TAM TẠNG THÁNH KINH PHẬT GIÁO
TẠNG KINH (NIKÀYA)
Thi Hóa
TRUNG BỘ KINH
( Majjhima Nikàya )
Tập I
Hòa Thượng THÍCH MINH CHÂU
Dịch sang tiếng Việt từ Tam Tạng Pàli
Chuyển thể Thơ :
Giới Lạc MAI LẠC HỒNG tự TUỆ NGHIÊM
( Huynh Trưởng Cấp Tấn - GĐPTVN tại Hoa Kỳ )
Email : [email protected]
9. Kinh CHÁNH TRI KIẾN
( Sammàditthi sutta )
Như vậy, tôi nghe :
Một thời, Đức Thế Tônan trụ
Kỳ-Viên-Tự , Chê-Tá-Va-Na (1)
A-Na-Thá-Pin-Đi-Ka (1)
Tức Cấp-Cô-Độc (1) tín-gia cúng dường
( Sa-Vát-Thí – tên thường Xá Vệ ) (1)
Đấng Thiện Thệ(2) Chánh Pháp hoằng dương
Bấy giờ tại Hội Giảng Đường
“Tướng Quân Chánh Pháp”(3) tên thường chúng tri
Là Tôn-giả Sa-Ri-Pút-Tá (3)
Tức ngài Xá-Lợi-Phất (3) trí hùng
Gọi các Tỷ Kheo tập trung :
– “ Này các Hiền-giả ! Hãy cùng nghe đây ! ”.
– “ Thưa Tôn-giả ! Xin Ngài giảng Pháp ”.
Chư Tỷ Kheo vâng đáp lời ngài.
– “
Được gọi như vậy, hiểu ngay thế nào ?
Thánh đệ-tử có vào Chánh kiến
Có tri kiến chánh trực thanh cao
_______________________________
(1) : Xem chú thích ở trang đầu Kinh “Tất cả các Lậu-hoặc”.
(2) : Thiện Thệ – Sugato : Một trong 10 danh hiệu được người đời
xưng tụng Đức Phật .
(3) : Tôn-giả Sariputta – Xá-Lợi-Phất hay Xá-Lợi-Tử là vị Đại đệ
tử của Đức Phật, bậc Trí Tuệ đệ nhất , thường được xưng tụng
là “Tướng Quân Chánh Pháp”.
Trung Bộ (Tập 1) Kinh 09 : CHÁNH TRI KIẾN * MLH –106
Lòng tin tuyệt đối Pháp mầu
Thành tựu diệu pháp, thế nào pháp đây ?
– “ Kính xin ngài từ bi giảng giải
Chúng con từ xa lại, mong là
Tôn-giả Sa-Ri-Pút-Ta
Giảng chúng con hiểu, trải qua thọ trì ”.
– “
Nghe ta giảng để hiểu điều này ”.
– “ Thưa Tôn-giả ! Xin vâng ngài ”.
Ngài Xá-Lợi Phất nghiêm oai giảng rằng :
“
Khi vị Thánh đệ tử tuệ tri
Bất thiện ; kế tiếp điều chi ?
Tuệ tri về thiện, tuệ tri tiếp là
Căn bản thiện, hiểu qua tuần tự
Khi ấy Thánh đệ tử vị này
Có Chánh-tri-kiến đủ đầy
Tri kiến chánh trực, tràn đầy lòng tin.
Tin tuyệt đối và gìn giữ Pháp
Với diệu pháp, thành tựu thanh cao.
Căn bản bất thiện ra sao nghĩ vào ?
Căn bản thiện, thế nào là thiện ?
Là sự trộm cắp, sát sanh,
Hoặc là tà hạnh, sẵn dành dục tâm,
Hoặc đọa trầm vọng ngôn, ác khẩu,
Hoặc hai lưỡi, nói xấu nói chơi
Tham, sân, tà kiến đồng thời
Trung Bộ (Tập 1) Kinh 09 : CHÁNH TRI KIẾN * MLH –107
Đều là bất thiện, suy đồi xấu xa.
