuẩn ngốc với những tâm trạng và hung bạo của nó, hoặc là cảm xúc với những cơn sóng nhiệt tình và u sầu của nó. Nó là một cái gì đó hoàn toàn mới mẻ, cái đó trong chú ý tổng thể này là tĩnh lặng. Từ trống không này cái mới mẻ hiện hữu.

Khiêm tốn không là một đức hạnh; nó không thể được tu dưỡng; nó không nằm trong luân lý của những sự việc được kính trọng. Các vị thánh không biết nó, vì họ được công nhận do sự thánh thiện của họ; người sùng bái không biết nó vì anh ấy đang thỉnh cầu, đang tìm kiếm; cũng không phải người sùng đạo và môn đệ vì anh ấy đang đi theo. Sự tích lũy phủ nhận khiêm tốn, dù nó là tài sản, trải nghiệm hoặc khả năng. Học hỏi không là qui trình thêm vào; hiểu biết lại thêm vào. Hiểu biết là máy móc; học hỏi không bao giờ như vậy. Có thể có càng nhiều hiểu biết hơn nhưng không bao giờ có nhiều hơn trong học hỏi. Nơi nào có so sánh học hỏi ngừng lại. Học hỏi là thấy tức khắc mà không ở trong thời gian. Tất cả tích lũy và hiểu biết đều đo lường được. Khiêm tốn không thể so sánh được; không có nhiều hơn hoặc ít hơn của khiêm tốn; vì thế nó không thể được tu dưỡng. Luân lý và kỹ thuật có thể vun quén được; có thể có nhiều hơn hoặc ít hơn của chúng. Khiêm tốn không ở trong khả năng của bộ não, tình yêu cũng không. Khiêm tốn luôn luôn là động thái của chết.

Rất sớm sáng nay, nhiều tiếng đồng hồ trước bình minh, khi thức dậy có mãnh liệt xuyên thấu của sức mạnh cùng trang nghiêm của nó. Trong trang nghiêm này, có phước lành. Theo đồng hồ nó “kéo dài” bốn mươi lăm phút bằng một cường độ gia tăng. Con suối và đêm yên lặng, cùng những ngôi sao sáng rực của chúng, cùng ở trong nó.

31.

Thiền định không một công thức sắp đặt trước, không một nguyên nhân và lý do, không kết thúc và mục đích là một sự kiện không thể tin được. Nó không chỉ là một bùng nổ dữ dội để làm tinh khiết nhưng nó cũng là chết, mà không có ngày mai. Tinh khiết của nó tàn phá; không để lại một ngõ ngách ẩn nấp nào cho tư tưởng có thể mai phục trong những cái bóng tối tăm riêng của nó. Tinh khiết của nó mong manh rất dễ tổn thương; nó không là một đức hạnh có được do chế ngự. Nó tinh khiết vì nó không chế ngự, giống như tình yêu. Không có ngày mai trong thiền định, không có tranh luận với chết. Chết của ngày hôm qua và của ngày mai không để lại sự hiện diện tầm thường của thời gian,và thời gian luôn luôn tầm thường, nhưng một hủy diệt là cái mới mẻ. Thiền định là cái này, không là những tính toán xuẩn ngốc của bộ não tìm kiếm sự an toàn. Thiền định là hủy diệt sự an toàn và có vẻ đẹp vô hạn trong thiền định, không là vẻ đẹp của những sự vật được xếp đặt bởi con người hoặc bởi thiên nhiên nhưng của tĩnh lặng. Tĩnh lặng này là trống không mà trong đó và từ đó tất cả mọi sự vật trôi chảy và có sự hiện hữu của chúng. Nó không thể biết được, cũng không phải trí năng hay cảm thấy có thể vạch lối vào nó; không có lối vào nó và một phương pháp để vào nó là sự sáng chế của một bộ não tham lam. Tất cả những phương cách và phương tiện của cái tôi tính toán phải bị hủy diệt hoàn toàn; tất cả cái đang tiến tới hoặc lùi lại, cách thức của thời gian, phải kết thúc, không có ngày mai. Thiền định là hủy diệt; nó là một hiểm họa cho những người ước ao sống một cuộc sống giả tạo và một cuộc sống của tưởng tượng và hoang đường.

Các vì sao rất sáng, rực rỡ thật sớm vào buổi sáng. Bình minh còn rất lâu mới đến; tĩnh lặng đáng ngạc nhiên, ngay cả con suối náo nhiệt cũng im tiếng và những quả đồi cũng lặng yên. Nguyên một tiếng đồng hồ đã trôi qua trong trạng thái đó khi bộ não không ngủ nhưng thức, thật nhạy và chỉ đang nhìn; trong suốt trạng thái đó tổng thể của cái trí có thể vượt khỏi nó, không có những phương hướng vì không có người định hướng. Thiền định là một cơn bão, đang hủy diệt và đang súc sạch. Sau đó, xa xa, bình minh đã đến. Ở phía đông, có một ánh sáng đang lan tràn, thật non dại và yếu ớt, lặng như tờ và e thẹn; ánh sáng đó đến và đi qua những quả đồi xa xôi và nó sờ vào những hòn núi hùng vĩ và những đỉnh cao. Trong từng nhóm hoặc đơn chiếc, cây cối đứng yên, cây dương bắt đầu thức giấc và con suối reo hò vui vẻ. Bức tường trắng đó của một ngôi nhà nông trại, hướng về phía tây, trở nên trắng xóa. Chầm chậm, thanh bình, gần như nài nỉ nó đến và tràn đầy đất đai. Sau đó những đỉnh núi tuyết bắt đầu bừng sáng, màu hoa hồng rực rỡ và những tiếng ồn của buổi sáng sớm bắt đầu. Ba con quạ bay ngang bầu trời, yên lặng, tất cả cùng một hướng bay; từ xa vọng lại âm thanh của một cái chuông trên cổ một con bò và vẫn vậy có tĩnh lặng. Tiếp theo một chiếc xe hơi đang chạy thẳng lên quả đồi và ngày bắt đầu.

Trên con đường đó trong cánh rừng, một chiếc lá vàng rơi; vì đối với một số cây mùa thu đây rồi. Nó là một chiếc lá cô đơn, không một tì vết trên nó, không đốm, sạch sẽ. Nó là màu vàng của mùa thu, chiếc lá vẫn còn dễ thương trong cái chết của nó, không bệnh tật nào ảnh hưởng đến nó. Chiếc lá vẫn còn sự no đủ của mùa xuân và mùa hạ và vẫn vậy tất cả những chiếc lá của cây đó xanh tươi. Nó là chết của vinh quang. Chết ở đó, không phải trong chiếc lá vàng úa, nhưng thực sự ở đó, không là một cái chết thông thường không tránh khỏi nhưng là chết đó luôn luôn có mặt. Nó không là một tưởng tượng nhưng là một thực tại không thể bị che lấp. Nó luôn luôn ở đó quanh mọi khúc quẹo của một con đường, trong mọi ngôi nhà, với mọi thần thánh. Chết ở đó cùng tất cả sức mạnh và vẻ đẹp của nó.

Bạn không thể lẩn tránh chết; bạn có lẽ quên nó, bạn có lẽ giải thích nó hoặc tin rằng bạn sẽ đầu thai hoặc phục sinh. Dù làm việc gì bạn muốn, đi đến bất kỳ đền thờ hoặc quyển sách nào nó luôn luôn ở đó, trong hân hoan và trong tràn trề. Bạn phải sống cùng chết để biết nó; bạn không thể biết nó nếu bạn khiếp sợ nó; sợ hãi chỉ làm tối tăm nó. Muốn biết nó bạn phải yêu nó. Muốn sống cùng nó bạn phải yêu nó. Hiểu biết về nó không là kết thúc của nó. Nó là kết thúc của hiểu biết nhưng không phải của chết. Muốn yêu nó không là quen thuộc với nó; bạn không thể quen thuộc với hủy diệt. Bạn không thể yêu một cái gì đó mà bạn không biết nhưng bạn không biết một cái gì cả, ngay cả người vợ của bạn hay ông chủ của bạn, huống chi là một người khách lạ hoàn toàn. Nhưng tuy vậy bạn phải yêu nó, cái khác lạ, cái không biết được. Bạn chỉ yêu cái mà cho bạn chắc chắn, cái mà cho bạn thanh thản, an toàn. Bạn không yêu cái không chắc chắn, cái không biết được; bạn có lẽ yêu sự hiểm nguy, dâng tặng cuộc đời bạn cho người khác hoặc giết người khác vì quốc gia của bạn, nhưng đây không là tình yêu; những sự việc này có phần thưởng và lợi lộc riêng của nó; bạn yêu thích điều đạt được và thành công dù rằng có đau khổ trong chúng. Không có lợi lộc nào khi biết chết nhưng lạ lùng thay chết và tình yêu luôn luôn theo cùng nhau; chúng không bao giờ phân ly. Bạn không thể yêu mà không có chết; bạn không thể ôm ấp mà không có chết hiện hữu ở đó. Nơi nào có tình yêu thì nơi đó cũng có chết, chúng không thể phân ly.

Nhưng chúng ta có biết tình yêu là gì không? Bạn biết cảm xúc, cảm động, ham muốn, cảm tình và cơ cấu của tư tưởng nhưng tất cả những sự việc này không là tình yêu. Bạn yêu người chồng của bạn, con cái của bạn; bạn ghét chiến tranh nhưng bạn lại thực hiện chiến tranh. Tình yêu của bạn biết hận thù, ganh tị, tham vọng, sợ hãi; khói của những việc này không là tình yêu. Quyền lực và thanh danh bạn yêu quý nhưng quyền lực và thanh danh là tội lỗi, gây thối nát. Bạn có biết tình yêu là gì không? Không bao giờ biết nó là điều kỳ diệu của nó, vẻ đẹp của nó. Không bao giờ biết, mà không có nghĩa là vẫn còn nghi ngờ cũng không có nghĩa là tuyệt vọng; nó là chết của ngày hôm qua và vì vậy là không chắc chắn hoàn toàn của ngày mai. Tình yêu không tiếp tục, chết cũng không tiếp tục. Chỉ có ký ức và hình ảnh trong khung có sự tiếp tục nhưng những thứ này là máy móc và thậm chí máy móc mòn rồi, cũng nhường chỗ cho những hình ảnh mới, những ký ức mới. Cái gì có sự tiếp tục luôn luôn đang thối rữa và cái gì thối rữa không là chết. Tình yêu và chết không thể tách rời và nơi nào có chúng luôn luôn có hủy diệt.

1- 9.

Tuyết đang tan mau ở những hòn núi vì đã có nhiều ngày không mây và mặt trời nắng gắt; con suối đã đục ngầu và có nhiều nước hơn và nó đã trở nên ồn ào và hung hăng hơn. Đang băng qua cây cầu gỗ nhỏ xíu, nhìn lên từ con suối, có hòn núi, đẹp lạ thường, cách biệt, cùng một sức mạnh thu hút; tuyết của nó đang lấp lánh trong mặt trời hoàng hôn. Nó thật xinh xắn, kẹt giữa cây cối trên hai bờ con suối và dòng nước chảy nhanh. Nó rộng lớn lạ thường, vút cao vào bầu trời, lơ lững trong không gian. Không chỉ hòn núi đẹp mà cả ánh hoàng hôn, những quả đồi, những cánh đồng, cây cối và con suối đó. Bỗng nhiên toàn bộ vùng đất cùng những cái bóng của nó và thanh bình trở nên thật mãnh liệt, thật sinh động và thâm nhập. Nó vạch đường qua bộ não như một ngọn lửa đang đốt cháy không nhạy cảm của tư tưởng. Bầu trời, đất đai và người quan sát, tất cả đều bị bủa vây trong mãnh liệt này và chỉ có ngọn lửa và không còn gì khác nũa. Thiền định trong suốt chuyến dạo bộ đó, bên cạnh con suối trên con đường mòn ngoằn ngoèo êm ả qua nhiều cánh đồng xanh tươi, nó ở đó không phải vì sự yên lặng hay vì vẻ đẹp của buổi chiều tối hút mất mọi tư tưởng; nó tiếp tục bất kể vài trò chuyện. Không gì có thể ngăn cản được nó; thiền định tiếp tục, không phải nơi nào đó ở tiềm thức trong những hóc hẻm của bộ não và ký ức, nhưng nó ở đó, đang xảy ra, giống như ánh hoàng hôn lẫn trong cây cối. Thiền định không là sự theo đuổi có mục đích mà nuôi dưỡng xao lãng và xung đột; nó không là sự khám phá một món đồ chơi mà sẽ thu hút tất cả tư tưởng, như một đứa trẻ bị thu hút bởi một món đồ chơi; nó không là sự lặp lại của một từ ngữ để làm yên lặng bộ não. Nó bắt đầu bằng hiểu rõ về chính mình và vượt khỏi hiểu rõ. Khi dạo bộ, nó đang hiểu rõ, đang khuấy động sâu thẳm và đang chuyển động trong không phương hướng. Thiền định đang tiếp tục vượt khỏi tư tưởng, có ý thức hoặc che giấu, và một đang thấy vượt khỏi khả năng của tư tưởng.

Nhìn ra xa khỏi hòn núi; trong cái nhìn đó là những ngôi nhà gần bên, những cánh đồng cỏ, những quả đồi cân đối và chính những hòn núi; khi bạn lái một chiếc xe hơi, bạn nhìn toàn bộ về phía trước, ba trăm yard hay nhiều hơn; cái nhìn đó nhận vào hai phía đường, chiếc xe hơi đang đậu, cậu bé đang băng qua và chiếc xe tải đang đi ngược chiều, nhưng nếu bạn chỉ nhìn chiếc xe hơi phía trước, bạn sẽ gặp một tai nạn. Cái nhìn xa xôi gồm cả gần bên nhưng cái nhìn gần bên không thể gồm cả xa xôi. Cuộc đời của chúng ta được trải qua trong những cái ngay lập tức, trong những điều giả tạo. Sống trong tổng thể cho chú ý đến từng phần, nhưng từng phần không bao giờ có thể hiểu được tổng thể. Tuy vậy đây là việc gì chúng ta luôn luôn đang gắng sức thực hiện; bám chặt vào những sự vật nhỏ xíu và lại cố gắng tóm thâu tổng thể. Cái đã được biết luôn luôn là cái nhỏ xíu, cái phân chia, và với cái nhỏ xíu chúng ta lại tìm kiếm cái không biết được. Chúng ta không bao giờ buông bỏ cái nhỏ xíu; chúng ta chắc chắn với cái nhỏ xíu, chúng ta cảm thấy an toàn trong nó, ít nhất chúng ta nghĩ như vậy. Nhưng thật ra chúng ta không bao giờ có thể chắc chắn về mọi thứ, ngoại trừ có thể, về những đồ vật máy móc và giả tạo và thậm chí chúng cũng không chắc chắn. Ở một chừng mực nào đó, chúng ta có thể dựa vào những sự vật phía ngoài, như những chiếc xe lửa, để vận hành và để chắc chắn về chúng. Ở phía bên trong, tâm lý, dù chúng ta khao khát nó bao nhiêu chăng nữa, không có sự chắc chắn, không có sự bền vững; không có trong những liên hệ của chúng ta, trong những niềm tin của chúng ta, trong các thần thánh của bộ não chúng ta. Khao khát mãnh liệt để tìm được sự chắc chắn, tìm được một loại bền vững nào đó và sự thật rằng không có gì bền vững là bản thể của xung đột, ảo tưởng và sự thật. Quan trọng nhất là phải hiểu rõ cái quyền lực tạo ra ảo tưởng chứ không là hiểu rõ sự thật. Cái quyền lực nuôi dưỡng ảo tưởng phải kết thúc hoàn toàn, không phải để đạt được sự thật; không có đang mặc cả với sự thật. Sự thật không là một phần thưởng; cái giả dối phải buông đi, không phải để tìm được sự thật nhưng chỉ vì nó giả dối.

Cũng không có từ bỏ.

2.

