Thích Đồng Thọ
Ngay từ đầu Công nguyên, đạo Phật được ghi nhận là đã có mặt trên đất nước Việt Nam chúng ta. Giáo lý Phật-đà đã sớm được tiếp nhận và từ đó hội nhập vào đời sống văn hóa của người Việt một cách ôn hòa, sâu sắc. Gần 20 thế kỷ qua, Đạo Phật như luôn hòa quyện vào vận mệnh dân tộc và không ngừng khởi sắc tạo cho nền văn hóa Việt Nam một đặc trưng riêng biệt đậm nét dân tộc và Phật giáo. Một trong những ngày lễ lớn của Phật giáo đã sớm chuyển mình thành ngày lễ có ảnh hưởng lớn đến đời sống văn hóa tinh thần của người Việt Nam, phải nói, đó là ngày lễ Vu-lan.
Hai chữ Vu-lan được hình thành từ công hạnh cứu mẹ đầy cảm động của ngài Mục-kiền-liên. Do đó, lễ Vu-lan mang một ý nghĩ lớn là báo ân cha mẹ, đồng thời còn bao hàm ý nghĩa tìm về cội nguồn, là biết ơn và báo ơn. Tư tưởng ấy hoàn toàn phù hợp với tư duy hiền hậu chất phác của người Việt Nam:
Với giáo lý thậm thâm, Đạo Phật được xem là Đạo xuất thế. Dù vậy, giáo lý mà Đức Phật thuyết giảng cũng không quên đề cập đến tư cách của một con người, đặc biệt là bổn phận của một người con. Rất nhiều trong các kinh Ngài thường dạy các đệ tử vấn đề này. Điển hình là đoạn kinh sau đây :
"Này các Tỳ-kheo, những gia đình nào mà con cái kính lễ cha mẹ, những gia đình ấy được xem là ngang hàng với Phạm thiên, Tiên sư, bậc đáng cúng dường là đồng nghĩa với mẹ cha. Vì cha mẹ đã đầu tư hết cuộc đời mình vào công trình nuôi dưỡng, giáo dục và giới thiệu con cái vào đời".
Ngay chính Đức Phật, dù được xem là Thầy của ba cõi, Ngài vẫn luôn tán dương công ơn cha mẹ. Ngài cũng phải nghiêng mình trước nắm xương tàn khi nghĩ về công ơn cao dày của cha mẹ. Sự hiếu hạnh của một Đấng Giáo Chủ lại còn như thế, phận làm con chúng ta sao dám lãng quên! Chúng ta đồng thời phải nên trân trọng ngày lễ Vu Lan như là bổn phận của người con đối với cha mẹ, đồng thời qua đó chúng ta còn góp phần gìn giữ truyền thống văn hóa dân tộc. Bởi Vu Lan là hiện thân của hiếu hạnh đã và đang mang một sức sống thiêng liêng cho hồn dân tộc được hun đúc qua bao thế hệ theo tinh thần Phật giáo và truyền thống văn hóa Việt Nam.(Kinh Tăng Chi tập I trang 124)
Người Tây phương cũng có ngày mẹ – "Mother 鳠day". Chúng ta trân trọng ngày truyền thống cao đẹp ấy của họ. Tuy vậy, dù nó mang một giá trị ý nghĩa nào đó thì cũng không thể so sánh với ngày lễ Vu Lan. Vu Lan của người Việt Nam có một giá trị bề dày lịch sử, được hình thành trên tinh thần Từ bi của Phật giáo và tính nhân hậu bình dị đầy tình người của dân tộc Việt Nam. Tinh thần của ngày lễ Vu-lan, có thể nói, là một triết lý sống đầy nhân tính.
Ngày lễ Vu Lan không phải là ngày để mọi người chỉ nhớ đến như bao ngày lễ khác. Thông qua tự thân, Vu Lan như là một tấm gương sáng cho mọi người có dịp soi lại mình, một người con, và đồng thời tôn vinh sự hiếu hạnh của đạo làm người.
Ngày nay, mọi người bắt đầu quan tâm và lo ngại trước sự tha hóa của giới trẻ. Nhiều lãnh vực đạo đức có nguy cơ báo động. Trong đó, bổn phận làm trò làm con hầu như không còn là vấn đề quan trọng đối với một số người có tư tưởng "tiến bộ sai lệch". Điều này trở thành một nỗi ưu tư của xã hội. Nhiều phong trào "về nguồn", "trò giỏi, con ngoan" v.v... đang được phổ biến rộng rãi như là một biện pháp tích cực giúp giới trẻ biết tìm về cội nguồi, đồng thời giáo dục họ biết tôn trọng những nét đẹp truyền thống mang tính dân tộc.
Bằng cách ấy, ngày lễ Vu Lan, nói một cách nào đó, cũng đã và đang là một hoạt động xã hội hết sức tích cực, đầy tính nhân bản, dễ dàng được cảm thông và đón nhận.
Nếu người Tây Phương tự hào về ngày "Mother's Day" truyền thống của họ thì theo tôi, chúng ta, người Việt Nam nói chung, cũng có niềm tự hào không kém về ngày lễ Vu-lan của mình. Ngày lễ Vu Lan hội đủ mọi điều kiện cả về nội dung và ý nghĩa, xứng đáng là ngày cho mọi người hướng về. Với người Phật tử, chúng ta phải đón nhận ngày lễ Vu-lan như là món ăn tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của mỗi người. Và chúng ta cùng hy vọng, Vu Lan sẽ là ngày BÁO ÂN, ngày MẸ truyền thống thiêng liêng cao đẹp, sẽ tồn tại mãi mãi trong tâm hồn người dân Việt Nam.
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D638523840.-%3B)