Của bất thiện ? Ta giảng giải ngay :
Tham dục , sân vàsi này
Căn bản bất thiện, tạo ngay khổ sầu.
Là vĩnh viễn từ bỏ sát sanh
Không lấy vật không của mình
Từ bỏ tà hạnh vô minh dục tà
Bỏ nói láo cùng làác khẩu
Bỏ hai lưỡi, nói xấu nói chơi
Không tham, sân, si đồng thời
Được gọi là thiện, thảnh thơi từ hòa.
Của thiện-nghiệp ? Ta giảng tức thì :
Không tham, không sân, không si
Là căn bản thiện, không gì quý hơn.
Khi nào Thánh đệ tử tuệ tri
Bất thiện ; căn bản là chi ?
Hiểu căn bản thiện, tuệ tri thiện này.
Và khi ấy, vịđây tỉnh thức
Đoạn trừ dứt các tham-tùy-miên
Tẩy sạch các sân-tùy-miên
Nhổ gốc kiến mạn tùy-miên ‘Tôi là’,
Diệt điều tà vô minh tăm tối
Khiến Minh có cơ hội khởi lên
Diệt tận khổđau hiện tiền
Có Chánh tri kiến đạt liền ởđây.
Có tri kiến thẳng ngay chánh trực
Trung Bộ (Tập 1) Kinh 09 : CHÁNH TRI KIẾN * MLH –108
Có lòng tin Pháp thực tối đa
Thành tựu diệu pháp sâu xa
Vị Thánh đệ tử trải qua như vầy ”.
– “ Thưa Tôn-giả ! Lành thay pháp ấy !”
Các Tỷ Kheo cả thảy an hòa
Hoan hỷ, tín thọ sâu xa
Lời ngài Sa-Rí-Pút-Ta trình bày .
Rồi hỏi thêm với ngài Trí Cả :
– “ Thưa Tôn-giả ! Có pháp môn nào
Nhờ pháp môn ấy thanh cao
Vị Thánh đệ tử sẽ mau đạt rày
Có chánh kiến, thẳng ngay tri kiến
Lòng tin Pháp không chuyển lay gì
Thành tựu diệu pháp uy nghi ? ”.
– “
Thức ăn này – tuệ tri tập khởi
Tuệ tri tới đoạn diệt thức ăn
Biết con đường diệt thức ăn
Thì chánh-tri-kiến sẽ dần có ngay.
Và có ngay tri kiến chánh trực
Có lòng tin Pháp thực tối đa
Thành tựu diệu pháp sâu xa.
Tập khởi của thức ăn hằng bữa ?
Đoạn diệt của thực phẩm ra sao ?
Con đường đoạn diệt thế nào ?
Thức ăn này có qua bốn loại
Khiến chúng sinh các loại đã sanh
Trung Bộ (Tập 1) Kinh 09 : CHÁNH TRI KIẾN * MLH –109
Sẽ được an trú mạnh lành
Hay các loài khác sẽ sanh, sẵn dành
Được hỗ trợ cho sanh, mạnh giỏi.
Thế nào là bốn loại thức ăn ?
Tế , thô ‘đoàn-thực’ – và phần
Xúc-thực , tư-niệm-thực , hằng kể ra
Cùng thức-thực - trải qua bốn loại .
Từ tập khởi của Ái lần phăng
Có tập khởi của thức ăn,
Đoạn diệt của Ái có phần thức ăn,
Bát Thánh Đạo, đường hằngđưa tới
Đoạn diệt với thực phẩm, là gì ?
Chánh tri kiến, chánh tư duy,
Chánh ngữ, chánh nghiệp, duy trì mạng chân
Chánh tinh tấn và phần chánh niệm
Cùng chánh định ; tám điểm thanh cao.
Này chư Hiền-giả ! Nghĩ vào
Vị Thánh đệ tử khi nào tuệ tri
Về thức ăn, tuệ tri tập khởi
Đoạn diệt bởi thức ăn, hiểu liền.