Một buổi chiều đẹp trong thung lũng, dọc theo con suối, những cánh đồng cỏ xanh tươi, cỏ quá thừa thải cho thú vật ăn, những ngôi nhà nông trại sạch sẽ và những đám mây tuyệt đẹp, đầy màu sắc và rõ ràng. Có một đám mây lơ lửng trên hòn núi với màu sắc rực rỡ mà dường như là đám mây yêu quý nhất của mặt trời. Thung lũng mát mẻ, dễ chịu và thật sinh động. Quanh nó có sự yên tĩnh và một thanh bình. Những máy móc nông trại hiện đại đã ở đó nhưng nông dân vẫn còn sử dụng cái liềm và áp lực cùng sự hung bạo của nền văn minh vẫn chưa đến đây. Những sợi dây cáp điện trĩu nặng trên những cột điện dẫn qua thung lũng và chúng dường như cũng là thành phần của thế giới đơn sơ này. Khi chúng tôi dạo bộ trên con đường đầy cỏ và hẹp qua những cánh đồng, những hòn núi, có tuyết và màu sắc của nó, dường như thật gần gũi nhưng lại phảng phất, mơ mơ màng màng. Những con dê đang nài nỉ được vắt sữa. Không một chút mong đợi, tất cả vẻ đẹp siêu tưởng này, màu sắc, những quả đồi, quả đất màu mỡ này, thung lũng mạnh mẽ này, tất cả cái này ở trong một. Nó không ở trong một, quả tim và bộ não riêng của người ta hoàn toàn cởi mở, không có rào chắn của thời gian và không gian, hoàn toàn không có tư tưởng và cảm thấy đến độ chỉ còn vẻ đẹp này, không còn âm thanh và hình dạng. Nó ở đó và mọi thứ khác ngừng tồn tại. Bao la của tình yêu này, cùng vẻ đẹp và chết, ở đó tràn đầy thung lũng và toàn thân tâm của người ta là thung lũng đó. Một buổi sáng lạ thường.

Không có từ bỏ. Cái gì bị từ bỏ luôn luôn ở đó và sự từ bỏ, hiến dâng, hy sinh không tồn tại nơi nào có hiểu rõ. Hiểu rõ là chính bản thể của không-xung đột; từ bỏ là xung đột. Từ bỏ là hành động của ý chí, được sinh ra từ chọn lựa và xung đột. Từ bỏ là đổi chác và trong đổi chác không có tự do nhưng chỉ có nhiều hoang mang và đau khổ.

4.

Đi xuống từ những thung lũng và những hòn núi cao để chun vào một thị trấn rộng lớn, ồn ào và bẩn thỉu gây ảnh hưởng cho thân thể *. Một ngày dễ thương khi chúng tôi rời đi, qua những thung lũng sâu, những thác nước và những cánh rừng dày dặc đến một cái hồ xanh và những con đường rộng. Một sự thay đổi kinh khiếp từ một nơi cách biệt và thanh bình để đến một thị trấn ồn ào cả ngày lẫn đêm, để đến một không khí nóng, ẩm ướt và khó chịu. Ngồi yên lặng vào buổi chiều, nhìn qua những mái nhà, đang ngắm nhìn hình thể của những mái nhà và ống khói của chúng, hầu như không mong đợi, cái phước lành, cái sức mạnh, cái khác lạ đã đến rõ ràng và êm dịu; nó tràn đầy căn phòng và ở nguyên. Nó ở đây khi người ta đang viết.

* Ông đi máy bay đến Paris nơi ông ở với bạn bè trong một căn hộ tầng 8 tại Avenue de la Bourdonnas.

5. *

Từ trên cao của cửa sổ tầng lầu thứ tám, cây cối dọc theo đại lộ đang chuyển vàng, nâu sẫm và đỏ ở giữa một hàng dài màu xanh đậm. Từ chiều cao này những ngọn cây có màu sắc rực rỡ và tiếng gầm thét của xe cộ vọng lên qua chúng,đã dịu bớt tiếng ồn. Chỉ có màu sắc, không phải những màu khác nhau; chỉ có tình yêu và không phải những diễn tả khác nhau về nó; những phân loại khác nhau về tình yêu không là tình yêu. Khi tình yêu bị phá vỡ thành từng mảnh, như thiêng liêng và dục vọng, nó ngừng là tình yêu. Ganh tị là khói che đậy ngọn lửa, và đam mê biến thành ngu xuẩn nếu không có mộc mạc, nhưng không có mộc mạc nếu không có tự từ bỏ, mà là khiêm tốn trong đơn giản hoàn toàn. Nhìn xuống khối màu sắc đó, với những màu sắc khác nhau, chỉ có tinh khiết, dù rằng nó có bị phá tan thành từng mảnh; nhưng không tinh khiết dù được thay đổi nhiều, được che giấu, được kềm hãm sẽ luôn luôn vẫn còn không tinh khiết, giống như bạo lực. Tinh khiết không xung đột với không tinh khiết. Không tinh khiết không bao giờ trở thành tinh khiết, giống như bạo lực không thể trở thành không-bạo lực. Chỉ đơn giản là bạo lực phải kết thúc.

Có hai con chim bồ câu làm tổ dưới mái ngói đá bên kia sân nhà. Con cái vào trước và sau đó từ từ, với dáng vẻ oai vệ, con đực theo sau và suốt đêm chúng ở đó; sáng sớm nay chúng chun ra, con đực trước và con cái sau đó . Chúng vươn cánh, rỉa lông và nằm duỗi dài trên mái ngói đá lạnh. Chẳng mấy chốc không biết từ đâu, những con chim bồ câu khác đến, một tá; chúng đáp xuống quanh hai con này, rỉa lông, kêu gù gù, cọ xát nhau thân thiện. Sau đó, bỗng nhiên, tất cả chúng đều bay đi, ngoại trừ hai con đầu tiên. Bầu trời u ám, có những đám mây nặng nề, đầy ánh sáng ở đường chân trời và một vệt bầu trời xanh dài.

Thiền định không có khởi đầu và không có kết thúc; trong nó không có thành tựu và không có thất bại, không có tích lũy và không có từ bỏ; nó là một chuyển động không kết thúc và vì thế

* Ông nói chuyện buổi đầu tiên trong chín buổi ở Paris vào ngày này. Những buổi nói chuyện kéo dài đến 24-9.

vượt khỏi và ở trên thời gian và không gian. Trải nghiệm nó là phủ nhận nó, vì người trải nghiệm bị giới hạn vào thời gian và không gian, ký ức và công nhận. Nền tảng cho thiền định thực sự là tỉnh thức thụ động mà hoàn toàn tự do khỏi quyền lực và tham vọng, đố kỵ và sợ hãi. Thiền định không có ý nghĩa, không có tầm quan trọng gì cả nếu không có tự do này, nếu không có hiểu rõ về chính mình; khi nào còn có chọn lựa sẽ không có hiểu rõ về chính mình. Chọn lựa ám chỉ xung đột mà ngăn cản hiểu rõ về cái gì là. Lang thang vào một tưởng tượng nào đó, vào những niềm tin lãng mạn nào đó, không là thiền định; bộ não phải cởi bỏ chính nó hết mọi hoang đường, ảo tưởng và an toàn và đối diện với sự thật của sự giả tạo của chúng. Không có xao lãng, mọi sự vật đều ở trong chuyển động của thiền định. Đóa hoa là hình dạng, mùi hương, màu sắc và vẻ đẹp mà là tổng thể của nó. Xé nó ra từng mảnh nhỏ thực tế hay bằng từ ngữ, ngay lúc đó không còn đóa hoa nữa, chỉ là một hồi tưởng của cái gì đã là, mà không bao giờ là đóa hoa. Thiền định là tổng thể đóa hoa trong vẻ đẹp của nó, đang héo tàn và đang sống.

6.

Mặt trời vừa bắt đầu ló dạng qua những đám mây, còn sớm vào buổi sáng và tiếng gầm rú hàng ngày của xe cộ vẫn chưa bắt đầu; trời đang mưa và bầu trời xám xịt. Trên mái hiên nhỏ mưa đang rơi lộp bộp và gió thật mát mẻ. Đang đứng trong chỗ núp, nhìn ngắm con sông trải rộng và những chiếc lá mùa thu, kìa cái khác lạ đến, giống một lóe sáng và ở lại một khoảng thời gian rồi biến mất. Thật lạ lùng là cái khác lạ đã trở nên mãnh liệt và thực sự. Nó thực sự như những nóc nhà này với hàng trăm ống khói. Trong nó có một sức mạnh thôi thúc kỳ lạ; bởi vì tinh khiết của nó, nó thật mãnh liệt, sức mạnh của vô nhiễm mà không gì có thể hủy hoại được. Và nó là một phước lành.

Hiểu biết tiêu diệt tánh khám phá. Hiểu biết luôn luôn trong thời gian, trong quá khứ; nó không bao giờ có thể mang lại tự do. Nhưng hiểu biết cần thiết, để hành động, để suy nghĩ và nếu không có hành động sự tồn tại không thể có. Nhưng hành động dù khôn ngoan, ngay thẳng và cao quý đến chừng nào chăng nữa sẽ không mở cánh cửa đến sự thật. Không có một con đường dẫn đến sự thật; nó không thể mua được qua bất kỳ hành động nào và cũng không qua bất kỳ tinh lọc nào của tư tưởng. Đạo đức là trật tự duy nhất trong một thế giới mất trật tự và phải có đạo đức, mà là một chuyển động của không xung đột. Nhưng tất cả những việc trên sẽ không thể mở cánh cửa dẫn đến bao la đó. Tổng thể của ý thức phải tự làm trống không khỏi nó tất cả hiểu biết, hành động và đạo đức của nó; không phải làm trống không nó vì một mục đích, để kiếm được, để thấu triệt, để trở thành. Nó phải giữ được trống không mặc dù vận hành trong thế giới hàng ngày của tư tưởng và hành động. Từ trống không này, tư tưởng và hành động phải đến. Nhưng trống không này sẽ không mở cánh cửa. Phải không có cửa cũng không có bất kỳ nỗ lực nào để vươn tới. Phải không có trung tâm trong trống không này, vì trống không này không có đo lường, chính cái trung tâm mới biết đo lường, cân nặng, tính toán. Trống không này vượt khỏi thời gian và không gian; nó vượt khỏi tư tưởng và cảm thấy. Nó đến một cách yên lặng, không dễ dàng nhận biết, giống như tình yêu; nó không có khởi đầu và kết thúc. Nó ở đó không thể thay đổi được và không thể đo lường được.

7.

Rất quan trọng cho thân thể được ở yên một nơi trong một khoảng thời gian dài; sự đi lại liên tục này, sự thay đổi của khí hậu, sự thay đổi nhà ở gây ảnh hưởng nhiều cho thân thể; thân thể phải tự điều chỉnh để thích ứng và suốt thời gian điều chỉnh này không có trải nghiệm rất “nghiêm túc” xảy ra được. Và sau đó người ta lại phải rời đi. Tất cả việc này là một thử thách trên thân thể. Nhưng sáng nay, khi thức dậy, sớm trước khi mặt trời lên, khi bình minh đã đến rồi, bất kể sự mệt mỏi của thân thể, có cái sức mạnh cùng mãnh liệt của nó. Thật kỳ lạ qua cái cách mà thân thể phản ứng với nó; thân thể không bao giờ lười biếng, mặc dù thường mệt mỏi, nhưng sáng nay, mặc dù không khí lạnh lẽo, nó trở nên hoặc hơi muốn được hoạt động. Chỉ khi bộ não tĩnh lặng, không mê ngủ hoặc lờ đờ nhưng nhạy bén và tỉnh táo, “cái khác lạ” mới có thể hiện hữu. Sáng nay cái khác lạ đến thật bất ngờ vì thân thể vẫn còn đang tự điều chỉnh đến môi trường mới.

Mặt trời xuất hiện, trong một bầu trời trong xanh; bạn không thể thấy nó vì có nhiều ống khói chắn đường nhưng sự tỏa sáng của nó lan đầy bầu trời; và những đóa hoa trên hàng hiên chật hẹp dường như sống lại và màu sắc của chúng rực rỡ và mạnh mẽ hơn nhiều. Sáng nay thật đẹp, ánh sáng dư thừa và bầu trời trở thành màu xanh tuyệt vời. Thiền định gồm cả màu xanh đó và những đóa hoa kia; chúng là thành phần trong thiền định; chúng lượn lờ qua nó; chúng không là một xao lãng. Thực sự không có xao lãng, vì thiền định không là tập trung, mà có nghĩa loại bỏ, một ngăn chặn, một chống cự và vì vậy một xung đột. Một cái trí thiền định có thể tập trung và lúc đó không là một loại bỏ, một chống cự nhưng một cái trí tập trung không thể thiền định. Thật kỳ lạ vì thiền định đã trở nên hoàn toàn quan trọng; không có kết thúc cho nó cũng không có một khởi đầu cho nó. Nó giống một giọt mưa; trong giọt mưa đó là tất cả những con suối, những con sông lớn, biển cả và những thác nước; giọt nước mưa đó nuôi dưỡng quả đất và con người; không có nó, quả đất này sẽ là một sa mạc. Nếu không có thiền định tâm hồn trở thành một sa mạc, một mảnh đất hoang. Thiền định có chuyển động riêng của nó; bạn không thể điều khiển nó, tạo dáng nó hoặc cưỡng bách nó, nếu bạn làm như vậy nó sẽ ngừng là thiền định. Chuyển động này kết thúc nếu bạn là một người quan sát, nếu bạn là người trải nghiệm. Thiền định là chuyển động hủy diệt người quan sát, người trải nghiệm; nó là một chuyển động vượt khỏi tất cả biểu tượng, tư tưởng và cảm thấy. Mau lẹ của nó không thể đo lường được.

Nhưng những đám mây đang che phủ bầu trời và đang có một trận chiến diễn ra giữa chúng và gió, và gió đang thắng thế. Có một khoảng trống rộng lớn của màu xanh, thật xanh và những đám mây quá dư thừa, đầy ánh sáng và bóng tối và những đám mây ở phía Bắc dường như đã quên thời gian, nhưng không gian thuộc về chúng. Trong công viên [the Champ de Mars] mặt đất phủ đầy những chiếc lá mùa thu và vỉa hè cũng ngập tràn chúng. Hôm nay là buổi sáng rực rỡ, trong lành và những đóa hoa tráng lệ do những màu sắc mùa hè của chúng. Ở xa xa vượt khỏi cái tháp to lớn, cao và khoáng đãng [tháp Eiffel], nơi thu hút khách du lịch chính, đang đi qua nó một đám tang, quan tài và xe tang phủ đầy hoa, theo sau nhiều xe cộ. Thậm chí trong cái chết, chúng ta cũng muốn quan trọng, không có điểm ngừng cho sự phù phiếm và khoe khoang giả dối của chúng ta. Mọi người đều muốn là một người nào đó hoặc gắn kết vào một người mà là một người nào đó. Quyền lực và thành công, nhỏ bé hoặc to lớn, và được công nhận. Nếu không được công nhận họ không còn ý nghĩa, được công nhận bởi nhiều người hoặc bởi một người mà bị chi phối. Quyền lực luôn luôn được kính trọng và vì thế người ta trọng nể nó. Quyền lực luôn luôn tội lỗi, bị kiểm soát bởi nhà chính trị hoặc bởi vị thánh hoặc bởi người vợ với người chồng. Dù nó có tội lỗi nhiều, mọi người đều ham muốn nó, và những người có nó rồi lại muốn nó tăng thêm nữa. Và chiếc xe tang đó cùng những bông hoa rực rỡ kia dưới ánh mặt trời có vẻ đã xa khỏi thế giới này và thậm chí vậy chết vẫn chưa chấm dứt quyền lực vì nó tiếp tục trong một người khác. Chính cái bó đuốc của tội lỗi đã tiếp tục từ thế hệ này qua thế hệ khác. Chẳng mấy người có thể gạt bỏ nó đi, hoàn toàn và tự do, mà không cần nhìn lại; họ không có phần thưởng. Phần thưởng là thành công, hào quang của sự công nhận. Không được công nhận, thất bại đã được quên từ lâu, không là một người nào cả khi tất cả mọi nỗ lực và xung đột đã kết thúc, kia kìa có một ơn lành không thuộc về nhà thờ và những vị chúa của con người.

Đám trẻ đang gọi nhau và chơi đùa khi xe tang đi qua, thậm chí chẳng thèm nhìn nó, mải mê trong trò chơi và tiếng cười của chúng.

8.

Ngay cả các vì sao cũng có thể trông thấy được trong thị trấn có đèn sáng trưng này và có những âm thanh khác ngoài tiếng gầm rú của xe cộ – tiếng gù gù của những con chim bồ câu và tiếng chíp chíp của những con chim sẻ; có những mùi khác ngoài mùi khí monoxide – mùi của những chiếc lá mùa thu và hương thơm của những đóa hoa. Có vài ngôi sao trên bầu trời và những đám mây tơi xốp sáng sớm nay và theo cùng chúng là sự xuyên thấu mãnh liệt đó vào chiều sâu của cái không biết được. Bộ não tĩnh lặng, tĩnh đến nỗi nó có thể nghe được những âm thanh yếu ớt nhất và vì tĩnh lặng nên không còn khả năng ngăn cản, có một chuyển động không từ nơi nào đến và tiếp tục, qua bộ não, vào chiều sâu không biết được nơi từ ngữ mất hết ý nghĩa của nó. Nó quét sạch bộ não và tiếp tục vượt khỏi thời gian và không gian. Người ta không đang mô tả một tưởng tượng, một giấc mộng, một ảo ảnh nhưng một sự kiện thực sự đã xảy ra, nhưng cái gì đã xảy ra không là từ ngữ hay sự mô tả. Có một năng lượng đang bốc cháy, một sức sống tức khắc và bùng nổ và cùng nó là chuyển động xuyên thấu này. Nó giống như một cơn gió khủng khiếp, thu gom sức mạnh và cuồng nộ khi nó quét ngang, gây hủy diệt, tinh lọc, để lại một trống không vô hạn. Có ý thức trọn vẹn về toàn bộ sự vật và có một sức mạnh và vẻ đẹp lớn lao; không là sức mạnh và vẻ đẹp được xếp đặt vào nhau nhưng của một cái gì đó hoàn toàn tinh khiết và không thể hủy hoại được. Theo đồng hồ nó kéo dài mười phút nhưng nó là một cái gì đó không thể ước lượng bằng thời gian.

Mặt trời mọc giữa vẻ lộng lẫy của những đám mây, sinh động lạ thường và màu sắc sâu đậm. Tiếng gầm rú của thị trấn vẫn chưa bắt đầu và những con chim bồ câu và chim sẻ đã ra khỏi tổ. Bộ não nông cạn lạ lùng; tư tưởng dù sâu sắc và tinh tế bao nhiêu, dẫu vậy nó cũng được sinh ra từ nông cạn này. Tư tưởng bị giới hạn trong thời gian và thời gian thì tầm thường; chính tầm thường này xuyên tạc “thấy”. Thấy luôn luôn tức khắc, giống như hiểu, và bộ não được đặt vào nhau bởi thời gian, ngăn cản và cũng xuyên tạc thấy. Thời gian và tư tưởng không thể tách rời; kết thúc được cái này, bạn kết thúc cái kia. Tư tưởng không thể bị phá hủy bởi ý chí vì ý chí là tư tưởng trong hành động. Tư tưởng là một việc và cái trung tâm từ đó tư tưởng nảy sinh là một việc khác. Tư tưởng là từ ngữ và từ ngữ là sự tích lũy của ký ức, của trải nghiệm. Nếu không có từ ngữ liệu có tư tưởng không? Có một chuyển động không từ ngữ và nó không thuộc tư tưởng. Chuyển động này có thể được diễn tả bởi tư tưởng nhưng nó không thuộc tư tưởng. Chuyển động này hiện hữu khi bộ não tĩnh nhưng tỉnh, và tư tưởng không bao giờ có thể tìm hiểu được chuyển động này.

Tư tưởng là ký ức và ký ức là những phản hồi được tích lũy và vì thế tư tưởng luôn luôn bị điều kiện dù nó có thể tưởng tượng nó được tự do nhiều đến chừng nào chăng nữa. Tư tưởng là máy móc, bị trói chặt vào cái trung tâm của hiểu biết riêng của nó. Khoảng cách tư tưởng bao phủ lệ thuộc vào hiểu biết và hiểu biết lại luôn luôn là cái còn lại của ngày hôm qua, của chuyển động đã qua rồi. Tư tưởng có thể chiếu rọi hình ảnh của chính nó vào tương lai nhưng nó lại bị trói chặt vào ngày hôm qua. Tư tưởng dựng lên nhà tù riêng của nó và sống trong nó, dù nó ở trong tương lai hay trong quá khứ, hào nhoáng hay đơn giản. Tư tưởng không bao giờ có thể yên lặng, vì bản chất của nó là khuấy động, luôn luôn đẩy tới và lùi lại. Bộ máy của tư tưởng luôn luôn chuyển động, ồn ào hoặc yên lặng, trên bề mặt hoặc được che giấu. Nó không thể tự làm kiệt sức. Tư tưởng có thể tự lọc sạch, kiểm soát những lang thang của nó; có thể chọn lựa phương hướng riêng cho nó và tuân phục vào môi trường nó đang sống.

Tư tưởng không thể vượt khỏi nó; nó có thể vận hành trong những lãnh vực chật hẹp hoặc rộng rãi nhưng nó sẽ vẫn luôn luôn ở trong những giới hạn của ký ức và ký ức lại luôn luôn bị giới hạn. Ký ức phải chết một cách tâm lý, phía bên trong, nhưng chỉ vận hành phía bên ngoài. Phía bên trong, phải có chết và phía bên ngoài nhạy cảm với mọi thách thức và đáp trả. Sự quan tâm phía bên trong của tư tưởng ngăn cản hành động.

9.

Muốn có một ngày đẹp trong thị trấn dường như chẳng khi nào tìm được; không có được một đám mây trên bầu trời, mặt trời ấm áp và những con chim bồ câu đang sưởi ấm trên mái nhà nhưng tiếng ầm ĩ của thị trấn liên tục không thèm xót thương. Cây cối cảm giác không khí mùa thu và những chiếc lá đang chuyển màu, chầm chậm và yếu ớt, không một chút lo âu. Đường phố đông nghẹt người, luôn luôn chăm chú vào những cửa hàng, rất ít người nhìn ngắm bầu trời; họ trông thấy nhau khi họ đi qua nhưng họ chỉ quan tâm đến bản thân, họ trông như thế nào, họ tạo ấn tượng gì; đố kỵ và sợ hãi luôn luôn hiện diện bất kể tính cách của họ, bất kể hình dáng chải chuốt của họ. Những người lao công quá mệt mỏi, nặng nề và lầm bầm. Và những cái cây um tùm dựa vào bức tường của một viện bảo tàng dường như hoàn toàn đầy đủ trong chính chúng; con sông bị chặn lại bởi xi măng và đá dường như hoàn toàn dửng dưng. Những con chim bồ câu no đủ, khệnh khạng oai vệ theo phong cách riêng của chúng. Và thế là một ngày đã trôi qua ngoài đường phố, trong văn phòng. Một thế giới của sự đơn điệu và tuyệt vọng, kèm theo những tiếng cười qua mau. Vào buổi tối, đài kỷ niệm, đường phố, đều lên đèn nhưng có một trống rỗng vô bờ bến và đau khổ không chịu đựng được.

Có một chiếc lá vàng trên vỉa hè, vừa rơi xuống; nó vẫn còn mang đầy hơi hướng mùa hè và mặc dù trong chết nó vẫn còn rất đẹp; không một phần nào bị úa tàn, toàn thân vẫn còn nguyên vẹn hình thể và duyên dáng của mùa xuân nhưng nó có màu vàng và sẽ khô héo vào buổi chiều. Vào sáng sớm, khi mặt trời vừa ló dạng trong bầu trời quang đãng, có một lóe sáng của cái khác lạ, cùng phước lành và vẻ đẹp của nó còn ở lại. Không phải tư tưởng đã nắm bắt được nó và giữ nó mà vì nó đã để lại dấu ấn trên ý thức. Tư tưởng luôn luôn phân chia và cái gì nó giữ luôn luôn là một phần, như ký ức. Nó không thể quan sát tổng thể; từng phần không thể thấy tổng thể và dấu ấn của phước lành không có lời nói và không thể truyền đạt qua từ ngữ, qua bất kỳ kí hiệu nào. Tư tưởng sẽ luôn luôn thất bại trong nỗ lực muốn khám phá, muốn trải nghiệm cái vượt khỏi thời gian và không gian. Bộ não, bộ máy của tư tưởng có thể yên lặng; bộ não rất năng động có thể yên lặng; bộ máy của nó có thể chạy rất chậm. Sự yên lặng của bộ não, dù vẫn rất nhạy cảm, là cốt lõi; chỉ sau đó tư tưởng mới có thể tự gỡ rối và bặt tăm. Kết thúc của tư tưởng không là chết; vì chỉ vậy mới có thể có được vô nhiễm, trong sáng; một chất lượng mới mẻ cho tư tưởng. Chính chất lượng này kết thúc đau khổ và tuyệt vọng.

10.

Sáng hôm nay bầu trời không một đám mây; mặt trời rực sáng dường như đã xua đuổi mọi đám mây ra khỏi thị lực. Thật thanh bình ngoại trừ tiếng gầm thét của xe cộ, mặc dù hôm nay là ngày chủ nhật. Chim bồ câu đang sưởi ấm trên những mái tôn và hầu như cùng một màu của mái tôn. Không một hơi thở của không khí, mặc dù mát mẻ và trong lành.

Có hòa bình vượt khỏi tư tưởng và cảm thấy. Nó không là hòa bình của các chính trị gia hay của vị giáo sĩ hay của người tìm kiếm nó. Nó không thể được tìm kiếm. Cái gì được tìm kiếm phải biết trước rồi và cái gì biết trước không bao giờ là sự thật. Hòa bình không dành chỗ cho người có niềm tin, cho một triết gia giỏi học thuyết. Nó không là một phản ứng, một phản hồi đối nghịch với bạo lực. Nó không có đối nghịch; tất cả đối nghịch phải kết thúc, xung đột của có hai. Luôn luôn có trạng thái có hai, ánh sáng và bóng tối, đàn ông và phụ nữ và vân vân nhưng xung đột giữa những đối nghịch không cần thiết. Xung đột giữa những đối nghịch phát sinh chỉ khi nào có nhu cầu, thôi thúc để thành tựu, thèm khát dục vọng, đòi hỏi thuộc tâm lý để có an toàn. Do vậy chỉ có xung đột giữa những đối nghịch; tẩu thoát khỏi những đối nghịch, quyến luyến và xa lìa, là tìm kiếm an bình qua nhà thờ và luật pháp. Luật pháp có thể và cho trật tự giả tạo; hòa bình mà nhà thờ và đền chùa trao tặng là tưởng tượng, một hoang đường dựa vào đó một trí óc hoang mang có thể tẩu thoát. Nhưng đây không là hòa bình. Biểu tượng, từ ngữ phải bị hủy diệt, không phải bị hủy diệt để có hòa bình nhưng chúng phải bị phá nát vì chúng là một cản trở cho hiểu rõ. Hòa bình không phải được bày bán, một món hàng đổi chác. Xung đột, trong mọi hình thức, phải kết thúc và rồi thì có lẽ nó ở đó. Phải có phủ nhận toàn bộ, kết thúc đòi hỏi và khao khát; chỉ sau đó xung đột mới kết thúc. Trong trống không có khởi đầu, khai sinh. Tất cả cấu trúc bên trong của chống đối và an toàn phải chết đi; chỉ sau đó mới có trống không. Chỉ trong trống không này mới có hòa bình mà đạo đức của nó không có giá trị và không có lợi lộc nào cả.

Nó ở đó thật sớm vào buổi sáng, nó đến cùng mặt trời trong một bầu trời mờ đục nhưng quang đãng; nó là một sự vật tuyệt vời đầy vẻ đẹp, một phước lành không xin xỏ gì cả, không hy sinh, không môn đệ, không đạo đức, không có khởi đầu của thời gian. Nó ở đó thật phong phú và chỉ có cái trí và quả tim thừa thãi có thể nhận được nó. Nó vượt khỏi mọi kích thước.

11.

Người ta đông nghẹt ở công viên; mọi nơi đều có người, trẻ em, những phụ nữ theo chăm sóc, thuộc mọi chủng tộc khác nhau, họ đang nói chuyện, la hét, chơi đùa và những vòi nước đang phun. Người quản lý công viên phải có khiếu thẩm mỹ rất khá; có thật nhiều hoa và thật nhiều màu sắc tất cả được hòa trộn cùng nhau. Nhìn thật ngoạn mục và chúng tạo ra một bầu không khí lễ hội vui vẻ. Một buổi chiều thật dễ chịu và mọi nguời dường như đều đổ ra đường, trong những bộ quần áo đẹp nhất. Đi qua công viên, băng qua một con đường chính, có một con đường yên tĩnh cùng cây cối và những ngôi nhà cổ, được chăm sóc cẩn thận; mặt trời đang lặn, làm rực sáng những đám mây và con sông. Nó hứa hẹn lại có một ngày đẹp trời vào ngày mai, và sáng nay, mặt trời mới ló đã rọi vào một vài đám mây, biến chúng thành màu hồng và đỏ rực. Lúc này là một tiếng đồng hồ an bình dành cho tĩnh lặng, cho thiền định. Lờ đờ và tĩnh lặng không thể hòa hợp nhau; muốn tĩnh lặng, phải có mãnh liệt và thiền định, lúc đó nó không là một trạng thái lang thang không mục đích nhưng rất năng động và quả quyết. Thiền định không là một theo đuổi của tư tưởng hay ý tuởng; nó là bản thể của tất cả tư tưởng, mà vượt khỏi mọi tư tưởng và cảm thấy. Vậy thì nó là một chuyển động vào cái không biết được.

Thông minh không chỉ là năng lực dự kiến, ghi nhớ và truyền đạt; nó còn có năng lực nhiều hơn nữa. Một người có thể rất có hiểu biết và thông minh ở một mức độ của sự tồn tại và hoàn toàn ngu dốt ở một mức độ khác. Ở đó hiểu biết, dù sâu sắc và rộng rãi, không nhất thiết là dấu hiệu của thông minh. Khả năng tiếp thu hiểu biết không là thông minh. Thông minh là ý thức nhạy cảm của tổng thể cuộc sống; cuộc sống với những vấn đề, những mâu thuẫn, những đau khổ, những sung sướng của nó. Ý thức được tất cả việc này, không chọn lựa và không bị vướng mắc bởi bất kỳ tranh cãi nào về nó và trôi theo tổng thể cuộc sống là thông minh. Thông minh này không là kết quả của ảnh hưởng và môi trường sống; nó không là tù nhân của hai thứ này và vì thế có thể hiểu rõ được chúng cũng như được tự do khỏi chúng. Ý thức bị giới hạn, hiển lộ hay che giấu, và hoạt động của nó, dù thật tỉnh táo, bị trói buộc trong những biên giới của thời gian; thông minh lại không. Tỉnh thức nhạy cảm, không chọn lựa, của tổng thể cuộc sống là thông minh. Thông minh này không thể bị sử dụng cho mục đích thu được và lợi lộc, cá thể hay tập thể. Thông minh này là hủy diệt và vì thế hình thức không có tầm quan trọng và đổi mới cũng trở thành thoái hóa. Nếu không có hủy diệt tất cả thay đổi là sự tiếp tục đuợc bổ sung. Hủy diệt tâm lý của tất cả cái đã là, không chỉ là sự thay đổi bên ngoài, là bản thể của thông minh. Nếu không có thông minh này mọi hành động đều dẫn đến đau khổ và hoang mang. Đau khổ là phủ nhận thông minh này.

Dốt nát không là thiếu thốn của hiểu biết nhưng là thiếu thốn của hiểu rõ về chính mình; nếu không có hiểu rõ không có thông minh. Hiểu rõ không tích lũy như hiểu biết; học hỏi là từ khoảnh khắc này sang khoảnh khắc khác. Nó không là một qui trình thêm vào; trong qui trình thâu lượm, thêm vào, một trung tâm được thành lập, một trung tâm của hiểu biết, của trải nghiệm. Trong qui trình này, tích cực hay tiêu cực, không có hiểu rõ, vì chừng nào còn có một dự tính để thâu lượm hay phản kháng, chuyển động của tư tưởng và cảm thấy không đuợc hiểu rõ, không có hiểu rõ về chính mình. Nếu không hiểu rõ về chính mình không có thông minh. Hiểu rõ về chính mình là hiện tại năng động, không là nhận xét; tất cả tự nhận xét ám chỉ một tích lũy, một đánh giá từ một trung tâm của trải nghiệm và hiểu biết. Chính quá khứ này ngăn cản hiểu rõ về hiện tại năng động. Trong theo đuổi hiểu rõ về chính mình có thông minh.

12.

Một thị trấn không là một nơi dễ chịu, dù thị trấn đó xinh đẹp đến chừng nào và thị trấn này là như vậy. Con sông sạch sẽ, những khoảng không gian thoáng đãng, những đóa hoa, sự ồn ào, bẩn thỉu và cái tháp cao nổi bật, những con chim bồ câu và con người, tất cả sự vật này và bầu trời góp phần cho một thị trấn dễ chịu nhưng nó không là một vùng quê, những cánh đồng, những cánh rừng và không khí trong lành; vùng quê luôn luôn đẹp đẽ, thật xa khỏi tất cả khói và tiếng ầm ĩ của thị trấn, thật xa khỏi và có quả đất, thật trù phú, màu mỡ. Dạo bộ dọc theo con sông, cùng tiếng ầm ĩ liên tục của xe cộ, con sông dường như chứa đựng tất cả quả đất; mặc dù nó bị chặn lại bởi đất đá và xi măng, nó quá rộng lớn, nó là những dòng nước của mọi con sông từ những hòn núi đến những cánh đồng. Nó trở thành màu sắc của hoàng hôn, mọi màu sắc mà mắt đã từng thấy, thật tráng lệ và qua mau. Cơn gió buổi chiều đang đùa giỡn mọi thứ và mùa thu đang sờ chạm mỗi chiếc lá. Bầu trời thật gần gũi, ôm gọn quả đất và có thanh bình không thể tin được. Và đêm đến chầm chậm.