Tẩy sạch các sân-tùy-miên
Nhổ gốc kiến mạn tùy-miên “Tôi là”,
Diệt điều tà vô minh tăm tối
Khiến Minh có cơ hội khởi lên
Diệt tận khổđau hiện tiền
Có Chánh tri kiến đạt liền ởđây .
Có tri kiến thẳng ngay chánh trực
Có lòng tin Pháp thực tối đa
Thành tựu diệu pháp sâu xa
Vị Thánh đệ tử trải qua như vầy ”.
Trung Bộ (Tập 1) Kinh 09 : CHÁNH TRI KIẾN * MLH –110
* Chư Hiền nay thỉnh cầu ta giảng
Thêm pháp môn viên mãn, là chi ?
Các vị hãy lắng nhớ ghi :
Vị Thánh đệ tử tuệ tri nhắm vào
Thế nào Khổ(1), thế nào tập khởi ?
Khổđoạn diệt do bởi thế nào ?
Con đường diệt Khổ ra sao ?
* Sanh, già là khổ, bệnh đau, từ trần,
Khổ còn phần sầu bi ưu não
Cầu không được cũng tạo khổ nhiều (1).
Tóm lại thủ uẩn năm điều
Đều là khổ cả, sớm chiều trải qua.
* Chư Hiền-giả ! Sao là tập khởi ?
Chính làÁi (2)đưa tới tái-sinh
Cùng khởi hỷ dục của mình
Và tham hướng đến tái sinh cõi phàm.
Khởi hỷ dục và tham này khác
Để tìm cầu hỷ lạc mọi nơi,
Tức là dục-ái, đồng thời
Hữu-ái, phi-hữu-ái, khơi do tà.
Của sự khổ nói tới ởđây .
* Thế nào đoạn diệt Khổ(1) này ?
Là sựđoạn diệt, đủ đầy ly tham
Không dư tàn, lòng ham từ bỏ
Sự quăng bỏ, giải thoát an tường
_________________________
(1) : Bốn Chân Lý thâm diệu hay Tứ Diệu Đế ( Cattu Ariyasacca )
Khổ Đế (Dukkha), Tập Đế (Samudaya), Diệt Đế (Nirodha) và
Đạo Đế (Ariyamagga) .
(2) : Ái hay Ái Dục : Tanhà – một trong Thập Nhị Nhân Duyên
(Paticca samuppàda) .
Trung Bộ (Tập 1) Kinh 09 : CHÁNH TRI KIẾN * MLH –111
Vô chấp khát ái thường thường.
* Để được diệt khổ, con đường ra sao ?
Là nói vào con đường Bát Chánh (1)
Hay Thánh Đạo gồm có tám chi :
Chánh tri kiến, chánh tư duy
Chánh ngữ, chánh nghiệp, duy trì mạng chân,
Chánh tinh tấn và phần chánh niệm,
Cùng chánh định – tám điểm đáng tôn.
* Chư Hiền ! Nói thêm pháp môn :
Khi Thánh đệ tử vẫn còn tuệ tri
Về Già, Chết (2); tuệ tri tập khởi
Của già chết, cùng với diệt đi
Của sự già chết đến khi,
Con đường đưa đến diệt đi chết, già.
Có chánh kiến cùng là chánh trực
Có lòng tin Pháp thực thâm sâu
Thành tựu diệu pháp thanh cao.
Thế nào là chết, già tập khởi ?
Thế nào với đoạn diệt chết, già ?
Đường nào đoạn diệt chết, già ?
Chư Hiền chúý nghe ta giảng vào.