Khi thức dậy sớm sáng nay, khi mặt trời ở dưới đường chân trời và hừng đông đã bắt đầu, thiền định nhường lại cái khác lạ mà phước lành của nó là rõ ràng và sức mạnh. Nó ở đó đêm qua khi người ta đang vào giường, thật bất ngờ, thật rõ ràng. Người ta đã không ở cùng nó trong vài ngày, thân thể đang tự điều chỉnh đến những cách sống của thị trấn, và vì thế khi nó đến, có mãnh liệt lớn lao và vẻ đẹp và mọi thứ trở nên yên lặng; nó đang tràn đầy căn phòng và xa xa khỏi căn phòng. Có một cứng đơ nào đó, không, một bất động nào đó của thân thể, mặc dù thư giãn. Suốt đêm đúng là nó đã xảy ra, vì khi thức dậy nó ở đó hiện diện trong năng động, tràn đầy căn phòng và xa xa. Mọi diễn tả về nó đều không quan trọng vì từ ngữ không bao giờ có thể diễn tả được bao la hoặc vẻ đẹp của nó. Mọi thứ ngừng hẳn khi nó ở đó, và kỳ lạ thay bộ não cùng tất cả những phản ứng và những hoạt động của nó, bỗng nhiên và tự nguyện yên lặng, không có một phản ứng, không có một nhớ lại và cũng không ghi lại sự việc gì đang xảy ra. Nó rất sinh động nhưng hoàn toàn tĩnh lặng. Nó bao la quá nên không dành cho bất kỳ sự tưởng tượng nào, mà là hành động không chín chắn và ngu dốt. Cái gì thực sự, có rất nhiều sinh lực và ý nghĩa đến độ mọi tưởng tượng và ảo tưởng đã mất mọi ý nghĩa của nó.

Hiểu rõ nhu cầu rất quan trọng. Có những nhu cầu bên ngoài, cần thiết và thiết yếu, thực phẩm, quần áo và chỗ ở; nhưng ngoài những việc đó còn nhu cầu nào nữa không? Mặc dù mỗi một người đều bị vướng mắc vào tâm trạng lo âu về những nhu cầu bên trong, liệu chúng có thiết yếu không? Nhu cầu về dục tình, đòi hỏi để thoả mãn, sự thúc giục bức bách của tham vọng, ganh tị, tham lam, chúng có là phương cách sống không? Mỗi người đã coi chúng là phương cách sống từ hàng ngàn năm; xã hội và giáo phái kính trọng và tôn vinh chúng rất nhiều. Mỗi người đã chấp nhận cách sống đó hoặc là, bị quy định trong đó, đồng lòng cùng nó, đang yếu ớt chống lại dòng sống đó, bị nản chí, tìm kiếm những tẩu thoát. Và những tẩu thoát lại trở nên có ý nghĩa hơn thực tại. Những nhu cầu tâm lý là bộ máy phòng vệ chống lại một cái gì đó có ý nghĩa và thực sự hơn nhiều. Nhu cầu để thỏa mãn, để được quan trọng nảy sinh từ sợ hãi một cái gì đó mà đang hiện diện nhưng không được trải nghiệm, không thể biết được. Sự hoàn thành trách nhiệm và tự làm quan trọng, với danh nghĩa một quốc gia hay một đảng phái hoặc vì một tin cậy gây hài lòng, là những tẩu thoát khỏi sự thật của không là gì, của trống không, của cô độc riêng của một người, của những hoạt động tự tách rời riêng của một người. Những nhu cầu phía bên trong dường như vô tận, sinh sôi nhiều thêm, thay đổi và tiếp tục. Đây là nguồn gốc và khởi điểm của ham muốn nóng bỏng và mâu thuẫn.

Ham muốn luôn luôn ở đó; những mục tiêu của ham muốn thay đổi, giảm bớt hay tăng thêm, nhưng nó luôn luôn ở đó. Dù bị kiểm soát, bị hành hạ, bị phủ nhận, được chấp nhận, được đè nén, được cho phép phát triển tự do hay loại bỏ, nó luôn luôn ở đó, yếu ớt hay mạnh mẽ. Có chuyện gì sai trái khi ham muốn? Tại sao lại có sự chiến đấu liên tục để chống lại nó? Nó gây bực dọc, đau khổ, dẫn đến lầm lạc và sầu hận nhưng vẫn vậy nó ở đó, luôn luôn ở đó, mạnh mẽ hay yếu ớt. Hiểu rõ nó hoàn toàn, không đè nén nó, không trừng phạt nó bởi tất cả những qui ước được xã hội công nhận là hiểu rõ nhu cầu. Nhu cầu theo cùng ham muốn, giống như thỏa mãn và thất vọng. Không có ham muốn cao quý hoặc thấp hèn nhưng chỉ có ham muốn, luôn luôn xung đột trong chính nó. Vị ẩn sĩ và ông chủ một đảng phái đang cháy bỏng ham muốn, gọi nó bằng những cái tên khác nhau nhưng nó ở đó, phá hủy dần dần tâm điểm của sự việc. Khi có hiểu rõ tổng thể về nhu cầu, phía bên ngoài và bên trong, vậy thì ham muốn không là một hành hạ.Và nó có một ý nghĩa hoàn toàn khác hẳn, một tầm quan trọng vượt khỏi sự chứa đựng của tư tưởng và nó vượt khỏi cảm thấy, cùng những cảm xúc, những hoang đường và những ảo tưởng. Khi có hiểu rõ tổng thể về nhu cầu, không chỉ tổng số và chất lượng của nó, vậy thì ham muốn là một ngọn lửa và không là một hành hạ. Nếu không có ngọn lửa này sự sống chính nó không còn nữa. Chính ngọn lửa này sẽ đốt cháy những mục đích tầm thường của nó, những biên giới, những hàng rào đã được áp đặt vào nó. Sau đó gọi nó bằng mọi cái tên mà bạn muốn, tình yêu, sự chết, vẻ đẹp. Rồi thì nó ở đó mà không có một kết thúc.

13.

Ngày hôm qua là một ngày lạ lùng. Cái khác lạ ở đó suốt ngày, khi đi dạo chút xíu, khi nghỉ ngơi và rất mạnh mẽ suốt buổi nói chuyện*. Nó kiên trì ở đó hầu như suốt đêm, và sáng nay, thức dậy sớm, sau giấc ngủ chút ít, nó tiếp tục. Thân thể quá mệt mỏi và cần nghỉ ngơi. Lạ thay thân thể trở nên rất yên lặng, rất tĩnh, bất động nhưng mỗi một inch của nó lại rất sinh động và nhạy cảm.

Đưa tầm mắt ra thật xa, có những ống khói nhỏ và ngắn, tất cả đều không có khói vì thời tiết rất ấm; đường chân trời ở thật xa, không bằng phẳng, gấp khúc; thị trấn dường như vươn dài vô hạn. Dọc theo đại lộ có cây cối, đang chờ đợi mùa đông, vì mùa thu đang bắt đầu chầm chậm rồi. Bầu trời có màu bạc, bóng và sáng rực và cơn gió nhẹ trang trí những mẫu thêu trên con sông. Những con chim bồ câu đã khuấy động từ sáng sớm và khi mặt trời hâm nóng những mái tôn chúng ở đó phơi nắng. Cái trí, trong đó là bộ não, tư tưởng, cảm thấy và mọi cảm xúc tinh tế, hão huyền và tưởng tượng, là một vật lạ thường. Tất cả những sự việc chứa đựng trong nó không tạo nên cái trí tuy vậy nếu không có chúng, cái trí không có; nó còn nhiều hơn cái gì nó chứa đựng. Nếu không có cái trí cũng không có mọi chứa đựng; chúng hiện hữu vì cái trí. Trong trống không hoàn toàn của cái trí, trí năng, tư tưởng, cảm thấy, tất cả ý thức có sự hiện hữu của chúng. Một cái cây không là từ ngữ, cũng không là một chiếc lá, cành cây hay gốc rễ; toàn bộ chúng là cái cây và tuy nhiên nó không là một trong những vật này. Cái trí là trống không đó và trong nó những sự việc của cái trí có thể hiện hữu nhưng những sự việc không là cái trí. Vì trống không này thời gian và không gian hiện hữu. Nhưng bộ não và những sự việc của bộ não khống chế toàn bộ lãnh vực của sự hiện hữu; nó chứa đầy vô số những vấn đề của nó. Nó không thể nắm bắt được bản chất của cái trí, bởi vì nó chỉ vận hành từng phần và những phần không thể tạo thành tổng thể. Và tuy nhiên nó lại bận rộn với việc xếp đặt những phần mâu thuẫn để tạo nên tổng thể. Tổng thể không bao giờ có thể được tập

* Đây là buổi nói chuyện thứ ba, chính yếu về đề tài xung đột và ý thức.
hợp và được xếp đặt cùng nhau.

Hoạt động của ký ức, hiểu biết trong hành động, xung đột của ham muốn đối nghịch, sự tìm kiếm tự do vẫn còn trong những hạn chế của bộ não; bộ não có thể tinh lọc, phóng lớn, tích luỹ những ham muốn của nó nhưng đau khổ sẽ tiếp tục. Không có kết thúc của đau khổ vì tư tưởng chỉ là một phản hồi của ký ức, của trải nghiệm. Có một “suy nghĩ” được sinh ra từ trống không hoàn toàn của cái trí; trống không đó không có trung tâm và vì thế có thể chuyển động vô tận. Sáng tạo được sinh ra từ trống không này nhưng nó không là sáng chế của con người xếp đặt mọi sự vật vào nhau. Sáng tạo của trống không đó là tình yêu và chết.

Lại nữa, hôm nay là một ngày lạ lùng. Cái khác lạ đó hiện diện cùng người ta ở khắp mọi nơi, trong bất kỳ hoạt động hàng ngày nào. Nó giống như bộ não của người ta đang sống trong nó; bộ não đã rất yên lặng nhưng không hôn trầm, rất nhạy cảm và tỉnh táo. Có một ý thức quan sát từ chiều sâu vô tận. Mặc dù thân thể mệt nhoài, vẫn có sự tỉnh táo kỳ lạ. Một ngọn lửa luôn luôn đang cháy rực.

14.

Suốt đêm đã có mưa liên tục và thật dễ chịu sau nhiều tuần thuộc về mặt trời và bụi bặm. Quả đất rất cứng, khô nẻ vì thiếu nước và có những đường nứt rạn; những đám bụi dày dặc phủ đầy lá cây và những bãi cỏ đang được tưới nước. Trong một thành phố đông đúc và bẩn thỉu, có quá nhiều ngày dành cho mặt trời sẽ không dễ chịu lắm; bầu không khí thật nặng nề và bây giờ trời đang mưa suốt nhiều tiếng đồng hồ. Chỉ những con chim bồ câu là không thích trời mưa; chúng chiếm mọi chỗ núp nơi nào có thể được, sầu thảm và đã không còn kêu gù gù nữa. Những con chim sẻ thường nhúng mình trong nước cùng những con chim bồ câu và bây giờ chúng đang ẩn nấp một nơi nào đó; chúng thường nhảy nhót trên hàng hiên, nhút nhát và háo hức nhưng cơn mưa cuốn phăng mọi thứ và quả đất thật ướt át.

Lại tiếp tục, hầu hết trong đêm, phước lành đó, cái khác lạ đó có mặt; mặc dù người ta ngủ, nó ở đó; người ta cảm thấy nó ngay khi thức dậy, mạnh mẽ, kiên trì, thôi thúc; nó ở đó, như thể nó đã tiếp tục thâu đêm. Cùng nó, luôn luôn có vẻ đẹp tuyệt diệu, không thuộc những hình ảnh, cảm thấy hay tư tưởng. Vẻ đẹp không thuộc tư tưởng hay cảm thấy; nó không liên hệ đến cảm xúc hay cảm tính.

Có sợ hãi. Sợ hãi không bao giờ là một thực tại; nó hoặc là đến trước hoặc là đến sau hiện tại năng động. Khi có sợ hãi trong hiện tại năng động đó, nó có là sợ hãi không? Nó ở đó và không có tẩu thoát khỏi nó, không thể thực hiện sự lẩn tránh. Kia kìa, ngay khoảnh khắc thực sự đó, có chú ý tổng thể vào ngay tích tắc gặp hiểm nguy, thuộc cơ thể hay tâm lý. Khi có chú ý tổng thể sẽ không có sợ hãi. Nhưng sự kiện thực sự của không chú ý nuôi dưỡng sợ hãi; sợ hãi phát sinh khi có lẩn tránh khỏi cái sự kiện, một tháo chạy; vậy thì chính tẩu thoát đó là sợ hãi.

Sợ hãi và nhiều hình thức của nó, tội lỗi, âu lo, hy vọng, thất vọng, có mặt ở đó trong mọi chuyển động của liên hệ; nó ở đó trong mọi tìm kiếm an toàn; nó ở đó trong cái tạm gọi là tình yêu và tôn sùng; nó ở đó trong tham vọng và thành công; nó ở đó trong sống và trong chết; nó ở đó trong những sự vật thuộc vật chất và trong những yếu tố thuộc tâm lý. Có sợ hãi trong mọi hình thức và ở mọi mức độ của ý thức chúng ta. Phòng vệ, chống cự và phủ nhận phát sinh do sợ hãi. Sợ hãi bóng tối và sợ hãi ánh sáng; sợ hãi những sự việc rời đi và sợ hãi những sự việc sắp đến. Sợ hãi khởi đầu và kết thúc cùng ham muốn được an toàn; an toàn cả bên trong lẫn bên ngoài, cùng ham muốn được chắc chắn, được bền vững. Liên tục của bền vững được tìm kiếm trong mọi phương hướng, trong đạo đức, trong liên hệ, trong trải nghiệm, trong hiểu biết, trong những sự việc bên ngoài và bên trong. Tìm kiếm và được an toàn là tiếng gào than vô tận. Chính đòi hỏi khăng khăng này nuôi dưỡng sợ hãi.

Nhưng có được sự bền vững, bên ngoài hoặc bên trong hay không? Có lẽ trong một giải pháp, phía bên ngoài có thể tìm được, và thậm chí việc đó chỉ nhất thời; những cuộc chiến tranh, những cuộc cách mạng, sự tiến bộ, tai nạn và những vụ động đất. Bắt buộc phải có thực phẩm, quần áo, chỗ nghỉ ngơi; đó là nhu cầu thiết yếu và cần thiết cho mọi người. Mặc dù nó được tìm kiếm, mù quáng và có lý do, liệu có lần nào có được sự chắc chắn bên trong, sự tiếp tục bên trong, sự bền vững bên trong? Không có. Lẩn tránh khỏi sự thật này là sợ hãi. Không đủ khả năng đối diện sự thật này nuôi dưỡng mọi hình thức của hy vọng và thất vọng.

Chính tư tưởng là cái nguồn của sợ hãi. Tư tưởng là thời gian; tư tưởng của ngày mai là vui thú hoặc đau khổ; nếu nó vui thú, tư tưởng sẽ theo đuổi nó, sợ nó chấm dứt; nếu nó gây đau khổ, chính lẩn tránh nó là sợ hãi. Cả vui thú và đau khổ đều gây ra sợ hãi. Thời gian như tư tưởng và thời gian như cảm thấy mang lại sợ hãi. Chính hiểu rõ về tư tưởng, bộ máy của ký ức và trải nghiệm, là kết thúc sợ hãi. Tư tưởng là toàn qui trình của ý thức, hiển lộ hay che giấu; tư tưởng không chỉ là cái sự việc được suy nghĩ về nó nhưng còn là nguồn gốc của chính nó. Tư tưởng không chỉ là niềm tin, tín điều, ý tưởng và lý luận nhưng còn là cái trung tâm từ đó những thứ này phát sinh. Trung tâm này là nguồn gốc của tất cả sợ hãi. Nhưng liệu rằng có trải nghiệm về sợ hãi hoặc có ý thức về nguyên nhân của sợ hãi mà từ đó tư tưởng đang tháo chạy không? Tự bảo vệ thân thể là khôn ngoan, bình thường và lành mạnh nhưng mọi hình thái khác của tự bảo vệ, phía bên trong, là sự chống cự và nó luôn luôn củng cố, tạo dựng cái sức mạnh được gọi là sợ hãi. Nhưng sợ hãi phía bên trong này biến đổi sự an toàn bên ngoài thành một vấn đề của giai cấp, danh tiếng, quyền lực, và vì thế sinh ra sự nhẫn tâm khi ganh đua.

Khi toàn bộ qui trình này của tư tưởng, thời gian và sợ hãi được hiểu rõ, không phải như một ý tưởng, một công thức trí năng, ngay đó sẽ có kết thúc hoàn toàn sợ hãi, hiển lộ hay che giấu. Hiểu rõ về chính mình là tỉnh thức và kết thúc sợ hãi.

Và khi sợ hãi kết thúc, ngay đó cái quyền lực dùng nuôi dưỡng ảo tưởng, hoang đường, những tầm nhìn, cùng hy vọng và thất vọng của chúng cũng kết thúc, và chỉ đến lúc đó có khởi đầu một chuyển động đi khỏi ý thức, mà là tư tưởng và cảm thấy. Chuyển động đó đang làm trống không mọi hốc hẻm trong thân tâm và những khao khát lẫn ham muốn bị che giấu sâu thẳm. Sau đó khi có trống không tổng thể này, khi tuyệt đối và chính xác không gì cả, không ảnh hưởng, không giá trị, không biên giới, không từ ngữ, sau đó trong tĩnh lặng tuyệt đối của không gian-thời gian đó, có cái không thể gọi tên.

15.

Một buổi tối đẹp, bầu trời trong và dù có ánh đèn thành phố, những vì sao vẫn sáng rõ; dẫu rằng cái tháp ngập tràn ánh sáng từ mọi phía, người ta có thể thấy đường chân trời xa xa và ở phía dưới trên con sông là những mảng ánh sáng; dù luôn có những tiếng gầm thét của xe cộ, buổi tối này vẫn thật thanh bình. Thiền định rón rén len vào người ta giống như một con sóng đang chồm lên bãi cát. Nó không là một thiền định mà bộ não có thể nhốt trong mạng lưới của ký ức; nó là một cái gì đó mà toàn bộ não phải nhượng bộ và không kháng cự. Nó là một thiền định vượt khỏi mọi công thức, phương pháp; phương pháp và công thức và sự lặp lại hủy diệt thiền định. Trong chuyển động của nó, nó nhận vào mọi thứ, các vì sao, tiếng động, sự yên lặng, một dải sông. Nhưng không có người thiền định; người thiền định, người quan sát phải kết thúc cho thiền định hiện hữu. Đang triệt tiêu người thiền định cũng là thiền định; nhưng khi người thiền định kết thúc ngay lúc đó có một thiền định hoàn toàn khác hẳn.

Vẫn còn rất sớm vào buổi sáng; chòm sao Orion vừa ló dạng trên đường chân trời và chòm sao Thất tinh gần đỉnh đầu. Tiếng ầm ĩ của thành phố đã mất hẳn và vào giờ đó không có ánh đèn trong mọi cửa sổ và có một cơn gió mát mẻ, dễ chịu. Trong chú ý tổng thể không có trải nghiệm. Trong không chú ý lại có; chính không chú ý này mới thâu gom trải nghiệm, tăng thêm vô số ký ức, xây dựng những bức tường kháng cự; chính không chú ý này mới tạo dựng những hoạt động tự cho mình là trung tâm. Không chú ý là tập trung, có nghĩa là loại trừ, một cắt bỏ; tập trung là xao lãng và xung đột vô tận của kiểm soát lẫn kỷ luật. Trong không chú ý, mọi đáp trả đến bất kỳ thách thức nào đều không đầy đủ; không đầy đủ này là trải nghiệm. Trải nghiệm dẫn đến không nhạy cảm; làm cùn lụt bộ máy tư tưởng; làm dày dặc những bức tường ký ức, và thói quen, công việc hàng ngày, trở thành nguyên tắc. Trải nghiệm, không chú ý không có tự do. Không chú ý là thoái hóa dần dần.

Trong chú ý tổng thể không có trải nghiệm; không có trung tâm để trải nghiệm, cũng không có chu vi trong đó trải nghiệm có thể xảy ra. Chú ý không là tập trung mà đang làm chật hẹp, đang giới hạn. Chú ý tổng thể bao gồm, không bao giờ loại trừ. Bề mặt của chú ý là không chú ý; chú ý tổng thể gồm cả bề mặt lẫn che giấu, quá khứ và ảnh hưởng của nó vào hiện tại, di chuyển vào tương lai. Tất cả ý thức là từng phần, bị hạn chế, và chú ý tổng thể bao gồm ý thức, cùng những giới hạn của nó và vì thế có thể hủy diệt những biên giới, những giới hạn. Tất cả tư tưởng đều bị điều kiện và tư tưởng không có khả năng tự cởi bỏ chính nó. Tư tưởng là thời gian và trải nghiệm; căn bản nó là kết quả của không chú ý.

Cái gì tạo ra được chú ý tổng thể? Không phải bất kỳ phương pháp hay hệ thống nào; chúng tạo ra một kết quả, được hứa hẹn bởi chúng. Nhưng chú ý tổng thể không là một kết quả, giống như tình yêu; nó không thể bị thúc đẩy, nó không thể bị gây ra bởi bất kỳ hành động nào. Chú ý tổng thể là phủ nhận những kết quả của không chú ý nhưng phủ nhận này không là hành động của biết chú ý. Cái gì giả dối phải bị phủ nhận không phải vì bạn biết trước cái gì là sự thật; nếu bạn biết cái gì là sự thật cái giả dối sẽ không tồn tại. Sự thật không là đối nghịch của cái giả dối; tình yêu không là đối nghịch của hận thù. Bởi vì bạn biết hận thù, bạn không biết tình yêu. Phủ nhận cái giả dối, phủ nhận những sự việc của không chú ý không là kết quả của ham muốn đạt được chú ý tổng thể. Thấy cái giả dối như cái giả dối và sự thật như sự thật và sự thật trong cái giả dối không là kết quả của so sánh. Thấy cái giả dối như cái giả dối là chú ý tổng thể. Cái giả dối như cái giả dối không thể thấy được khi có quan điểm, suy xét, đánh giá, quyến luyến và vân vân, mà là kết quả của không chú ý. Thấy tất cả kết cấu của không chú ý là chú ý tổng thể. Một cái trí chú ý là một cái trí trống không.

Tinh khiết của cái khác lạ là bao la và sức mạnh không thể xuyên thấu được của nó. Và sáng nay nó ở đó cùng tĩnh lặng lạ thường.

16.

Một buổi chiều rực rỡ và rõ ràng; không một đám mây. Đẹp đến nỗi thật ngạc nhiên khi có một buổi chiều như thế trong một thị trấn. Mặt trăng ở giữa những vòm cung của cái tháp và toàn cảnh có vẻ giả tạo và huyền ảo. Không khí thật dịu và dễ chịu làm người ta nghĩ đây có lẽ là một buổi tối mùa hè. Trên ban-công rất yên tĩnh và mọi tư tưởng đã lắng xuống và thiền định dường như là một chuyển động tình cờ, không có bất kỳ phương hướng nào. Nhưng dẫu vậy, vẫn có nó. Nó không bắt đầu ở nơi nào và tiếp tục vào trống không bao la, không đáy nơi là bản thể của mọi sự vật. Trong trống không này có một chuyển động bùng nổ, lan tràn mà chính bùng nổ của nó là sáng tạo và hủy diệt. Tình yêu là bản thể của hủy diệt này.

Hoặc chúng ta tìm kiếm qua sợ hãi hoặc tự do khỏi sợ hãi, chúng ta tìm kiếm mà không có bất kỳ động cơ nào. Tìm kiếm này không bắt nguồn từ bất mãn; không hài lòng với mọi hình thức của tư tưởng và cảm thấy, hiểu rõ ý nghĩa của nó, không là bất mãn. Bất mãn dễ được thỏa mãn khi tư tưởng và cảm thấy đã tìm ra một hình thức nào đó của trú ẩn, thành công, một vị trí hài lòng, một niềm tin và vân vân, chỉ bị kích động lại khi chỗ trú ẩn đó bị tấn công, bị lung lay hoặc bị phá vỡ. Với chu trình này hầu hết mọi người chúng ta đều quen thuộc, hy vọng và thất vọng. Tìm kiếm, động cơ của nó là bất mãn, chỉ có thể dẫn đến một hình thức nào đó của ảo tưởng, một ảo tưởng tập thể hay cá thể, một nhà tù của nhiều quyến rũ. Nhưng có một tìm kiếm mà không có bất kỳ động cơ nào cả; vậy thì nó có là một tìm kiếm hay không? Tìm kiếm ám chỉ, không phải vậy sao, một mục tiêu, một kết thúc đã được biết hoặc được cảm thấy hoặc được hình thành từ trước. Nếu nó được hình thành, nó là sự tính toán của tư tưởng, gom vào cùng nhau tất cả sự việc nó đã biết hoặc đã trải nghiệm; để tìm ra cái gì được tìm kiếm sau khi đã sáng chế ra những phương pháp và hệ thống. Đây không là tìm kiếm gì cả; nó chỉ là một ham muốn có được một kết thúc hài lòng hoặc chỉ tẩu thoát vào trong một ảo tưởng hoặc hứa hẹn nào đó của một học thuyết hay một niềm tin. Đây không là tìm kiếm. Khi sự sợ hãi, sự thỏa mãn, sự tẩu thoát mất đi ý nghĩa của chúng, vậy thì có tìm kiếm nữa không?

Nếu động cơ của mọi tìm kiếm đã mất đi, bất mãn và thôi thúc để thành công đã kết thúc; có tìm kiếm nữa không? Nếu không có tìm kiếm, liệu rằng ý thức sẽ thoái hóa, trở nên đình trệ phải không? Trái lại, do bởi tìm kiếm này, đi từ một cam kết này đến một cam kết khác, từ một giáo phái này đến một giáo phái khác, đã làm yếu đi năng lượng cần thiết để hiểu rõ cái gì là. “Cái gì là” luôn luôn mới mẻ; nó không bao giờ đã là và nó không bao giờ sẽ là. Giải phóng năng lượng này chỉ có thể được khi mọi hình thức của tìm kiếm kết thúc.

Sáng hôm nay trời không mây, còn sớm và thời gian dường như đã ngừng lại. Đã bốn giờ rưỡi nhưng thời gian có vẻ mất toàn bộ ý nghĩa của nó. Như thể là không có ngày hôm qua hay ngày mai hay khoảnh khắc kế tiếp. Thời gian đứng yên và sự sống không có một cái bóng tiếp tục; sự sống không có tư tưởng và cảm thấy tiếp tục. Thân thể ở đó trên hàng hiên, cái tháp cao và ngọn đèn cảnh báo nhấp nháy ở đó và vô số những ống khói; bộ não nhìn thấy tất cả những việc này nhưng nó không tiến xa thêm. Thời gian như đo lường, và thời gian như tư tưởng và cảm thấy đã ngừng lại. Không có thời gian; mọi chuyển động đã ngừng lại nhưng không có cái gì ở trạng thái tĩnh. Trái lại có một mãnh liệt và nhạy cảm lạ thường, một ngọn lửa đang bốc cháy, không có khí nóng và màu sắc. Trên đầu là chòm sao Thất tinh và thấp hơn về phía đông là chòm sao Orion và sao mai ở trên đỉnh của những mái nhà. Và cùng ngọn lửa này có hân hoan, phước lành. Không phải người ta hân hoan nhưng có ngây ngất. Không có đồng nhất với nó, không thể có được, vì thời gian đã ngừng lại. Ngọn lửa đó không thể đồng nhất với bất kỳ cái gì và cũng không thân thiết với bất kỳ cái gì. Nó ở đó vì thời gian đã ngừng lại. Và bình minh đang đến và chòm sao Orion cùng chòm sao Thất tinh đã nhạt dần và lát nữa sao mai cũng chuyển đi.

17.

Ngày hôm nay nóng nực ngột ngạt và thậm chí những con chim bồ câu cũng đang giấu mình và không khí oi bức nên ở trong một thành phố không dễ chịu chút nào cả. Một đêm mát mẻ và một ít ngôi sao nhìn thấy được thật sáng, thậm chí những ngọn đèn thành phố cũng không thể làm mờ nó. Chúng ở đó cùng một mãnh liệt kinh ngạc.

Hôm nay là một ngày của cái khác lạ; nó tiếp tục yên lặng suốt ngày và có những khoảnh khắc lóe lên, trở nên rất mạnh và yên lặng lại, để tiếp tục yên lặng *. Nó ở đó cùng mãnh liệt đến độ mọi chuyển động đều không thực hiện được; người ta bị bắt buộc phải ngồi xuống. Khi thức giấc lúc nửa đêm nó ở đó cùng sức mạnh và năng lượng lớn lao. Trên hàng hiên, cùng những tiếng gầm rú của xe cộ không liên tục lắm, mọi hình thức của thiền định đều không đủ và không cần thiết vì nó bao la quá không còn đo lường được. Nó là một phước lành và mọi thứ có vẻ ngô nghê và ấu trĩ. Vào những dịp này, bộ não luôn luôn rất tĩnh lặng nhưng không ngủ và toàn thân thể bất động. Đó là một sự kiện kỳ lạ.

Con người không thay đổi gì cả. Qua hình thức nào đó của cưỡng bách, áp lực, bên ngoài và bên trong, con người thay đổi, mà thực sự chỉ là một điều chỉnh. Sự ảnh hưởng nào đó, một từ

* Ông có một buổi nó chuyện thứ năm sáng hôm đó.

ngữ, một cử chỉ, làm con người thay đổi khuôn mẫu của thói quen nhưng không nhiều lắm. Sự tuyên truyền, một tờ báo, một biến cố, cũng tạo ra thay đổi, trên một mức độ nào đó, dòng chảy của cuộc đời. Sợ hãi và phần thưởng phá vỡ thói quen của tư tưởng nhưng chỉ để sửa đổi vào một khuôn mẫu khác. Một sáng chế mới, một tham vọng mới, một niềm tin mới cũng tạo ra những thay đổi nào đó. Nhưng tất cả những thay đổi này chỉ xảy ra trên bề mặt, giống như cơn gió mạnh quét trên mặt nước; chúng không có căn bản, sâu sắc, gây hủy diệt. Tất cả những thay đổi gây ra bởi một động cơ, không là thay đổi gì cả. Cách mạng xã hội, kinh tế là một phản ứng và bất kỳ thay đổi nào được tạo ra từ phản ứng không là một thay đổi căn bản; nó chỉ là một thay đổi trong khuôn mẫu. Thay đổi như thế chỉ là điều chỉnh, một sự việc máy móc của ham muốn để có được thanh thản, an toàn, thuần tuý chỉ là sinh tồn thuộc vật chất.

Vậy thì cái gì tạo ra thay đổi cơ bản? Ý thức, hiển lộ và che giấu, nguyên bộ máy của tư tưởng, cảm thấy, trải nghiệm, ở trong những biên giới của thời gian và không gian. Ý thức là một tổng thể không thể phân chia; sự phân chia, hiển lộ và che giấu, có ở đó chỉ cho sự thuận tiện khi giao tiếp xã hội và truyền đạt nhưng sự phân chia không là sự thật. Tầng bên ngoài của ý thức có thể và thay đổi chính nó, điều chỉnh chính nó, bổ sung chính nó, sửa đổi chính nó, thu được hiểu biết, kỹ thuật mới; nó có thể thay đổi chính nó để phù hợp đến một khuôn mẫu kinh tế, xã hội mới nhưng những thay đổi như thế chỉ ở bên ngoài và mỏng manh. Qua những giấc mộng, tiềm thức, tầng bên trong của ý thức, ý thức giấu giếm, có thể và bộc lộ hay gợi ý một cách gián tiếp những thúc bách của nó, những đòi hỏi của nó, những ham muốn được lưu giữ của nó. Những giấc mộng cần sự diễn dịch nhưng người diễn dịch luôn luôn bị điều kiện. Không còn nhu cầu có những giấc mộng nếu trong suốt những tiếng đồng hồ thức giấc có một tỉnh thức không chọn lựa mà trong đó mọi tư tưởng và cảm thấy máy động đều được hiểu rõ; rồi thì giấc ngủ sẽ hoàn toàn có một ý nghĩa khác hẳn. Phân tích tiềm thức hàm ý người phân tích và vật được phân tích, người kiểm duyệt và vật được kiểm duyệt. Trong hành động này không những tạo ra xung đột nhưng chính người phân tích bị điều kiện nên sự đánh giá, sự diễn giải của anh ấy, không bao giờ có thể đúng sự thật; nó sẽ bị biến dạng, bị xuyên tạc. Vì thế nếu tự phân tích hoặc được phân tích bởi người khác, dù chuyên nghiệp bao nhiêu, chỉ tạo ra vài thay đổi hời hợt bên ngoài, một điều chỉnh trong liên hệ tương quan và vân vân nhưng sự phân tích sẽ không tạo ra một thay đổi căn bản cho ý thức. Phân tích không thay đổi ý thức.