Mỗi loại nào hữu tình được hiểu :
_________________________
(1) : Bát Chánh Đạo hay Bát Thánh Đạo – Attha Ariyamagga :
Chánh Kiến hay chánh-tri-kiến ( Sammà Ditthi ) ; Chánh Tư
Duy (Sammà Samkappa); Chánh Ngữ (Sammà Vàcà); Chánh
Nghiệp (Sammà Kammanta) ; Chánh Mạng (SammàÀjìva );
Chánh Tinh Tấn (SammàVàyàma); Chánh Niệm (Sammà Sati)
Và Chánh Định (Sammà Samàdhi ).
(2) : Gìa - Chết hay Lão - Tử : Jaràmarana – một trong Thập Nhị Nhân Duyên .
Trung Bộ (Tập 1) Kinh 09 : CHÁNH TRI KIẾN * MLH –112
Sự già cả, suy yếu, rụng răng,
Mắt mờ, tóc bạc, da nhăn,
Tuổi thọ mòn mỏi, các căn hư dần.
Này chư Hiền ! Già cằn là vậy,
Còn sự Chết, việc ấy thế nào ?
Hữu tình bất cứ giới nào
Mệnh tận, mệnh một hay vào mệnh chung,
Sự hủy hoại, tận cùng tử biệt,
Hay được biết : các uẩn hủy đi,
Vất bỏ hình hài còn chi !
Gọi đó là chết, chẳng nghi ngờ gì.
* Chư Hiền-giả ! Nay thì tiếp nữa
Một pháp môn ta hứa giảng rành :
Thánh đệ tử tuệ tri Sanh (1)
Tuệ tri tập khởi của Sanh hình thành
Sựđoạn diệt của Sanh ; hiểu biết
Con đường đến đoạn diệt của Sanh
Thế nào nói về sự Sanh ?
Hữu tình bất cứ mối manh giới nào
Và ra sao hữu tình mỗi loại
Có sự Sanh, hiện khởi, ra đời,
Xuất hiện, hiện diện có nơi
Tụ đắc các xứ, uẩn tôi hiện hành
Như vậy gọi là Sanh, chính đó.
Tập khởi Hữu đã có sẵn dành
Về sự tập khởi của Sanh
Đoạn diệt của Hữu, có Sanh diệt trừ.
Đường Bát Chánh an nhưđưa tới
Đoạn diệt với sự Sanh đó rồi
_________________________
(1) : Sanh : Jàti – một trong Thập Nhị Nhân Duyên .
Trung Bộ (Tập 1) Kinh 09 : CHÁNH TRI KIẾN * MLH –113
* Chư Hiền ! Nay thể theo lời
Thỉnh cầu ta giảng tiếp thời pháp môn
Thánh đệ tử Sa-môn nhờđó
Chánh kiến có, chánh trực nhu hòa,
Có lòng tin Pháp tối đa
Thành tựu diệu pháp thật là uy nghi.
Thánh đệ tử tuệ tri về Hữu (1)
Tập khởi Hữu, đoạn diệt Hữu đây
Con đường đoạn diệt Hữu này.
Có ba loại Hữu như vầy kể vô :
Dục & Sắc-hữu và Vô-sắc-hữu,
Từ tập khởi của Thủ, thấy ngay
Có tập khởi của Hữu này
Đoạn diệt của Thủ, diệt rày Hữu đi,
Và con đường Tám chi Thánh Đạo
Là rốt ráo đoạn diệt Hữu ngay.
* Chư Hiền ! Thêm pháp môn này
Khi Thánh đệ tử ngày ngày tuệ tri :
Thuộc về Thủ(2), tuệ tri tập khởi
Tuệ tri tới đoạn diệt Thủ này
Con đường đoạn diệt Thủđây.
Có bốn loại Thủ như vầy kể ra :
Là Dục-thủ cùng là Kiến-thủ
Giới-cấm-thủ, Ngã-luận-thủ này
Tập khởi của Ái có ngay
Tập khởi của Thủ rõ bày ởđây
Từđoạn diệt Ái rày có sẵn
Đoạn diệt Thủ, chắc chắn không sai,
_________________________
(1) & (2) : Hữu ( Bhava ) và Thủ ( Upàdàna ) – hai trong
Thập Nhị Nhân Duyên .