18.

Mặt trời muộn buổi chiều đang ở trên sông và lẫn trong những chiếc lá ửng đỏ của cây cối mùa thu dọc theo một đại lộ dài; những màu sắc đang chói lòa cực mạnh và có đủ mọi màu khác biệt; con sông chật hẹp cũng bừng bừng. Một hàng người thật dài đang chờ đợi dọc theo bến phà để đón con thuyền dạo chơi và những chiếc xe hơi đang tạo ra sự ồn ào kinh khiếp. Vào một ngày nóng nực hầu như không thể chịu đựng được trong một thị trấn lớn; bầu trời quang đãng và mặt trời không biểu lộ một chút nhân từ. Nhưng sáng nay khi còn rất sớm và chòm sao Orion vẫn còn lơ lững trên đầu và chỉ có một hoặc hai chiếc xe hơi đang chạy qua dọc theo dòng sông. Trên hàng hiên có tĩnh lặng và thiền định cùng cái trí và quả tim mở toang, đang tiến sát vào chết. Mở toang hoàn toàn, mong manh hoàn toàn là chết. Vì vậy chết không chừa một ngõ ngách nào để có thể tìm được chỗ ẩn náu; ngay trong cái bóng, trong những hóc hẻm bí mật của tư tưởng và ham muốn cũng có chết. Chết luôn luôn ở đó đón chờ một quả tim đã bị tàn tạ trong sợ hãi và hy vọng; nó luôn luôn ở đó nơi tư tưởng đang chờ đợi và quan sát. Trong công viên, một con cú đang hú lên và nó là một âm thanh dễ chịu, thật rõ ràng và quá sớm; nó vang lên và bặt tăm trong những khoảng ngừng không đều đặn và nó dường như thích giọng điệu riêng của nó vì không có một con cú nào đáp lại.

Thiền định phá vỡ những biên giới của ý thức; nó phá tan cơ cấu của tư tưởng và cảm thấy mà tư tưởng khuấy động. Thiền định bị vướng mắc trong một phương pháp, trong một hệ thống của những phần thưởng và những hứa hẹn, làm tê liệt và kềm hãm năng lượng. Thiền định là giải phóng cho năng lượng tràn đầy, và kiểm soát, kỷ luật và đè nén phá hỏng tinh khiết của năng lượng đó. Thiền định là ngọn lửa đang đốt cháy mãnh liệt mà không để lại tro bụi. Từ ngữ, cảm thấy, tư tưởng luôn luôn để lại tro bụi và sống dựa vào tro bụi là phương cách của thế giới. Thiền định là hiểm họa vì nó hủy diệt mọi thứ, không cái gì còn sót lại, thậm chí không còn một mảy may của ham muốn và trong trống không không đáy, bao la này có sáng tạo và tình yêu.

Tiếp tục – sự phân tích, thuộc cá thể hoặc chuyên nghiệp, không tạo ra sự thay đổi của ý thức. Không nỗ lực nào có thể thay đổi nó; nỗ lực là xung đột và xung đột chỉ củng cố thêm những bức tường của ý thức. Không có lý luận, dù hợp lý và khôn ngoan, có thể giải thoát được ý thức, vì lý luận là ý tưởng bị gây ra bởi ảnh hưởng, trải nghiệm và hiểu biết và tất cả những việc này là những đứa trẻ của ý thức. Khi tất cả việc này được nhìn thấy như là giả dối, một tiếp cận giả dối để có được thay đổi, phủ nhận cái giả dối là làm trống không ý thức. Sự thật không có đối nghịch và tình yêu cũng vậy; theo đuổi đối nghịch không dẫn đến sự thật, chỉ cần phủ nhận đối nghịch. Không có phủ nhận nếu nó là kết quả của hy vọng hay của điều đạt được. Chỉ có phủ nhận khi không có phần thưởng hoặc trao đổi. Chỉ có phủ nhận khi không có điều đạt được trong hành động phủ nhận. Phủ nhận cái giả dối là tự do khỏi tích cực; tích cực với đối nghịch của nó. Tích cực là uy quyền cùng chấp nhận, tuân theo, mô phỏng của nó, và trải nghiệm cùng hiểu biết của nó.

Phủ nhận là cô đơn; cô đơn không còn tất cả ảnh hưởng, truyền thống và không còn khao khát, cùng lệ thuộc vào quyến luyến của nó. Cô đơn là phủ nhận tình trạng bị điều kiện, nền tảng quá khứ. Cái khung trong đó ý thức hiện hữu và có sự tồn tại của nó là tình trạng bị điều kiện của nó; ý thức không chọn lựa được tình trạng bị điều kiện này và phủ nhận toàn bộ nó là cô đơn. Cô đơn này không là tách rời, cô độc, sống trong trình trạng tự khép kín. Cô đơn không là rút lui khỏi cuộc sống; trái lại nó là tự do tổng thể khỏi xung đột và đau khổ, khỏi sợ hãi và chết. Cô đơn này là sự thay đổi của ý thức, chuyển đổi hoàn toàn của cái gì đã là. Cô đơn này là trống không, nó không là trạng thái tích cực của đang là, cũng không là không đang là. Nó là trống không; trong ngọn lửa của trống không này cái trí được làm tươi trẻ, trong sạch và vô nhiễm. Chính vô nhiễm tự nó có thể thâu nhận cái không thời gian, cái mới mẻ mà luôn luôn đang hủy diệt chính nó. Hủy diệt là sáng tạo. Nếu không có tình yêu, không có hủy diệt.

Những cánh đồng, những cánh rừng và những quả đồi nằm xa khỏi thị trấn trải dài rộng lớn.

19.

Có một tương lai không? Có một ngày mai, đã được lên kế hoạch sẵn; những sự việc nào đó phải được làm; cũng có ngày mốt, với tất cả những sự việc bắt buộc phải được làm; tuần tới và năm tới. Những việc này không thể thay đổi được, có lẽ được bổ sung thêm hoặc được biến đổi hoàn toàn nhưng nhiều ngày mai vẫn ở đó; chúng không thể bị phủ nhận. Và có không gian, từ đây đến đó, gần và xa; khoảng cách tính bằng cây số; không gian giữa những thực thể; khoảng cách mà tư tưởng bao phủ trong một ánh chớp; phía bên kia của con sông và mặt trăng xa xôi. Thời gian để bao phủ không gian, khoảng cách, và thời gian để băng qua dòng sông; từ đây đến đó, thời gian cần thiết để phủ không gian đó, nó có lẽ mất một phút, một ngày hay một năm. Thời gian này bởi mặt trời và bởi đồng hồ, thời gian là một phương tiện để đến. Điều này khá đơn giản và rõ ràng. Không hiểu còn có một tương lai ngoài cái thời gian theo tuần tự và máy móc này không? Liệu rằng có một đang đến, có một kết thúc mà thời gian là cần thiết không?

Những con chim bồ câu đang ở trên mái nhà, thật sớm vào buổi sáng; chúng đang kêu gù gù, rỉa lông và rượt đuổi nhau. Mặt trời vẫn chưa lên và có một ít đám mây lơ lửng bay, rải rác khắp bầu trời; chúng vẫn chưa có màu sắc và tiếng ầm ĩ của xe cộ vẫn chưa bắt đầu. Vẫn còn nhiều thời gian để những ồn ào thường lệ bắt đầu và xa khỏi những bức tường này là những ngôi vườn. Vào chiều tối hôm qua, bãi cỏ nơi không một ai được phép dẵm lên dĩ nhiên ngoại trừ những con chim bồ câu và một vài con chim sẻ, rất xanh tươi, xanh choáng ngợp và những đóa hoa ánh lên rất rực rỡ. Mọi nơi khác là con người cùng những hoạt động và công việc vô tận của anh ấy. Có một cái tháp, kết cấu hoàn chỉnh và vững vàng, và lúc này nó ngập tràn ánh đèn sáng rực. Bãi cỏ dường như úa vàng và các bông hoa sẽ chờ đợi héo tàn, vì mùa thu đã ở khắp mọi nơi. Nhưng đã từ lâu trước khi những con chim bồ câu xuất hiện trên mái nhà, ở hàng hiên thiền định là hân hoan. Không có lý do cho ngây ngất này – có một nguyên nhân cho hân hoan không còn là hân hoan nữa; nó đơn giản chỉ ở đó và tư tưởng không thể giam cầm nó và biến nó thành một kỷ niệm để ghi nhớ. Nó quá mạnh và năng động nên tư tưởng không thể chơi đùa cùng nó và tư tưởng cùng cảm thấy trở nên rất tĩnh và tỉnh. Nó đến cuồn cuộn đợt sóng này sang đợt sóng khác, một sự vật linh động không cái gì có thể kềm hãm và cùng hân hoan này có phước lành. Toàn bộ sự việc vượt khỏi tất cả tư tưởng và đòi hỏi. Có một đang đến không? Đến có nghĩa là sống trong đau khổ và trong cái bóng của sợ hãi. Liệu có một đang đến phía bên trong, một mục đích phải được vươn tới, một kết thúc phải đạt được không? Tư tưởng đã xếp đặt một kết thúc, Chúa, thiên đường, thành công, đạo đức và vân vân. Nhưng tư tưởng chỉ là một phản ứng, một phản hồi của ký ức và tư tưởng nuôi dưỡng thời gian để bao phủ cái không gian giữa cái gì là và cái gì nên là. Cái gì nên là, lý tưởng, thuộc về từ ngữ, thuộc về lý thuyết; nó không có thực tại. Thực tại không có thời gian; nó không có một kết thúc phải thành tựu, không khoảng cách phải đi tới. Thực tại là và mọi thứ khác không là. Không có thực tại nếu không có chết đối với lý tưởng, đối với thành tựu, đối với kết thúc; lý tưởng, mục đích là một tẩu thoát khỏi thực tại. Thực tại không có thời gian và không có không gian. Và ngay đó có chết không? Có một đang tàn tạ; bộ máy của các cơ quan thân thể hư hỏng dần, bị sụp đổ mà là chết. Nhưng điều đó không tránh khỏi, như chì của cây bút này sẽ mòn đi. Đó là sự việc gây sợ hãi à? Hay là chết của thế giới đang trở thành, đang kiếm được, đang thành tựu? Thế giới đó không có giá trị; nó là thế giới của giả tạo, của tẩu thoát. Thực tại, cái gì là, và cái gì nên là là hai sự việc khác biệt hoàn toàn. Cái gì nên là trói buộc vào thời gian và khoảng cách, đau khổ và sợ hãi. Chết của những chiếc lá này chỉ là một thực tại, cái gì là. Không có tương lai đối với cái gì là; tư tưởng, mà nuôi dưỡng thời gian, không thể vận hành vào thực tại; tư tưởng không thể thay đổi thực tại, nó chỉ có thể tẩu thoát khỏi thực tại và khi tất cả mọi thôi thúc để tẩu thoát chết đi, lúc đó thực tại trải qua một biến đổi khủng khiếp. Nhưng phải có chết đối với tư tưởng mà là thời gian. Khi thời gian như tư tưởng không còn, vậy thì có thực tại, cái gì là không? Khi có hủy diệt thời gian, như là tư tưởng, không có chuyển động trong bất kỳ phương hướng nào, không có không gian để bao phủ, chỉ có tĩnh lặng của trống không. Đây là hủy diệt tổng thể của thời gian như hôm qua, hôm nay và ngày mai, như ký ức của tiếp tục, của đang trở thành.

Ngay lúc đó đang là không có thời gian, chỉ còn hiện tại năng động nhưng hiện tại đó không thuộc thời gian. Nó là chú ý không có những ranh giới của tư tưởng và những biên giới của cảm thấy. Từ ngữ được sử dụng để truyền đạt và từ ngữ, biểu tượng, không có chút ý nghĩa nào trong chính chúng. Sống luôn luôn là hiện tại năng động; thời gian luôn luôn thuộc về quá khứ và vì thế thuộc về tương lai. Và chết đi thời gian là sống trong hiện tại. Chính sống này là bất tử, không là sống trong ý thức. Thời gian là tư tưởng trong ý thức và ý thức bị gói trọn trong cái khung của nó. Luôn luôn có sợ hãi và đau khổ trong mạng lưới của tư tưởng và cảm thấy. Kết thúc của đau khổ là kết thúc của thời gian.

20.

Ngày hôm nay rất oi ả và trong hội trường* nóng nực đó với một lượng khán giả rất đông, gây ra ngột ngạt khó thở. Nhưng bất kể tất cả sự việc này và tình trạng mệt mỏi, thức giấc vào nửa đêm, cùng cái khác lạ trong căn phòng. Nó ở đó cùng mãnh liệt cực độ, không chỉ tràn đầy căn phòng và ra ngoài nhưng nó còn ở đó sâu thẳm trong bộ não, sâu đến độ nó dường như xuyên thấu và qua khỏi mọi tư tưởng, không gian và thời gian. Nó mạnh mẽ không kềm hãm được, cùng một năng lượng khủng khiếp đến nỗi không thể nằm trên giường và khi ra ngoài hàng hiên, cùng cơn gió trong lành, mát mẻ đang thổi, mãnh liệt của nó tiếp tục. Nó tiếp tục gần một tiếng đồng hồ, bằng một sức mạnh và thôi thúc lớn lao; suốt buổi sáng nó ở đó. Nó không là một giả vờ, nó không ham muốn để có trạng thái cảm xúc, hưng phấn; tư tưởng không xây dựng nó từ những biến cố ở quá khứ; không tưởng tượng nào có thể hình thành cái khác lạ đó. Lạ lùng là mỗi lần nó xảy ra, nó là một cái gì đó hoàn toàn mới mẻ, đột ngột và không mong đợi. Tư tưởng, đã thử làm, nhận ra rằng nó không thể nhớ lại cái gì đã xảy ra vào những thời điểm khác nhau và nó cũng không thể đánh thức ký ức của sự việc gì đã xảy ra sáng nay. Nó vượt khỏi tư tưởng, ham muốn và tưởng tượng. Nó quá bao la và vì vậy tư tưởng hay ham muốn không thể gợi nhớ được; nó quá mênh mang nên bộ não không thể tạo ra nó. Nó không là một ảo tưởng.

Điều kỳ lạ của tất cả sự việc này là rằng người ta thậm chí không quan tâm đến tất cả sự việc này; nếu nó đến, nó ở đó, không cần mời mọc, và nếu nó không đến, có một dửng dưng. Vẻ đẹp và sức mạnh của nó không thể được nô đùa; không có mời mọc hay từ chối nó. Nó đến và đi, khi nào nó muốn.

Sáng sớm nay, một khoảng thời gian trước khi mặt trời mọc, thiền định, trong đó mọi loại nỗ lực đã kết thúc trước đó lâu rồi, trở thành một tĩnh lặng, một tĩnh lặng trong đó không có trung

* Tại buổi nói chuyện của ông ngày hôm qua. Nó là buổi nói chuyện thứ bảy và hầu hết đều liên quan đến chết. Khi bắt đầu buổi nói chuyện ông lịch sự đề nghị khán giả nên cố tránh ghi chép.

tâm và vì thế không có chu vi. Nó chỉ là tĩnh lặng. Nó không có chất lượng, không chuyển động, cũng không có độ sâu hay chiều cao. Nó hoàn toàn tĩnh lặng. Chính tĩnh lặng này có chuyển động đang bành trướng vô tận và kích thước của nó không ở trong thời gian và không gian. Tĩnh lặng này đang bùng nổ, luôn luôn đang di chuyển đi khỏi. Nhưng nó không có trung tâm; nếu có một trung tâm, nó sẽ không tĩnh lặng, nó sẽ là sự phân rã tù hãm; nó không có bất kỳ liên hệ nào với những rối ren phức tạp của bộ não. Chất lượng của tĩnh lặng mà bộ não có thể tạo ra, hoàn toàn khác biệt, trong mọi phương cách, với tĩnh lặng ở đó sáng nay. Nó là một tĩnh lặng không sự việc gì có thể gây quấy rầy, vì nó không có kháng cự; mọi sự vật đều ở trong nó và nó vượt khỏi mọi sự vật. Dòng xe tải chở thực phẩm và những thứ khác tới thị trấn vào buổi sáng sớm và những chùm sáng quay vòng trên cái tháp cao không thể khuấy động được tĩnh lặng đó. Nó ở đó, không thời gian.

Khi mặt trời mọc, một đám mây hoành tráng thu được nó, phóng ra những tia ánh sáng xanh ngang qua bầu trời. Nó là ánh sáng đang đùa giỡn cùng bóng tối và trò chơi tiếp tục cho đến khi đám mây tuyệt vời trôi xuống phía sau hàng ngàn ống khói. Bộ não thật tầm thường làm sao, dù có được giáo dục và hiểu biết nhiều bao nhiêu chăng nữa. Nó sẽ luôn luôn còn tầm thường, dù làm bất kỳ sự việc gì nó muốn; nó có thể đi đến mặt trăng và xa hơn hoặc đi xuống vào những vùng sâu nhất của quả đất; nó có thể sáng chế, đặt vào cùng nhau những máy móc phức tạp nhất, những máy tính sẽ sáng chế những máy tính; nó có thể tự phá hủy và tự tái tạo nhưng dù làm bất kỳ sự việc nào nó muốn, nó sẽ luôn luôn còn tầm thường. Vì nó chỉ có thể vận hành trong thời gian và không gian; những triết lý của nó bị giới hạn bởi tình trạng bị điều kiện riêng của nó; những lý thuyết của nó, những suy đoán của nó, đều quay quanh sự xảo quyệt riêng của nó. Nó không thể tẩu thoát khỏi chính nó, dù nó làm sự việc gì nó muốn. Thần thánh của nó, những đấng cứu rỗi của nó, các vị thầy và nhà lãnh đạo của nó cũng nhỏ nhoi và tầm thường như chính nó. Nếu nó ngu ngốc, nó cố gắng trở nên thông minh và thông minh của nó được đo lường dựa vào sự thành công. Nó luôn luôn đang theo đuổi hoặc đang bị rượt bắt. Bóng của nó là đau khổ riêng của nó. Dù nó làm gì chăng nữa, nó sẽ luôn luôn còn tầm thường.

Hành động của nó là không hành động của theo đuổi chính nó; đổi mới của nó là hành động mà luôn luôn cần đổi mới thêm nữa. Nó bị kềm hãm bởi hành động và không hành động riêng của nó. Nó không bao giờ ngủ, và những giấc mộng của nó lại là sự thức giấc của tư tưởng. Dù rằng nó thật năng động, dù rằng nó thật cao quý hay thấp hèn, nó vẫn tầm thường. Không có kết thúc cho sự tầm thường của nó. Nó không thể chạy thoát khỏi chính nó; đạo đức của nó là hèn hạ và luân lý của nó cũng hèn hạ. Chỉ có một sự việc duy nhất nó có thể làm được – là hoàn toàn và tuyệt đối yên lặng. Yên lặng này không là mê muội hoặc lười biếng. Bộ não thật nhạy cảm và để giữ được nhạy cảm, mà không có những đáp trả tự bảo vệ quen thuộc của nó, mà không có những phán đoán thông thường của nó, chê trách và ưng thuận, điều duy nhất nó có thể làm là tuyệt đối yên lặng, có nghĩa là ở trong trạng thái phủ nhận, phủ nhận hoàn toàn chính nó và những hoạt động của nó. Trong trạng thái phủ nhận này, nó không còn tầm thường nữa; sau đó nó sẽ không còn thâu lượm để đạt được, để thành tựu, để trở nên. Sau đó nó ở cái chỗ nó là cái gì, máy móc, sáng chế, tự bảo vệ, tính toán. Một bộ máy hoàn hảo không bao giờ tầm thường và khi nó vận hành tại mức độ đó nó là một vật kỳ diệu. Giống như mọi máy móc, nó cạn kiệt và chết. Nó trở nên tầm thường khi nó tiến hành thẩm tra cái không biết được, cái không đo lường được. Chức năng của bộ não, ở trong cái đã được biết và nó không thể nào vận hành trong cái không biết được. Những tạo tác của nó nằm trong lĩnh vực của cái đã được biết nhưng nó không bao giờ có thể nắm bắt được sáng tạo của cái không biết được, dù khi vẽ hoặc viết ra từ ngữ; vẻ đẹp của nó bộ não không bao giờ có thể biết được. Chỉ khi nào bộ não tuyệt đối yên lặng, tĩnh và không có một từ ngữ và bất động không một máy động, không một chuyển động, có bao la đó.

21.

Ánh sáng chiều tối ở trên sông và xe cộ băng qua cầu chạy rất nhanh và hung tợn. Vỉa hè đông nghẹt người đang quay về nhà sau một ngày làm việc trong văn phòng. Con sông đang lấp lánh; sóng gợn lăn tăn, những gợn sóng nhỏ đuổi bắt nhau, thật vui vẻ. Gần như bạn có thể nghe rõ chúng nếu không có quá nhiều tiếng gầm rú của xe cộ. Xa hơn nữa phía dưới dòng sông ánh sáng trên mặt nước đang thay đổi, đang trở nên sẫm hơn và chẳng mấy chốc nữa sẽ tối đen. Mặt trăng ở phía bên kia cái tháp khổng lồ, trông như thể nổi ra khỏi nền trời, thật giả tạo; mặt trăng không có thật nhưng cái tháp bằng thép cao kia là thực sự; có nhiều người trên tháp; nhà hàng cao trên đó đã bật đèn sáng trưng và bạn có thể trông thấy những đám đông người đang đi vào. Và khi đêm tối dày dặc thêm, những chùm sáng của những ngọn đèn quay vòng phủ lấp ánh trăng. Mọi thứ dường như thật xa xôi ngoại trừ cái tháp sừng sững. Chúng ta hiểu biết về bản thân quá ít ỏi. Chúng ta có vẻ hiểu biết nhiều về những sự việc khác, khoảng cách đến mặt trăng, bầu khí quyển của sao Vệ nữ, phương cách lắp đặt những bộ não điện tử phức tạp và kỳ dị nhất, phá vỡ nguyên tử và những phân tử vật chất nhỏ nhất. Nhưng chúng ta hiểu biết về bản thân quá ít. Du hành đến mặt trăng hứng thú nhiều hơn là thám hiểm vào sâu trong bản thân chúng ta; có lẽ con người lười biếng hoặc bị kinh hãi, hoặc là nó không có lợi lộc gì cả, theo quan niệm về tiền bạc hoặc thành công, để tìm hiểu bản thân chúng ta. Nó là chuyến hành trình còn dài hơn đi đến mặt trăng nhiều; không thể sử dụng bất kỳ máy móc nào để thực hiện chuyến đi này và cũng không ai có thể giúp đỡ, không một quyển sách nào, không một học thuyết nào, không lời hướng dẫn nào có thể giúp được. Bạn phải tự mình làm nó. Bạn phải có nhiều năng lượng hơn việc sáng chế và lắp đặt vào nhau những bộ phận của một cái máy to lớn. Bạn không thể có được năng lượng này qua các loại thuốc men, qua mọi loại ảnh hưởng của sự liên hệ, cũng không nhờ vào chế ngự, phủ nhận. Không thần thánh, lễ nghi, niềm tin, cầu nguyện có thể chuyển nó đến bạn. Trái lại, trong ngay hành động của gạt bỏ tất cả việc này, trong khi đang ý thức được mức quan trọng của chúng, năng lượng đó đến để xuyên thấu ý thức và vượt khỏi.

Bạn không thể mua năng lượng đó qua tích lũy hiểu biết về bản thân. Mỗi hình thức tích lũy và quyến luyến vào nó, làm giảm bớt và làm biến dạng năng lượng đó. Hiểu biết về bản thân ngăn trở, đè nặng và ràng buộc bạn; không còn tự do để di chuyển, và bạn hành động cùng chuyển động trong những giới hạn của hiểu biết đó. Học hỏi về bản thân bạn không bao giờ giống như tích lũy hiểu biết về bản thân bạn. Học hỏi là hiện tại năng động và hiểu biết là quá khứ; nếu bạn đang học hỏi với mục đích tích lũy, nó ngừng đang học hỏi; hiểu biết là cố định, nhiều điều có thể thêm vào cho nó hoặc lấy đi khỏi nó, nhưng học hỏi là năng động, không có gì có thể thêm vào hoặc lấy đi khỏi nó vì không có tích lũy vào bất kỳ thời điểm nào. Hiểu rõ, học hỏi về chính bạn không có khởi đầu và kết thúc, trái lại hiểu biết có. Hiểu biết có giới hạn và hiểu rõ, học hỏi không giới hạn.

Bạn là kết quả được tích lũy của nhiều ngàn thế kỷ của con người, những hy vọng và những ham muốn của anh ấy, những tội lỗi và những lo âu của anh ấy, những niềm tin và những thần thánh của anh ấy, những thành công và những thất vọng của anh ấy; bạn là tất cả việc đó và nhiều sự việc được thêm vào nó trong những lần mới đây. Học hỏi về tất cả việc này, sâu thẳm bên trong và trên bề mặt, không là những phát biểu thuần túy thuộc trí năng hay từ ngữ về những sự việc rõ ràng, những kết luận. Học hỏi là trải nghiệm những sự kiện này, đầy cảm xúc và trực tiếp; hiệp thông cùng chúng không bằng lý thuyết, từ ngữ, nhưng thực sự, giống như một người đói.

Học hỏi không thể được nếu có một người học hỏi; người học hỏi là những tích luỹ, quá khứ, hiểu biết. Có một phân chia giữa người học hỏi và sự việc anh ấy đang học hỏi và vì thế có xung đột giữa chúng. Xung đột này phá hủy, làm giảm bớt năng lượng để học hỏi, để theo đuổi đến tận cùng sự giả tạo toàn bộ của ý thức. Chọn lựa là xung đột và chọn lựa ngăn cản thấy; chỉ trích, phán đoán cũng ngăn cản thấy. Khi sự thật này được thấy, được hiểu rõ, không phải bằng từ ngữ, lý thuyết nhưng được thấy thực sự như một sự kiện, ngay lúc đó học hỏi là một động thái từ khoảnh khắc này sang khoảnh khắc khác. Và không có kết thúc đối với học hỏi; học hỏi là quan trọng nhất, không phải những thất bại, những thành công và những lỗi lầm. Chỉ có thấy và không có người thấy và vật được thấy. Ý thức bị giới hạn; bản chất duy nhất của nó là kềm hãm; nó vận hành trong cái khung của sự tồn tại riêng của nó, trải nghiệm, hiểu biết, ký ức. Học hỏi về tình trạng bị điều kiện này phá vỡ cái khung; sau đó tư tưởng và cảm thấy có chức năng bị giới hạn của chúng; vì vậy chúng không thể can thiệp vào những vấn đề rộng rãi hơn và sâu sắc hơn của cuộc đời. Khi cái tôi kết thúc, cùng mọi mưu mô bí mật và công khai của nó, những thúc giục và những đòi hỏi khát khao của nó, những vui thú và những đau khổ của nó, đó là bắt đầu một chuyển động của sống vượt khỏi thời gian và ngục tù của nó.

22.

Có một cây cầu nhỏ xíu vắt ngang dòng sông và chỉ được dùng cho con người; ở đó khá yên lặng. Con sông đầy ánh sáng và một cái xà lan lớn đang đi tới, chất đầy cát mang từ những bãi biển; cát thật mịn màng và sạch sẽ. Có một gò cát trong công viên, được để ở đó cho trẻ em nô đùa. Trẻ em thật đông và chúng đang làm những đường hầm sâu, một lâu đài lớn và một cái hào vây quanh nó; chúng đang tận hưởng nhiều vui sướng. Hôm nay là một ngày dễ chịu, khá mát mẻ, mặt trời không quá nắng gắt và có ẩm ướt trong không khí; thêm nhiều cây cối đang chuyển màu nâu và vàng và có mùi của mùa thu. Cây cối đang sẵn sàng cho mùa đông; nhiều cành đã trơ trụi, đen kịt tương phản bầu trời lạt; mỗi cây đều có sự kết hợp màu sắc hài hòa riêng của nó, trong độ mạnh khác nhau, từ màu nâu óng đến màu vàng lạt. Thậm chí khi chết chúng cũng đẹp. Một buổi chiều dễ chịu đầy ánh sáng và thanh bình, bất kể tiếng ầm ĩ của xe cộ.

Có một ít bông hoa trên hàng hiên, và sáng nay, những bông hoa màu vàng rực rỡ và háo hức hơn bao giờ; dưới ánh sáng ban mai chúng có vẻ tỉnh táo và có nhiều màu sắc hơn, cường độ mạnh hơn những bông hoa gần bên của chúng. Hướng đông đang bắt đầu sáng hơn và có cái khác lạ trong phòng; nó đã ở đó được vài tiếng đồng hồ. Khi thức giấc vào nửa đêm, nó ở đó, một cái gì đó hoàn toàn khách quan mà không tư tưởng và tưởng tượng nào có thể tạo tác được. Lại nữa khi thức giấc thân thể thật yên lặng, không một chuyển động và bộ não cũng ở trạng thái đó. Bộ não không ngưng hoạt động nhưng rất tỉnh táo, quan sát mà không diễn dịch. Nó là sức mạnh của tinh khiết không tiếp cận được, cùng một năng lượng kinh ngạc. Nó ở đó, luôn luôn mới mẻ, luôn luôn xuyên thấu. Nó không chỉ ở phía bên ngoài đó, trong căn phòng, trên hàng hiên, nó còn ở cả bên trong lẫn bên ngoài thân thể nhưng không có phân chia. Nó là một cái gì đó mà chứa đựng toàn bộ cái trí và quả tim và cái trí và quả tim ngừng hiện hữu.

Không có đạo đức, chỉ có khiêm tốn; nơi nào nó hiện diện, có mọi đạo đức. Luân lý của xã hội không là đạo đức; nó chỉ là một điều chỉnh đến một khuôn mẫu và khuôn mẫu đó biến cải hoặc thay đổi tùy theo thời gian và xu hướng chung. Nó được làm cho kính trọng bởi xã hội và tôn giáo có tổ chức, nhưng nó không là đạo đức. Luân lý đuợc công nhận bởi giáo phái, xã hội, không là đạo đức; luân lý được xếp đặt vào chung nhau, nó tuân theo luật lệ; nó có thể được dạy dỗ và luyện tập; nó có thể được tạo ra qua tưởng thưởng và trừng phạt, qua cưỡng bách. Ảnh hưởng tạo khuôn cho luân lý và tuyên truyền cũng vậy. Trong cấu trúc xã hội có những mức độ khác nhau của luân lý, của những sắc thái khác nhau. Nhưng nó không là đạo đức. Đạo đức không thuộc thời gian và ảnh hưởng; nó không thể được tu duỡng; nó không là kết quả của kiểm soát và kỷ luật; nó không thể là một kết quả vì nó không nguyên nhân. Nó không thể đuợc làm cho kính trọng. Đạo đức không thể được phân chia giống như lòng tốt, lòng bác ái, tình anh em và vân vân. Nó không là sản phẩm của một điều kiện sống, của giàu có hay nghèo đói trong xã hội và cũng không là của một tu viện hay của bất kỳ tín điều nào. Nó không được sinh ra từ một bộ não ma mãnh; nó không là kết quả của tư tưởng và cảm thấy; nó cũng không là một nổi loạn chống lại luân lý xã hội, cùng những điều đáng kính của nó; một nổi loạn là một phản ứng và một phản ứng là một tiếp tục được bổ sung của cái gì đã là.

Khiêm tốn không thể được tu dưỡng; khi nó được tu dưỡng, nó chỉ là niềm kiêu hãnh đang mặc chiếc áo của khiêm tốn mà đã được kính trọng. Kiêu hãnh không bao giờ trở thành khiêm tốn, giống như tình yêu không thể trở thành thù hận. Bạo lực không thể trở thành không bạo lực; bạo lực phải kết thúc. Khiêm tốn không là một lý tưởng để được theo đuổi; những lý tưởng không có thực tại; chỉ cái gì là có thực tại. Khiêm tốn không là đối nghịch của kiêu hãnh; nó không có đối nghịch. Tất cả những đối nghịch có liên quan lẫn nhau và khiêm tốn không liên quan với kiêu hãnh. Kiêu hãnh phải kết thúc, không phải bởi bất kỳ quyết định hay kỷ luật hay vì lợi lộc nào đó; nó chỉ kết thúc trong ngọn lửa của chú ý, không phải trong mâu thuẫn và rối loạn của tập trung. Hiểu rõ kiêu hãnh, bên trong và bên ngoài, trong nhiều hình thức của nó, là kết thúc của nó. Hiểu rõ nó là luôn luôn chú ý đến mọi động thái của kiêu hãnh; trong chú ý không có chọn lựa. Chỉ có chú ý trong hiện tại năng động; nó không thể được dạy dỗ; nếu nó như vậy, lúc đó nó trở thành một quyền năng ma mãnh khác của bộ não và khiêm tốn không là sản phẩm của nó. Có chú ý khi bộ não hoàn toàn tĩnh, sinh động và nhạy cảm, nhưng tỉnh. Không có trung tâm từ đó sinh ra chú ý trái lại tập trung có một trung tâm, cùng những ngăn ngừa của nó. Chú ý, thấy ngay tức khắc và hoàn toàn được toàn bộ ý nghĩa của kiêu hãnh, kết thúc kiêu hãnh. “Trạng thái” đã tỉnh thức này là khiêm tốn. Chú ý là đạo đức, vì trong nó nở hoa tốt lành và nhân từ. Nếu không có khiêm tốn không có đạo đức.