Trung Bộ (Tập 1) Kinh 09 : CHÁNH TRI KIẾN * MLH –114
Con đường đoạn diệt Thủ này
Là Bát Thánh Đạo thẳng ngay nhiệm mầu.
*
Sự tập khởi của Ái ra sao ?
Đoạn diệt của Ái thế nào ?
Con đường diệt Ái thanh cao là gì ?
TừÁi này phát huy sáu loại :
Sắc & Thinh & Hương & Vị-ái, cùng là
Xúc-ái, Pháp-ái kể ra.
Tập khởi của Thọ, biết làởđây
Có tập khởi như vầy của Ái
Đoạn diệt Thọ, cóÁi diệt trừ
Con đường Bát Chánh an như
Đưa đến sự thể diệt trừÁi đi.
*
Pháp môn khác viên mãn, là chi ?
Khi Thánh đệ tử tuệ tri
Về Thọ, tập khởi tuệ tri như vầy
Tuệ tri ngay diệt trừ của Thọ(2)
Và con đường diệt Thọ tức thì.
Và con đường ra sao diệt Thọ ?
Sáu loại Thọ được kể rõ rành :
Thọ do nhãn-xúc mà sanh
Thọ do nhĩ& tỷ-xúc sanh hình thành.
Thọ do thiệt-xúc sanh, thân-xúc
_________________________
(1) : Ái hay Ái Dục : Tanhà . (2) : Thọ : Vedanà ; gồm Thọ
Vui ( Somanassa ), Thọ Khổ ( Domanassa ) và Thọ Vô Ký
( Adukkhamasukha ) – hai trong Thập Nhị Nhân Duyên .
Trung Bộ (Tập 1) Kinh 09 : CHÁNH TRI KIẾN * MLH –115
Vàý-xúc – hai mục cũng sanh.
Tập khởi của Xúc sẵn dành
Tập khởi của Thọđành rành ở trong.
Đoạn diệt Xúc song song diệt Thọ
Thánh Đạo có tất cả tám ngành
Là đường đưa diệt Thọ nhanh,
.
Thánh đệ tử tuệ tri như vậy
Về Già, Chết, Sanh đấy, Hữu này,
Thủ , Ái và Thọ cũng tày
Khi Thánh đệ tử như vầy tuệ tri
Về những gì trình bày ở trước
Thì diệt được các tham-tùy-miên
Tẩy sạch các sân-tùy-miên
Nhổ gốc kiến mạn tùy-miên ‘Tôi là’,
Diệt điều tà vô minh tăm tối
Khiến Minh có cơ hội khởi lên
Diệt tận khổđau hiện tiền
Có Chánh tri kiến đạt liền ởđây.
Có tri kiến thẳng ngay chánh trực
Có lòng tin Pháp thực tối đa
Thành tựu diệu pháp sâu xa.
* Vị Thánh đệ tử nhu hòa uy nghi
Tuệ tri Xúc, tuệ tri tập khởi
Tuệ tri tới đoạn diệt Xúc này,
Con đường đoạn diệt Xúc đây
Thì Chánh-tri-kiến đủ đầy có mau .
Xúc (1) là sao ? Thế nào tập khởi ?
Đoạn diệt với con đường thế nào ?
Có sáu loại Xúc như sau :
Trung Bộ (Tập 1) Kinh 09 : CHÁNH TRI KIẾN * MLH –116
Nhãn & nhĩ& tỷ-xúc, tiếp vào thiệt & thân,
Và thứ sáu là phần ý-xúc
Tập khởi Xúc có sẵn khư khư
Tập khởi của Nhập đồng cư
Đoạn diệt của Nhập, diệt trừ Xúc luôn,
Bát Thánh Đạo, con đường diệt Xúc.
* Chư Hiền-giả ! Tiếp tục truy nguyên
Điều khác cần phải hiểu liền
Vị Thánh đệ tử mối giềng tuệ tri
Về sáu Nhập, tuệ tri tập khởi
Tuệ tri tới đoạn diệt Nhập (2) này
Con đường đoạn diệt Nhập đây
Thì Chánh-tri-kiến đủ đầy có mau.