23.

Thời tiết nóng nực và khá ngột ngạt, ngay cả trong các ngôi vườn; thời tiết đã quá nóng nực trong một thời gian dài là điều bất thường. Một cơn mưa lớn và thời tiết mát mẻ sẽ dễ chịu nhiều. Trong những ngôi vườn họ đang tưới nước bãi cỏ và bất kể sức nóng và thiếu mưa bãi cỏ sáng rực và lấp lánh và những đóa hoa thật tuyệt vời; có vài cây đang nở hoa, trái mùa, vì mùa đông sẽ ở đây mau thôi. Những con chim bồ câu ở khắp mọi nơi, nhút nhát lẩn tránh đám trẻ và vài em đang vui vẻ đuổi bắt chúng và những con chim bồ câu biết việc đó. Mặt trời đỏ chói trong một bầu trời nặng nề và ảm đạm; không có màu sắc gì cả ngoại trừ trong những đóa hoa và trong bãi cỏ. Con sông mờ đục và chảy lờ đờ.

Thiền định vào giờ đó là tự do và nó giống như đang thâm nhập trong một thế giới không biết được của vẻ đẹp và tĩnh lặng; nó là một thế giới không hình ảnh, biểu tượng hay từ ngữ, không những đợt sóng của ký ức. Tình yêu là chết của mỗi một giây phút và mỗi một chết là đang làm mới mẻ của tình yêu. Nó không là quyến luyến, nó không có gốc rễ; nó nở hoa không cần nguyên nhân và nó là một ngọn lửa đốt cháy những giới hạn, những hàng rào được xây dựng cẩn thận của ý thức. Nó là vẻ đẹp vượt khỏi tư tưởng và cảm thấy; nó không được xếp đặt vào nhau trên tranh vẽ, trong từ ngữ hoặc khắc chạm trên đá. Thiền định là hân hoan và cùng nó có một phước lành.

Thật rất kỳ lạ khi mỗi người đều khao khát quyền lực, quyền lực của tiền bạc, chức vụ, khả năng, hiểu biết. Trong khi đang giành giật quyền lực, có xung đột, rối loạn và đau khổ. Kẻ ẩn dật và nhà chính trị, người nội trợ và nhà khoa học đang tìm kiếm nó. Họ sẽ giết chóc và hủy diệt lẫn nhau để giành giật nó. Người khổ hạnh qua tự từ bỏ, kiểm soát, đè nén giành được quyền lực đó; nhà chính trị nhờ vào lời nói, khả năng, khôn khéo của ông ấy nhận được quyền lực đó, sự chi phối của người vợ vào người chồng và của ông ấy vào bà ấy cảm thấy được quyền lực này; vị giáo sĩ mà đã chấp thuận và đảm nhận trách nhiệm của chúa của ông ấy, biết quyền lực này. Mọi người tìm kiếm quyền lực này hoặc muốn hợp nhất với thần thánh hay quyền lực vật chất. Quyền lực nuôi dưỡng uy quyền và cùng nó xuất hiện xung đột, rối loạn và đau khổ. Uy quyền làm hư hỏng người có nó và những người gần nó hay đang tìm kiếm nó. Quyền lực của vị giáo sĩ và nguời nội trợ, của vị lãnh đạo và người tổ chức có khả năng, của vị thánh và nhà chính trị địa phương là tội lỗi; quyền lực càng lớn bao nhiêu thì tội lỗi càng nhiều bấy nhiêu. Nó là một căn bệnh mà mọi nguời đều bị nhiễm và ấp ủ và tôn sùng. Nhưng cùng nó luôn luôn xuất hiện xung đột, rối loạn và đau khổ vô tận. Nhưng không một ai khước từ nó, lơ là nó.

Cùng nó là tham vọng và thành công và nhẫn tâm đã được biến thành kính trọng và vì thế được chấp nhận. Mọi xã hội, đền chùa và nhà thờ dâng tặng nó cái phước lành và vì vậy tình yêu bị xuyên tạc và hủy diệt. Và đố kỵ được tôn sùng và ganh đua là luân lý. Nhưng cùng nó có sợ hãi, chiến tranh và đau khổ, tuy nhiên không một người nào lơ là nó. Khước từ quyền lực, trong mọi hình thức, là khởi đầu của đạo đức; đạo đức là rõ ràng; nó quét sạch xung đột và đau khổ. Năng lượng gây hư hỏng này, cùng những hoạt động xảo quyệt vô tận của nó, luôn luôn mang lại bất ổn, và bất hạnh không tránh khỏi của nó; không có kết thúc cho nó; dù nó được đổi mới và rào chắn bao nhiêu chăng nữa, bởi luật pháp hay bởi tập tục luân lý; nó sẽ tìm được lối ra, lén lút và không cần mời mọc. Vì nó ở đó, được che giấu trong những ngõ ngách bí mật của những tư tưởng và những ham muốn của con người. Chính những sự việc này phải được xem xét và hiểu rõ nếu muốn không còn xung đột, rối loạn và đau khổ. Mỗi một người phải làm việc này, không qua người khác, không qua bất kỳ hệ thống của tưởng thưởng hay trừng phạt. Mỗi một người phải tỉnh thức được kết cấu của bản chất giả tạo riêng của anh ấy. Thấy cái gì là, là kết thúc của cái gì là.

Với sự kết thúc hoàn toàn quyền lực này, cùng rối loạn, xung đột và đau khổ của nó, mỗi một người đối mặt cái gì anh ta là, một gánh nặng của những ký ức và tình trạng cô độc đang đào sâu thêm. Ham muốn có quyền lực và thành công là một tẩu thoát khỏi tình trạng cô độc này và những tro bụi mà là ký ức. Muốn vượt khỏi chúng, người ta phải thấy chúng, đối mặt chúng, không phải lẩn tránh chúng theo nhiều cách, bằng chê trách hoặc qua sợ hãi cái gì là. Sợ hãi chỉ nảy sinh trong ngay hành động chạy trốn khỏi sự kiện; cái gì là. Mỗi người phải tuyệt đối và hoàn toàn, tự nguyện và dễ dàng dẹp bỏ quyền lực và thành công và ngay lúc đó trong khi đang đối mặt, đang thấy, đang tỉnh thức một cách thụ động, không có chọn lựa, những tro bụi và cô độc có một ý nghĩa hoàn toàn khác hẳn. Sống cùng một cái gì đó là thương yêu nó, không phải quyến luyến. Sống cùng những tro bụi của cô độc phải có một năng lượng lớn lao và năng lượng này xuất hiện khi không còn sợ hãi.

Khi bạn đã hiểu biết cặn kẽ cô độc này, giống như bạn đã đi qua một cái cửa ra vào thực sự, sau đó bạn sẽ nhận ra rằng bạn và cô độc này là một, bạn không còn là người quan sát đang nhìn ngắm cái trạng thái vượt khỏi từ ngữ. Bạn là cái đó. Và bạn không thể nào chạy thoát khỏi nó như bạn đã làm trước kia theo nhiều phương cách tinh tế. Bạn là cô độc đó; không cách nào lẩn tránh nó và không cái gì có thể bao bọc nó hoặc lấp kín nó. Sau đó chỉ có bạn đang sống cùng nó; nó là bộ phận của bạn, nó là trọn vẹn của bạn. Không thất vọng hay hy vọng nào xóa tan được nó và cũng không bi quan hoặc xảo quyệt nào của ý thức tẩy đi được. Bạn là cô độc đó, những tro bụi mà lúc trước đã từng là ngọn lửa. Đây là cô độc hoàn toàn, không thể chữa trị, vượt khỏi mọi hành động. Bộ não không còn sáng chế những phương pháp và phương tiện tẩu thoát; nó là cái tạo ra cô độc này, qua những hoạt động liên tục của tự tách rời, của phòng vệ và hung hăng của nó. Khi nó tỉnh thức được việc này, thụ động, không chọn lựa, ngay lúc đó nó tự nguyện chết, tự nguyện bặt tăm.

Ra khỏi trạng thái cô độc này, ra khỏi những tro bụi này, một chuyển động mới được sinh ra. Nó là chuyển động của cô đơn. Nó là trạng thái khi tất cả ảnh hưởng, tất cả cưỡng bách, tất cả hình thức tìm kiếm và thành tựu đã tự nhiên và hoàn toàn kết thúc. Nó là chết của cái đã được biết. Sau đó chỉ còn chuyến hành trình vô tận của cái không biết được. Và có quyền năng mà tinh khiết của nó là sáng tạo.

24.*

Có một bãi cỏ được chăm sóc đẹp đẽ, không quá rộng và nó có màu xanh kinh ngạc; nó ở đằng sau hàng rào lưới mắt cáo bằng sắt, được tưới nước cẩn thận, chăm sóc tốt, được san đều và sinh động lạ thường, lấp lánh trong vẻ đẹp của nó. Nó chắc chắn đã trên nhiều trăm năm; thậm chí không có cả một cái ghế trên nó, tách riêng và được bảo vệ bởi một hàng rào kín và cao. Ở cuối bãi cỏ, là một bụi hồng duy nhất; cùng một bông hồng đỏ duy nhất đang nở rộ. Nó là một điều kỳ diệu, bãi cỏ mềm mại và bông hồng cô đơn; chúng ở đó cách biệt khỏi toàn bộ thế giới của ồn ào, hỗn độn và đau thương; mặc dù con người đã đặt chúng ở đó, chúng là những vật đẹp đẽ nhất, quá đẹp khi so sánh với những viện bảo tàng, những tháp cao và đường nét của những cây cầu duyên dáng. Chúng trông tráng lệ trong sự cách biệt tuyệt vời của chúng. Chúng là cái gì chúng là, cỏ và hoa và không còn gì thêm nữa. Có một vẻ đẹp và tĩnh lặng đặc biệt quanh chúng và sự cao quý của tinh khiết. Buổi chiều thật nóng nực, không một cơn gió thoảng và mùi khói xe cộ ở trong không khí nhưng ở đó cỏ có mùi riêng của nó và người ta hầu như có thể ngửi được hương thơm của đóa hồng cô đơn.

Khi thức dậy thật sớm, cùng trăng tròn chuyển dần vào trong phòng, chất lượng của bộ não quá khác biệt. Nó không ngủ cũng không nặng nề do giấc ngủ; nó hoàn toàn tỉnh táo, đang quan sát; nó không quan sát chính nó nhưng một cái gì đó ở ngoài nó. Nó tỉnh táo, ý thức được chính nó như một thành phần của toàn chuyển động của cái trí. Bộ não vận hành trong chắp vá; nó vận hành trong từng mảnh, trong phân chia. Nó thích ứng cho một mục đích riêng biệt. Nó không bao giờ là tổng thể; nó cố gắng chụp

*Ông thực hiện buổi nói chuyện cuối cùng ở Paris vào ngày này.

bắt tổng thể, hiểu rõ tổng thể nhưng nó không thể thực hiện được. Do bởi bản chất khởi thủy của nó, tư tưởng luôn luôn không trọn vẹn, cảm thấy cũng vậy; tư tưởng, phản hồi của ký ức, chỉ có thể vận hành trong những sự việc đã được biết hoặc diễn dịch từ cái gì nó đã được biết, hiểu biết. Bộ não là sản phẩm của một mục đích riêng biệt; nó không thể vượt khỏi chính nó. Nó phân chia và dành cho một mục đích – nhà khoa học, họa sĩ, giáo sĩ, luật sư, kỹ thuật gia, nông dân. Trong khi đang vận hành, nó chiếu rọi giai cấp riêng của nó, những đặc quyền, quyền hành, danh giá. Chức năng và uy thế đi cùng nhau vì bộ não là một cơ quan tự bảo vệ. Từ sự đòi hỏi cho giai cấp của nó bắt đầu những yếu tố mâu thuẫn và phản kháng trong xã hội. Cá thể không thể thấy được tổng thể.

25.

Thiền định là nở hoa của hiểu rõ. Hiểu rõ không nằm trong những biên giới của thời gian, thời gian không bao giờ mang lại hiểu rõ. Hiểu rõ không là một tiến trình từ từ để được thâu lượm từng chút ít, bằng lưu tâm và kiên nhẫn. Hiểu rõ là ngay lúc này hoặc không bao giờ; nó là một ánh sáng hủy diệt, không là một sự việc được thuần thục; do tánh tàn phá này mà con người sợ hãi nó và vì thế con người lẩn tránh nó, vô tình hay cố ý. Hiểu rõ có lẽ thay đổi hướng đi của cuộc đời một người, phương cách của tư tưởng và hành động; nó có thể dễ chịu hay không nhưng hiểu rõ là một hiểm họa cho mọi liên hệ. Nhưng nếu không có hiểu rõ, đau khổ sẽ tiếp tục. Đau khổ kết thúc chỉ qua hiểu rõ về chính mình, tỉnh thức được mọi tư tưởng và cảm thấy, mọi chuyển động của ý thức và sự việc được che giấu. Thiền định là hiểu rõ về ý thức, che giấu hoặc biểu lộ, và hiểu rõ về chuyển động vượt khỏi tất cả tư tưởng và cảm thấy.

Một chuyên gia không thể trực nhận tổng thể, thiên đàng của anh ấy là cái gì anh ấy đặt mục đích trong nó nhưng thiên đàng của anh ấy là một sự việc tầm thường của bộ não, thiên đàng của tôn giáo hay của một kỹ thuật gia. Khả năng, tài năng, rõ ràng là nguy hại vì nó củng cố cái tôi; nó phân chia và vì thế nuôi dưỡng xung đột. Khả năng có ý nghĩa chỉ trong trực nhận tổng thể của sự sống trong lãnh vực của cái trí và không phải trong lãnh vực của bộ não. Khả năng và vận hành của nó ở trong những ranh giới của bộ não và vì thế hóa thành nhẫn tâm, dửng dưng đến toàn tiến hành của sự sống. Khả năng nuôi dưỡng kiêu hãnh, đố kỵ, và thành tựu của nó trở thành quan trọng nhất và vì thế nó tạo ra rối loạn, thù địch và đau khổ; nó có ý nghĩa của nó chỉ trong tỉnh thức tổng thể của sự sống. Sự sống không chỉ hiện diện tại một mức độ phân chia, lương thực, dục tình, thịnh vượng, tham vọng; sự sống không phân chia; khi nó được tạo ra để là một sự việc gì, nó hoàn toàn trở thành một vấn đề của thất vọng và đau khổ vô tận. Bộ não vận hành trong mục đích riêng của cái đã phân chia, trong những hoạt động tự tách rời và trong lãnh vực giới hạn của thời gian. Nó không có khả năng thấy được tổng thể của sự sống, bộ não là một phần, dù nó có được giáo dục thật nhiều; nó không là trọn vẹn, tổng thể. Chỉ cái trí một mình mới thấy được tổng thể và trong lãnh vực của cái trí là bộ não; bộ não không thể chứa đựng cái trí, dù nó làm gì chăng nữa.

Muốn thấy tổng thể, bộ não phải ở trong trạng thái phủ nhận. Phủ nhận không là đối nghịch của tích cực; tất cả những đối nghịch đều liên quan trong sự pha trộn lẫn nhau. Phủ nhận không có đối nghịch. Bộ não phải ở trong trạng thái phủ nhận để có được thấy tổng thể; nó không được ngăn cản, bằng những đánh giá và những biện giải. Nó phải tĩnh lặng, không phải được làm tĩnh lặng bởi sự cưỡng bách của bất kỳ loại nào, vì lúc đó nó là bộ não không sinh khí, chỉ thuần túy mô phỏng và tuân theo khuôn mẫu. Khi nó ở trong trạng thái phủ nhận, nó là tĩnh lặng không chọn lựa. Chỉ lúc đó mới có thấy tổng thể. Trong thấy tổng thể này mà là chất lượng đúng của cái trí, không có người thấy, người quan sát, người trải nghiệm, chỉ có thấy. Cái trí lúc đó hoàn toàn tỉnh thức. Trong trạng thái hoàn toàn tỉnh thức này, không có người quan sát và vật được quan sát. Chỉ có ánh sáng, sự rõ ràng. Mâu thuẫn và xung đột giữa người suy nghĩ và tư tưởng kết thúc.

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Senior Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com ; http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
quangduc@quangduc.com , tvquangduc@bigpond.com
KHÁCH VIẾNG THĂM
110,220,567