Nhập là sao ? Thế nào tập khởi ?
Đoạn diệt với con đường thế nào ?
Có sáu loại Nhập như sau :
Nhãn & nhĩ& tỷ-xúc , tiếp vào thiệt & thân,
Và thứ sáu là phần ý-nhập
Danh Sắc tập khởi vốn có trong
Tập khởi của Nhập song song
Đoạn diệt Danh Sắc, diệt xong Nhập này
Bát Thánh Đạo đường đây diệt Nhập.
*
Pháp môn khác hiểu tận tình
Vị Thánh đệ tử tự mình tuệ tri
Về Danh Sắc (1), tuệ tri tập khởi
Tuệ tri tới Danh Sắc diệt trừ
Con đường Danh Sắc diệt trừ
_________________________
(1) : Xúc : Phassa . (2) : Lục Căn hay Lục Nhập ( Salàyatana )
– hai trong Thập Nhị Nhân Duyên .
Trung Bộ (Tập 1) Kinh 09 : CHÁNH TRI KIẾN * MLH –117
Có chánh-tri-kiến an nhưđủ đầy
Có tri kiến thẳng ngay chánh trực
Có lòng tin Pháp thực tối đa
Thành tựu diệu pháp sâu xa
Sao tập khởi ? Ra sao đoạn diệt ?
Đường nào diệt Danh Sắc cho nhanh ?
Thọ, tưởng, tư, xúc phát sanh
Cùng với tác ý – hình thành Danh ra.
Bốn đại và Sắc do bốn đại
Gọi là Sắc, điều ấy tạo thành
Đây là Sắc, đây là Danh
Gọi là Danh Sắc hiểu nhanh như vầy.
Từ tập khởi ởđây của Thức
Có tập khởi lập tức Sắc Danh
Đoạn diệt Danh Sắc sẵn dành
Đoạn diệt Danh Sắc đành rành ởđây
Bát Thánh Đạo diệt ngay Danh Sắc.
* Chư Hiền-giả ! Chân thật nghĩ suy
Pháp môn khác phải hành trì
Vị Thánh đệ tử đồng thì tuệ tri
Thuộc về Thức , tuệ tri tập khởi
Tuệ tri tới đoạn diệt Thức này
Con đường đoạn diệt Thức (1)đây
Thì chánh-tri-kiến hiện bày, lành thay !
_________________________
(1) : Danh – Sắc : Nàma – Rùpa – một trong Thập Nhị Nhân
Duyên .( Phát sinh cùng một lúc với Thức-tái-sinh .Trong cảnh
Vô Sắc Giới ( Arùpa ) chỉ có Danh mà không có Sắc . Trong
cảnh giới Vô Tưởng Thiên ( Asanna ) chỉ có Sắc mà không có
Danh . Trong Sắc Giới ( Rùpa ) và Dục Giới ( Kàma ) cả Danh
và Sắc đồng phát sinh một lượt với Thức-tái-sinh .
Trung Bộ (Tập 1) Kinh 09 : CHÁNH TRI KIẾN * MLH –118
Có tri kiến thẳng ngay chánh trực
Có lòng tin Pháp thực tối đa
Thành tựu diệu pháp sâu xa.
Sao tập khởi ? Thế nào đoạt diệt ?
Con đường nào đoạn diệt Thức liền ?
Có sáu loại Thức hiện tiền
Nhãn & nhĩ& tỷ-thức , tiếp liền thiệt & thân,
Và thứ sáu là phần ý-thức
Tập khởi Thức có sẵn khư khư
Tập khởi của Hành đồng cư
Đoạn diệt sáu Thức, diệt trừ Hành luôn.
Bát Thánh Đạo con đường diệt Thức
Tám con đường diệt Thức là gì ?
Chánh tri kiến, chánh tư duy,
Chánh ngữ, chánh nghiệp, duy trì mạng chân,
Chánh tinh tấn và phần chánh niệm
Cùng chánh định – tám điểm thanh cao.
Vị Thánh đệ tử khi nào
Tuệ tri về Thức trước sau như vầy
Bát Thánh Đạo đường này ngay thẳng
Đoạn trừ hẳn các tham-tùy-miên
Tẩy sạch các sân-tùy-miên
_________________________
(1) : Thức (Vinnana ) hay Thức-tái-sinh ( Patisandhi Vinnana )
Gọi là Thức-tái-sinh vì thức ấy nối liền kiếp quá khứ với kiếp
hiện tại .Chính đây là thức đầu tiên trong một kiếp sống của chúng sinh . Trong trường hợp là Người thìđây là thức đầu tiên của một chúng sinh khi bà mẹ thọ thai . Hiểu một cách chính xác, Thức – trong Thập Nhị Nhân Duyên là 19 loại Thức tái sinh được mô tả trong Vi Diệu Pháp ( Abhidhamma ). Tất cả 32 loại tâm quả ( vipàka citta ) kinh nghiệm trong kiếp sống vừa qua cũng được hàm xúc trong danh từ này .
Trung Bộ (Tập 1) Kinh 09 : CHÁNH TRI KIẾN * MLH –119
Nhổ gốc kiến-mạn tùy-miên ‘Tôi là’.
Diệt điều tà Vô minh tăm tối
Khiến Minh có cơ hội khởi lên
Diệt tận khổđau hiện tiền
Có chánh-tri-kiến đạt liền ởđây.
*
Theo như lời các vị thỉnh cầu.
Đủ đầy phẩm hạnh thanh cao
Vị Thánh đệ tử khi nào tuệ tri
Thuộc về Hành (1), tuệ tri tập khởi
Tuệ tri tới đoạn diệt Hành đây
Khi đã tuệ tri như vầy
Thì chánh-tri-kiến hiện bày, lành thay !
Có tri kiến thẳng ngay chánh trực
Có lòng tin Pháp thực tối đa
Thành tựu diệu pháp sâu xa.
Sao tập khởi ? Thế nào đoạt diệt ?
Con đường nào đoạn diệt hành nhanh ?
Có ba loại hành hình thành
Thân & ngữ-hành với tâm-hành đinh ninh.
Từ tập khởi vô minh dẫn tới
_________________________
(1) : Hành : Samkhara . Là những tác ý ( cetanà ) thiện (kusala)
hay bất thiện (akusala) và không lay chuyển ( ànenja ), tạo
nghiệp (kamma) đưa đi tái sinh . Tác ý bất thiện nằm trong 12
loại Tâm Vương bất thiện . Tác ý thiện nằm trong 8 loại tâm
lành (sobhana) và 5 loại tâm thiện trong Thiền Sắc giới (Rùpa-
jhàna). Tác ý không lay chuyển nằm trong bốn loại tâm thiện
trong Thiền Vô Sắc Giới (Arùpajhàna) . Trong Ngũ Uẩn, Hành –
samkhara là danh từ gọi chung 50 trong 52 Tâm Sở . Hai tâm sở
còn lại là Thọ và Tưởng . Là một trong Thập Nhị Nhân Duyên .
Trung Bộ (Tập 1) Kinh 09 : CHÁNH TRI KIẾN * MLH –120
Có tập khởi của hành song song,
Đoạn diệt vô minh cũng đồng
Cóđoạn diệt của hành trong đành rành,
Bát Thánh Đạo diệt hành lập tức.
Pháp môn khác hiểu tận tình
Vị Thánh đệ tử tự mình tuệ tri
Về Vô Minh (1), tuệ tri tập khởi
Tuệ tri tới đoạn diệt vô minh
Con đường đoạn diệt vô minh
Thì chánh-tri-kiến của mình có ngay
Và có ngay tri kiến chánh trực
Có lòng tin Pháp thực tối đa
Thành tựu diệu pháp cao minh.
Tập khởi và thế nào đoạn diệt ?
Con đường diệt vô minh ra sao ?
Sự không tuệ tri thế nào
Về Khổ& Tập & Diệt Đế sâu tinh tường
Không tuệ tri Con đường diệt Khổ
Tập khởi lậu-hoặc thành hình
Đã có tập khởi vô minh đồng thời.
Tùđoạn diệt tức thời lậu-hoặc
Đã có mặt đoạn diệt vô minh.
_________________________
(1) : Vô Minh : Avijjà – một trong Thập Nhị Nhân Duyên . Tức
không nhận thức chân lý về khổđau, nguồn gốc của khổđau,
sự chấm dứt khổđau và con đường dẫn đến sự chấm dứt khổ
đau – là nguyên nhân chính làm động lực thúc đẩy, chuyển
động bánh xe đời sống.
Trung Bộ (Tập 1) Kinh 09 : CHÁNH TRI KIẾN * MLH –121
Con đường Thánh Đạo tám ngành
Đưa đến đoạn diệt vô minh tức thời.
Ta giảng thêm thanh tịnh pháp môn :
Khi Thánh đệ tử Sa-môn
Tuệ tri lậu-hoặc(1)ẩn tồn là chi
Rồi tuệ tri tập khởi lậu-hoặc
Sựđoạn diệt lậu-hoặc tức thì
Con đường đoạn diệt, tuệ tri
Thì vịấy có chánh-tri-kiến liền
Có tri kiến hiện tiền chánh trực
Có lòng tin Pháp thực tối đa
Thành tựu diệu pháp sâu xa.
Lậu-hoặc này thế nào ? Tập khởi ?
Đoạn diệt với lậu-hoặc thế nào ?
Con đường đoạn diệt ra sao ?
Ba thứlậu-hoặc trước sau, đó là :
Dục-lậu này cùng là hữu-lậu
Vô-minh-lậu tùy dịp phát sinh.
Từ tập khởi của vô minh
Tập khởi lậu-hoặc đồng tình có ngay.
Đoạn diệt rày vô minh có sẵn
Đoạn diệt của lậu-hoặcđiều đây.
Bát Thánh Đạo, con đường này
Đoạn diệt lậu-hoặcấy ngay tức thì :
Chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ
Chánh nghiệp, chánh mạng giữ tịnh thanh
Chánh tinh tấn, chánh niệm lành
_________________________
(1) : Xem bài “Tất cả các Lậu-hoặc” – Sabbàsava – trang 015 .
Trung Bộ (Tập 1) Kinh 09 : CHÁNH TRI KIẾN * MLH –122
Cùng với chánh định, thực hành nghiêm uy.
Khi tuệ tri lậu-hoặc như vậy
Rồi vịấy tập khởi tuệ tri
Đoạn diệt lậu-hoặc tuệ tri
Con đường đoạn diệt tuệ tri như vầy.
Thánh đệ tử vị này trừ diệt
Cả chi tiết các tham-tùy-miên
Tẩy sạch các sân-tùy-miên
Nhổ gốc kiến-mạn tùy-miên ‘Tôi là’
Diệt điều tà vô minh tăm tối
Khiến Minh có cơ hội khởi lên
Diệt tận khổđau hiện tiền
Có chánh-tri-kiến đạt liền ởđây.
Và có ngay tri kiến chánh trực
Có lòng tin Pháp thực tối đa
Thành tựu diệu pháp sâu xa.
(Các pháp môn ấy thật là diệu siêu) ”.
Nghe những điều do vì Tôn Giả
Ngài Sa-Ri-Pút-Tá thuyết ra
Chư Tăng hoan hỷ an hòa
Tín thọ lời giảng, trải qua hành trì ./-
* * *
( Chấm dứt Kinh số 9 : CHÁNH TRI KIẾN –
SAMMÀDITTHI Sutta )
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D686425928.-%3B)